BUITENLAND.
31) MAGNA.
BINNENLAND.
5e Jaargang
No. 1265.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwarti
Afzonderlijke nummers 2Vfl cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Maandag
December
1013.
D^ ^DVERTRN npPRI|S b dmgt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeel in gen van i —5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent.- niet gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Adverientiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Veel honden
't Wil niet best vlotten met de vor
ming tyap een nieuw ministerie in Franje-
rijk.
Hoewel onder de „quinze-milles" en
daarbuiten tientallen politici te vjnden
zijn, die onder talie omstandigheden wel
een portefeuille willen torschen, kja$ de
president inog m|aar geen formateur vin
den.
Ribot Wilde wel graag, miaar toen hij
hoorde dat Caillaux dadelijk weer aan 't
interpelleeren 'zou sliaan over de inkom
stenbelasting, toen zag hij maar van de
blijkbaar hoogst wankelbare eer af.
Dupey Wilde ook al weer en nu is
Doumergue aan de beurt. Wiiie volgt?
[Enfin, eindelijk zal Poincaré toch wel
slagen, want gelijk we reeds zeiden: er
zijn liefhebbers genoeg.
Vele honden zijn echter der hazen
dood, waarmede we zeggen willen: wat
moet er toch van het regeeringsbeleidi
in Frankrijk terecht komen bij dat voort
durende Wisselen, van de verantwoorde
lijke personen! 't Is waar: het antipa
pisme loolplt er als een roode draad door
al de kabinetten, maar dit alleen is toch
voor de eontinuteit in de regeering niet
voldoende, zouden we zoo zeggen, ter
wijl het met Poiincaré's prestige natuurlijk
ebbe en vloed is naar gelang hij min of
meer krachtige persoonlijkheden om zich
heen kan verzamelen.
Zeker: Frankrijk is rijk en kan wel
een stootje velen, doch er wordt daar
al zoo lang gestooten. Ook het grootste
weerstandsvermogen 'is niet onuitputte
lijk.
Nu 'kan men zeggenze moeten in dat
vreemde I,and zelf maar zien hoe ze 't
schikken. iWiij zijn evenwel beducht, dat,
hoe minder houvast een ministerie er
heeft, 'hoe steviger het grijpt naar de
anti-papistische draad, waarmede de
meest heterogene minderheden weer aan
elkaar kunnen genaaid worden'.
Ziedaar waarom' wij met meer dan ge
wone belangstelling het verloop der zoo-
veelste kabinetscrisis in Frankrijk gade
slaan.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Merkwaardige berichten komen er uit
Berlijn over den toestand van den
Rijkskanselier/
von Bethmann Hollweg. Merkwaardig
omdat deze als voorloopers beschouwd
kunnen worden voor een mogentlijk te
rugtreden uit het politiek arena. Wat is
er gebeurd?
Die onderstaatssecretaris Wahnschaf-
fe heeft Vrijdag met de kopstukken der
partijen gesproken en daarin verklaard
dat de Rijkskanselier de laatste dagen
erg van streek geweest is, zelfs zoo dat
hij zidh onduidelijk h,ad uitgedrukt en
zelfs belangrijke zaken vergeten had aan"
den Rijksdag mede te deelen. En dat is
erg genoeg, vooral na de bekende motile
van wantrouwen.
Zoo had hij bijvoorbeeld vergeten me-
FEUILLETON.
Het 'geratel van een rijtuig schrikte
in dat oogenblik broeder en zuster op.
O, als dat nu maar geen bezoek is,
sprak Magna, opstaande om zich te ver
wijderen. Ik kan werkelijk niemand ont
vangen.
Het is de equipage van Landskron,
zeide Bernard, die voor het venster ge
treden was. Den rentmeester zal opge
dragen zijd, ons alles nader mede te
deelen. Neen, het is Dornick. Dornick
zelf. Misschien had hij Tischenick al
reeds verlaten, toen daar de ramp ber
kend werd.
O, ontvang hem alleen, fluisterde
Magna haastig. Ik lean hem niet verdra
gen. Hij heeft altijd wat tegen Josi go-
had. Ik zal papa de treurmare brengen.
Maar ge komt later toch, vroeg
Bernard, 't Is maar béter zulk een we
derzien dadelijk te doorstaan.
Bernard ging de bezoeker te gemoet.
