3
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
5e Jaargang
No. 1238.
Soti/ïont
©8JE5ES @2Ftf 43EE. ©4, LBIOBN.
lotere. Tetefooo C3J. Postbus i.
MT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPklfS bedraagt met GRATIS POLJS Cttgevaften-veraekerfag
bot GETkJJLnSTlö3ESD ZONDAGSBLAD voar Leiden 9 cent per weeft
LIG par kwartaalM) on agesrteo 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Fraao®
ar post flJQ per kwartaal.
A-ronder!ps nommets 1H, cent, met Gelttaetieud ïontkigabèad S cent
Woensdag
November
IOIJ
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt ran 1—reyste (175, efke regel meer 1ft cent
""■zondes mededeelingee van 15 regels f 1.90, elke regel meer 30 cent met gratia
ijsnuaimerBij contract aanzienlijke korting. Groots lettere naar plaatsruimte.
Kleine AtivarteniWngevraagde betrekkingen, haar m verhuur, koop an verkoop
(geen handeta-adver ontXa) 1—6 neg-la 25 eert, Iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—6 ragats 90 eant, Mm reaal maar 10 aast
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Waarschuwing.
Er zijn nog sommige Katholieken, die
aast de Katholieke courant in hunne ge-
innen ook toelaten het neutrale dag-
Lad, en zoodoende op dit jaatste, in het
og van hunne kinderen en anderge-
chikten, het cacjhet drukken van een
ertrouwbaren gids, een veilig te raad-
'agen leider.
Tegen een dergelijke handelwijze moet
wederom ons ernstig vermaan, onze diriin-
ende waarschuwing worden gericht,
edereen zal ons willen toegeven, dat
nze plicht onze plicht van Katholiek
uiblucist ons daartoe ten krachtigste
liinigt
In een der laatste nummers van het
Leidsch Dagblad" vinden wij in een
oeken-advertentie o.m. voor halven prijs
zéér goedkoop dus) onder een onschul-
igen en aantrekkelijken titel een uiterst
[emeen en beneden alle peil vuil boek
langeboden. Tot dif oordeel zijn wij
üod zij dank! niet gekomen uii
igen ervaring. Pater Hendrichs," S. J.,
loemt bedoeld boek o.m. „hartstochtelijk
uil en berekend op de allerlaagste ver-
ei ding,1
Dat zij, die verantwoording hebben
dragen, dus nauwlettend toezien, dat
le advertentie in het neutrale dagblad
le hunnen er niet toe 'brengt om fcich
:ulk een periled 'boek aan te schaffen,!
Hen wete het toch wel, dat de lezing
ran een dergelijk boek den wil zóó kan
mtketenen of de verbeelding zóó kan
l metten, dat ue schande of de schade
codzwaar drukt op heel het Volgend
le v e n.
't Is dus hier een allerhoogste plicht
ran hen, die de zorg Voor anderen op zic(h
kagen, nauwlettend toe te zien.
Een leuke vraag.
Tijdens de verkiezingen en nog on-
angs in de bekende rede van den pa-
lenvreter prof. Eerdmans heetten de
(oomscben niets meer of minder dan
itaatsgevaarlijik, maar ons huidig extra
parlementair kabinet, dat allicht ook eens
p rechts zal Willen steunen, zal er mo
gelijk niet erg op gesteld wezen, in dien
selfden feilen trant tegen ons te keer
gaan.
Neemt het werkelijk tegenover ons
dusdanige quasi-vriendschappelijike hou
ding aan, dan ontstaat een dubbelzin
nige positie, waarin wie. niet erg stevig
op zijn principieele beenen staat het
&poor bijster zou kunnen raken, wijl) im
mers de vrijzinnigheid well hard zou
blijken te blaffen, maar als 't er op aan
komt toch niet te bijten.
Zoo'n dubbelzinnigheid is minder ge-
wc jscht, zoodat het beter is, wanneer
men liet kabinet open kaart laat spe
len. Wte moeten maar goed weten, wat
wc er aan hebben.
