MAGNA.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
5e Jaargang
No. 1237.
B3a.mr<esiaa OUDE SEINJOJEIL 54, ILISfiO EFtf.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
[T BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAQ.' UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAOEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
i het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
r post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2VS cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Dinsdag
Ar
November
1913.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
'ngezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
jwijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangebc n
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
De Leidsche Katoenmaat
schappij.
Een uitvoerig verslag hebben wij gis-
en opgenomen vari de vergadering der
>e;ders aan 'de Leidsche Katoenmaat-
ïappij. 'Onze lezers hebben er recht
te weten, hoe wij over die Vrijidag-
ond dn de Graanbeurs gehouden ver-
dening denken.
Onze .indruk, wat betreft den vorm
n de besprekingen, den toon, welke op
s bijeenkomst heersc'hte, js' beslist
n zeer gunstige. Geen lawaaierige
Dorden en hoL-klinkende phrasen, maar
n kalme en 'klare uiteenzetting van
ten en toestanden. Geen ophitsen, en
ikkeien tot een gewelddadig verzet,
lar een aanmanen en opwekken tot een
ganisatorisch en bezadigd optreden.
En wat ds ons oordeel over den in-
ud der besprekdngen, m. a. w. over de
voeren actie zelf? Het gesprokene
eft ongetwijfeld op de vele aanwezigen
op de velen, dde er in de couranten-
rslagen kennis van namen, "den indruk
maakt van iets buitengewoon treurigs
i droevigs. De loonstandaard, - zooals
:ze door de sprekers op die vergade-
ig is aangewezen, is abnormaal laag,
i... de te voeren actie is dus beslist
chtvaardig en geoorloofd? Deze con-
usie willen w ij, de uiterste en in deze
mstandigheden zoo zeer gewenschte
jorzichtig'heid in acht nemende, nog
iet trekken. ,Wiij hebben nu "de arbeir
irs gehoord en gelooven gaarne, dat
ze ons naar ee'rlijke meening en op-
chte overtuiging hebben voorgelicht,
ch, volgens recht en billijkheid, moeten
j ons oordeel nu nog opschorten tot-
t wij ook de meening van de directie
n de maatschappij hebben vernomen,
no deze b.v.'ons zou weten te over
igen, dat de abnormaal lage loonen een
>odzake!ijk en niet te ontwijken gevolg
jn van de abnormale toestanden in de
idustrie over het g-eheele land, zou
et een plaatselijke, doch een actie over
fheel het land gewenscht en gereoht-
lardiigd zijn. Hoe het ook zijde directie
in de Leidsche Katoenmaatschappij is
n èn ten opzichte van zichzelve èn
n opzichte van hare arbeiders, èn ten
pzichte van het Leidsche publiek ver
licht openlijk te spreken, openlijk te
achten zich te rechtvaardigen, zoo zij
et door te zwijgen den indruk wil
;tigen, het eens te zijn met het Vrij-
igavond op de vergadering der arbèi-
gesprokene. Is de directie het wer-
tlijk eens of misschien grootendeels
met het op die bijeenkomst ver-
andelde, dat zij dan onderhandele met
organisaties der werklieden om te
omen tot een vergelijk, tot een over-
enkomst. Een van beide moet dus het
eval zijnóf de directie licht het pu-
fc'ek in, dat hare handelwijze juist is;
akt duidelijk, dat en waarom hare
ionen niet hooiger kunnen zijnóf
j treedt in onderhandeling met de werk-
edenorganisaties, gedreven door den
prechten wensch aan dezer verlangens
EL. 1 11111
FEUILLETON.
Nu, mpt groeien is het al eenige
iren gedaan. Maar waarom zegt ge nu
laaf Josi en niet zooals vroeger een
voudig Josi?
Diese Höhe, diese Würde scheuet
ie Vertraulichkeit", citeerde Magna vroo-
jk.Gij blijft immers nu in Hongarije?
In het huzarenreglement van Haar
choone majesteit keizerin Elisabeth, be
vestigde Tiny, met trotschen blik naar
'aar langen broeder opziende. Gij zult hem
n zijn uniform; zien. En vindt gij'niet
kt hij een fameuzen snor bekomen
leeft? Ge zult moeten toegeven, dat ik
'en knapsten broeder ter wereld heb.
En ik de mjns't nuttige zuster, ant
woordde Josi. Ik kan m,ij anders nau
welijks voorstellen, dat het al drie jaar
gleden is, sinds ik Brückhoren ver
liet. Dat lieve oude „Feldhaus" staat mij
zoo levendig als de schoonste mij
Ler herinneringen voor den geest.
