4
28) MAGNA.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
5e Jaargang
No. 1262.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. *->■ Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIIS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. FraftSO
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2V« cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Donderdag j
December
1913.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
KAMEROVERZICHT.
TWEEDE KAMER.
Pot js/t ketel^
Mr. Troelstra is gisteren aan het
woord geweest jacht uren lang. Wat
hij heeft gezegd [komt echter hoofdzake
lijk neer op deze twee verklaring araDie
Concentratie imag or *de SL Dj. A, P. geen
verwtijt vjan maken, dat zij de 'portefeuil
les heeft geweilegrden; |Wjij wiilten ons
heel zoet houden en deze extra-parle-
«nientjaire of concentratie-regeering
wat voor mr. Troelstra feitelijk op het
zelfde neerkomt steunen, mirts hare
wetsvoorstellen ver genoeg gaan; zoo
dit' niet het 'geval mocht Zijn, zullen wij
door ze#? amendementen te stellen of
voor de door andere gestelde te stem
men, dje wetavoorstellen in onzein geest
trachten te verbeteren. Toch is ook n,a
deze Verklaring het Kabinet Gort v. d.
Linden nog niet 2J00 zeer zeker van die
hulp der -5. D. A. P.r want de heer
Troelstra liet zich nog zeer voorzich
tig" ,uit over het al of niet stemmen van
de S. Di. A. P.'ers voor de militaire
begrootingen, ofschoon hij tegelijk mi
nister Cort van der Linden teen middel
aan de hand deed om zich en zijin colle
ga's:, op één of twee na, 'het leven te red
den,, ook al zou de Di. A. Pl. de mi
litaire begroetingen niet 'steunen. H|ij
verdedigde rul. de meeninig, dat de val
van een der militaire ministers of van
beiden Oorlog en (Marine nogmiet-
hiet ministerie in zijp geheet behoefde te
treffem jWjij zijn benieuwd, of de heer
Cort v. Linden deze nieuwe opvatting
in zake de portefeuille-kwestie zal
de el en.
Wjat het zich schoon was'schen betreft
in zake het niet aanvaarden der 'porte
feuilles groot gelijk had de heer
Troelstra, dat hij den vrijzinnigen het
récht ontzegt de 'S> D. A. P. daarvan een
verwlijt te maken. „Gij hebt de kie-
'zie r s.'mii s 1 e i d", riep 'de heer Troelstrja
zijn vrijzinnigen vrienden toe, want nooit
hebt gij hun vo,or de verkiezingen ge
zegd, hoe na de verkiezingen het bewind
zou worden gevoerd; nooit hebt gijl hun
voor de verkiezingen 'gezegd, dat gijl er
op rekende met de sociiaal-democraten
te zullen samenregeereii, terwijl gij toch
oo'k niet hebt kunnen vervrachten zelf
51 zetels te zullen veroveren. Prachtig!
Met dit verwijf ?ullen alle rechtsdhe af
gevaardigden zich kunnen vereeinègen.
Maar js 'hier niet van toepassing het
spreekwoord van ""den pot en den ketel?
W|as het ook geen volksmisleiding van
de Su LX A. P. dat zij, nu zij daartoe
buiten verwachting jfri de gelegenr
held werd gesteld, zelf niet wilde op
treden orni te trachten de in de verkie
zingsdagen aan de kiezers gedane voor,-
spiegeling te verwezenlijken.
Wiij zullen nog wel eens meer gele
genheid hebben er op, te wijzen, hoe
Concentratie en S, Di A. P|. elkaar
zeer terecht verwijten de kiezers, te
hébben bedrogen*
FEUILLETON."
Heeft mijn ooirf^u opgedragen, mij'
over deze aangelegenheid te onderhou
den? zoo onderbrak Bernard scherp de
woordenstroom van den ander.
