MAGNA.
BUITENLAND.
5e Jaargang
No. 1252.
£S#si°es8M OUDE SiRlfiEl. S4, LiEIQËN.
latere. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO. UITOEZONDERD ZON- EN FEESTDAOEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met QRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
efi het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Lelden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bfj onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nnmmers 2Vi cent, met Geülnstreerd Zondagsblad S cent.
vrijdag
'<L\
November
1013.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels t n.75, elke regel neer loeeiil
'nopzonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel neer 30 cent. met gratis
e wijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekking n, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen liandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 30 cent, iedere regjel meer 10 cent.
Ze gingen weg.
Toen op den h,istorischen onafhianke-
lijkh.eiidsdiatum id;e voorzitter der Tweed'e
Kaïmer en de regee-ring, namens wie d)e
minister van Koloniën sprak, het herstel
van den Nederlandse!,en Staat herdach
ten, liepen de socialisten d)ei zaal uit.
Waarom, eigenlijk?
De heeren Qoeman Bbrgesius en
Pleyte ded£n niets anders d,an roemen
op! onze vrijheid en wijken op die een
heid d,'er Nederlandsche natie.
Zijn dat volgens biet roodje program
Verboden dingen
Zijn wij, als Nederlanders, niet wer
kelijk vrij en dient zulks. eigenlijk niet
toegejuicht Ido.or ieder, die zich voor
stander van vrijheid1! noemt? Of zal de
onvferya-lsch.t roode vrijheid', pas komen
als de :h,eele wereld1 één Staat is Nu,
dan kunnen we lang wachten.
En leven we niet werkelijk broeder
lijk bijeen op' Neerlands bodjem wat
stembus-strubbelingen daargelaten Aan
Verdraagzaamheid, ontbreekt het waarlijk
niet, terwijl voor de mindier bedeelden
de sociale maatregelen niet van die luch,t
zijn.
ïs een en ander ook al in strijd met
de grondjwet der socialisten Of mogen
dig pas ini ,hun schik zijn, als ze ten
volle !h|Un wenscheri verwez'enlijkt zied'?
D:a-n kunnen ze ook lang wachten
Wijl we intusschen niet willen aanne
men, dat de socialistische afgevaardig
den uit kindierachtigheid die flauwe ver
tooning hielden, hebben we naar een
r andere reden voor hun wegloopen ge-
I zooh.t. i
Eerst dachten we, dat ze 't uitf ver
driet deden. Ze h,oorden n.1. roemlen op
vrijheid en dachten toen onwillekeurig:
Wij, arme slaven van „de partij" I Daar
op sloopen ze allemaal achter het groene
deurtje om mekaar ,te troosten:.
Onlangs, toen onze socialisten eerst
aan Kautsky moesten" gaan vragen of ze
wel minister móchten worden, hebben
ze hun onvrijheid leelijk moeten toonen,
Zoo'n onaangenaamheid kan nu voortaan
worden vóórkomen, als d,e Holland,fech^
socialisten tot den Bondj der Duitsch;e
„Genossen" konden behooren. Dian was
immers Kautsky hun ejgen baas en zou
hjet 'niets gek staan, als ze hem ,ber
velen gingen vragen in vertroebelde orn'-
stsadigheden'. Daaromweg met die
rloilandsch.e onafhiankeiijkheid; dje „.de
partij" verwijderd 'houdt van het Duilfc-
sche: hoofdkwiairtier.
Ja, ja, die socialisten zijn nog zoo
ek niet 'éls hun mutsje wel staat!
KAMEROVERZICHT^
TWEEDE KAMER.
1 T.egjen hei bij zonder ondwwijs.
Zelden as nog zooi kras door de vrij
zinnigen hun onverdraagzaamheid geuit
Is in deze dagen.
'Wij hebben gisteren gezegd, dat de
minister in de duidelijkste woorden de
L 1
FEUILLETON.