Vandaar dat we met genoegen in bet
VoorloopAg Vierslag der A Kamerafdeelin-
geu deze vragen lazen, blijkbaar gesteld
door nnedestanders van het vorige ka
binet:
„Zal bet Ministerie voorstellen doen
om de toeneming der macht van Rome,
waarover tijdens de verkiezingen zoo
luide geklaagd werd, .tegen te gaan?"
„Zullen uitzonderingsmaatregelen,
worden ingediend om de vrijheid en
den vooruitgang def Rooms ch-Katho-
Jdeken te stuiten?"
Deze vragen laten aan duidelijkheid
niets te 'wenschen over. De heer Cort
V2i der Linden geve daarop nu ook eens
een duidelijk antwoord, opdat we weten
wax van hem te waditen valt
Collega Pleyte zal hem ongetwijfeld
gaarne daaibij voorlichten.
ALGEMEEN OVERZICHT.
De Engelsche en Fransche pers blijft
hiaar verontwaardiging en ontevreden
heid over de jnota van
Oostenrijk en Italië
aan Griekenland luide luchten, al verze
kert men ook jte Wieenen en te Rom!e
dat ze niets anders is dan een afschrift
van de reeds vroeger medegedjeeldte ver
klaring der beide regeeringen aan die
der Triple entente.
De Parijsche pers van hedenochtend
tfscht, naar een telegram meldt, de on
verwijlde bijeenroeping van een gezan
ten conferentie te Londen.
De Londensche Daily Telegraph sluit
zich daarbij aan. De oplossing van de
Albaneesche kwestie, zegt dat blaidy te
Londen bereikt, wordt te nieft gedaan,
want, na den stap v,an Italië en Oosten
rijk, zal het voor de vertegen woondi-
gers van de mogendheden van die triple
entente moeilijk zijn om jn de internatio
nale grenscommïssie te blijden. Eien nieu
we gezantenconferehtie is dus noodigf.
De Time® heeft (eem bericht uit Athene,
\1olgems hetwelk de overige gezanten het
jgewelddadig en eigenmachtig optre
den" van den Italiaamschen en den Oos-
tenrijjkschen gezant zeer kwalijk hebben
genomen. De Albaneesche1 kwestie, zoo
betoogt de Times verder, mOet zijn in
ternationaal karakter J>ehouden, „indien1
de Italiaansch-Oostenrijksche diplomatie
haar gevolgen niet wenscht te vergroo-
ten. Als Italië echter voornemens is op
eigen hand een oplossing van de kwestie
der eilanden in de EgeischeN Zee v(Joor
te zetten, zoo gaat de Times voort, dan
zal de veronderstelling te Parijs geuit,
dat daarvoor dan de steun, aan Oosten
rijk ten opzielite van Albanië verleend,
cfe prijs is, wel niet ongegrond zijn.
In a 1 lie geval komt het gemeenschappe
lijk optreden van Italië en Oostenrijk
tje Athene op een ongeschikt oogenblik
en wekt het ongerustheid.
Turkije eri Griekenland
schieten nog maar niet op met hunne
onderhandelingen. Turkijje blijft maar
steeds uitstelletjjes- vragen, hetgeen nu
echter Griekenland begint tg verdrieten.
Naar verluidt heeft de GrieksChe regeè-
ring besloten Turkije wel is waar op
nieuw een uitstel van korten dUur tfoe
te staan voor de hervattang der vredes
onderhandelingen, doch naar alle waar
schijn lijkheid zal de regeering slechts
in een uitstel van ten hoogste vijf dagen
berusten, na het verstrijken van welken
termijn zij tegenover Turkije een geheel
andere houding zal aannemen.
Het verbod van graanuitvoer uit Sa-
loniki wordt dan ook, ondanks oflFicieele
tegenspraak uit Athene, vrij algemeen
in verband gebracht met de spanning
tus&dhen Griekenland en "Turkije. Dat
het. gevaar voor een oorlog niet denk
beeldig is, blijkt ook uit een besluit der
Servische regeering o n de helft van de
troepen die tegen de Albaneezcn hebben
gevochten, nl. vier regimenten infanterie
en een regiment artillerie, naar Kawa
dar, aan de Servisch-Grieksdhe grens te
zenden, om Griekenland ingeval van een
oorlog te kunnen steunen.