Ja. de tijd gaat snel, sprak Magna.
Het is mij, of het pas drie maanden ge-
;den is dat uw vader u naar „Feld-
kus" bracht en wij, rond u staande,
zoo veel en zoo ver mogelijk tegemoet
te komen. Wij hopen, dat dit laatste
het geval zal kunnen zijn.
Het Indisch Deieid.
Een redacteur van een persbureau,
heeft aan een bekend lid van ons Parle
ment hij een bespreking over de huidige
Indische toestanden £e vraag gesteld:
„Acht u den heer Idenburg de aangewe
zen fnan voor het Gouverneur-generaaD-
schap?"
En het „met overtuiging" gegeven
antwoord luidde:
„Ja, 'in de tegenwoordige omstan
digheden hem liever dan een liberaal.
Hij heeft een warm hart en eera open
oog voor de belangen van Indië. Ze
ker, hij heeft het .laatste jaar niet voir
doelden weerstand kunnen bieden aan
de fuessie van dr. Kuyper. Maar ik
vind het een geluk voor Indië, dat hij
aanblijft. Ik acht hem persoonlijk als
een edel en bekwaam mensch".
Wie dit zeide?
Uit de „Seitenüeb" naar den eeuwigen
dr. Kuyper blijkt al, dat hier geen rechtscfo
man aan 't woord was. Integendeel dat
voor des heeren Idenburgs tegenstanders
zoo vernietigende antwoord werd gege
ven 'door den rooden aarts-criticus Van
Kol.
Gouverneur 'Idenburg moet wèl uitste
kend zijn taak vervullen om aldus be
oordeeld 'te kunnen worden door dezen
man, in wiens oog nog zelden of nooit
een „burgerlijk" bewindhebber genade
vond.4
Geen Wonder, dat de sociaal-democra;-
tische Kamerfractie niet voornemens is
bij de behandeling van de Indische be
grooting een motie aanhangig te maken
in verband met de houding van den
Gouverneur-Generaal tegen het optreden
van "Douwes Dekker c.s.
Daar is geen eer mee te behalen.
Maar in welk een ellendig licht ko
men nu opnieuw de linker verkiezimgs-
praatjes te staan! Vóór de stembus
heette 'Indië in gevaar en nu heeft de
socialist "van Kol den heer Idenburg „lie
ver dan een liberaal".
Bij 'de behandeling der Indische be
grooting zal de rechterzijde stellig niet
nalaten op deze dingen nog eens stevig
de aandacht te vestigen.
ALGEME N OVERZICHT.
Brunswijk is in feestroes, nu het weder
een hertog heeft gekregen. Voor den
intocht van Ernst August
was de stad dan ook feestelijk versierd.
Om strijd roemen de bladen den goeden
smaak, waarmede de versieringen met
de mooie architectuur der oude huizen
.is overeengebracht
Zaterdag heeft Ernst August van
Brunswijk de regeering aanvaard met een
proclamatie, uitgevaardigd te Rathenoux,
en waarin hij verzekert bij Zij'm vorstelijk
uw blonde lokken en elegant uiterlijk
bewonderden.
Nu, dat is al lang genoeg 'gele
den, sprak de jonge man, zichtbaar on
aangenaam getroffen, door die herin
nering aan zijn kinderjaren. Gij waart
toen qoJc nog een kind.
Maar toch twee jaar ouder dan gij,
een feit, dat zich helaas, niet loochenen
Laat, antwoordde Magna. Gij zult moe
ten toegeven, dat ik u moederlijk te
gen de grootere jongens beschermde.
Dornick en Bernard gingen dikwijls
hardhandig met u om.
Neen, Bernard heeft rpjj tot een
flinken jongen gemaakt. Hij was ook
altijd goed voor mij, toen ik in Brück
horen op 't gymnasium was. Dornick
echter met zijn kouden sportenden blik
mag ik niet gaarne lijden... Een onuit
staanbare, verwaande kerel, zeide Josi
toornig.
Spreekt gij van Dornick, vroeg de
gravin vanaf haar plaats, vanwaar zij
zich reeds met Bernard Behrenberg on
derhouden had. Dornick komt vandaag
ook dineeren. Ik heb het u toch al ge
zegd, Clemens, sprak zij tot haar man.