Maak) u niet bezorgd, sprak de jon
geman. In tijden als deze overweegt-
ieder wat hij zegt. Gij hebt ook' vooij
muziek gezorgd; dat is een goede af
leiding. Bij den dans gedijt de politiek
niet.
Maar aan tafel wel', sprak de graaf.
Help me toch zorgen dat de vurigste
politici niet naast elkaar komen te zit
ten, Ook op de dames kunnen wij in dit
opzicht wel een beetje rekenen. Tiny
heb ik verder een erenstige vermaning
gegeven... Uw oom Eggestorf heeft op
't laatste oogenblik laten afzeggen. Hoe
gaarne ik den ouden heer ook mag lij
den ben ik toch blij dat hij niet komt;
zijn weerzin tegen Pruisen vermeerdert
dagelijks.
Heeft de regeeringsraad Schultze
van Brückhoven, u ook een bezoek ge
bracht? vroeg Bernard, de lijst van ge
nodigden raadplegend.,
Ja. Ik heb hem heden ook ver-,
Bocht. Zijn damea schijnen niet uit te-
Jaan.
Zijn vrouw1 is ziekelijk, zijn dochter
ng te jong. Hoe hebt gij hem gevon-'
den?
- Een heldere klop,, die gauw van iets
rechterzijde 'heeft 'gerustgesteld, ,H;ij heeft
het onomwonden verklaard: geen koers-'
verandering Jn de Indische onderwijs
politiek Door deze verklaring heeft hiji
der concentratie 'den ruig toegekeerd.
Wonderlijke zaak, daar toch 'h.v. minis
ter's ambtgenoot, de heer Treuib, in het
zelfde scheepje zeilt als de concentratie,
en ook nog geen der andere ministers
'blijk heeft gegeven af te wijken van
het concentratie-program,. 'ZOU minister
Pleijte de eenige zijn, die toont, dat heit
ministerie niet is een concentratie-minis
terie, doch werkelijk extra-parlementair?
Maar ter zake. .Alle rechtsdre sprekers
hebben hij de/eplieken, hun instemming
en sympathie rqet de verklaringen des
Ministers betuigd. Indien de 'Indische
koers dus |n de hoofdlijnen wordt voort
gezet, zoo verklaarden ziji, is de linksche
campagne, het schandelijk verkiezings-
alarm der concentratie, als valsch ge
stempeld.
En de sprekers der linkerzijde? Zij
manoeuvreerden zóó met de woorden van
den minister, dat deze eigenlijk een be
vestiging waren van hun eigen meenin
gen, overeenstemden met hun togen in
zichten. En toch getuigden de redevoe
ringen van de heeren Van, Deventer,
Fock en Tydeman van de felste onver
draagzaamheid ten opzichte van het bij
zonder onderwijs in onze, Indische be
zittingen. i 1
IWiat kif voorstelden kwam hierop neer:
Op de bijzondere scholen mag gods
dienstonderwijs worden onderwezen
doch het overige onderwijs moet neu
traal zijn. Onverdraagzamer kan het
toch wel niet.
Eén voordeel hebben de replieken van
genoemde heeren: Zij hebben, een nog
duidelijker preciseering uitgelokt van de
meening des ministers, een n^g.duide
lijker aanwijzing van het standpunt, dat
de heer Pleijte ten opizichte van het
bijzonder onderwijs in onze koloniën in
neemt. Zou de minister zich ook wer
kelijk nog duidelijker uitspreken? Heden
is het antwoord van den minister ge
geven de lezer vindt het elders jn
dit blad.
ALGEMEEN OVERZICHT.
De president van
Mexico
Huerta, zorgt er heel goled voor, 'cJ/ajt
het conflict tusschen Mexico en de Ver.
Staten sleepende blijft. Hij hieeft nu dje
te Washington ■gevoede hoop, d&t hij:
uit angst de hoofdstad Was ontvluch'tj
te sch,ande gemaakt, dp or terug te "kee-
ren.