Een ultimatum der V. S.
aan Huerta of niet? da-t is de vraag die
nu de belangstellenden in de zaken van
Mexico bezig houdt Telegrammen uit
New-York melden de ontvangst van een
bericht uit Mexjo (stad) behelzende dat
Huerta een ultimatum van de Ameri-
kaansche regeering heeft ontvangen. Hij
moet onverwijld aftreden en mag geen
opvolger aanwijzen, die tot zijn familie
of omgeving behoort, en van wie kan
worden verwacht, dat hij onder zijn A
Huerta's invloed zou staan.
Het ultimatum zou Zondagavond laaf
aangeboden zijn. In diplomatieke krin
gen te Washington wordt verzekerd, datl
de tekst van het ultimatum van de Ame-
rikaansche regeering aan president Huer
ta ter kennis zal worden gebracht van
alle buitenlandsche regeeringen, zijnde
dit in overeenstemming me't de politiek
derUnieomfclie regeeringen op die hoog
te t£ houden van den stand van jak en.
In de kringen der hooggeplaatste
ambtenaren weigert men te zegjgën, wel
ke maatregelen de Vereenigde Staten
zullen nemen voor het geval dat Huerta
weigert te voldoen aan het geisfeldle ulti
matum!
Mlaanldagavond had Huerta nog geen
antwoord op het ultimatum' gegeven.
'Het schijnt dat h'ij hef geheiml had ge
houden vloor bijnia (al-.^ijn ambtelijke raad
gevers en voor zijn intieme vrierfdfenf.'
Toen dezen er van hoorden, waretn zij
van meendng dat Huerta met een "directe
weigering moet antwoorden en den
Amerikaanschen zaakgelastigde zijn pas
poort moet geven, of anders zich uit
het ambtelijke leven moet terugtrekken.
De meeste raadgevers en vrienden van
Huerta staan er op dat hij niet zal af
treden, want dit zou beteek en en dat men
zich aan de opstandelingen onderwerpt
In Mexicaansche regeeringskringjctn twij
felt men er niet meer aan, of in Was
hington wordt de arak der Mexicaansche
opstandelingen gesteund. Men gielooft
daar, dat het ultimatum aan Huerta is
uitgevaardigd teneinde- Carranza den op
stand te helpen winnen.
Van Amerikaanscie zijde jvordt nu
echtfijr beweerd dat er jjeen ultimatum)
gezondep is, althans dat het „gezondeneJ
doordat een tennijr' niet genoemd is
het karakter van een ultfrmatumlnieft heeft
Volgens de Dajily Telegraph weifelt
president Wflison nog tusschen twee
plannen, ingeval Huerta aan den eisch
geen gehoor geeft. Het eersfe is gewa
pende in erventie, 4 thveede steun aan!
Carranza.
Voor interventie is alles in gereeds
fheidop het eerste heVel kunnen troe
pen naar Tampico, Vera Cruz,t Puerto,
Salina Cruz en Matazlan worden gezon
den. De correspond e;it schat hef. leger
waarover tie V. (S. beschikken op 250.000
man.
Dat steun aan Carianza, den leider der
revolutionairen in he^.ioorden wel wordtl
overwogen, zou kunnen blijden uit een
niet-officieel onderhoud van den mini-
ter-president Bryan met afgevaardigden
v,an Caranza. Dezen hebben, naar de
Daily Mail verneemt Bryan trachten te
overtuigen dat 'Caranza in sfaat is met
eigen troepen Huerta te pverwinmen, als
de Ver. Staten hem den uitvloer van Wa
penen in Mexioo vefeuninen en hein als
oorlogvoerende partij erkennen.
Vermoedelijk zal f-; regiering te.Was-
nlngtois daar méde wel een procï 'Ueihen,
voor zij zelf handelend optreedt.
