BUITENLAND.»
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
4e Jaargang
No. 1204.
Duirems OUDE ©SINGEL* 54, L*EfiE&E2]Rk
latere. Telefoon 935. Postbus 6.
HT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAQ, UITOEZONDERD ZON- EN FEESTDAOEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS On ge vallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAQSBLAD voor Leiden 9 cent per week
.10 per kwartaalbij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
er post 1.50 per kwartaal.
Afzonaerlijke nummers 2V> cent, met Oeïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Woensdag
24
September
1013.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0,75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeellngen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
c:\vljsnummer. BI] contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine AdvertentlSngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiïn) 1—5 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, tedere regel meer 10 cent
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Nu er zooveel geschreven wordt over
bezoeken van Koning Constantijn aan
et Duitsche fo<of en aan den president
er Fransche republiek, den heer Poin-
aré is het wel belangrijk eens na te
aan, in welke verhouding
Griekenland
taat ten opzichte van de andere mo-
'endheden, meer in het bijzonder ten
pzichte van Duitschland, Frankrijk en
ingeland, waar koning Constantijn ook
en bezoek heeft afgelegd. We ontlee-
ien hierbij veel aan een degelijk artikel
letreffende deze kwestie in de „Neder-
lader".
Zooals men weet, vertoeft de koning
fan Griekenland te Parijs. Hij komt daar
Ie wonden heelen, die hij te Berlijn
[oor enkele onvoorzichtige woorden,
leeft geslagen. Dat hij, de zwager van
en Duitschen keizer, die zelf in het
)uitsche leger heeft gediend, in Ber-
ijn, bij een bezoek aan het Duitsche
of, een loflied zingt op het Duitsche
eger, is heel goed te verklaren, maar
le Franschen zagen ini die woorden eene
leleediging voor hun eigen militaire ini-
itellingen. Daarbij komt, dat in denl
lalkankrijg, die thans eindelijk is ge-
indigd, de Fransche en de Duitsche
ijgskunde tegenover elkander zijn ge-
*td. Het "lurksche leger is indertijd
organiseerd door Von der Goltz en
a aantal Duitsche officieren, die aam
m waren toegevoegd, terwijl met name
t Grieksche leger gereorganiseerd is
door een Franschen generaal.
Hierbij diene men vervolgens ook nog
aanmerking te nemen, dat de geschil
len is van zijn rijk aan den koning geen
lanleiding geeft erg vriendelijk tegen-
iver Duitschland te zijn. Duitschland
toch heeft altijd voor Turkije veel vriends
chap getoond en daardoor indirect Gri^-
enland tegengewerkt. Duitsche officie-
en reorganiseerden het Turksche le
er. Knupp leverde de Turksche kanon-
!"!i en ook Duitschlatild heeft langen tijd
le politiek van Griekenland tert opdch-
e van Creta gedwarsboomd. Aan de
rriendschap var. Duitschland J^cbben1 do
Heken dus niet veel en het was juist
et Congres van Berlijn, dat Cyprus
handen speelde van Engeland.
Aan Frankrijk daarentegen heeft Grie-
enland veel tc danken1, men kan zeggen,
tt Frankrijk de eerste stoot heeft ge-
even voor Griekenland's onaf hankel ijk-
leia. De fransche vloot speelt ooi: in
de Middellandsche Zee een groote rol.
tij heheerscht hjet Westelijk bekken en
iie Grieksche vloot schijnt geroepen Het
)ostelijk bekken te beheercchen. Daar-
ussrhen evenwel ligt Italië, dat voor
>eide landen, ter zee, gevaarlijk wor-
en kan. De Italianem houden nog steeds
ft v, Orl<ks<ht f t
ui': p| e l 1 ontroofden! Zij
rillen feu behoeve van Albanië, d'iv yi'
terk en orrii.ajikeTijk maktn: will n.
m deel van Epixms aan-'de Grieken ont-
roown Lii in het algemeen willen z!ij
le Grieken klein houden omdat zij op
Mededinging vreezen.
Tegenover Italië zijn dus de Fran-
töien en de Grieken op elkanders bond-
[enoorichap aangewezen.
Ook ttwsdien Griekenland en Enge-
and is alle reden tot vriendschap.
