8
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
5e Jaargang
No. 1215.
Ouur©aaa OUDE SÜNOEL 54, LEIDEN,
latere. Telefoon 935. Postbus 6.
BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO. UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIIS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
per kwartaalbij onze agenten 10 cent per week, f 1.30 per kwartaal. Fraaco
post /1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent. met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Woensdag
October
I'J13
De ADVERTENTIEPRIJS Bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
:-"»ezonden mededeellngen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent met gratis
vijsnummer. Bi] contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine AdvertenüBngevraagde betrekkingen, buur en verhuur, koop en verkoop
(geen handete-advertentlBn) 1—5 regels 23 cent Iedere regel meer 5 cent) aangeboden
betmkktagHi >--4 regels 50 eent, tedere regel meer 10 esnt
)it nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Anti-paapsch gedoe.
wordt wederom in de bladen een
s gepubliceerd, dat door het hoofd-
uur der Evangelische Maatschappij
cht is tot H. M. de Koningin. Het
die Souvereine Vrouwe migt bree-
blik, die zich bij1 hare regeeringsda-
leiden laat door een ware onpiartijl-
leid, wel een ergernis en een gruwel
zoo van nabij kennis te nemen van
kleingeestig gepeuter en'het onwaar-
gedoe dezer anti-plaapsche bent,
bekrompen en enghartige lilijpuittersr
Iwijze, helaas, instemming' vindt en(
lkeuring bij opvoeders onzer jeugd
n professor Eendimans en dergelijken',.
och ter zake. In bedoeld adres ver-
t de Evangelische Maatschappij;
te verhinderen, dat toelating tot
;xamen voor surnumerair bij de regi-
ie van het persoonlijk oordeel des
sters afhankelijk blijft;
verleening van vrijstelling van he
ng van kloosters en daarmede gelijk
tellen stichtingen en retraitehuizen)
oen ophouden;
bevordering van ambtenaren bjj de
e belastingen niet van kerkgenoot-
tl maar alleen van anciënniteit, bie-
amheid ien geschiktheid afhankelijk
oen zijn;
in het algemeen en In het bijzonder
iet belastingwezen te (waken (tegen af
in g van de beginselen neergelegd in
irtikelen 169 en 175 onzer Grond-
li lejn' 3 kvordt gehandeld over de be
hingen. .De bedoeling van de Evan
iche Maatschappij is hoofdzakelijk de-
De Koningin moet bepalen, dat een
neming van een christelijk man
es tal en die van een Katholiek al-
partijdig is, omdat^ cle eersten
estal en de tweeden'altijd onbe-
zijln; doch dat die vam een
ich man altijd] het stempel van oin-
ijdigiieid draagt, omdat denzuiken
bekwaamheid altijd in hoogen mia-
eigen Jsl Desnooid® kunnen wor-
uitgezonderd benoemingen "tot ï&n-
nopsteker e.ld)., waar ook Icatholien
h(ij gebrek aan andere sollicitanten,,
ten leenenmale ongeschikt voor zjjjn.
is de bedoeling der zeer edelgezin-
Evangelische Maatschappij,
laar in 2 en 4, vooral in 2, zit 'm
nlijk de kneep. Die Jdoosrters,"re'trai-
mizen en dergelijke stichtingeni mogien
worden vrijgesteld van belasting. Dat
geen stichtingen ten algemeenen
e, begrijpt u wel bijv. vrijmetse-
s loges.
f schoon wfij leven in een tijd, waarin
Ie aangehaalde woorden ziijn ontleend
een artikel vanhet liberale Vaj
land van gisteravond „het an-
oomsch gedoe blij velen welkom is",
>oven we toch, dat er nog vele zeer
niet-katholieke, zells niet-christen
personen worden gevonden, die de
dwijze van de Evangelische Maath
ippij van ganscher harte verfoeien,
n of wfij' er niet bang voor zijn?
n, omdat wij1 ,nog niet vreezen dat
ns vrije landde idomme hartstocht zal
mpheeren.
