""feuilleton."
DE TWEE_YRIENDEN.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
5e Jaargang
No. 1213»
Bureau OUDE SINOBIL. 54, LEIDEN,
hrterc. Telefoon 935. Postbus 6.
T BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAQ, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAOEN
DE ABONNEMENTSPRIIS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
10 per kwartaalbij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
post f 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2'/s cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Maandag
6
October
1013.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
'""ezonden mededeellngen van 1—5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
.vijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentlëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiEn) 1—5 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, Iedere regel meer 10 cent
Soldeeren.
,De concentratie is opgekomen van
het volk zelf, ze is gegroeid uit de
hoeften en verlangens) van de vojge-
gen ider drie vrijzinnige partijen l
el wat anders "dan die van bovenaf
gelegde en kunstmatig uitgedachte coa-
e." Dat is een bewering, die wij
d verkiezingstijd herhaaldelijk hebben
oren verkondigen, ook hier in Leiden,
lar wat blijkt er nu, n a de verlkiezin-
n, van die roemruchtige hechtheid der
Bcentratie? Luistert eens naar wait die
if liberale Fakkel schrijft
„De wijze, waarop men zich thans
reeds in locale persorganen tegenover
concentratiegenooiten te 'buölten gaat,
belooft weinig goeds, wanneer -niet
door de hoofdbesturen ingegrepen
\rordt"
Daar heb je nu die beweging van
der af..,.b door de hoofdbesturen)
>et worden ingegrepen!
Zoo langzamerhand komen van alle
nten de feiten om te 'bewijzen, dat.,
en een voor de historie nuttig werk
u doen, ais 'men die vrijzinnigever-
sings'speechen eens bij, elkander gaar-
en bewaarde als! een curiosum van
[ksyerlakkerijl
Maar de „Fakkel", er van bewust, dat
concentratie „veel goefisl y.oor land
ivol.k" (applaus) tot stand kan brengen,
left een middel verzonnen o,mi de ele-
enten, diie dreigen j,iiit elkander te val-
i, stevig te soldeeren. En dat is Een
ngres den lande een lachwekkend
atie-congres. Dat belooft pleiizierig
worden. Jaarlijks! geeft hei. sociatisten-
sgres den lande een lacht wekkend]
alt je van innig-broederlijke en hevigr
nedende bondgenootschap. Eh nu krijr
d we, als de wensdh van de „'Fakkel"
ordt verwerkelijkt, er nog een con-
ntratie-congres .bij. Maar hebben we
niet géhad een con cent ratiet-
rogram en een concentratie-
anif est? Wlaartoe dient nu weer een
mgres Om te 'soldeeren, te soldeeren,
heksenketel gaat kapot!
V Logenstraffing.
't Begint den leiders van ,„Sarekat-
lamT in Indië zelf te vervielen, dat
in vereeniging gestadig! wordt uitge-
eeld tegen het beleid dier, thans1 ver-
agde Christelijke regeering in Moejder-
nd en tegen dat van dien door haajil
noemden gouverneur Idenburg.
En zoo krachtig wens'dh'ert zij' tegen die
rkeerde voorstelling van zaken te pro-
steeren, dat drie hunner zulks bij noJ
rieele acte hebben gedaan.
Secuurder kan het al niet.
Zij geven in die acte uitdrukkelijk als
in stellige meening te kennen
A. dat de wordingsgeschiedenis van
de vereeniging Sareket Islam' niets te
maken heeft met wat herhaaldelijk in
de Indische dagbladpers beweerd
wordt, als zou van overheidswege
eenige pressie worden uitgeoefend op
(8)
In den tijd, dat de markies d'Argouges
og op zijn kasteel woonde, werd de
eg zorgvuldig onderhouden, maar nu
j er niet meer was,verwaarloosde alles.
Bij eiken schok van het rijtuig had
okter Nollan kunnen zien dat Rose sid-
erde.
Een schok, waarschijnlijk veroorzaakt
oordat het rijtuig tegen een steen stiet,
eed de jonge vrouw een zachte kreet
aken.
Hij vroeg:
'Z'ijf gij bang?
Neen.
Gij hebt nu een beschermer.
En hij fluisterde haar in het oor:
Gij zijt nu mijn vrouw, Rose.
Nog niet.