Eerst heeft Engeland Griekenland hel
pen bevrijden. Het enthousiasme door
lyam en anderen opgewekt, sleepte de
nuchtere Engelsche staatslieden mee. Bij
^avarino heeft ook het Fngelsdh|e ge
schut zit 2n h'ooren. Engelanld. heeft
>ok later de Ionische eilanden aan1 Grie
kenland afgestaan, maar toani is het gaan
remmen. De Turken werden zooveel mo-
door Engeland beschCrnfd. Het
Grieksche eiland Cyprus, dat tot Groot-
Griekenland behoort, werd door Enge
rd. bezet er. van het eiland Creta
tóeld het de Grieken zoo lang moge
lijk verwijderd, maar thans is die twist-
aPpel verdwenen. Engelanti, dat in de
Middellandsche Zee groote belangen te
^schermen heeft, "maar uit angst voor de
"uitsche vloot zijn zwaartepunt van de
Middellandsche Zee naar de Noordzee
heeft moeten verplaatsen, is thans, met
het oog op het kanaal van Suez, voor
Italië meer bevreesd dan voor Grieken
land en nu Italië Tripoli heeft bezet,
kan het niet uitblijven, of Malta moet
op 'den duur een twistappel tusschen
Italië en Engeland worden'.
Nu deze politieke beschouwing een
klein stukje Balkansche geschiedenis van
den dag d.w.z. geschiedenis oproer
en opstand. De 'toestand ini
Albanië
wordt steeds dreigender. Men meldt uit
Berat, dat Essad pasja te Durazzo en
Bebtas bei te Malakasta de zelfstandige
heid van Albanië onder soevereiniteit van
den Sultan hebben uitgeroepen!. Aan Is
mail Kemal bei is te kennen gegeven,
dat hij Wialona moet verlaten, indien
hij niet met geweld verdreven wil wor
den. Aan zijn partijgenooten stelt Essad
'het voor of Ismail het hoofd van de bui-
tenlandsche propaganda is.
De nieuwe partij voert een vlag met
een adelaar en daarboven de Turksche
Halve Maan.
Ismail Kemal heeft de inwoners van
Malakasta te wapen geroepen tegen de
nieuwe partij, en heeft ieder een maand
geld van 2U0 piasters beloofd.
De Bredasche Hanze.
Op de algemeene vergadering/van de
Hanze te Breda isl het besluit genomen
zich af te scheiden van den (neutralen)
Nederl. Middenstandsbond.
Staatscommissie voor de
werkloosheid.
Vóór zijn vertrek naar het buitenland
heeft minister Treub, voorzitter van He
Staatscommissie voor 'de .werkloosheid,
een vergadering geleid van £le commissie
leden, de heeren mr. "P. J. M. Aalberse,,
A. Pla;e, mr. R. J. Troelstra en H, de
Wilde, die zich met den.voorzitter belast
zagen met de vaststelling van Tiet 'eind
verslag.
Na vaststelling van de punten van het
verslag, is besloten, voor de eindredactie,
die aan den secretaris 'der algemeene
commissie, próf. de Vooys, is opgedra
gen, Ina den terugkeer van den heer
Treub uit het buitenland in de maand
October nogmaals te ve'igaderen.
Het Versiag, dat, naar de „N. Crt."
verneemt, zeer belangrijke eni ingrijpende
voorstellen bevat, zal nog vóór 1 Januari
e.k. openbaar gemaakt worden.
R. K. Vakorganisatie.
Op Maandag 27 October, des voorm.
te 10Vb uur, zal een gecombineerde be
stuursvergadering plaats hebben Jni het
gebouw van de St. Josephgezellenver-
eeniging. Stadhouderskade 55, Amster
dam. De agenda vermeldt: Opening floor
den voorzitter. Notulen der gecombi
neerde bestuursvergadering van 3 l'Aug.
1913. 'behandeling van de ontwerp-be-
grooting 1914. Behandeling van Giet ont-
werp-hoofdstuk Villa van het huishou
delijk reglement, betreffende het tuber-
culosefonds „Herwonnen Levenskracht".
Behandeling (in huishoudelijke fitting)
van liet rapport der commissie tot onder
zoek naar de mogelijkheid van de exploi
tatie eener drukkerij. Mededeelingen (in
huishoudelijke zitting). Rondvraag.
Deze vergadering wordt, overeenkom
stig den wenschi der 3e jaarvergadering,
op een werkdag gehouden, teneinde de
Zondagsrust voor hoofdbesturen en jour
nalisten te bevorderen. Slaagt deze proef,
dan zullen voortaan de gecombineerde
bestuursvergaderingen niet meer des Zon
dags plaats hebben. Van het slagen van
deze proef zal dus afhangen of het voor
beeld der hoofdbesturen den nekslag zal
geven aan het overtollig vergaderen op
Zondagen.
Intrekking van Wetsontwerpen.