Een opdracht? Mijn hemel 1 Een
oude diplomaat als uw oom zal' zoo on
voorzichtig wezen zonder omwegen een
opdracht te geven?' Wegens onze oude
vriendschap achtte ik het mij tot plicht
U er opmerkzaam1 op te maken. Daar
UW betrekking als Landraad hem onaan
genaam is, ja hem aanstoot geeft, kunt
gij daarin misschien raad schaffen. Uw
vader ziet u ook ongaarne in staats
dienst. Gij hebt overigens 'genoeg te
(loen... Een schoone bezitting te bestie
ren als de uwe geeft arbeid in over
vloed... Als ge u eens voorloopig terug
trok.... Velen uwer standgenooten billij
ken ook de handelwijze van Pruisen
niet.... Als gij uw betrekking tnederlegde
zouden zij' 'dat zeer toejuichen..,. Als uw
vriend veroorlooft gij mij ook deze be
merking: de oude heer zou het u ook
geducht kunnen doen gevoelen als gij
hem in ideze niet ter wille zijt.
Mijn oom kent mijn gevoelens op
ALGEMEEN OVERZICHT.
Zabern in den Rijksdag.
De interpellaties in den Rijksdag gis
teren middag, hebben aanleiding gegeven
tot onbeschrijfelijke tooneelen. Die ge-
heele Rijksdag verkeerde 'in een agitatie
zoo (groot, da,t er van 'een behoorlijk
débat geen sprake Was.
Di Rijkskanselier van Bethmarm Holil-
Weg Schijnt van den Duitschen Keizer,
die in DounauesChingetn op de jadht is,
instructies van star militaMsime ontvan
gen te hebben. 'Ziehier wiat de Rijks
kanselier in antwoord op de interpellatie
t en beste gaf
Het leger kan ben beleediging van
officieren niet dulden (onrust en toejui
chingen). Bij de larrestaties werden ook
onschuldigen getroffen. De [arrestaties
Waren ongetwijfeld onwettig, maar zij
geschiedden omdat 'de burgerlijke over
heid dienst weigerde én den officieren
geen bescherming verzekerde. De civiele
overheid betwist dit. Een oordeel over
beider standpunt is nog niet mogelijk
(interrupties). De rechters zullen moe
ten beslissen maar men zal ook bij de
ze ernstige betreurenswaardige zaak niet
moeten vergeten, dat 'het leger, den
plicht heeft zidh tegen redhtstreeksidhei
aanvallen te verdedigen (bravo's van
rechts, jallerlei interrupties en groote
onrust).
Hij eindigde met feen in dit geval vol
komen misplaatste apotheose op deir
eisch vpn samenwerking fusschen mili
taire en civiele autoriteiten. H|ijj kreeg
tot slot geen (applaus doch wel een lang
sarrend gesis weerklonk. Men verwacht
te toen van den Minister van Oorlog
eenige mededeelingen over maatregelen
die genomen waren of zouden genomen
worden, doch niets Van dit alles. H[ijf had|
'andere plannen want de Minister be.'-
hoefde eigenlijk niets 'toe te voegen bij
hetgeen hij Maandag ïn den .Rijksdag
had medegedeeld. j
De 'toenmalige Verzekeringen hadden
evenwel geen betrekking op' de houding
der militaire overheden 'tegenover met
ongeregeldheden uitlokkende betoogers
en ophitsende persorganen (hevig ru
moer in een groot deel der Vergadering)
De Minister tracht 'tevergeefs verder te
spreken; eerst na Verscheidene minuten
gelukt het den voorzitter de rust te doen
wederkeeren. Vervolgens herhaalt de
Minister de zoo 'even geuite woorden,
waarop (opnieuw een 'groot rumoer los,-
breekt .Herhaaldelijk roept de voorzit
ter een aantal sociaal-democraten tot de
orde. De oorzaak, begt de Minister ver
der, van het geheele spectakel te Zabern
is, daf hier een duidelijke poging blijkt
'Man het drijven 'der pm om de tucht in
het leger te Verslappen (hernieuwd la
waai). I'k ben, Zegt de Minister, ten opi-
zilChte van de verdediging] der rechten
van het volk hetzelfde 'jnzicht toe
gedaan, als gij, Tot de levensvoorwaar
den v|an het leger, zegt de Minister ten
slotte., behoort het feezag, de 'tucht en helt
dit punt genoeg! Hij weet, dat ik ze
ker niet in tijdein als deze mijn geringe
kracht aan het vaderland onttrekken
zalLaten wijl het gesprek afbreken
en dit onderwerp niet meer aanroeren.