GEMENGD.
De Bulgaarsche Nationale Bond heeft
zich Zondag ten gunste van hef Uniaten-
tum (hereeniging met de^Room-
sche Kerk) uitgesproken. "Een motie
werd aangenomen, waarin de regeering,
de exarch en de geh.eele geestelijkheid
worden opgewekt de leiding van dieze
beweging op zich te nemen.
De Bi e i e r s c h e Staatscourant pu
bliceert heden ide wet betreffende die op
heffing van het regentschap. Daar
in ee heeft de wet dus geldigheid| ver-
kegren. 1
Bij een botsing tusschen
twee sneltreinen zijn in d'e buurt'
van Sao Paulo 50 menschen omgekomen.
Ook zijn er tal van gekwetsten, die naar
Sao Paulo zijp overgebracht.
De brand der petrol eu m-
bronnen te Moreni is uitgedoofd metl
zakkejn zand. Van 1de 18 ufbranld^geraak
te bronnen zijn drie zeer rijke vernield.
Er zijp ge|en (slachtoffers.
maanden liter loopt de socialistische can-
didaat, Oudegeest, tot het cijfer 4Ó04
terug.
Waar nu glstereii in het geheel 2600
stemmen minder \Verden uitgebracht dan
op 17 Juni, is het merkwaardig na te
gaan, dat juist Oudegeest gisteren 2600
stemmen minder kreeg dan TroeLstra.
Ook hij de naverkiezing qp 24 Juli,
toen Henri Polak 4831 stemmen haalde,
bleek, dat op 17 Juni 'een zeer groot
aantal met-socialisten 'den rooden candi-
daat hadden gesteund. "Blijkbaar haalt
het Zjg. roode district Amsterdam III
met de 16516 kiezers niet meer dan 4500
•eigen stemmen. Men moet het van de
tijdelijk ontevredenen hebben.
De winst is ditmaal den concentratie
man ten goede gekomen. Kreeg jnr.
Asscher, de liberale candidaat, op 17 Juni
ji 2518 stemmen, de heer Otto op 28 Juni
er 2378, gisteren haalde de concentratie-
candidaat 3314 stemmen en komt nu
met eenige kans van slagen met den
socialist in herstemming.
Dat is zeker voor Troelstra een ge
weldige teleurstelling en een teeken. dat
aanwijst, waarheen zijn kronkeipolitiek
van dezen zomer heeft geleid.
De kerkelijke partijen hebben nu in
Amsterdam III de beslissing in handen.
De Katholieke candidaat haalde ruim 100
stemmen meer dan bij de verkiezing op
28 Juli mr. Reijimer kreeg. Doch ver
geleken bij het cijfer van 2781, 17 Juni
op iïir. Reijmer uitgebracht, valt hier
uit te besluiten hoezeer de politieke be
langstelling is 'gedaald. Van de politieke
malaise heeft ook onze candidaat gisteren
erg te..lijden gehad.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit is aan J. G. de Jongjh
eervol ontslag verleend ails leeraar aan
de Rijks H, JT Si. te Utrecht;
is aan L Koning eervol ontslag ver
leend Sis leeraar aan de Rijks H. ESi.
te Zwolle;
19 J. M. H,. Dobbeluian benoemd tot
burgemeester van Nederweert;
is benoemd tot ridder in de orde van
Oranje-Nassau J. v. Noordenne, voor
zitter van de Utrechtsche Handelsver-
eeniging te Utrecht;
is aan J. Elema te Assen het onder
wijs in ontginning en grondverbetering
aan de rijks hoogere land-, tuin- en
boschbouwschool te Wageningen opge
dragen.
Tweede Kamerverkiezing
Amsterdam 111.
Bij de gisteren gehouden verkiezing
voor een lid van de Tweede Kamer voor
het district Amsterdam III ,(vac.-Polak)
werden uitgebracht 10144 stemmen,
waarvan op den heer P. Otto (U.L.)