Toen het rijtuig de groote .oprijlaan
to het kasteel binnenreed, waar de
[rond bedekt was met dorre bladeren
01 men het donkere gevaarte van den
°°jgevel zich zag afteekenen, waarin
toige vensters verlicht waren, kreeg
"Ider Nollan, die tijdens den rit door
donkere bosch, dat tusschen Plan-
Qi*in ni i r i -i i i
het overgaan van Moharn'edanen tot
den Christelijker. Godsdienst
B„ dat zij in hunne omgeving ook
niet bespeurd hebben, dat d,e juist be
doelde pogingen (zoo dje gedaan zjjn)
eenige ontstemlm'ing onder de Inlan
ders hebben teweeggebracht;
C. dat de Inlanders niet belémlmJerd'
worden in de uitoefening hunner Mo-
hamedaasche 'godsdienstplichten en uit
den aard djer zaak daarin ook niet 'be
lemmerd willen worden, doch dat als
vast en zeker kan (worden aangenomen,
dat d'e vereeniging Sarek'at Islam' mi et
is opgericht als een bolwerk tegen
den Christelijken Godsdienst of tegen
eiken anderen godsdienst, welke die
ook zij.
Waar blijven thans de ophitsers in
Nederland
Met beschaamde kaken dienen zij te
staan, nu hun aantijgingen jegens het
Indisch beleid des heeren De Waal Ma-
lef ijt in Indië zoo duidelijk worden
weerlegd.
T>e acte verklaart onomwonden, dat
geen anti-Christelijke reactie doel was
van „Sarekat Islam", maar dat „die be
zieling van de zaak een gan&ch anidere
is en wel voornamelijk het Verkrijgen
door samenwerking, van betere economi
sche verhoudingen, zoodjat Javanen, Ma-
dureezen, Soendaneezein efni Maleiers,,
ieder naar vermogen medewerkende tot
den voorspoed, dï'e in de laatste jaren
niet in Indië te miskennen valt, ook
daarvan meer voordeel zullen kunhen
trekken".
Deze verklaring wordt afgelegd on
danks het feit, dat 'die vorige regeetriïi'g
de statuten der vereeniging meende
niet te moeten goedkeuren, wat haar
leiders allicht tot wrevele uitingen had!
kunnen brengen. Desniettemin nemen zij
vierkant positie tegen de verkeerde voor
stellingen, „herhaaldelijk in de Indjschie
pers" gem'aakt en welke de wioul d-be
vrijzinnige pers in Nederland; maar al
te gretig aannami
Hoor nu intusschen, hoe onze .rond
borstige vrijzinnigheid haar figuur tracht
te redden.
De N i e u w e C o u r a n t mb et natuur
lijk toegeven, dat het notarieele docu
ment ,,de aandacht verdjient ais! een re
cente en ernstige herhaling der bedoe
lingen van „Sarekat Islam" door enkele
harer voormannen, en om dp stellige
verklaring, dat zij evenmin zelf religieus'
fanatisme beoogt, ajs 'de uiting of bedoe
ling daarvan bij de regeering teglen d,e
bevolking aanneemt".
Precies.
Maar in stede van dan te schirijVen,
dat men zich blijkbaar vergist heeft,
want dat d,e Indische leiders het toch
wel goed zullen kunnen weten, gaat de
Nlieuwe Coürant een draai aan de
kort geleden geuite opinie, „id,at de) gods-
zaak geven door te herinneren aan; haar
dienst in de S. I. zich wèl bijlwijlen a'ls
anti-beweging tegen ons' gezag en haar
christelijk drijven liet gevoelen", zijl het
coët en Argouges ligt eenige angst ge
voeld had, weer al zijd zelfvertrouwen
terug.
!Hjij drukte rijn lippen op de hand
zijner vrouw, hielp haar uit het rijtuig
stappen en zeide
Tindelijk.
Een spotlachje plooide zijn lippen.
Wat waren het dan voor gevaren,
waara(p zijn zuster Thérèse had gedoeld?
Wie, over het geheel genomen, had er
nu nog belang bij, wraak op hem' te ne
men?
Zijn slachtoffers?
Zfijl bestonden niet meer.
De eenige, die aan haar noodlot was
ontkomen, was nu de Zijne.
'Zij! droeg Zijn naam.
Alles 'had zij' hem vergeven.
De 'Choiuanen?
Zij waren verslagen en verstrooid,
voor zoover Zij niet gevangen of dood
geschoten waren.
Sicard had tegen hem gezegd en
hij, als [ambtenaar van het [ministerie, kon
het weten, omdat hlijcde officieele rap
porten ontving.