Keurt gij dan de tegenwoordige
politiek goed? riep de regeeringsraad
heftig uit. Dat verdrag met Italië, met
het buitenland. Een Duitsch rijk onder
Pruisen's leiding zal u ik meen de
katholieken weinig tot vreugjde strek
ken, dat zult ge spoedig zien.
Dat moeten wij rustig afwachten
en aan God overlaten. Onze kerk staat
op hechter grondslag dan de staat...,.
Gij' had de goedheid in zake de Lands-
kronsche aangelegenheden nog eenige
acten ter beschikking van' den graaf
te stellen. Mag ik u daarom verzoeken?
Zooals ge wilt, mompelde de Re
geeringsraad, terwijl hij' haastig in zijn
papieren zocht. Mijn genegenheid voor
u deed mij aldus spreken.
Met hooggekleurde trekken wierp hij
de gevraagde papieren op tafel.
Ik misken ook uw goede bedoeling
niet, sprak Behrenberg.
Op dit oogenblik trad Edith' bintien,
gevolgd door de dienstbode, die eenige
ververschingen droeg.
Met ééin oogopslag had de dochter
bemerkt, dat tusschen beide heeren niet
gevoel Van eer. Grijpt het leger bij ppi-
litiedjienst eenmaal in, dan is een hard
optreden onvermijdelijk (rumoer, uitroe
pen: ongehoord!)
Vervolgens had de bespreking der in
terpellatie plaats. De vooruitstrevende
partij diende een motie van wantrouwen
tegen den Rijkskanselier In, in verband
met de behandeling der interpellatie.
Het voorstel wordt door het geheele
Huis, met uitzondering der conservatie
ven ondersteund
[Bij de bespreking der interpellatie
zegt F,ahrenbach (centrum-afgevaardig
de, en een der beste redenaars van den
Rijk'sdjag), dat ook Zijn 'partijgenoten elk
gezag ook dat in het leger hoog willen
ho,uden, Idoch dat, wat héden in den
Rijksdag medegedeeld is, échter te ver
ging. Dan kan et van overtuiging geen
Bp rake meen Zijn (Stormachtige uitroe
pen zeer juist)". Hebben wij, vriaagt Fa-
hrenlbaidh, iets vernomen, van hetgeen te
gen de rechtsverkrachting te Zabern zal
plaats hebben Het leger is aan dezelf
de wetten onderworpen als de burgerlij
ke bevolking (levendige uitroepenzeer
Wjaar; stormachtige bijlval). Wiij hopen
dat de toon door den Minister van oor
log (aangeslagen Iniet 'de weerklank; is van
zijln laatste bespreking met den Keizer
(levendige bijval: vele afgevaardigden
lapiplaudiseeren). De schuldigen moeten
verwijderd Wordenzulk een wig ma|g]
niet in het Wolk word en 'gedreven (l even
dige instemming, herhaaldelijk wordt
-„bravo" geroepen -za -geapplaudlseerd)
Maar wat nu?, De Rijkskanselier zal
die motie kalm1 naast zich neerleggen. |H;et
eenige middel dat de Rijksdag heeft om
de regeering te treffen is de begrooting
te verwerpen. En 'hierover worden, zoo
als de berichten luiden, fractie-vergade
ringen 'gehouden.