Magna ging intusschen 'naar de hoo-
gere verdieping. Eenige oogenblikken
knielde zij in haar kamer neder om
voor, den overledene, te bidden- Daarna
de te deelen, dat de Keizer reeds voor
acht dagen een brief aan hem en een
brief laan generaal Deimllng gericht had,
waarin de monarch als zijn meening uit
sprak, dat de militaire overheid zich vol
strekt binnen de perken van de wet
moest houden en dat zijl (handelen
moest in overleg met de burgerlijke
overheid. In den brief van generaal
Dieimling was bovendien uitdrukkelijk
bevel gegeven, een generaal met een ver
zoeningsgezind karakter naar Zabern te
zenden om daar een onderzoek in te
stellen ren het contact en de samenwer
king miet de burgerlijke overheid wéder
op gang te brengen.
De Katholieke „Köln. Volkszeitung"
zou het betreuren als de kanselier heen
gaat. Als scherp tegenstander van bet
centrum heeft von Bethmann Holhveg
zijn ambt aanvaard, doch als man van
groote objectiviteit en groot plichtsbe-
wustzijn heeft hij weldra zijn vooroor-
deelen 'en vooringenomenheid bij zijn sa
menwerking in den Rijksdag met het
centrum, op welke partij hiji bijna steed,s
heeft gesteund, afgelegd. Die volstrekte
eerlijkheid zijner politiek heeft hem in
binnen- en buitenland doen slagen. Wij
weten zegt het blad dat wij voor
Von Bethmiann Hollweg zeker geen be
teren kanselier in de plaats zullen krij
gen'.
Ondertusschen jjs het 99ste infanterie-
regiment uit Zabern naar Hagenau en
Biitsch vertrokken. In den namiddag mar
cheerde (het regilment compagniiesgewijls
naar Jiet station; de vaandelcompagnie
met de .muziek was aan het 'hoofd van
het regiment Overste Von Reutter trok
niet aan de spits van zij[n regiment op;
hij begaf zidh rechtstreeks van zijn wo
ning naar het station. Luitenant Vorn
Förstner, die ziek heet te zijln, is even
eens vertrokken. Him.!
President Poincaré is er pog niet in
geslaagd een geschikt kabinets-formateur
te vinden. De
Ministercrisis in Frankrijk
duurt nog steeds voort. Dupiuy heeft ge
weigerd zich met de kabinetsformatie te
belasten en nu is het verzocht aan den
senator Doumergue.
Er wordt bijl deze crisis enorm achter
de schermen gewerkt Hoofdzakelijk door
Caillaux, gesteund door Clemenoeau en
jaurès tegenstanders bij de presidents
verkiezing, Zij willen den President in
het radicaal-socialistische vaarwater bren
gen, om hem zoodoende bijl de conser
vatieve elementen gehaat te maken. ,T,odh
is voor hen oppassen de boodschap, want
het gevaar voor hen ligt niet in de hef
tige woede der gematigde en rechter
partijen, die natuurlijk erg te keer gaan
tegen deze aanmatigende, houding van
den radicalen leider, m,aar zijn eigen ptar-
iijgenooten zouden er wel eens genoeg
van kunnen krijgen, bjijzoinderLijk dan die
radicalen, die kans zouden hebben, pp
•een portefeuille. De verieddiing van het
mkiistersambt zou voor hen wel eens te
groot kunnen worden en onder het motto
„het landsbelang boven .alles", of „wij
zijn vrije mannen en heblben geen tyran
nam zij tdiens beeltenis en plaatste deze
op een in 't oog vallende pllaats. Toen
eerst ging zij naar haar vader.
De oude heer was in dezen tijd in de
onverzoenlijkste s temming.
Mogen zij elkaar wederkeerig ver
nietigen en eindelijk door vreemden in
gepalmd worden, bromde hij, steeds als
hem naar den oorlog 'gevraagd werd.
Zij kennen het woord Duitschland niet
meer. De ouderen, die het eens kenden
en beminden, hebben zij als verrader»
behandeld. Nu mogen zij beiden het
groote Duitsche rijk versnipperen en
ieder een stuk ervan nemep, om mede te
pralen. 'Wie zich daarvoor wil laten
doodschieten of erover juichen wil, mag
het doen.
In deze stemming had hij ook steeds,
als de klokken na een zegepraal luidden,
de ramen laten sluiten. Zijn zoon vroeg
hij niet naar de gebeurtenissen. Alleen
Magna durfde schaars een mededeeling
in haar onderhoud in te vlechten.
Toen zij bij hem binnentrad, vestig
de hij scherp op haar zijn meestentijds
matte oogen. Hij had haar verdriet be
merkt, maar scheen toch voor een vraag
te vreezen.
Magna las de onrust in rijn oogen
en deelde hem 'het bericht mede. Hij
noodig", zouden ze \frel eens uit de_ge-
unifieerde radicale discipline van Caillaux
kunnen losbreken.