Het land is rustig, Hoche heeft
het gezuiverd van alle kwade elementen,
er wonen nog slechts rustige burgers en
boeren en wat zoudt ge van hen te vree
zen hebben. Gij hebt geld, dat is de
kracht, de ziel van den oorlog, waaraan
dan „niet bij d,e leiders, niet bij vel'e
intelligenten onder dp volgelingen, wèl
bij verschillenden and,eren, intelligenten
zoowel als kortzichtigen", wijl immers
„niet bestaat één S. I. partij, m'aar onder
dien geméenschappelijken naam1, onider
die algemeen e leuze, velerlei wenschen
en intenties, heimelijk zoowel alls open
lijk erkende zich te zamen gegroept héb
ben...,." i li'
,M. :a.w.wat de In'djséhe leiders ook
mogen beweren, aan den Lutherschen
Burgwal in den Haag hebben ze toch!
gelijk, welke echt „vrijzinnige" hlouding
intus'schen zóó weinig stevig is, dat er
„heimelijke instanties bij te pas mbeteh
komen om' ze te stutten.
Wij voor ons hechten meer gewicht
aan de openlijke J ogens traffing d;er Indi
sche leiders d,an aan de „heimiel'ijke'*
bedoelingen noodjg hebbende bewerin
gen der N. C r t
ALGEMEEN OVERZICHT.
Gelijk we reedis, ecnilgen tijd gewend
zijln, ook nu weer weinig berichten
van den Balkan
en van heel weinig beteekenisL De Ser
viërs blijVen volgens hunne bériidhten het
voordeel op hurt kant houden. Bijna ge
heel zouden de Albaneezen Zijn terug
geslagen uit het Servische 'gebied. Bij
Priszen, waar nog gevochten wordt, heb
ben ide Serviërs de Albaneezen reeds uit
hun stellingen gedrongen. Een beslissend
gevecht verwacht men elk uur. Men ver
wacht vervolgens wc».-/ een weinig span
ning tusschen Servië en Bulgaijre over
Albanië, hetwelk zob*n vaart niet loopen
zal, mag men ide berichten uit Peters-
burg gelooven.
In zake ide geschillen tusschen Grie
kenland en Turkije hebben zoowel het
Drievoudig Verbond alisi de Drievoudige
Entente naar uit Rome aan de Echo de
Paris wordt geseind hun bemiddeling
aangeboden, die, naar het heet <5,zeker
zal worden aanvaard"
De Triple Entente moet voornemens
zijln in ide eilandenkwestie als pleitbe
zorger van Turkije op te tredien.Zijl wil
idle eilanden Chioisi en .Mytüene in elk
geval aan de Porta laten.
Volgens ide „Times"-correspondent in
Kons'tantinopel voeren de Bulgaarsche
gedelegeerden Savoff en Natsjewitsj, die
noig altijd in de Turksche hoofdstad ver
toeven, op het oogenblik drukke politieke
onderhandelingen met de Turksche re
geering, naar men zegt over het sluiten
van een Tufksch-Bulgaarscb verdrag. De
Porte ontvangt bijna iederen dag bezoe
ken van de Bulgaarsche vertegenwoordi
gers, die ook onophoudelijk confereeren
met de gezanten der groote mogendhe
den.
Een nieuw b'ewijsi voor be
vrijheid der kerk in Frankrijk
is dezer dagen te Rijssel gegeven.
Den 14den September wasi mgr. Cha-
niets weerstaat. Wlie of wat de man is,
die het geld bezit, dat komt er minder
op aan.
Toch had hij zijn voorzorgen geno-
men.
In de zakken van rijn overjas droeg
hij een paar uitmuntende pistolen, be
nevens een goed geslepen, scherpe dolk,
maar die wapenen waren meer bestemd
voor mogelijke ontmoetingen gedurende
den rit door het bosch van Hinaudaye,
waartegen hij nog altijd wantrouwen had.
Nu hij het kasteel Argouges had be
reikt, geloofde hij ook die wapens niet
meer noodig te zullen hebben, want dit
kasteel was slechts bewoond door vrou
wen en de bedienden waren bekend om
hun eerlijkheid 'en trouw.
Alles ging dus voortreffelijk
Hij naderde rijh 'doel.
Binnen een iuur zou de priester zijn
zegen hebben uitgesproken over den
band, die zooevèn op het stadhuis van
Lamballe gelegd was tusschen hem' en
het bekoorlijke meisje, dat hij al zoo
vaak gewanhoopt had ooit de zijne te
zullen noemen en met die kerkelijke in
zegening zo,u ook voor haar, geloovige
alts zij was, die band heilig en onver
breekbaar zijn geworden.