"Tn groote opgewondenheid gingen de
afgevaardigden uiteen. c
(Er is wéinig nieuws over de
Kabinets-crisis in Frankrijk
De .meerderheid, Wélke Barthou ten
val bracht, is het bijlv. in de belangrijke
kwestie wat betreft de kiesrechthervor,-
ming niet eens.. Radicalen onder ;Cailr
;laux verwerpen de hervorming, terwijl
de socialisten hevige voorstanders zijinn.
Daarentegen ?ij!ra deze 'twee grootte groe
pen het wel eens over een herziening
vjan de Wet oip den drie-jarigen dienst
tijd en het herstel van den twee-jarigen
dienst. Maar het blijft een groote Vraag
of Poinoaré een ministerie aan de regee
ring zal roepen, dat wefer vernielt, wat
men als het groote werk van het presi
dentschap Poincaré bestempelt.
De keuze van den nieuwen premier
Zal dan ook' zeer moeilijk zijn. Behalve
Caillaux, Briand en Millerand, worden
thans ook de senator Doumergue en de
directeur Van de „Petit Parisien" Jean
Dupuys genoemd.
President Poinqaré heeft een onder
houd gehad over den politiekén toestancj
met Dubost', Dedhanet, Cocjhery en Nou-
lens.
zoo'n vreedzame stemming heerschte;
vooral verrieden haars vaders trekken
en heftigen toon, waarop hij zeide dat
zij de wijn op een zijtafeltje zouden zet
ten, ,dat hij boos was. Hij' trachtte wel
den hoffelijken gastheer te blijven, idoch
slaagde daarin niet te best.
Behrenberg toonde een groote kalm
te, maar ook een zekere koelheid.
Ik hoop, mejuffrouw Edith, dat
gij onze afspraak niet vergeten zult.
Zoodra het jaargetijde gunstiger wordt
en mijn tijd niet meer zoo in .beslag
wordt genomen, kom ik! u eens voor een
tocht door wouden en velden afhalen.
(Edith brengt zooveel tijd op school
'door, dat zij overigens haar moeder ge-
zelschap moet houden, merkte de Re
geeringsraad scherp op.
Nu een paar uren zal mevrouw uw
moeder u toch wel vrij geven, als wij
daarom vragen, sprak de Landraad be
moedigend tot Edith. Of nog beter, me
vrouw uw moeder verschaffe ons het
genoegen vato haar bezoek; laat haar bij
ons lucht en frissche landlucht genie
ten. Wij zoeken dan de schoonste pun
ten van onze bergen en wouden op. Het
zal mijn zuster tot groote vreugde zijn,
besloot hij hoofsch.
Edith zag lachend tot den spreker op.
Eenige dagen op het land schenen haar
GEMENGD.
De Belgische Kalmer heeft art 1
yan de schoolwet, waarbij leerplicht,
wordt voorgeschreven, piet algemeene
stemmen aangenomen.
Een telegram uit Juarez in Mexico
meldt: Een commissie om' te onderhan
delen over de vredesvoorwaarden
kwam ,uit Chihuahua 'in het hoofdkwar
tier van generaal 'Villa, met de voorwaar
den waaronder zeven 'generaals der re-
geeringstroepen verklaren zich te willen
overgeven. Daardoor is de voornaamste
ruggesteun voor Huerta's bewind in
Noord-Mexico hem ontvallen. 1
Gistermorgen is te Venders bijf aan
komst van den 'trein uit Brussel het v e tr'
d w ij n e n geconstateerd van ëen zak inh
houdende 350,000 M., verzonden door
del Belgische Nationale 'Bank aan de
KuMlsche Bank,
-V Eén om tmoe ting had plaats tus
schen Frianschën en ISienoussis in' Wndaj
30 Sienoüssis werden (gedood.
Een telegram van den gouv. yan
Fransch ,W|est-Afrika bericht, dat er in 'de
buurt van Timtooektoe gevechten
hebben pl,aat§ gehad met het stamhoofd
Rizzou, die een troep van 50 a 60 man
onder rijn bevelen had. Een verkeninings-
detachement viel Rizzou aan en dood dje
12 Zijner man schappen. Rizzou deed
daarop een aanval op een patrouille,
waarbij acht Franschen igedopd en twee
gekwetst werden, Kapitein Hartmaan
vervolgde Rizzou, maar kon hem niet in
halen. Rizzou verloor-18.man.