En 'djat d|e dictator het nog lang niet
wil opgeven,! "b 1 iijkt wel hieruit, dat. hij
een besluit h;eeft uifgevjaardigdi, waarbij
de betasting op zegels op s'tukken, djie
een openbaar karakter 'hebben, met in
begrip van wissels, quitantieis) en con-
op de hoogte is. 't Is anders een ijverig
politicus; hij staat geheel aan onze zij
de. Pruisen schijnt met Hannover nog
niet tot overeenstemming te zijn geko
men.... Maar ziet, daar gaan wij ook aan
staatkunde doen. Hoe kan men daar
ook buiten blijven?
En wij hebben nog zooveel te
doen. Ik zal de plaatsen naar uw verlan
gen rangschikken. Voor ik het vergeet,
uw onderhoorigen en velen uit de na
burige 'bezittingen zullen u hedenavond
een serenade brengen. Eigenlijk ter eere
van Josi.
Dat doet me plezier, recht veel'
plezier, 't Geeft ook' al' afleiding.... Ove
rigens, Bernard, ging de graaf voortA
geloof ik, dat er heden nog een derde
aanleiding zal wezen tot heuglijke....,
Dornick? vroeg Bernard met een
blik van verstandhouding. Mag ik u al
feliciteeren?
Zoover is het' nog niet. Maar wel
geloof ik, dat het er van komen zal'. Hij
heeft mijn vrouw1 in vertrouwen geno
men.
Is het naar uw zin?
Er is niets tegen te doen. Ik' ben
anders de meening van Josi toegedaan.
Dornick is mij' ook niet zeer sympathiek.
Ik geloof ook niet, dat Gaby in de te
genwoordige omstandigheden hier in 't
land aarden zal. Tiny zou 't hier beter
naar den zin hebben.... Gaby moet ech-
iracten, zq\ worden verdubbeld. Die be
lastingen op tabak, .Jcohol en petro
leum zullen ook aanmerkelijk worden
vjeriipoigd.
Zoo, heel prettig wonen is het1 dus
niet opi het oogenblik in Mexicoi.
De lezer 'herinnert 'zich,; dat in dje
Belgische Kamer verleden jaar waardig
en krachtig is geprotesteerd tegen ,dje
behandeling van ,dp mi ssionarissen in de
Congo
Onder h.ët opschrift: Het Vaticaan en
de Belgische regeering" lezen We nu
in; het H. v. A. het volgende:
^,ln de maand; Juli laatstleden heb
ben ide oversten der Belgische Mi steeën
in Congo aan den H, 'Stoel een vertoog
gjezondën lover 'djen onciuldtoarein toes tan df
waarin zij; door die vijandelijkheid van
zekere Staatsambtenaren waren gebracht.
Zoo,als men weet, heeft de heer Mi
nister yan Koloniën,, om' te antwoorden
op de verwijdingen, djat hij d,e missiona
rissen onbeschermd liet tegenover dfe
,aanvallen v,an arpbtenaren-vrijmiétselaars,-
een l,ange membriev ter rechtvaardiging
z|ij]ner houdijng, aan den H. Stoel ge
zonden.
De Piatriote zegt thans uit goede bron
te vernamen, d!at het antwoord, van het
Vjatikaan ouder irneeri inhoudtidatf de
Curie,, n(g kennis te hebb'en genomen'
vfani dö ïdaóhten dier missionarissen^
ovfertuigd is v|an de verderfelijke Werk
zaamheid der vrijim'etselaarsloges in Biel-
gïsch Conigo. D,e |H/. Stoel Ran d'e mis'sioE
narissen slechts1, geluk' yvenschen met
hun verzèt djaar tegerf.
A'anlgezien de Bielgisöh'a pejgfeering ver-
Zékert te zullen Waken tegen alle m'achts
misbruik tem n'adeele 'dér zending,, ver
trouwt het Vati'kaan, dat Zij dit ook zal
doen, m'aar r'aad|t d,e hoofden cl'er mis
siën aan, zich, te gedragen naar die met
die Belgische regeering gesloten over-
ée-nkómist.