Hij trad de vestibule van het kasteel
binnen waar hij nog nimmer een 'voet
over den drempel had gezet, want de
rost, vicaris-generaal van Rijssel, naar
Armentières gegaan om daar de kerk
van St. Louis in te zegenen. De
prelaat had den weg van het station
tot het patronaatsjgebouiw in een rijtuig
afgelegd. In het genoemde gebouw had
hij zich met de priésterlijke gewaden
gekleed en trok te voet naar de kerk, die
eenige meters verder evenals het patro
naatsgebouw op particulier terrein gele
gen wasL i
De burgemeester van Armentières,
Dandruuez, had een bevel uitgevaardigd;,;
waarbij alle godsdienstige manifestaties
verboden werden, en op grond van dit
bevel werd rechtsingang verleend tegen
mgf, Charost.
Deze stond nu Donderdag voor den
vrederechter te Rijssel terecht met "den
kanunnik Jourdain, deken ïjiuet en twee
en twintig personen uit Armentières.
Nadat de acte van beschuldiging voor
gelezen was, eisahtte deken Huet de ge-
heele verantwoordelijkheid voor tiet feit
voor zich op.
Daarna hield mgr. Charost een toe
spraak, waarin (hijimet kalme waardigheid
er oijr wees1, dat de repitbliëk de vrijle
uitoefening van alle godsdiensten in haar
wetten erkende. „In naam der 12.000
Katholieken van dit diocees', 'éisch ik deze
vrijheid voor onzen eeredienst op. Opdat
de eeredienst vrij kunne zijn, moeten
de igeloovigen een kerk tot hun beschik
king (hebben, en een kerk kan niet tot dit
doel dienen, indien zijl imet ingezegend ist.
Deze woorden van den prelaat werden
door het publiek luide toegejuicht De
president 'beval daarop, dat de manifes
tanten zouden verwijderd worden, doch
de_§genten konden geen der schuldigen
vinden. Nadat toen alle personen uit de
zaal gezet waren, werd de zitting hervat
De vrederechter verklaarde, 'dat^een
enkele godsdienstige „manifestatie'noch
op den openbaren, noch op een particu
lieren weg mocht plaats' hébben zonder
verlof der gemeente-autoriteiten.
Maar de inzegening van een ^cerilc,
kwam mgr. Charost hier tegen op, is
geen godsdienstige manifestatie in den
zinv welke er idJoor het bevel van den
burgemeester aan te hedhten was. Nooiit
hebben wij een gemeentewet willen over
treden. Het is een noodzakelijke voor
waarde voor den Katholieken eeredienst,
hetgeen ik nu gedaan heb, meer niet!
De vrederechter veroordeelde echter
de „beklaagden" toch tot 5 francs boete,
en betaling der kosten.
Toen mgr. Charost weer in zijn rijtuig
stapte, werd hij hartelijk door een groo
te menigte toegejuicht
GEMENGD.
De verkiezing van den president
van China is vastgesteld op heden.
Men verwacht, dat na de verkiezing'alle
mogendheden gelijktijidig de republiek
zullen erkennen.
De betrekkingen tusschen China en
Japan moeten aarimefkelij|k zijln verbe
terd.
,Hiet zuidelijk deel van den staat
dames hadden hem1 tot dusverre steeds
in het park ontvangen, klom' achter Ro
se de 30 treden van de trap op, voor
gelicht door eenige kaarsen, die de ka
menier Victoire in een kandelaar voor
hen uitdroeg.
Jiuist wilde hij de groote hal van het
kasteel betreden, toen hij eensklaps een
doordringenden kreet slaakte, een wan
hoopskreet als van een man die ver-
worgd wordt.
'Een dim sterk koorT was om zijn hals
geworpen en daaraan trok men hem
achterover, wierp hem op den grond
met zooveel snelheid, dat hij er zelfs
niet' aan denken kon gebruik te maken
van zijn wapens.
Hij" had niets gezien.
Van waar waren rij gekomen de bei
de mannen, die hem een prop in den
piond duwden, waardoor elke verdere
kreet van hem werd versmoord, die hem
^meenamen, bijna droegen, naar het ande
re einde van den gang, terwijl de deur
van de vestibule, die achter hem was
gesloten, den bedienden belet zou heb
ben binnen te komen, wanneer zïj hem'
al ter hulp hadden willen komen?
Rose sidderde.
