BUITENLAND.
BINNENNLAD.
c0 i arga^g
No. 1212.
53 lb re S3 aa OUDE SINGEL 54, LEBDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
IT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG. UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
1.10 per kwartaalbij onze agenten 1.0 cent per week, f 1.30 per kwartaal. Franco
er post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2V3 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Zaterdag
October
1013.
De ADVERTENTIEPRIJS Bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
Gezonden mededeelingen van 15 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
vijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentlën) 1—5 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit DRIE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
p Sprekende feiten.
Indië was immers onder de vorige
igeering en haar gouverneur-generaal
io verschrikkelijk] aan 't achteruitgaan
T Wierd ons ten minste in den ver-
ezAngstijjd verteld. Als 't zoo doorging
et ons Insulinde, nu, dan zouden we
spoedig rare dingen van hooren, wes-
ilve er nooidi'g een andere, een 'niet-
hristelijke regeeniing! moest komen. De
tuneezen stuurden er al geld voor, want
e rechtsche politiek was voor Indië
ch maar niets gedaan.
Nu we in kalmer vaarwater zijn ge-
amen, klinkt deze herinnering aan dé
aker verkiezingsliteratuur niet alleen co-
isch, maar ze wordt bovendien door
feiten gelogenstraft
Zoo vond nog zelden een gouiverneur-
eneraal zooveel instemming met- de
Troonrede", door hem volgens
idat" op Koningin's verjaardag uit-
esproken, als ditmaal, de heer Idenburg.
r klonk zelfs applaus onder de hooge
lehoorders in zijif Buitenzorgsch paleis.
Is een bijzonderheid wordt dit ver
leid, wel een bewijSj,, dat de menschen,
ie het ginds weten kunnen, met Jiet
eleid van den landvoogd) zijn ingeno-
- ondanks de Chineesche stembus-
ubbeïtjesi.
Er heersdht trouwens nog steeds toen
emende welvaart in Indië. Opvrij end
ch is het *H bi d. kan niet natalen
te comstateeren, wat natuurlijk zonder
ooringenomenheiid ten gunste van het
hristejijk bewind geschiedde op-
aliend is, dat blijkens de offy*jeeLe cij-
rs de waardevermeerdering van den
ivoer van artikelen van verbiruik, inzon-
erheid voor de inlandsche bevoLking,
iet alleen in de kwantiteit, maar odk
de kwaliteit moét worden gezocht De
ivoer van aardewerk buv. nam sterk toe,
ïaar blijkbaar begint er meer vraag te
omen naar de duurdere soorten, wat
statistiek o.m. ooik aantoont met be-
'ekking tot de manufacturen. Elni in 'it
gemeen heeft het middel der In- en
itvoerreChten en accijnzen gedurende de
erste zeven maanden van dit jaar een
ilangrijik bedrag meer opgebracht
an het overeenkomstig deel van de ra-
ïing voor het geheele jaar.
Het gaat Indië dus blijkbaar goed, an-
ers zouden de cijifes van den fiscus, die
nwraakbare waardemeters, wel anders
siden.-
Nu zijn we maar nieuwsgierig of wer-
elijk de tegenwoordige regeering een
«tijdig einde 'zal maken aan. het bewind
an gouverneur-generaal Idenburg. De
tembusbeschuldigingen blijken gedurig
lodemloos te zijn geweest, zoodat alleen
iet versdhil in politieke richting overblijft.
:n dit is toch niet genoeg om eeh wei-
ad ig 'bestuur te onderbreken.
We zijn waarlijk zeer benieuwd).
Tevreden onderwijzers.
Tevreden onderwijzers't Klinkt
onderling. Vooral toch in 'het laatste
aar van de nu afgetreden rechtsche re-
leering klaagden de. onderwijzers van
Ike politieke richting steen en been, en
nopperden zóó erg over hun fmancieele
lositie, dat er wet 'iets heel bijzonders
loor de nu pas opgetreden linksche
fcgeering moet zijn gedaan, willen zij
iu tevredengesteld zijn.