Roode eenzijdigheid.
bor het college van Burgemeester
Wethouders te Zaandam werd aan
afdeeling van. den „Bond van Neder-
ische Onderwijzers" aldaar een schrijd
gericht, waarin deze afdeeliing der
„Ossendorpers" verzocht werd, B.
^advies te willen geven in verschaf
te zaken, het onderwijs; betreffende,
'oor idit vragen van' advies, valt iets te
,maar dan moet men daarbiijl niet
g te werk gaan. Het billijkt 'even-
at uitsluitend de Ossendorpers
j ziijln jgeadht van advies te dienen
tare onderwijzersoiganisaties zijin een-
idjg gepasseerd.
)it heeft de Zaandamsche afdee.liing
het „iNederlandsch Onderwijlzersge-
ftschap" er toe gebracht een stevig
'test in te dienen tegen die eeflzijdig-
welke voor haar te stuitender is,
zij veel langer bestaat dan de „Bond
n N. p." en dus ^geacht kan worden
oudste brieven te bezitten. „Bovenj-
11 zoo vermeldt het schrijiven, door
M. O. G." tot B. en Wl van Zaan-
D gericht bovendien mogen de
adviezen, 'gegeven door een vereen igiiflg), j sche diplomatieke kringen acht men het
waarvan alle onderwijlzers1 lid kunnefl
zijn, geacht worden alzijsdiger te zijn4
dan die van een vaikvereenigijnig als de
Bond van N. O"
Deze overweging as ongetwijfeld juist,
want tot den Ossen do rpschen Bofld fce-
hooren geenslzins alle schakeeriingeu in
de onderwijswereld. Rood is daar de
overheers diende tint* evenals opi^toogen-
blik bij 't gemeentebestuur van Zaandam.
Ad rem is. dan ook de volgende over
weging in 'het protesjt van het 10|Nh Ou Q."
„IWlij moeten u dan ook- wijzen op
uw partijdig standpunt, waarop^een
gemeentebestuur zich in geen geval
mag plaatsen en wat wij allerminst
verwacht hadden Van een democratisch
bestuur, in meerderheid samengesteld
uit leden eener partij, die bij alle ge
legenheden de erkenning der vakver-
eenigmg heeft jgeëischt."
IWie zijn .benieuwd of de Duysianen
dit eenvoudig aan 'hun laars zullen lap-
omvaars chijhlijk, dat Griekenland een
dergelijk voorstel in overweging zal wil 1kit
nemen. In dat geval zou de bestemming
dier eilanden aan de mogendheden blijven.
De indruk te Athene over de voor-
stéllen, Jdie Heraut bei over de andere
geschilpunten aan de Grieksche regee
ring heeft voorgelegd, is zeer pessimis
tisch, en in het leger gaan steeds meer
stemimen op pm het met Turkije maar
eens voor goed te gaan uitvechten.
Volgens 'de „Daily Telegraph" zal Roe
menië binflenkon te Sofia kennis gevenl,
dat het 't evenwicht op den Balkan, zoo-
als dat na den gêëifldigden oorlog is
geworden, niet weflsCht verstoord te zien,
en teneinde het te bewaren, dezelfde rol
denkt te spelen als in Juni. Deze wenk
kan slechts beteekeneh, dat Roemenië
nogmaals Bulgiaafsdh grondgebied zal
bezetten, als Bulgarije "Turkije daadwer
kelijk gaat helpen.
Volgens berichten uit Belgrado aan de
pen. 't Is best mogelijk, maar in ieder 1 „Köln. ,Ztg." acht men laar het gevaar
geval werpt dit staaltje van eenzijdige
neid nu reeds een leelijlk licht op den
geest van roode zelfgenoegzaamheid,
welke thans bij 'het Zaandamsche ge
meentebestuur heers cht.
Men beoefent er „gelijkheid" zoolang
men tot de vriendjes behoort
ALGEMEEN OVERZICHT.