3314, J. Oudegeest (S.D.AJ») 4604, C.J.
Kuiper (R.R.) 1946 en D. Wijnkoop
(SLDi.Au) 180 t stemmen, zoodat herstem
ming moet plaats hebben tusschen de
heeren P. Otto en J. Oudegeest.
De uitslag dezer verkiezing is een
gevoelige tegenslag, voor de socialisten,
merkt de „Msbd," op. Immers bjjf de
verkiezingen van voor enkele maanden
geleden, toen 'vooral in de groote steden
de roode vloed geweldig rees, werd mr.
Troelstra in dit district zonder herstem
ming gekozen met 7309 stemmen. Vijf
H. M. de Koningin Moeder.
Reuter seint dd. gisteren uit Rome,
dat H. M. de Koningin-Moeder dien
morgen is vertrokken.
H. M. wordt hedenavond op "bet Loo
verwacht De trein zal daar via Zutphen
omi 10 uur op het paleis-perron arriveeren.
Terug van Griekenland-
Men schrijft uit Beverwijk aan het
,yHbld."
De bedde dames v. d. Hyden van hier,
die, gehoor gevende aan den oproep van
den Griekschen consul te Amsterdam,
bij het uitbreken van den tweeden Bal
kanoorlog n .ar Griekenland vertrokken
om daar voor het Roode Kruis als ver
pleegsters werkzaam te zijn, keerden
gistermiddag 3 uur terug. Zij werden In
de le kl. wachtkamer ontvangen door
eene commissie, bestaande uit den bur
gemeester, jhr. Strick v. Linschoten, den
commandant der forten van Beverwijk,
majoor Wafelbakker, den kapitein der
artillerie Witsen ELias, de plaatselijke
doctoren, benevens de voorzitters en se
cretarissen van de Gezondheids com mis
sie en de plaatsel. Wjitte Krui-afdeo!
Dr. A. Schuckink Kool heette haar met
welgekozen woorden namens deze com
missie Welkom, betoogende, dat haar
werk, hoewel niet direct op het oorlogs
terrein verricht, maar te Corfoe. en
Athene, tooh zeker den naain vairi,Neder
land dn den vreemde nieuwen luister heeft
bijgezet Tevens wijst hij er op, dat een
der zusters (die te Athene gleruimen tijd
ziek lag en nog moeilijk loopt) minder
aangename gevolgen van haar liefdewerk
heeft ondervonden.
Als blijk van waardeering werd hier
op beiden een bloemstuk met linten in
de Grieksche kleuren aangeboden.
De burgemeester voegde nog een
enkel woord van welkom bij het ge
sprokene, waarop de oudste der zusters
(üje blijkbaar zeer aangenaam verrast
waren door 'deze hulde, een enkel woord
van dank sprak.
T uberculose-fonds.
Aan de Hoofdbesturen der Nederl. R.
Vakbonden, besturen van R. K. Volks
bonden en Wierkliedemvereenigingen en
de besturen der plaatselijke R. K. vak
ver eenigingen in Nederland Sis door het
Tulberculosefonds der R. K. Vakbeweging
„Herwonnen Levenskracht" de volgende
circulaire gericht:
Jaren van studie hebben eindelijk be
wezen, dat deze vreeselijke ziekte, de
tuiberculose (in den volksmond de witte
pest genoemd), is te bestrijden, ja ah
geheel herstel mogelijk js. Als voorwaar
de wordt dan gesteld: licht, gezonde
lucht, krachtige voeding en sanatorium-
verpleging. Dat alles is te bereiken voor
de meergegoeden, terwijl juist de tu
berculose als volksziekte bekend, onder
den werkmansstand veel wordt aange
troffen en deze de .middelen niet kan
betalen.
Het zal u allen uit het tijdschrift „De
R, K. Vakbeweging", alsmede uit uw
vakblad bekend zijn, dat voor de leden
der R. K. vakorganisatie een fonds is go-
sticht ter "bestrijding der zoo gevrees e
tuberculose, welke zulke geduchte ver
woestingen heeft aangericht, welke met
alleen personen, maar ook huisgezinnen,
ja dikwijls een geheele omgeving besmet
en dus een gevaar mag genoemd worden
voor de samenleving.