En dat laatste schijnt werkelijk het
feval te zijn. Een verslag van een au'dien-
ie, welke het „Comité voor .gemeen
schappelijke Salarisactie" bij Z. Exc. den
minister van binnenlandsche zaken heeft
gehad, maakt den indruk, diat de wen-
schen van de heeren bevredigd zijn. H,et
verslag' eindiigt nl. aldus
„Aan het eindl der audiëntie, die
ongeveer drie kwartiiier duurde, werd
den Minister dank gebracht voor de
vriendelijke wijtze,, waarop hij: aan de
leden van het comité gelegenheid had
gegeven hunne wensohen voor te
dragen."
Wat heeft de mindsrter den heeren dan
toegezegd o(p die audiëntie, dat zij hem
'oo vriendelijk vinden en zoo dankbaar
gestemd zijn? Minister Heemskerk heeft
iun het z.g. toeslagwetje geschonken en
hen is er gesproken van „fooien" en
"og erger van „fok-premies". Door mi-
Lort v. d. Linden zullen dan wel
heel wat betere maatregelen zijn getrof
fen. Ja. Luister maar 'ns. Wfe knippen
uit het verslag in liet .„Vaderland"
0«De minister heeft voor zich een
berekening van de kosten, die het ge
volg zouden zijn van inwilliging van
alle wenschen, uitgedrukt door Tiet
„Comité voor gemeenschappelijke sa
larisactie". Daaraan kan hij voorals
nog niet denken.
Men moet echter aannemen, dat de
Minister, zoodra hij daartoe ook' maar
eenige kans ziet, "de salarisactie ter
hand zal nemen. "Bij deze 'begroóting
kan daarvan uiteraard geen sprake
meer zijn en vermoedelijk ook niet
bij de begrooting voor 1915. Daarna
zal de minister zien, wat hij kan doen."
Dus nu niets, volgend jaar niiets^ en
dan... zal de minister zienx wat hij
doen kan.
We zijn benieuwd, of in „neutrale"
onderwijzerskringen nu nog niiet een veel
grootere storm zal opsteken tegen dezen
minister dan tegen minister Heemskerk.
Dat zou heel consequent zijn: wie hun
iets geeft, maakt 't toch beter met de
heeren, dan wie hun niets geeft dat
is logisch. W|e betwijfelen het echter,
Wat van links komt, is in die kringen
ahijd 'beter, dan wat door een rechtsche
regeering tot stand word&j (gebracht
al .is het door links gesChonkene ook
nihil! En daarom juichen wij1 het nog
altijd toe, dat de HaarlemsChe diocesane
Bond zich niet heeft laten opslurpen in
het „neutrale" salaris comité.
In verband met het bovenstaande ver
wijzen wlfhier r.aar een-pittig stukje van
het „Kath. Schoolblad" onder Persover
zicht
ALGEMEEN OVERZICHT.
Mag men de zeer gunstige berichten
■uit Belgrado over den
Albaneeschen opstand
gelooven, dan is deze ernstig aan het
verflauwen en zal spoedig de rust zijn
weergekeerd. In het Zuid-westelijk ge
bied van den opstand hebben de Ser
viërs de orde weer hersteld. Op welke
wijze dit geschiedt wijzen berichten over
de herneming van Libra door de Serviërs
uit. Dit moet wét het veibiltterdsite ge
vecht Zijn geweest, dat tot nu toe op
den Balkan gevoerd is. De Albftneezen
verdedigden elk huis en trokken eerst
terug als de muren om hen instortten.
De Servische soldaten erkennen dat hun
tegenstanders zich als helden hebben ge
dragen. Toen de tegenstand eindelijk
was gebroken, was van Dibra niets over
gebleven dan een rookende puinhoop.