De stemming, die dezer dagen heeft
gehad voor de keuze van den
Chineezen President
heeft tot eindelijlke «etkenjttiiiig door
Europa van de Chinees.che republiek ge
leid, doch het is nog zeer de vraag, of
hiermede ook maar in de verste verte
uitzicht is gegeven op rust in de njeuwe
republiek, of dat niet hernieuwde troe
belen er uit zullen voortspruit efl.
De correspondent vafl de „Daily Tele
graph" is er van overtuigd, dat enkel
omkooping op enorme sidhaai de pver-
winniing van Joeansjikai heeft mogelijk
gemaakt. Hiji vermoedt, dal tweehonderd
parlementsleden omgekocht zijfl. Niette
min was de overwinning 'van Joeansji
kai nog lang oflzeker geweest, en de
izegepraal bij ide laatste verkiezing was
nog volstrekt niet eenstemmig.
De correspondent te Peking van de
„Times" constateert, dat de overwinning
van Joeansjikai, ofschoon die algemeen
voorzien was, nergens geestdrift verwekt
heeft Slechts een hanujevol politiseeren-
de Chineezen persoonlijke vrienden
van Joeansjikai 'interesseerden zich
voor de zaak. De buitenlanders üh China
beseffen, dat de verikiezing vain Joean
sjikai feitelijk de eentige mogelijkheid was.
De T,1 m e^=correspond e n t is va», oor
deel, dat de verkiezing 'van JoeaflajiikaA
en de eikenfling vani ae Chinees Che re
publiek door de 'mogendheden zijn gezag
en 'zijn prestige zullen sterken, maar die
hinnefllandsche toestanden ini Cihia blij
ven niettemin haChélijk en chaotislch.
Talrijke rooverbenden stroopefl,_zon,dar
verzet te ondervindefy in vele proiv'iiniclies>
Het is Verder de opinie van defl Tlimes-
correspondent efl van de meeste buiten
landers in Ghifna, dat zonden h.uilpi van
het buitenland geefl herstel van de orde
mogelijk zal wezen. D,ie hulp van het
buitenland' kan niet uitblijven* wil China
aan het noodlot ontsnappen, dat Perzië
heeft ondergaan.
Generaal Lijoenghoejig is tot vice-pTe-
sident van de republiek gekozen met 610
van de 719 uitgebrachte stemmen.
Voor een nieuwen oorlog
bestaat vooreerst nog geen zo^g bij die
mogendheden. Men verwacht er, dat de
zaken nog wel minnelijk geschikt kunmemi
worden. Vandaar dat, voligeWs den Koinr
stantmopelschofp) correspond ent van de
„Times1", Ide (mogendheden Turkije efl
Griekenland hebben doen weten, dat zij
er de voorkeur aan geven, ailsl de twee
bélanghebbende staten de kwestie der
Egeïsche eilanden i|n rechtstireeksidie on
derhandeling vereffejnen. Op grond daar
van heeft de Porie h%ar gevolmachtigde
Herant bei Abiro (ofschoon hij te Athepe
deze aangelegenheid flog niet heeft aan
geroerd) nauwkeurig omschreven instruc
ties gegeven over de grondslagen, waar
op zij bereid is over de eilanden met
Griekenland te onderhandelen.
De Porte wil In elk geval de eilanden
Chios en My til ene behouden. In Turk-
voor een oorlog tussefcen Griekenland]
en Turkeij niet groot
Tengevolge van eefl gesprek van ko
ning Konstaintijn met Sir Edward Grey
heeft de Engêlschfc gezant ie Konstamti-
nopel opdracht gekregen de Porte mét
nadruk te waarschuwen tegefl de gevol
gen van flieuwe verwikkelingen op den
Balkan.
GEMENGD.