Die H. Stoel z)al zich' des'nhodjs1 o>p
die overeenkbm'st beroepen om' yan het
Coingol-bestuur te eischen, icfat heit'^ijn
verbintenissen zal naleven."
GEMENGD.
De Kruip p-f abri ek en hebben
in het afgeloopen jaar het oorlogsjaar
zulke goede zaken gemaakt, dat zij
14 'procent dividend uitkeeren.
Dat is een reoord!
In '1912 bedroeg het dividend 21 pro
cent. De 'netto-winst beliep over dit
boekjaar '21.960.000 'gulden. Krupp heeft
op het oogenblik 80.000 personen in
dienst.
Dit jaar is het vredespaleis geopend!
'De mijnwerkers sta king in
Frankrijk ïs nog niet geëindigd. De re
geering heeft troepen naar het gebied
van de staking gezonden o'm de orde
te handhaven.
Volgens een reuter-felegram uit Li-
gau en Rigo heeft er een zware storm
ter zee gewoed. Nadere berichten ont
breken nog.
BINNENLAND.
Proclamatie van li.M. de Koningin.
Aan Mijn Volk!
Het is Mij eene behoefte, Mij op dezen
gedenk waardig en dag te wenden tot het
Nederlandsche Volk.
Heden voor 100 jaren was het oogen
blik geboren, waarop de Vereenigde
Nederlanden hun nationaal bestaan her
namen.
Ik herdenk met dankbaarheid de woor
den, waarmede Van der Duyn van*Maas-
dam en 'iGijsbert Karei van Hogendorp
den 21 November 1813 het bewind heb
ben aanvaard.
,i,Wiij voldeden aan den wensch yan,
alle onze Bóndgenooten, wanlneer wijl,
in afwachting van de komst van Zqlne
Hoogheid den Deere Primse van Oranje,
ien in fijnen iNaany dezen dag oins stelden
aan het hoofd der regering; wij namen
die taak op ons met vertrouwen op de
hujip der 'Goddelijke Voorriermgheid, vviier
hand de aanstaande verlossing van ons
verguisde vaderland zoo zagtbaar be
stuurt; maar wij deden het ook met
vertrouwen op den bijstand, op de hulp
van elk Nederlander, die, zonder hef-
linneriing aan het verledenle, zonder ondier-
scheid van rang staat of van Gods
dienstige gezindheid, met ons de be
hoefte gevoelt van nog eenmaal te her
winnen dat vaderland, dat op de ele
menten, op Philips en Alba veroverd,
van den moed onzer voorvaderen zoo
heerlijk getuigde, doch met smaad ien
schande te lange "bezoedeld werd."
'Dlat vertrouwen is niet beschaamd.
Het vaderland is herwonnen.
Die gewesten van Nederland zijn saam-
gegroeid tot on verbreekbare nationale
eenheid.
Moederland en Koloniën £ijh nauw
verbonden.
IDie vrijheden en het „zelfbestuur der
bevolking .zijn gestadig uitgebreid.
's Lands welvaart, begunstigd door een
opgewekten ondernemingsgeest en ver
beterde arbeidsvoorwaarden, jis belangrijk
toegenomen.
Een prachtig streven naar zedelijke en
geestelijke verheffing heeft zich baan
gebroken.
In wetenschap1 en kunst dingt Neder
land met andere volken om den voorrang.
'Het is Mijn innige wensch, dat onder
Gods zegen vrede, vrijheid ien voorspoed
mogen 'bewaard blijven.
Die eendracht van alle Nederlanders,
,i,zonder onderscheid van rang of staat
of van'Godsdienstige gezindheid" zij ook
in de toekomst de hechte grondslag der
n ati on ale o n a f ha n k el ijkh eid.