Koninklijke Besluiten.
(Biij Kon. besluit is aan H|. Mj. Kooph
ui an eervol ontslag verleend als adjunct-
commies bij het departement van Binnen
lands che Zaken; t
is bij de zeemacht bevorderd tot offih.
der van gezondheid le ki de officier van
gezondheid 2e kL C. M. Beukers;
js benoemd tot directeur van het tele
graafkantoor te Vlaardingen A. G. Birum-
sen, thans hoofdcommies der telegrafie;
is benoemd tot ridder j!n de orde van
Oranje-Nassau de \regent van Alang]
(Amboina) Mc J- E. Fatty,
Alva—Duys.
Het volgend bericht uit Zaandam over
de laatste zitting van den gemeenteraad
deed de ronde
„De voorzitter deelde mede, dat van
inkomens boven f 3000 tot f 4000
waarschijnlijk 9.65 pid zal moeten be
taald worden, welk percentage voor
inkomens boven f 4000 tot 10.81 zal
stijgen."
Tien en méér procent hoofdelijk en
omslag!
Het „DagbL v. Ni. ,B|." teekent hier
bij aan:
„Daar hebt ge nu de zegeningen van
de sociaal-democratiadhie meerdeiheidi!
Van Alva lezen \yiji, dat hij zidh door
het (heffen van den tienden penning zeer
gehaat heeft gemaakt en dat de opstand
plotseling 't toppunt van gelukzaligheid.
Haar vader was echter nog niet over
zijn ontstemming heen.
Mijn vrouw zal om willé harer ge
zondheid daarvan af moeten zien en het
bezoek mijner dochter kan de freule
niet welgevallig zijn, sprak hij stug. In
onzen stormachtigen tijd kan het onver
hoopt noo.dig wezen, tot het enge fami-
lieverkeer zich te bepaler
Bernard boog zonder een woord te
antwoorden, reikte Edith, wie 't huilen
nader stond dan het lachen, de hand en
schudde die hartelijk; zij kon daaruit
opmaken dat hun vriendschap niet ver
stoord werd.
Na eenige noodzakelijke vragen over
de Landskroner aangelegenheid vertrok
Behrenberg. De Regeeringsraad deed
hem uitgeleide, Idoch bleef bij 't af
scheid nemen koel en zijn booze bui
toonde zich nog toen hij in zijn kamer
terug was.
Verbitterd schoof hij Bernard's stoel
ter zijde en belde hij om bevel te geven,
den wijn met de glazen weder weg te
brengen.
Als hij1 iniet naar waarschuwingen
wil luisteren, moet hij' maar weten wat
er van komt, mompelde hij. Ik dank
er echter voor, in zijn lot te deelen. De
oudei Eggerstorf telt mee onder de in-
tegen Spanje onder anderen daaïxLw
daardoor kradbtig is versienkt
Maar Alva was nog maar 'n kind ven-
geleken bij Duys en Co,
Alva liiet zich van elke .tien perwiimgen
één brengen, j
iGoed, de menschen (hielden er dan
nog negen over. i
Maar de burgers van Zaandam betalen
eerst vermogens-, bedrijfs-, grond-, hon
den- en pers on eele belasting en. dan
b o v e n d n e n imog aam de stad van elke
tien penningen één.
Je moet je maar een roode meefden-
beid op den (hals halen
Diocesane Bond van R. K. Drankbe-
strijders-vereenigingen in het
Bisdom Haarlem.