De „Figaro" publCeert al vast het
volgende lijstje van waarschijnlijke mi
nisters, indien Doumergue, wat bijlna ze
ker schijnt, met zijn kabinetsformatie ge
reed komt:
Premier en Binnunlandschie Zaken:
Doumergue; justitie Jeanner.ey; Bui
tenlands ehe Zaken: Rlbót; Oorlog: Del-
cassé of CoiChery;.Marine: Henri Miidhel;
Onderwijs: Vivians; FinanciënCaillaux
of Noulons; Openbare Werken: Lebrun;
Handel: René Renoui:; Landbouw: Fer-
nand-Dav.id; Posterijen en. Telegrafie:
Malvy; ArbeidPaul Boncour; Koloniën:
Chaumet
(W|ij zullen zten!
Da behandeling van (bet
Schoolwet-ontwerp
in de Belgische Kalmer maakt de libera
len en socialisten {die een versterking
van de „cleFilcaIe.hee^idhappiJ?,, een toe
name van de „macht der kloosters" en
dergelijke gruwelijke dingen meer ^ree-
zen zenuwachtig* De socialist Mansart
ging Donderdag! zóóver te beweren, dat
tijdens de jongste verkiezingen met goed
keuring van den minister van justitie ge
vangenen uit de gevangenis ontslagen
waren pp voorwaarde, dat zijl voor de
Katholieke candid aten, Zouden stemmen.
Deze bewering ontlokte én een .protest
van den minister van justitie én een oor-
verdoovend gekibbel, zoodat een volgen
de spreker, Jourez, zijni rede moest on
derbreken. hetgeen jan de linkerzijde
aanleiding gaf om de tegenpartij! allerlei
liefelijkheden toe te sdhreeuwen. De pre
sident trachtte tevergeefs de orde te (her
stellen en schorste ten slotte de verga
dering toen al zjjjn moeite vruchteloos
bleek., Later werd de zitting hervat en
kreeg Jourez gelegenheid zijn rede ten
einde te brengen.
Door de linkerzijde is nu een amende
ment .ingediend, strekkende om 't staats
subsidie aan bijlzondere scholen afhanke
lijk te maken van de voorwaarde dat het
leerplan en de schoolboeken aan de con
trole der overheid worden onderworpen.
Wlat betreft het voorstel van de socialis
tische linkerzijde om over te .gaan tot
parlementaire staking, daaromtrent is
door de liberalen nog geen besluit geno
men, en zullen zij zich nog wel eens
bedenken.
Het H, v. A. verneemt nog nader, dat
a.s. Woensdag maatregelen zullen geno
men worden om eindelijk de Schoolwet
er door te krijgen. Men had daar reeds
veertien dagen geleden toe kunnen be
sluiten, maar de meerderheid heeft het
geduld en de lankmoedigheid tot het
uiterste willen drjjiveii.
Doch na de woelige incidenten, van
Donderdag en de parades van Diemblon
•en Büyl, Vrijdag, zou verdere lankmoe
digheid nalatigheid worden en het land
zou het niet meer dulden.
Men zal dus» zijn toevlucht moeten
nemen tot een eenigen doieïlmatigen. maat
regel: 's morgens om 10 uur' beginnen
moest iets anders gevreesd hebben, wamt
zijn blik werd rustiger.
Soldatenlot, mompelde bij. Beter
in een open strijd te sterven, dan in
een jarenlang kerkerleven te versmach
ten. Als ge de Landskron's schrijft, kunt
ge ook mijne deelneming betuigen. Ik
kan en mag niet meer schrijven... Josi
Landskron was een goed mensch, ging
hij, langzaam zich herinnerend voort. De
pastoor zeide mij eenmaal dat de jon-
ge Landskron u bijzonder genegen was
en de lieden in het dorp u als de aanj-f
staande meesteres van Landskron be
schouwden. Dat zou mij verheugd heb
ben, zou mij een troost géweest rijn.
O, vadertje, boe kan onze pastoor
nu zoo iets vertellen, sprak Magna en
drukte een kus op haar vaders band.
Ben je eig verdrietig, kind? vroeg
de vader nu teeder en trachtte het ge
laat van zijn dochter op te heffen. Kunt
gij het dragen?
Miagna's groote bruine oogen blikten
naar haar vader op; hoewel er tranen
in parelden sch'een toch iets in de uit
drukking den oude gerust te stellen.
Het zal wel voorbijgaan, sprak hij
zacht, het zal wel voorbijgaan... Heeft
Landskron niet nog een zoon?