Volgens ide „Köln. Volksiztgj." heeft de
biisschoppen-confereintie van 'Fulida, 20
Augustus dit jaar gehouden, het bios
coop-vraagstuk bes o roken en daan-
bij ide volgende ccücltók.-o ^gesteld
le. De leerplichtige jeugd moet van
het bezoek van openlijke bioscoop-voor
stellingen teruggéhoudefl worden. 2e^
Bijzondere voorstelliiigeii voor leerplich
tigen moeten slechts zelden gegeven wor
den en onder toezicht van den leeraar
in het godsdienstonderricht staan. 3e.,
Kinderen befleden de 6 jaren, voor zoo
verre niet leerplichtig, moeten principi
eel van alle voorstellingefl verwijderd
worden gehouden. 4e. De pastoors moei
ten toezicht houden op de bjosicoop-vooi4-
stelingen met ifl adhtneming van die te
rughoudendheid aan hufl stand betamend
en in overleg met de plaatselijke efl
school-autoriteifen. 5e. In kerk jen school
'moeten volwas sen efl en kinderen krachtig
ojp het bioscoopgevaar worden gewezen.
De Portugeesche regeering heeft
het Beiersche kabinet een nota gezonden,
waarin zij protesteert tegen het feit, dat
in een officieel bulletim over den toestand
van de gemalin van ex-koniing Manuel
den titel „Koningin van Portu
gal" gebruikt werd De Portugeesche
regeering verklaart, dat sedert "de erken
ning van Portugeesche republiek door
ide groote mogendheden, Bé titels, ^koning
van Portugal" en „kolningin, van Portu
gal" niet meer bestaan.
'De Beiersche regeering heeft aan de
heetgebakerde republikeinen eeflvoudig
geantwoord, dat bedoeld bulletin fliet
door haar was uitgegeven.
Graaf Romanonesi heeft tegefl den
correspondent te Madrid vafl de Gaulois
gezegd, dat te Madrid de F ranse h-
Spaans dhe en tejöte tot die twee vol
gende puntefl zou beperkt worden: le.
tot militaire samenwerking ijnj Marokko,
berustende op een militaire overeenkomst
waaruit aan de Marokkanen de nauwe
band tuslschen de beide iaüden zal blij
ken en op maatregelen, die het aanleggen
van spoorweg- en postverbindingen zul
len vergemakkelijken2e. tot een han
delsverdrag, dat slechts op een beperkt
aantal handelsartikelqjn betrekking zal
hebben.
Te Dublin heers cht door staking
en uitsluiting g r o o t g e bi r e khonderd
duizend mensdhen moeten er broodeloos
zijh. In (Engeland \yordt opnieuw eep
stoomschip met proviand uitgerust.
'De mijnwerkersbbnjdl, te Scarborough
veigad'erdi, heeft besloten onmiddellijk
12.000 gulden tot het verleenen van steun
naar Dublin te zenden, en voortaan iede
re week 12.000 gulden, zoolang de uit
sluiting duurt
Mgr. Taccl.
Mgr. Tacci, de pauselijke internuntius
voor België en Nederland, is voor een
gezondheidsverlof naar Italië vertrokken.
Oud-f*vt»li>ver Te»mf
Te Tphiirg hcoft zich, volgens het „N.
v. d. D.'", cc Ait, gevormd., dat alle
vercenigangen oproept oiii tnéde te doen
aan eene grootsche huldebetooging, iin
November te houden voor 'den oud-
minister Taima. Als hoofdredenaar zal
bij die betooging „optreden mr. dr. Jan
van Best, afgevaardigde der Tweede Kar
mer voor het district "Eindhoven,
IW|e vinden het een gelukkig ideel
Het nieuwe Eerste Kamerlid voor
Overijsel.
Gelijk Wij reeds in ons vorig nummer
berichtten? hebben de Provincial Sitafetn
van Overijssel gisteren tot lid van de
Eerste Kamer gekozen in de vacature-
Barger, den heer J. C. L. van der Lande
(R. K.) te Deventer.
De heer J. C. L, van der Lande, een
bekend indjustrieel, werd ri 1868 te De
venter geboren en trad reeds op jeugdi
gen leeftijd in de wijdvertakte firma
Noury en v. d. Lande, welke hier te Lan
de te Deventer, en op verschillende
plaatsen in Duitschland groote tarwe-,
meel- en oliefabrieken exploiteert
iSinds vele jaren is de heer v. d. Lande
lid der Kamer van Koophandel en Fa
brieken te Deventer, in welk college hij
thans het vice-voorzitterschap bekleedt
Hij bracht het eerst ïn die Kamer ter
sprake het denkbeeld, om Deventer door
een kanaal via Holten te verbinden met
Enschedé en de overige groote Twent- i
sche industriecentra, en schreef over dit
thans actueele Overijselsche kanaal-plan j
een zeer zaakkundige brochure.