Hij heeft mij gisteravond geschreven,
dat hij in Dornick was en ons heden
hoopte te bezoeken. Dornick was 't vo
rig jaar bij ons en Fischenich op de
jacht en later hebben wij hem in Wee
woord, de constitutie des lands en alle
derzelver bepalingen in acht te zulllen
nemen, handhaven en beschermen.
„Als Duitsch vorst zullen wij steeds
onwankelbaar trouw zijn aan het rijk
en zijn doorluchtig opperhoofd. Met be
trekking tot onzen bondgenoot zullen wij
altijd onze verplichtingen nakomen, die
de rijksgrondwet en de bondsverdragen
on9 opleggen. i'
Wij beloven op dezen grondslag aan
de gerechtigheid en het staatsbeleid alk
onze krachten tot heil van het land te
wijden en bidden God om diens genadi-
gen bijstand, opdat onze regeer,ing het
hertogdom ten zegen wórtle.
Met hooge vreugde hebben wij. uit
verschillende verschijnselen opgemaakt,
dat de harten van de bewoners van
Brunswijk voor ons en de hertogin klop
pen. Ook wij voelen sympathie voor het
Brunswijksche volk, Wij vertrouwen, dat
uit deze gevoelens een onverbreekbare
band van liefde en aanhankelijkheid zal
ontstaan."
De nieuwe vorst'heeft vervolgens een
uitgebreide amnestie uitgevaardigd.
Gistermiddag nu hebben de hertog en
de hertogin hun blijde intocht in de
stad gehouden, onder het gejuich der
samengestroomde bevolking.
Op het Friedrich-Wjlhelm-plein hield
de opperburgemeester, kan het hoofd der
stedelijke vereenigimgen, een toespraak,
waarin hij uiting gaf aan de blijdschap
van geheel Brunswijk, een afstammeling
van het oude vorstenhuis weer binnen
zijn muren te kunnen begroeten.
Te half twee kwamen de hertog en "de
hertogin in het paleis, waar de troon
rede \verd voorgelezen. De hertog zegt
daarin
„Mijn streven zal steeds zijn zoo te
regeeren, dat ieder, zonder onderscheid!,
de overtuiging krijgt, dat de krachtige
zorg voor het gedijen van het land en
voor het geluk der Brunswijkers de lei
dende gedachte van mijn handelen en
werken is. Daarvoor, heeren afgevaardig
den, heb ik in de eerste plaats uw vol
vertrouwen en uw trouwe medewerking
noodig. Slechts dan kan ik er in slagen
mijin ernstiger! wiil, om de welvaart van
mijn land op elk gebied te bevorderen, te
verwezenlijken. De groothertogin, mijne
gemalin, zal het een groote voldoening
en een bevredigende taak achten, alle
op het gebied der vrouw ,en vorstin
liggende ondernemingen te steunen.
„Nu ik den troon mijner voorvaderen
bestegen ben, breng ik, mijzelf in ieder
opzicht als Brunswijkèr gevoelend, allen
Brunswijkers mijn vorstelijken groet en
spreek het vertrouwen en de hoop uit,
dat de band tusschen vorst en volk steeds
hechter en inniger moge worden."
Hedenmorgen zou In de Dom te
Brunswijk een plechtige godsdienstoefe
ning worden gehouden, waarna de Land
dag bijeen zou komen om den eed van
trouw af te leggen en een adres van ant
woord op de troonrede op te stellen,
In de feestelijke stemming van gisteren
nen vaak ontmoet, voegde zij er ter in
lichting van Behrenberg bij. Hij wil di
plomaat worden.
Hij weet zelf nog niet wat hij
wil, sprak Magna lachend. Hij zoekt
werk en dankt God als hij geen arbeid
vindt.
't Zal mij genoegen doen als hij
vandaag komt, zeide graaf Landskron.
Dan zullen de eigenaars der drie nabu
rige bezittingen hier weder eens veree-
nigd zijn. Ik zal dan de eenige oude
kraai tusschen dat jonge volkje zijn,
want uw vader, Bernard, verlaat zijn
kluis niet meer.
Als ik maar geen stoornis veroor
zaak, sprak Bernard. Ik heb een ouden
kennis, die naar Brückhoren verplaatst
is, beloofd, zijn vrouw en dochter, die
met den laatsten trein komen, te ontvan
gen en naar het huis te brengen, dat ik
voor hen gehuurd heb. De dame is ziek.
Gij neetnt altijd van alles op de
schouders, Bernard. Eerst maken wij 't
u lastig met onze aankomst, waarvoor
gij ook allerhande beslommeringen ge
had hebt, en nu weder een andere ver
huizing. Maar gij kunt toch aan tafel
blijven. Ge moogt vroeger opstaan, als
dat noodig is.