Met het Nederlandsche Volk hoop Ik
samen te werken tot geluk van het
Vaderland,
WlILHiE'LMINA.
Bond van R .K. Politi vereenigingen.
Woensdag waren in de „Katholieke
Kring" te Rotterdam1 de afgevaardjigedn
ter zelf weten wat zij doet, zij heeft den
vorigen winter keus genoeg gehad..
De graaf van Dornick is zoo even
aangekomen, onderbrak op dit oogen
blik een bediende het onderhoud. De
gravin laat den graaf verzoeken in het
kleine blauwe salon te willen komen.
Daar zal de crisis naderen, zeide
Bernard lachend, terwijl' de graaf een
comisch gebaar van vertwijfeling maak
te.
Zoo gaat het in de wereld. Nauwe-
welijks zijn de kinderen groot, en ver
heugt men zich daarover of zij gaan hun
eigen weg, zeide de graaf bewogen, en
hij toefde nog even als kostte het hem
moeite den beslissenden stap te doen.
Voor u wordt het intusschen ook tijd
aan zoo iets te denken. Bernard, ging*
hij op krachtiger toon voort, gij zijt ou
der dan Dornick.
Dornick verkeert in betere omstan
digheden. Hij kan zijn vrouw meer aan
bieden.
Onzin jongenI Met wat de oude
Eggestorf u nalaat en u niet ontgaan
zal, kunt ge u gerust met Dornick me
ten. En dan, ging de graaf voort, zijh
jongen vriend hartelijk op de schouders
kloppend, die u tot schoonzoon krijgt,
tnag men (dubbel gelukwenschen.... Maar
nu moet ik weg, om) miijn rol als schoon
vader te aanvaarden. Neem hier alles
goed in acht. Vergeef me, dat ik 't je
van 'de vijf "thans bestaande R. K. Polïtie-
vereenigingen bijeen gekomen, om te ge
raken 'tot oprichting van eenen Hationa-
len Bond dier vereenigingen^ wat dan
ook is geschied. Alle thans - Taandle
vereenigingen n.l. Rotterdam, Amster
dam, Leiden, Nijmegen en Tilburg tra
den tot den Bond toe. Van de goedkeu
ring tot oprichting, gegeven door't Doorl.
Episcopaat, werd door den ZeerEerw.
Heer Mersel ter vergadering mededee-
ling gedaan. Als voorloopig bestuur
werden aangewezen: E. van Duin', Rot
terdam1, Voorzitter; H. v. d. Heijden,
Amsterdam, 2e Voorzitter; M. D. Kos
ter, Tilburg, Kruisstraat 30, Secretaris;
L. Huijs, Leiden, 2e Secretaris; Joh,
Nies sen, Nijmegen, Penningmeester. Die
ZeerEerw. Heer E. A. M. Mersel, te
R er dam, zal dit bestuur voorloopi'g
als geestelijk raadsman ter zijde staan.
In beginsel werd besloten, dat ook
personeele leden tot den Bond zullen'
kunnen 'toetreden enl dat men stappen
zal doen, om tot de oprichting van een
eigen orgaan te geraken.
De vergadering werd ook bijgewoond'
door den rechtskundigen adviseur der
afdeeling Rotterdam1, Mr. E. J. J. van
der Heijden.
Kloosterscholen in Indië.
Er is wel eens Imiet bedoelingen,
die toen vermoeden 'kan geklaagld'
over den invloed en de beteekenis der
katholieke (pensionaten en kloosterscho
len in Indië. Daarom' kan het zijni nut
hebben, hier de goede noot aan te tee
kenen, gisteren door de Nederlandsche
Regeering, bij monde van den Minister
van Koloniën, aan deze zegenrijke in
stellingen Van onderwijs toegekend.