Intusschen doet Servië al zijn bestom
de wereld tc overtuigen van zijn vrede
lievendheid. Het is den Serviërs slechts
te doen om het verdrag van Londen no
pens Albanië in ^1 zijn bepalingen uit
gevoerd te zien; heeft Pasjits die nu te
W.eenen vertoeft, aan diverse persorga
nen verklaard. Servië heeft volstrek^
'geen plan zijn grondgebied over de gren
zen van Albanië ,uit te breiden. Het is
voor Servië alleen van belang tusschen
zich en het toekomstige Aibaueeschei
vorstendom een inderdaad strategische
grens te hebben. Ten einde het overleg
tusschen onze afgevaardigden en de in
ternationale commissie voor de grensbe
paling te bevorderen, zal Servië zorgen,
dat de onlusten aan de grens weldra ten
einde zijn, want Servië denkt er volstrekt
niet aan Europa uit te tarten.
Groote bezorgdheid, zegt de „Matin'*,
blijft er in Britsche officieele en diplo
matieke kringen heerschen over den
slechten voortgang der onderhandelin
gen tusschen
Griektnland en Turkije'
Men vreest, dat de Turksche regee
ring, onder den dr,uk 'd(er uiterste partijen
zal trachten aan de Grieken een gedeelte);
van het door hen, veroverde gebied we
der te ontrukken, temeer, daar men weei,
dat de Turken zich den tijd sedert de on-
derteekening van het verdrag van Lon
den te nutte hebben gemaakt om hun le
ger te organiseeren en te versterken.
Het Grieksche leger daarentegen is door
de twee zware oorlogen, die het heeft
moeten voeren, danig verzwakt, terwijl
de vloot op het oogenblik ocxk niet veel
te beteekenen heeft, daar de meeste
schepen hersteld moeten worden.
In Griekenland maakt men zich over
een en ander dan ook met weinig onge
rust. Naar Reuter verneemt, zijn offi
cieele Grieksche kringen van oordeel dat
de laatste Turksclu. aanspraken den
ernst van den toestand vergrooten. Het
samentrekken van een aanzienlijke Turk
sche troepenmacht op het vasteland te
genover Chios en het Voortdurend opruk
ken van als ongeregelde troepen ver
momde Turksche troepen in Thracië,
dwingen de Grieksche regeering tot het
nemen van voorzorgsmaatregelen.
Een Turksche legerorde
zoo juist uitgevaardigd om de troepen
mede te deel en dat het vredesverdrag
met Bulgarije onderteekend is, geeft
eveneens voet aan dit pessimisme. Daar
in toch wordt o.m. verklaard, dat Tur
kije, nadat 'het 'groote rampen heeft door
staan en het voortbestaan van het rijk in
ernstig gevaar is geweest, thans een be
hoorlijke grens heeft gekregen en de aan
het rijk door historische tradities verbon
den steden heeft herwonnen. De politiek
der regeering heeft dit weten te be
werken. De gunstige resultaten, die de
gekoesterde verwachtingen verre hebben
overtroffen, zijn mede t^ danken aan de
volharding en kalme vastberadenheid van
het leger, dat daarin handelde naar den
wensch van den Sultan en de bevelen
der leiders.
Verder wordt in de dagorder diank
gebracht aan het leger en de wensch
uitgesproken, dat het zal voortschrijden
op den ingeslagen weg, want een leger,
dat vrij is van persoonlijke eerzucht en
zich slechts wijdt aan ütii dienst van het
vaderland, kan in de roekomst nog groo-
ter succes hebben en misschien de gele
den verliezen herstellen.
Kerkvervolging
schijnt een bezigheid te zijn waarin de
Fransche regeering, als het tenminste de
Katholieke kerk betreft, nog steeds be
hagen schijnt te scheppen. Zoo is dezer
dagen weer de geestelijkheid van Pleur-
tuit (Cóte :du Nord) door de jpolitie met
geweld uit de pastorie gezet. Deze droe
ve gebeurtenis heeft zich als volgt toege
dragen. Eenigen tijd geleden had de bur
gemeester van Pleurtuit, enkel en alleen
met het doel om zich op de geestelijk
heid te wreken, den huurprijs van de
pastorie met 200 frs. verhoogd.