Zult gij Dornick ook in dat cos-
tuum ontvangen? vroeg Josi aan zijne
zuster, die daar nog altijd in haar be-
hebben natuurlijk alleen de sociaal-demo
craten een wanklank gebracht Zij hiel-
den een door 1500 personen bezochte
vergadering, waarin gesproken is over
het onderwerp: De versjachering van het
Brunswijksche volk.
Toen de bezoekers van de vergadering
later langs het paleis wilden trekken,
dreef de politie hen uiteen,
Ondanks de eerste tegenspraak hebben
toch Oostenrijk en Italië te Athene een
nota overhandigd inzake de
Albaneesche kwestie
waarin zij zich er over beklagen, dat
het werk van de internationale commissie
tot latfbakemng van de Zuidelijke grens
van Albanië door de houding van de be
volking in het betwiste gebied, die door
Griekenland wordt opgestookt, bemoei
lijkt wordt.
De Ita'iaansche e,n de Oostenrijksdie
regeering geven hunne vertegenwoordi
gers in de internationale com mis ie in
structie om alle Albaneesche dorpen,
waar zij in hun onderzoek worden be
lemmerd, als Albaneesch te beschouwen.
De mogendheden zullen de besluiten
van de conferentie van Londen over Aeo
duur van de werkzaamheid van de com
missie handhaven.
De nota heeft in politieke kringen le
vendige verbazing gewekt.
De Parijsche „Matin" meldt, dat de
Oostenrijksch-Italiaansche nota aan Grie
kenland in politieke kringen te Parijs als
een bedroevend gebrek aan hoffelijkheid
jegens de mogendheden der Triple En-
tenet beschouwd wordt, wijl de regee-
"ririgen van deze mogendheden niet 'in
kennis werden gesteld met de overhan
diging van deze nota.
Wel hadden Italië en Oostenrijk-Hon-
garije in de afgeloopen £wek aan de
regeeringen in St. Petersburg, Londen en
Parijs meegedeeld, dat het noodig was,
Griekenland te waarschuwen het gebied,
dat door de gezanten-conferentie te Lon
den aan Albanië werd toegewezen, te
ontruimen, maar in deze mededeelang
werd met geen enkel woord gewa^ ge
maakt van het plan e(en nota aan, Grie
kenland te zenden. Frankrijk, Engeland
en Rusland hadden Ijpvendieni geant
woord, dat deze kwestie een vraagstuk
was, dat geheel Europa aanging.
Het optreden vanMta'ië en Oostenrijk-
Hongarije is, zoo zegt de „Matin", te
meer incorrect, wijl' de regeeringen van
de Triple Entente de Griekschje- regee-
ring reeds hadden gewaarschuwd, zich
aan de besluiten van 'de gezanten-con
ferentie te houden.
GEMENGD.
Uit Munchen wordt aan de Kölni-
sche Zeitung gemeld: Woensdagochtend
zal de regent het Beierse h regent
schap geëindigd verklaren, 's Mid
dags zal de Landdjag beslissen dat de
zielsziekte v,an koning Oilto ongenees
lijk is en Vrijdag of Zaterdag zal de re
gent den 'eed als koning afleggen.
Naar de Morgen post iiit Rome/
verneemt, heeft de prins von Wlied
modderd rijkleed stond en wier opge
wekte trekken plotseling ernstig ge
worden waren.
Kom1, Tiny, ik ga met u naar uw
kamer, sprak Magna. Ik moet ook mijn
toilet wat in orde brengen. Voor den
scherpen tong van graaf Dornick heb
ik respect.
En ik wil den tijd benuttigen, om
u, Bernard, een en ander te vragefi,
verklaarde graaf Landskron. Nauwelijks
komt men in 't land, of men wordt met
honderderlei zaken lastig gevallen. Gij
weet nog al eens goeden raad te ge
ven... Als Dornick komt, kunt gij bei
den hem' wel vast ontvangen, zonder ons
te storen, sprak de graaf tot zijn vrouw
en zoon.
Josi had, zich weinig bekommerend
om alle drukte voor het diner, op zijn
gemak plaats genomen naast zijn moe
der, "die, met een groot borduurwerk
bezig, ook rustig bleef zitten.
Voor mijn part had die Dornick
wel weg kunnen Blijven, mopperde Jo
si. Ik heb hem nooit kunnen uitstaan
en nu komt hij hier op Vflen eersten
dag al mijn genoegen vergallen. Waar
om hebt gij1 hem niet afgezegd, moeder?