De heer v. d. Lande heeft zich steeds J
als een principieel Katholiek doen ker.
nen, die den weinigen vrijen tijd welken
zijn drukke bezigheden hem overlieten
gaarne voor de goede zaak besteedde.
Zoo was hij van 1897—1902 voorzitter
der R. K. Kiesvereeniging te Deventer,
ook behoorde hij tot de oprichters der
af deeling Deventer van de K. 8. A., en
nam gedurende langen tijd het president
schap; dier afdeeling waar.
Verder is de heer v. d. Lande nog
bestuurslid van het diocesaan comité
voor het Aartsbisdom Utrecht der S,t.
Radboiud-stichting. ,;Msbd."
Wettelijke arbeidsbescherming.
Naar het Hbld. verneemt, zal de jaar
vergadering der Nederlandsche vereeni-
ging voor wettelijke bescherming der
aibeiiders, die wegens bijzondere omstan
digheden niet in het voorjaar kon plaats
vinden, thans op een der laatste dagen
van November te Amsterdam worden ge
houden. O.m. zal in die bijeenkomst een
diepgaande beschouwing worden gewijd
aan het vraagstuk der [huisindustrie en de
maatregelen worden overwogen, waar
door de misstanden, di* op zoo groote
schaal dezen bedriWivormaankleven, jkuin-
nen worden weggenomen. Drie ter zake
bevoegde sprekers zullen de gedach
ten wisseling inleiden.
Bond van R.-K. Gemeenteraadsleden
Onder voorzitterschap van den heer
dr. Woltering, van 's-Hertogenbosch,
vergaderde gistermiddag te Utrecht de
Bond van R. K. Gemeenteraadsleden.
De vergadering was door ongeveer
20 leden bezocht. Na een kort openings
woord, werden de notulen der in 1911
te Utrecht gehouden vergadering door
den secretaris, mr. J. Heerkens Thijssen,
te Haarlem gelezen en goedgekeurd.
Mededeeling werd daarop gedaan, dht
de heer Brouwer als bestuurslid van den
bond, wegens hoogen leeftijd bedankte.
Aan de orde waren nu de verzoeken
van 25 personen om als lid te worden
aangenomen; drie leden gaven zich in
de vergadering op.
Eerst werd de bestuursverkiezing ge
houden. In de vacature-Brouwer werd
aanbevolen de heer Schrijnen, wethou
der van Venlo. De heer Bal vers uit iHille-
gom candideerde mr. P. J. M, Aalberse.
Het bestuur ontried deze candidatuur,
daar mr. Aalberse verklaard had, een
benoeming niet te kunnen aannemen) we
gens drukke werkzaamheden. Daarna
werd gekozen de heer Schrijnen met 21
van de 22 stemmen. Daarna werden de
besprekingen over den toestand van den
Bond gehouden.
De voorzitter, rekening houdend met
de gevoerde besprekingen, vroeg mach
tiging voor het uitvoeren van een syste
matisch plan van actie.
Het bestuur zal beginnen zich enkele
Raadsleden te assumeeren, als propa-
gr-ndikten, om ds^ systematische pro
paganda te voeren.
Het voorstel van den voorzitter, werd
Z'^.der hoofdelijke stemming aangeno-
en.
Tot leden der pro pagan da-commis9ie
bedoeld bij voorstel van den voorzitter
werden benoemd de heeren Dr. Droog
te Heemstede, Balvers, te Hi 11 eg om1,
Schoemaker te Deventer; Dr. ten Borge
te Utrecht; v. "Stijn, te Wiarmond; en
Stekelenburg, te Rijswijk.
KORTE KRONIEK.