De kreet, de enkele dien hij had kun
nen slaken, was haar door merg en been
gedrongen en een oogenblik zij was
er zelf verwonderd over voelde zij
Texas wordt door overstroomin
gen geteisterd!, gevolg van overvloed!--
gen regen.
Te San Antonio staan &e straten zes
voet onder water, San Mardos! en Geor
getown zijn geheel door water omringd.
De schade aan den oogst wordt op
15 millioen geschat.
Tijdens de behandeling voor "de
commissie van onderzoek naar de 'ge
schillen tussefhen patroons en werk
lieden te Dublin, heeft Heely, dé
raadsman der werkgevers verklaard, dlat
de wefkgevers den leisdhl, om de werk
lieden, die ihen tijdens de staking hebben
geholpen, te ontslaan, niet kunnen inwil
ligen.
Na <he mededeeling wilden de verte
genwoordigers der stakers eerst heen
gaan, doch later hebben zij er in toe
gestemd de onderhandelingen "heden
voort te zetten.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. biesluit is mr. Mi P.: R baron
van Sytzama benoemd tot burgemeester
der gemeente Gldebroek, met toekenning
van gelijktijdig eervol ontslag fis buige-
meester der gemeente Doornspij|k;
is benoemd tot procureursgeneraal bijl
het Gerechtshof te 'sGravenhage mr.
J, J. L. van Hangcst baron d'Yvoy, thans
advocaat-generaal bij den Hoogen Raad
der Nederlanden;
is benoemd tot advocaat-generaal bij
het Gerechtshof te 's H,ertogenbosch mr.
dr. S. J. AL van Gcur.s, thans officier
van justitie bij de rechtbank te Zieriikzee
zijn benoemd tot officier van justitie:
bij de rechtbank te Maastricht mr. ,P.
Buys, thans te Winschoten; bij de recht
bank te Alkmaar mr. C. van Lookeren
Campagne, thans te „Roermond; bij de
rechtbank te Roermond mr. B. R. Roijer,
thans substi-officier van justitie te Zwolle;
bij die rechtbank te Zieriikzee mr. E. J.
Hl. M. van Rijckevorsel, thans subs t.-offi
cier van justitie te Arnhemibiij de recht
bank te iWjinschoten pr. A. A. Cnopius,
thans sUbsti-oftid-er van justitie te
Utrecht;
is benoemd tot advocaat-generaal bij
den Hoogen Raad der Nederlanden mr,
L. C. JBesier, thans subst.-officier van
justitie te Amsterdam;
is benoemd tot aspirant-rijkslandb'ouw-
ingenieur aan het Instituut voor 3_andf
bouwwerktuigen en -gebouwen, 'Verbon
den aan de Rijks, Hoogere Land-, Tuin
en Boschbouwschool te Wageningen A.
AL Kpysten, te Zevenhuizen (Z.H)-,
Het ouderdomspensioen.
Het „Kath. Volk" schrijft:
Geruimen tijd geleden hebben wij er
op gewezen, hoe sommige agenten" der
Rijksverzekeringsbank hunne taak het
best meenen op te vatten, indien zij
alle mogelijke middelen aanwenden, om
de rente van den omgelulkkigen werkman
zoo klein mogelijk te doen zijh of die
medelijden mét den misdadiger fd'ie nu
zijn gerechte straf ontvangen zou.
O! mevrouw, riep zij uit, het is
afschuwelijk.
De barones toonde op dit oogenblik
een heftigheid, die haar beschermelinge
nog nooit van haar had ondervonden.
Op gebiedenden toon zeide zij:
Zwijg, gij hebt gezworen te zul
len gehoorzamen.
Zeker, maar...
Bemint ge hem dan?
Neen.
Gij zijt slechts Zijn vrouw voor de
wet der Jacobijnen?
Helaas.
i (Wiaimeer hij. bleef leven, zou|dt gïj
dan dien gevloekter naam' willen dra
gen? i
Nooit
Kom, dan denk aan uw vader, aan
uw moeder, denk aan allen, die door zijn
schuld op het schavot gestorven zijn.
Zij n am' haar mee naar haar kamer.
Daar gekomen sloot rij'haar in de ar
men en zeide op somberen toon:
De verrader is veroordeeld. Bid
voor hem zoo g(ij \Wilt, dat is het werk
der vrouwen. Te werken en te straffen
dat is der mannen recht. Zeg niets en
tracht door niets hen terug te houden
van hetgeen rij zoo rechtmatig doen
zullen. (Wordt vervolgd.)