Ja, een nog, Ferdinand de jong
en 's avonds doorzetelen, desnoods tot
middernacht
De leden der rechterzij] zijn daartoe
vast besloten; zij zijn niet minder be
sloten alle Kerstmisvacantie af te schaf
fen.
De Postbeambten in Engeland
hebben in Leicester vergaderd. Br waren
er ongeveer 22.000. Zij behielden zidh
voor een éisch naar voren te brengem
tot algemeene verhooging der loon en miet
15 pCt., welken Samuel, de postmaster-
general, verwierp toen hij de deputatie
der beambten ontving. Met 19 tegen 11'
stemmen werd een resolutie aangenomen
ten gunste van het bijeenroepen van. een
algemeen postcongres.
De conferentie der beambten-Vertegen
woordigers vroeg voorts de instelling van
een raad, in welken de beambten geheel
gelijk met het departement van posterijen
zullen worden vertegenwoordigd. Deze
zou alle vraagstukken van loonen en ar
beidsvoorwaarden hébben te behandelen
en staan onder voorzitterschap van een
wederzijds aanvaarden president
Ten slotte werd met eenige stemmen
meerderheid een motie verworpen ten
gunste een er algemeene stakingsbewe
ging.
GEMENGD.
Verleden week heeft Z. |H|. die Paus
in de Consistoriezaal 800 pelgrims van
Macerata en Tolentino in audiëntie
ontvangen en daarna in de hertogzaal
900 pelgrims uit de omstreken van Bene-
vent Voor beide groepen pelgrims hield
hij een kleine toespraak.
In de plaats van wijlen - Kardinaal
d'Oreglïo is volgens het „'Giornale d'Ita-
lia" door Z. Ji. den Paus b e n o e m d tot
Gamer leng o (kardinaal-schatmeester
van den H,. Stoel) Kardinaal RampoLLa.
De algemeene parlementsver
kiezingen in,Bulg'arije. die volgens
het stelsel van evenredige vertegenwoor
diging plaats hebben, zouden voor de
regeering. gunstig zijn afgeloopen-
De Oostenrijiksche ministerraad be
sloot om alle reservisten, die in 1912
opgeroepen zijn, op zijn laatst den ,15en
dezer op non-activiteit te stellen.
De Zwitsersche Nationale Raad
heeft Zaterdag het ve.isrekest ten gunste
van de invoering van de evenredige
vertegenwoordiging voor den Na-
tionalen Raad naar een parlementaire
commissie verwezen. Het stuk is door
ruim 122.000 burgers geteekend; 50.000
handteekeningen zijn al voldoende om
zulk een verzoek tot onderwerp van een
volksstemming te maken.
;Bi| de vorige volksstemming was het
voorstel nopens de evenredige vertegen
woordiging slechts met enkele duizenden
stemmen meerderheid verworpen.
Daar de uitspattingen ten koste der
Grieksche bewoners irf Bulgaarsidh Thira-
oië voortduren, heeft de Grieksdhe regee
ring opnieuw bij-.de mogendheden ge
protesteerd' en verzocht (het protest
ter kennis van Bulgarije te brengen.
De Arm eens che patriarch heeft de
gezanten der groote mogendheden te
Konstantiinopel een memorie overhan-
ste. De bezitting hier valt nu echter aan
de oudste dochter.
De oudste dochter van Landskron
huwde met onzen buurman, Arthur Dor
nick, niet waar?
Magna knikte.
Hij. is wel gelukkig, die Dornick.
Nu zal hij ook Landskron nog krijgen.
Hij moet een bekwaam ma: - ezen. Ber-
tnard zegt altijd dat hij goed gestudeerd
hjeeft. 't Is goed, als Landskron in be
kwame handen komt. C
Dat was het juist, wat Magna in deze
oogenblikken zoo smartelijk aandeed:
dat Dornick Josi's plaats zou innemen.
En het was waar: Dornick was er ge
schikt voor.
Waar blijft die Dornick dan nu?
vroeg de vader na een poosje.
Hij was van de zaak toch eenigermpte
op de hoogte.
Hij is even benedein bij1 Bernard, en
komt regelrecht van Tickewick. Het
schijnt, dat hij tegelijk met het doods
bericht vandaar vertrokken is, om hier
eenige maatregelen te treffen.... wegens
dat sterfgeval....
Zij kon niet voortgaan... Als ge we
der komt, willen wij u voor goed hier
houden, had zij hem voor korten tijd
nog zo,o, hoopvol 'gezegd.
digd, waarin de toestand in de provin
ciën van Oostelijk Klein-Azië in een
ongunstig licht worden gesteld.