In de laatste jaren wordt krachtdadig
gewerkt om hulp en genezing te ver
schaffen in een herstellingsoord. Veel is
reeds door het particulier initiatief tot
stand gebracht en onze regeering gaat
vóór, door de 6Uhsidie telken jare te
verhoogen.
Waar op dusdanige wijze voor het volk
wordt gewerkt, daar moeten ook door
het volk daden worden gesteld.
De R. K. vakorganisatie zou 'dan ook
haar plicht verzaken, wanneer zij haar
werkzaamheid niet had uitgestrekt tot
den noodlijdenden kameraad, die van zijn
vereeniging hulp en steun verwacht om
de verloren gezondheid te herwinnen.
„Herwonnen Levenskracht" wil ge
heel de verplegingskosten ia een R. K.
Sanatorium waar die verpleging door
den geneesheer gewenscht wordt op
zich nemen. Om te beginnen zal die huilp
alleen verschaft worden aan de leden,
doch binnen afzienbarentijd wil de „Com
missie van Beheer" die hulp ook uit
strekken tot de vrouwen eu kinderen
-or
Maar daarvoor is krachtige hulp noodig
temeer omdat „Herwonnen Levens
kracht" geheel is aangewezen op vrij-
willigen steun. Die vrijwillige steun kan
op velerlei wijlzen verleend worden, o.a.
door subsidies van R. K. organisaties,
bijdragen van leden h minstens f 0.50 per
jaar, het verkoopen van sluitzegels h 1
cent per stuk; opbrengst van uitvoerin
gen, oragndseeren van bloemendagen enz.
„Herwonnen Levenskracht" moet ech
ter op 1 Januari 1914, om aan de aan
vragen te kunnen voldoen, reeds een
bezit van f 25,000 hebben.
Willen wij dus „Herwonnen Levens
kracht" aan zijln doel doen beantwoor
den, door aar» velen onzer vrienden de
verloren gezondheid terug te schenken,
dan baten geen schoone woorden en
ijdele leuzen, maar dan moet onze plicht,
onze clure plicht ook blijken uit onze
daden.
Gij allen weet het, de verpleging kost
sommen geld, maar in offervaardigheid
laat gij u niet overtrefefn.
fn nood en strijd, zijn wij vrienden
altijd.
KORTE KRONIEK.
In de fabrieksvergadering van het
personeel der sigarenfabrieken van de
fdrma Goulray en Baar te 's Bosch werd
besloten, dat de sorteerders en de zoo
genaamde „staakneestcrwerkers" ajs.
Zaterdag zullen staken, indien de pol
troons aan de door hen gestelde eischen
niet voldoen.
In de meeste fyJbrieken van gouden
en zilveren werken te 's Bosch isi het
werk gestaakt, omdat de patroons wei
gerden de looneii te herzien.
De goud- en zilversmeden verlangen
een minimumloon van 24 cent per uur
en na 1 Juli 1914 van 25 cent In de
vergadering van- fabrikanten werd in
O*, erleg met den Algemeenen Nederland-
schen Bond van Goud- en Zilversmeden
besloten met 1 Januari a^s. een minimum
loon van 22 cent per uur toe te kennen.
Een gedeelte der werklieden nam hier
mee geen genoegen en legde gisteren 't
werk neer.
H. M. de Koningin heeft aan een
commissie f50 doen toekomen ten be
hoeve van de weduwe van den ver
moorden onbezoidigiden rijksveldwachter
Boers te Diever.
LEIDEN, 5 November.
Aanvaarding Hoogleeraarsambt.
Dr. G. J. Thierry, benoemd tot bui
tengewoon hoogleeraar in de Baleyloni-
sche en Assyrische Taal- en Letterkunde
aan de Rijks-UniVersiteit te Leiden aan
vaardde heden zijn ambt met een rede
I I U.J