De pastoor had deze som niet betaald
en daarom wilde de burgemeester op
29 September de geestelijkheid uit hare
woning zetten. Maar dit ging niet zoo
gemakkelijk, wijl de bevolking ten zeer
ste verontwaardigd over deze daad van
den burgemeester, zich naar de pastorie
had begeven en zich daar als trouwe
verdedigers had opgesteld. De vrouwen
bleven zelfs niet achter.
De anti-clericale burgemeester stond
toen machteloos en liet een 50-tal gen-
men komen om zijn haat door te drijven.
Toen nu de gendarmen gisteren aan de
pastoriedeuren kwamen, vonden zij deze
geslotenzij beukten de deur open en
vonden tal van notabelen, o ,w. ook de
de senator Jansonville, rond hun pas
toor geschaard. Vrijwillig verlieten deze
de geroofde pastorie.
De bevolking van Pleurtuit is zeer
opgewonden over deze hatelijke daafl
van den burgemeester.
In Lissabon
we signaleerden het nog dezer dagen,
blijft het maar broeien. De „Köln Ztg."
krijgt daarover van zijn Lissabonschen
correspondent het volgende:
Al zijn de berichten in de Europeesche
pers over de onlusten in Portugal niet
geheel volgens de waarheid, toch duidt
alles er op, dat wjf weer een opgewon
den tijd tegemoet gaan. Wiel moet men
niet te veel gewicht hechten aan de be
richten over een concentratie van monar
chistische troepen aan de Spaansch-Por-'
tugeesche grens, welke door Sipanje niet
'ztoui toegelaten worden, maar zeker is
het .toch dat afzonderlijke groepen van
samenzweerders Jiet gunstige oogenblik
afwachten ,©m een inval op Portugeesch
gebied ie doen.
In Jiet land daarentegen werkt men
des te ijveriger aan een omwenteling, die
in alle partijen aanhangers Vindt. De niet
uilvoering van het geneele program der
republikeinsche partij heeft de massa van
het nieuwe staatsbestuur vervreemd. In
plaats van het beloofde gouden tijdperk
ziet het volk in, dat de levensomstandig
heden met den dag moeilijker worden.
De vraag naar arbeidskrachten wordt 'ge
ringer, en stakingen worden wederom
met de wapens bedwongen. Het is den
arbeider onverschillig, of de staatsbe-^
grooting met een nadeelig of batig sal-
sluit, als hij maar genoeg heeft om van
te leven. Ook de „moraal" Van den nieu
wen staatsvorm "heeft al haar bekoorlijk
heid verloren,, sinds een serie van de
ergste schandalen ontdekt zijn, welke in
andere landen voldoende geweest wa
ren om tien ministeries om ver te wer
pen. Door een onwettige kneveling der
oppositiepers, door draconische maatre
gelen tegen lastige critici en ook door
belachelijke maatregelen, zoo werden b.
v. alle aanzichtskaarten-verkoopers van
portretten van koning Manuel in hechte
nis genomen, tracht de regeering haan
macht te behouden, waartoe zij boven'
dien nog een geheel leger van spion
nen gebruikt.
Zelfs Machado dos Santos, de eigen
lijke stichter der republiek, Antonio José
d'Ahverda, de bekende redenaar, en Al
fredo de Magalhaes, die goed en bloed
voor de republiek op het spel gezet zou
hebben, zijn het er over eens, dat de hui
dige toestand onhoudbaar is. De socialis
ten hebben reeds een protest aan hun
'Fransche partijgenooten gezonden, waar
in zij uiting geven aan him bittere ont
goocheling.