Het Bpndsbe stuur heeft yan zijn OeefcL
telijken Adviseur médedeeüngi ontyaïif-
gbn; dat Z. D. H. d,e jbsgebóp! aan d.e
Kruisverbonden verbiedt deel te nem'ërï
aan de thans gevoerde actie inzake een!
volkspeti tionnemlent voor Plaatselijke
Keuze.
Het 'B|e!stuur vindt id,eöWége fhanfe1 geen
Vrijheid zijln mieidewerking te vierleenenl
aam bedoelde actie en acht zich Verplicht
zijp goedkeuring aan verdere deelneming
daaraan door bij den Bond aangesloten
Kruisverbanden te onthouden.
KORTE KRONIEK.
Naar „Zeiau dia" bericht, heeft Z,.
Dj H|. Mgr. Leijften, bisschop van Breda,
voorgeschreven, dat ahe geestelijken. Vam
zijln ibiisdom., als zij artikelen of i. ge
zonden stukken aan couranten' ze ,em
ter plaatsing, deze met hun vollen niaanx
moeten Onderteekenen,
'Gisterochtend is te Amsterdam
onder 3e loonslagers van de varkens
slachterij aan het abattoir een staking
uitgebroken naar aanleiding! van é'en be
sluit van de patroonsvereeniglng om het
slachten in eigen be|heer te nemen. Door
dezen maatregel worden ongeveer 17
arbeiders overbodig., terwijl de overigen,
een 20-tal, een loonderving hebben van
pl.m. f8000 per jaar. Ook de werktijd
zou zeer verlengd worden,
De gemeenteraad van Hilversum
heeft imet ingang van 15 Dec. ontslag
verleend aan den directeur der gasfabriek
op grond van zijn gebrek aam ernst en
waarheidszin en de door hem gemaakte
fouten op administratief gebied.
LEIDEN, 4 December.
De actie op de Kon. Ned. Grofsmederij.
Den 30sten October hadden de 'hoofd
besturen van den Ned, Metaalbewerkers-
bond, den Ned. R. K. Metaalbewerkers-
bond, de Landeliji'ke Federatie vam Me
taalbewerkers en den Clhriiste^Lijjkers; Metaal-
bewerkersbond aan "de directie vam de
Koninlc. Ned. Grofsmederij hier ter stede
een schrijven gericht, waarin zij in op1-
dradht van het aan genoemde fabriek
verbonden personeel verzochten: let voor
alle arbeiders het uurloon met twee cent
te xerhoogen; 2e. op de alg. erkende]
vloedrijkste familiën van Hannover. Het
zou mij in een verkeerd daglicht kunnen
stellen als ik met 'n Pruisischen beamb
te verkeerde. Dat kon mij later onaan
genaam opbreken.... zeer onaangenaam',
herhaalde hij bedachtzaam.
Gedurende haar vaders alleenspraak
voerde de dochter een andere.
Uit het venster van haar kamer, die
op het Domplein uitzag, keek zij Beh
renberg na.
Zij hebben getwist, zuchtte zij'. Ik
zag het aan papa's gezicht. Het zal
wel weer over de politiek zijh geweesf.
Ik haat de politiek. Baron Behrenberg
zal nu zeker wel in langen tijd niet
terugkomen. Papa was zoo onhoffelijk.
En de baron is toch de netste man, diep
ik hier nog igezien heb.... de allernetste,
voegde zij er 'gewichtig, bij. Hij doet
zoo heelemaal niet of men (pog ''n kind is.
Onbewust van deze alleenspraken had
Bernard intusschen den weg naar huis
ingeslagen. Het gesprek met den Re
geeringsraad had hem onstemd, maar
hij wilde heden zijn minder goeden luimi
niet de overhand laten krijgen. Het was
een der weinige Zonnige dagen' van Juni
die de streek, waaraan zijn hart hing,
in volle schoonheid deed pralen. Hij
wilde volop genieten van de heerlijk
heid der natuur. (Wordt vervolgd.)