In iden ouderdom van 57 Jaar 1®
op den Huize Ross te "Laren (Gelderl.)
overleden mr. J. <X Ridder van Rappar J,
oud-lid der Prov. Staten van Gelderland
i n oud-voorzitter der Geldersch-Oveiv
Epische Maatschappij van Landbouw. De
overledene was ridder in de orde van
tien Nederlands iien Leeuw,
De Loiidensche correspondent van
het ^Hpld." verneemt, dat zich daar ter
stede een comité gevormd heeft om aan
het Vredespaleis te Den Haag aan, te
bieden een buste van deo heer Andrew
Carnegie,
Maandag .10 Nov. zal de Bond van
Anti-Rev. Gemeenteraadsleden zijn Jaar
vergadering houden te Utrecht Prat dr.
HL Hh Kuyper, hoogleeraar aan de Vrije
Universiteit, inleiden het onderwerp
„De taak der gemeentelijke overheid in
zake Zondagsrust", terwijl mr. 'P. E.
Briët te Lejiden over: „Gemeentelijke
grondpolitiiek" zal spréken.
Gisteren herdacht onder zeer vele
blijken van belangstelling de biibEothö-
caris der Tweede 'Kamer, de "heer J. A.
Jungman, zijn 50-jarig ambtsjubileum.
LEIDEN, 8 October.
Leidsche Mariaverecniging.
In de groote zaai van den R. K- Volks
bond had de Leidsche Mariavereeniging
gisteravond een feestvergaderingi ^belegd,
welke goed bezocht was. Onder tie aan
wezigen merkten wie op dien Wieleerwi
Pater O, Klüken, geestelijk adviseur, ,én
(kapelaan Vinclk.
Nadat de presidente alleni had welkom
gelheeten, bracht miej« A. Bertelsi een kleu
rig gesteld verslag uit Van de vergade
ring van den Dioces an en Bon d, geho u
den ter viering van het eerste lustrum.
Mej. Ali de Vos heeft dezen avond zich
op meer dan één wijze verdienstelijk
gemaakt In de „Ave Maria" van, Luigi
Luzzi, en Dank sei dir, Herr" van
G. F. HaendeJ, kwamen de goede éigen
schappen van haar alt-stem wel zeer dui
delijk naar voren. In nog betere condyle
was deze ah bij de Vev- ^G?-
luk" van Arnold Sr oei - hei W f ge
bed" van Sam Schuyer, Dani deckmeerde
zij wederom met veel warmte een „Pos-
sumus" vol piëteit. En verder had zij
weder de leiding bij den sChoonen zang
van de kleinen. Als' welverdiende hulde
werden haar dan ook twee fraaie bloem
stukken geoffreerd. (We mogem niet on
vermeld laten de correctie begeleiding op
de piano door de dames Harry van der
Harst en Mi. van iden Burgl.
Pater Klüken deed mededeeling van
het overlijden van de Bondspresidente,
mej. Wj. M. Ok v. d. Dungen, op 15
Sept. j.1., en wijdde een weemoedig
woord aan het vele, wat deze overledene
voor de drankweer heeft gedaan. A.s.
Zondag zal om 7 u. 10. een H. Mis wor
den opgedragen in de Hartebrugskerk
voor de zielerust der 'Bondspresidente.
De 'heer G. P. Bon, secretaris van den
Diocesanen Bond in het Bisdom Haar
lem, hield daarna een'lezing over „De
alcohol en de vrouw uit dén midden
stand". De middenstand, zoo' consta-
teertie spr., blip bij de drankbestrijding
over het algemeen mogl te veel achter.
Dat moet anders worden, zoowel "in 'hrt
belang van de drankbestrijding als in
het belang van flen niiddensitanid
De vrouw uit den middenstand moet
niet verre blijven staan, waar het geldt
de bestrijding van den drankduivel, om
dat zij zelf het grootste slachtoffer is
van de drankzucht van haar man; zij
lijdt door tiie drankzucht als vrouw en
als échtgenoote en als moeder. Voor
de vrouw uit den middenstand gelden
echter ook nog bijizondere redenen. Het
alcoholisme maakt ook onder den mid
denstand zooveel slachtoffers. Drinkge-