Wij moeten met de volgende ontevre
den groepen rekening houden, die allen
de omverwerping van het huidige be
wind beoogen.
Machado dos Santos, die een groep
ernstige republikeinen steunt, en wer
kelijk het 'goede wil. Antonio José d'Al
meida toet zijn revolutionisten, meeren-
deels Uit de hoogere standen
De Vakvereenigingen die wel de eerste
zullen zijn om tot de daad over te gaan.
En ten slotte de monarchisten, die
aanhangers in alle standen tellen, eni
voorzeker 'de meeste voorbereidselen tot
een nieuwe tegen revolutie maken.
Deze vier groepen staan tegenover de
regeerings-partij van Alfonso Costa-
Naast de betere elementen behooren nog
tot de oppositie alle desperados eil
baantjesjagers, die steeds na een re
volutie opduikenzij vooral maken Por
tugal onveilig, en del meestal zelf on
betrouwbare soldaten staan machteloos
tegen hen. De hermandads der revo-*
lutie, de carbonados vormen een groot
leger dat elk oogenblik bereid is om
alles op het spel te zetten, wanneer een
ftegen-revolutie uitbreekt. Ziedaar de par
tijen waarin Portugal verdeeld is.
De onbevooroordeelde beschouwer
ziet in, dat de toestand in Portugal bui
tengewoon ingewikkeld is. Zoowel de
regeering als zij, die met den politieken
toestand meer op de hoogte zijn, ver
wachten binnen afzienbaren tijd ernstige
onlusten. OJf'deze een grooten omvang
zullen aannemen, en wat het gevolg er
van zal zijn, kan niemand zeggen.
GEMENGD.
Het „Journal" meldt dat kardinaal
Billard, aartsbisschop van Ka
merrijk, door een van zijn bedienden,
den Belg Hallicux, die sinds een paar
maanden in zijn dienst was voor 80,000
francs aan waarden is bestolen.
De dief heeft tijdens de afwezigheid;
van den kardinaal zijn slag geslagen!
Naar uit Sofia gemeld wordt, is
men op het Roeme ensche ministerie
van oorlof reeds bezig plannen uit te
werken voor den bouw van vesting
werken' in Silistria, Dobritsj en Man-
galeja. Deze versterkingen moeten na
tuurlijk dienen om een inval der Bul
garen te verhinderen.
Uit Sjanghai wordt gemeld, dat
de presidentskeze in China op
'6 October zal plaats hebben. De installa
tie van den president zal den lOen Oc
tober plechtig gevierd worden.
Algemeen is 'men er van overtuigcj
dat Yuan Shikiai tot president zal' geko
zen worden.
Tusschen prins iSjglar-e d-Dau 1
(den broeder van den voormaligen, af-
gezetten, Persischen sjah Mohamed AliJ
en de regeering is een overeenkomst ge
troffen. De regeering heeft den prins een
een jaarlijksch pensioen van 10.000 to
man toegekend en bovendien 3000 to
man voor een reis naar Zwitserland^
waar de prins gaat wonen.
0£ !ze ook blij zijn, 'dat ze hem kwijt
Zijn. i
Koning Gustaaf van Zwe
den, die in het paleis Skabersjö in Got
land verblijf houdt, Js ongesteld;
het vandaag uitgegeven bulletin luidt;
De Koning heeft, sedert hij in Februari
1911 van' blindedarmontsteking is ge
opereerd, herhaaldelijk aan pijn in de
buikstreek geleden.
Daar de ziekte in de laatste weken
zich weder openbaarde en de laatse da
gen verergerde, hebben wij den Koning
aangeraden zich in het kasteel Droot-
ninghol'm onder behandeling te stellen)
Dit maakt het noodig dat de Koning
in den eersten tijd het bed houdt en zich
voorl'oopig van alle regeeringszaken ont
houdt. De gezondheidstoestand geeft
aanleiding tot ongerustheid,
Een versehrikkelijke spoor
wegramp heeft (zich op Iden (Wladikaw-
kaslijn in Rusland voorgedaan waar bij
Toèyoka een trein uit de rails is ge
sprongen. Het aantal slachtoffers be
draagt 150 gewonden en 40 dooden.