Naar aanleiding van de kritiek, door
den heer Tydeman uitgeoefend, op de
voorwaarden, 'die de Eerwaarde Moeid'en
Overste Van het katholieke pensionaat te
Mal'ang (stelt, ten aanzien der plaatsing
van Proitestantsche leerlingen, waarvoor
opnatoe wordt verzocht, verklaarde Mi
nister 'Pleytei
„Als de eerwaarde Mère goed vindt,
Protestantsche toeisjes in haar inrich
ting te Verplegen, (mio.et haar worden Vrij
gelaten (daarvoor de voorwaarden te stel
len, die zij wenscht. Uit mijn ipractijlk
kan ik zeggen, dat de kloosterscholen
op Java voor velen een uitkomst zijn
geweest. Er Wordt goed onderwijs gege
ven, en dat is de reden, waarom' ook
Protestanten hun kinderen naar die
school (zenden".
Deze löfficieele bevestiging van den
uitmuntenden roep, waarin on|ze Indi
sche kloosterscholen staan, zal met .vol
doening vernomen Wordem door Katho
lieken en niet-Katholieken, die den ze
gen waardeeren. Welke van deze bij
zondere onderwïjs-instellingenj uitgaat
„Tijd"}.
Ned. R.K. Naaister- en Kleer-
makersbond.
De 4de Jaarverg. van bovengenolem-
den bond 'zal worden gehouden op Zpn-
opdraag'. .G® zult nauwelijks- weten, waar
mee te beginnen.
De graaf ijlde heen, maar Bernard
scheen alle haast vergeten te hebben.
Wel zocht hij de noodige papieren
bijeen, doch hij was blijkbaar niet met
zijn gedachten bij zijn werk. Ook was
het niet de gewichtige stap, die zijn
vriend thans deed, -die hem bezig hield.
De woorden van den graaf hadden
zijn hart in beweging gebracht.
Bernard was zich tot dusverre nauwe
lijks bewust geweest, wat hem nu helder
voor o-ogen iston-d. Hf tijiiï, van die loogen-
blilcken, welke ons de sluier opheffen
die den blik benevelde. De korte woor
den, door den graaf over zijn jongste
-dochter gesproken, hadden Bernard ge
openbaard hoe het met hem stond.
Hij' met zijn ernstig uiterlijk zij,
een jong, levenslustig meisje.
De gedachte aan een huwelijk had
Bernard steeds -op practische gronden
afgewezen en wat de familie Landskfon
betrof, was hij verdacht geweest ophoo-
ge aanspraken.
Daarom waren de woorden van den
graaf een dubbele verrassing voor hem
geweest.... En hij' verviel in aangename
overpeinzingen.
Zijt gij alleen hier? Is er niemand
te vinden? zoo deed de stem van haar,
die onwetend zijn gedachten beheersch-
te, zich hooren.
De jonge dame kwam blijkbaar van
een ritje terug en verkeerde alles be
halve in een stemming voor een familie
feest.
Met de openhartigheid -die haar ken
merkte, ging zij voort:
Is het dan al zoo laat, dat allen
aan bun toilet bezigjlzijlry ,W|el' neen, ;gi-n!g
zij na een blik op haar horloge voort,
het is nog tijd genoeg. Er is toch geen
uur noodig om je. voor dat feest aan te
kleeden. Vindt gij ook niet, dat het een
verschrikkelijke gedachte is, ir dezen
tijd een feest te gevenIk wuu, -dat
wij maar weer in ons vaderland waren,
babbelde zij voort, met haar handschoe
nen spelend.
Gij kunt uw afstamming uit ons
beider vaderland toch niet verlooche
nen, antwoordde Bemand schertsend. Uw
naam en deze muren wederspreken uw
gezegde. Waar zijt ge vandaag al
zoo vroeg heen geweest?
Zij trok de schouders op.
Josi kon niet mederijden en ik
ben daarom alleen naar Brückhoven ge
reden om de kranten te halen.... Men
heeft hier nog niets nieuws gehoord. De
bijdragen van gisteren zijn u toch wel
bekend, vroeg zij, hem plotseling scherp
aanziende.
(Wordt vervolgd.)