Te Bodem in Zweden is een Deensch
officier, Frederiksem, g e v a, n g e n g e-
noim en. Hij wordt verdacht van verspae-
ding ten bate van Rusland
In de Chineescjhe provincie Kansoe,
grenzende aan (Mongolië, is een [beweging
gaande om zich van Chi1 n a af te
scheiden. Volgens te Peking ontvan
gen berichten gaat de beweging uit van
Mohammedanen onder leiding van zeke
ren Sje|i J oen.
President [Wjilson is licht omge-
steld; hij lijdt aan influenza.
R.-K. Naaisters en Kleermakersbond,
Te Arnhem is gisteren gehouden de
jaarvergadering vpn de R.K. Naaisters-
en Klaerm'akérsbond.
Te ruim: 11 uur opénfde dé vopFzitJi
ter, de heer v. Diemél, deze vergadering
mét den Christelijken groet, heette wel
kom! den Eerw. Adviseur, Kap. A. Has-
selbach, den heer H,aazevoet, secr. van
het Vakbureau, benevens de vrouwelijke
em mannelijke afgevaardigden uit ver
schillende oord,:en en sprak zijn vreugde
uit over den groei van dien bondook
riep hij het weikóm toe aan1 de jongenS-
afd., die zoo ruim' waren opgekomen.
Hij besprak tevens de actie en het succes
Van Amsterdam en nog yan andere afd.
en^wees erop, dat er nu al reed[s vele(
af deelingen aan actie bezig z;ijn. Drie
aldus de voorzitter, hadden' wij
verloren, doch in die plaatsen tellen
wij thans nog leden en zal zoo spoedig)
de tijd gunstig is, eene afd. worden ge
sticht. De notulen werden door den heer
Berendsen, secr., voorgelezen en goed
gekeurd. Naar aanleiding der notulen
besprak idle voorzitter nog even d(e Huis
industrie. Het was, aldus; ,dö voorzitter,
de bedoeling geweest van d,en helaas
gevallen Minister Tal'm'a, de Huisindu
strie in d'e 2e Kamier ip behanldjelinlg
te brengen, doich nu zal door den Bond
zeer uitvoerig en spoedig djt punt onder
de aandacht der Kamlerleden gebracht
worden. Daarna kregen wij het Jaarver
slag van den secretaris; waaruit wij aan
stippen, dat in het afgeloopen boek
jaar 7 nieuwe afdeelingen zijn gesticht
en .de Bond thans ongeveer 7S0 leden
telt. Het Jaarverst, van den Penningml,
den heer Starink, sloot met een batig
saldo. In de Weerstandskas is, ondanks
de groote actie die gevoerd is en' wordlt
een batig saldo van f 1225.98. Het Zie
kenfonds telt 144 ledenook dit sloot
mét een batig 6aldo. Qe Administrateur
van het orgaan bracht ,een verslag uit,
hetwelk sloot mét een batig saldo van
f 27j07. iDie redacteur sprak zeer beimbc-
digend, over het orgaan. Die afgeV. van
Leiden maakte eenige bemerkingjen,
w,aarvan door het Bonid.sblelstuur nota zal
worden genoméii. Daarna had, plaats de
Verkiezing van een secretaris, waarbij
de voorz. op de eerste plaats hujidé
bracht aan den afgetreld,en secretaris,;
De vader bemerkte boe zij met haar
gevoel kampte.
Ga naar benedeli en laat je verder
inlichten. Hij zal tot dat doel gekomen
zijn.
Toen Magna binnentrad, waren de
heeren in een druk gesprek, dat echter
verre van hetsterfgeval afweek.
^Dornick scheen op te gaan in de
krijgsberichten, en oefende een scherpe
onbarmhartige critiek uit op de houding
der Oostenrijkers.
Hij begroette Magna, nam haar woor
den van deelneming in het verlies 'op
vormelijke wijze in ontvangst en keerde
terstond weder tot zijn vorig onderwerp
van gesprek terug.
't Is ongehoord, hoe onverstandig
en met hoe groot gemis aan organisatie
en kenlnis van zaken men te werk ging,
zeide hij verachtend. En dan daarbij die
onstandvastigheid van het publiek. In
het begin was alles vol dollen krijgs-
moed en sprak men slechts van Oos-
tenrijksche helden; later werd alles even
zoo in het stof vertreden als men het
eerst hemelhoog verhief. Alle generaals
wanen toen onbevoegd, verraad en in
trige heerschte overal... Ieder moest ter
verantwoording worden geroepen.
(Wordt vervolgd.)