Dat zou al heel weinig gepast ge
weest zijn, antwoordde de gravin met
de grootste kalmte. "Maar ge behoeft
hier niet op te wachten als ge dat liever
de candidatuur naar den troon van Al
banië officieel aangenomen.
In de Kolenmijnen van de Boiri-
nage is vandaag de aangekondigde
loonsverlaging met 10 pCt. ingevloerd
ongeveer 2000 werklieden Jn de kolen
mijnen v,an Flenu hebben vanochteinldl
geweigerd af te dalen en zijn 'een sha
king begonnen. Men vreest voor uit
breiding van de beweging.
Uit Milaan wordt aan de „In^ransi-
gaant" geseind, dat te Trato tijdens een
muziekuitvoering, het dak van een huis,,'
waarop tweehonderd personen stonden,
is ingestort. Er zijn honderd ge
wonden waarvan vijftien ernstig-
Uit Boekarest wordt aan de Köln.
Ztg. gemeld: In Moreni, een yan de stre
ken die het rijkst aan petroleum zijn,
is een vreeselijke brand uitgebroken,
yijftien petroleumbronnen
staan in vlam. Aan een beperkin'g
van den brand is voorloopig niet te
denken.
De maatschappij Columbia deelt een
uit Boekarest ontvangen telegram me
de, waarin wordt gemeld dat de schade
door den brand aangericht op 60.000 lei
wordt geschat. Het herstel der verwoes
ting zal wel twaalf dagen duren.
Naar ambtelijk wordt beker tl ge
maakt, is in de districten Skobelef, Ko-
kan, Namaugan, Andisjan en 0sj, gele
gen in RussischToerestan, een p ro ef
mobilisatie bevolen.
Eerste Kamerverkiezing.
Behalve de heer Van den Berch van
Heemstede wordt ook als rechtsch can-
candidaat der Staten van Zuid-Hollandj
voor de Eerste Kamer-vacature in aan
merking gebracht prof. van Swaay te
Delft.
Federatie van R.K. Werkliedenbonden.
In de 's-Hertogenbosch gehouden ver
gadering der Federatie van R. K. Dioce
sane Werkliedenbonden kwam men in
zake actie voor de Zaterdagmiddagrustj
tot geen eenstemmigheid. De bondek
van de bisdommen Haarlem en Den
Bosch besloten tot medewerking; did
van 'het bisdom Breda moet nog een "be
sluit 'nemen, terwijl die van het bisdonii
Roermond alleen moreel en steun heeftj
toegezegd.
Gepoogd zal worden te komen tot een
internationale huldebetooging in 1916,
als wanneer het 25 jaar geleden zal
zijn, dat de Encycliek „Rerum Novarum"
werd uitgevaardigd.
KORTE KRONIEK.
De Nederlandsche Oudheidkunde
heeft zich met een adres gewend t
den minister van financiën, waarin
pleit wordt bij de te verwachten wijzi
ging van de successiewet uitdrukkelijk
te bepalen, dat legaten aan openbare
musea van gemeenten of provinciën vrij
gesteld zullen zijn van successierecht, ge
lijk legaten aan Rijksmusea.
niet wilt. Ik kan hem wel alleen ont
vangen bovendien zal Gabriele wel spoedig
beneden komen.
II.
Graaf Josi's voorzegging ten spijt,
zat het gezelschap een uur later toch
zeer gezellig om den disch. Het aantal
aanwezigen was tot acht aangegroeid,
daar behalve graaf Dornick, die kort
vóór etenstijd gekomen was, ook Ga
briele Landskron, de oudste dochter des
huizes, aanzat.
De eereplaatsen naast de gravin wer
den ingenomen door Dornick en Ber
nard Behrenberg; aan Dornick's zijde
was freule Gaby gezeten.
l it Dornick's voornaam, min of meer
geblaseerd uiterlijk viel moeilijk iets
omtrent zijn inborst af te leiden; over
zijn gansche wezen lag het vormelijk
waas der groote wereld verspreid.
Daarentegen getuigden de schoone
trekken en blauwe oogen van Gaby van
die natuurlijke rust, welke voortspruit
uit een groote tevredenheid met zich
zelf, gepaard met weinig nadenken ovei
wat niet onmiddellijk hare belangen
raakt.
Aan dezen hoek der tafel werd er
slechts weinig en dan nog zacht gespro
ken; bovendien drong dat weinige den
stempel van volkomen eensgezindheid.
(Wordt vervolgd.)