De meeste lijken zijn verschrikkelijk ver
minkt, zoodat zij niet meer te herkenen
zijn. Van drie familiek, ieder uit 4 le
den bestaande is niemand overgebleven.
Tengevolge van de ontzettende toonee-
len, die zich bfc de ramp lafspeelden, zijn
vijf personen krankzinnig geworden.
IHet ongeluk is te wijten aan slechte
dwarsliggers.
Koninklijke besluiten.
3ij Kon. besluit is jhr. mr. R> de Ma-
rees van Slwinderen benoemd tot ,Hr.
Ms* bubengewoor. gezant gevolmach
tigd minister bij het Britsche Hoff
isl kan den kapitein G. Snel van liet
4e reg. inf. eervol ontslag uit den mili
tairen dienst verleend;
is de kapitein J. C. A. Drabbe, van
het korps rijdende artillerie, gedetacheerd
bij het 4e reg. veld-artillerie, ter zake
van ongesteldheid op non-activiteit ge
steld;
is aan mr. M. W|. F. Treub, minister
van Landbouw, Nijverheid en Handel,
op zijn verzoek, eervol ontslag verleend
als liidi van de commissie ingesteld bij
Kon. besluit van ,30 Juiil 1906, voor Tie
herziening van id© wetgeving op "de re
gistratiebelasting, de hypotheekrechten
enz.;
isj J. D. Herrera erkend en toegelaten
als consul van Argentinië te Rotterdam
voor de provincie Zuid-Holland;,
hen nieuw dagblad.
Verschenen is het eerste nummer van
„Ons Noorden", dagblad voor de Katho
lieken der noordelijke provinciën).
Aan het nieuwe dagblad onze harte
lijke gelukwenschen. En dot niet slechts
uit collegiale vriendelijkheid, naar aller
eerst omdat wij de overhiigtog hebben,
dat ook in de noordelijke provinciën door
een gewestelijk Katholiek dagblad zulik
een groot terrein te ttewerfcen valt; da/t
zulk een blad onnoembaar veel zali kun
nen bijdragen voor de verdieping van
het openbare Katholieke leven, de bree-
dere ontplooiing van de practisohe be
leving der Katholieke beginselen.
Moge „pms Nootlden" bloeien door
den'Steun of liever door het plichts
besef der Katholieken van de noor
delijke provinciën.
Nederlanders in de Rijnprovincie.
Volgens de laatste volkstelling zijn in
de Rijnprovincie 94.249 Nederlanders
woonachtig; deze.zijn als volgt verdeeld:
Aken-stad telt 4458 Nederlanders, Aken-
land met 3458 Nederlanders, JGeeL waar
onder Geldern, gedeelte van Mörs en
Rees, met 17.353, Keulen, waaronder
Coblenz, Trier, M- Gladbach-land, met
5S57, M. Gladbach-stad, Rheydt en Gre-
venbroich met 5467, Duisburg', waar
onder Ruhrort, Obethausen, Müllhëim,
H,üdkinigen, 'Grossenbaum eii eetn gedeelte
van Mörs en Rees, met "Q.654 DusseL
diorf-land, waaronder Neuss, Splingeni
Remscheid en Lennep, met 4524, Dussel--
dorf-stad met 5031, Essen, waaronder
Gelsenkirchen, Hattingen en Reckling
hausen, met 6290, Crefeld-stad en land,
waaronder Kempen, met 7270 Neder
landers.
Tot zoover „Neerlandia".
'tGaat in het protectionistische Duitsch-
land toch slecht met de industrie be
halve voor eigen menschen, heeft het nog
bovendien werk voor "duizenden Neder
landers.