Met machtiging van de Koningin heeft
de minister van Biuinenlainidsche Zaken
ingetrokken
le. twaalf ontwerpen van wet tot het
dnoverweging nemen van voorstellen, van
verandering in de Grondwet (Grondwets
herziening)
2e. wetsontwerp houdende bepalingen
omtrent openbare inzamelingen
3e. wetsontwerp, houdende regeling
van de positie van vrouwelijke rijksamb
tenaren en onderwijzeressen bij het open
baar onderwijs, 'die in het huwelijk tre
den, en
4e. wetsontwerp, houdende wijziging
van de Gezondheidswet
Iser niet vóór de veficiedngen zeer
juist bemerkt, dat het ook voor de con
tinuïteit van den wetgevenden arbeid
ten zeerste gewenscht was, dat de recht-
sche regeering aanbleef? Nu wordt zoo
veel arbeid vruchteloos gemaakt; "het
eene wetsontwerp na het andere wordt
ingetrokken zelfs wetsontwerpen tot
wijziging van de gezondheidswet, tot re
geling van openbare inzamelingen, wets
ontwerpen, waaraan niet de minste po
litieke Ikleur, kunnen de toets der erh-
tiek van deze fegeerlng niet doorstaan.
En wat zullen we er voor in de plaats
krijgen? 'DM is de groote vraag, naar
welker oplossing wijl met ongeduld wach
ten, Een regeering, die zooveel werk
vruchteloos .maakt, moet toch zelf er wel
veel voor in de plaats geven i
Dat is niets meer dan het betalen
van een schuld, welke zij ten opzichte van
het geheele Nederlandsdhe volk heeft
gemaakt
KORTE KRONIEK.
De afd. Rotterdam van den NederL
R. K. Gemeentewerkliedenbond St ^An
dreas en de afd. Rotterdam van "den
Christelijken Bond van 'Nederlandsche
Gemeentewerklieden hebben in een adres
den raad verzocht, den Zondagsdienst
voor de in dienst der gemeente zijinde
werklieden tot het striktst noodzakelijk
ste te beperken.
—1 De Kamerfractie der liberale Unie
heeft, naar het Vaid^ meldt, dn hare ver
gadering van gisteravond tot voorzitter
gekozen mr. Th. Hl. de Meester, tot
vice-voorzitter dr. H,. G JHubrechi, tot
secretaris den heer Wj. de Jong en tot
penningmeester mr. Wj. Dolk.
Mr. G. Jannink had zich niet herkies
baar gesteld als secretaris.
i De staking aan de Ned. Fabriek
van 'Werktuigen gn Spoorwegmateriaal
fa Amsterdam is met TB tegen 55 stem
men en 5 blanco opgeheven.
Door de nieuwe regeling zullen 90 pCt.
van deze werklieden 1 cent per uur meer
loon ontvangen enkele 2 cent)'. De direc
tie heeft het aan 22 stakers gegeven
ontslag ingetrokken en toegezegd, dat
geen benadeeling zal plaats hebben ten
aanzien vian dividend of staangeld. De
oorspronkelijke elsch der stakers was 3
cent meer uürloon.
De gewone audiënties van tie mi
nisters van Buitenlandsche Zaken ad in
terim, van Marine en van Oorlog zullen
deze week niet plaats hebben.
LEIDEN, 24 September.
R. K. Meubelmakers-, Behangers- en
Stoffeerdersbond.
In de zaal van den Volksbond was
gisteravond 'door de Leidsche afdeeding
van bovengenoemde vakvereeniging een
groote propagandavergadering belegd,
waaraan door muziek em zang en toonccl
een feestelijk karakter was gegeven.
De voorzitter, de heer G. Jrljeijkoop,
heette in zijn openings woord de leden
van liet hoofdbestuur, van zustervereni
gingen, den spreker van den avond, dona
teurs en donatrices, de leden van de
Propagandaclub en de vele aanwezige
mannen en vrouwen van harte welkom.
Spr. weet. er op, dat de Leidsche afdee-
iing een half jaar thans bestaat. Dat ze
reden van bestaan 'heeft, bewees spr.
o.a. met de mededeeljng, dat er onder
ae vakgenooten in Leiden nog gevonden
worden, die 14v zegge veertien cents per
uur verdienen. Is dat'niet diep treurig?
Spr. noemt het intusschen een gelukkig
verschijnsel, dat eenige patroons reeds
het loon hebben veittioogd. pat geeft
moed om aan den arbeid te gaan. W(e
moeten niet te werk gaan met dreige
menten, doch overleg plegen miet de,pa-
troosn en zoo komen tot lotsverbetering.
Spr. bracht onder applaus dank .aan den
heer van Leeuwen, voorzitter der Haag-
sche afdeeling, die met de Propaganda-
club de Leidsche vereeniging hielp stich
ten, en aan de beide zangvereenigingen
en Vondel, d^e terstond bereid weraen
bevonden hun medewerking op dezen
avond te verleen en. "(Applaus.)
iHjet gemengd koor zong nu eenige
fraaie liederen, 'diie met veel belangstel
ling aanhoord werden. Het duet: „Op
de woeste golven" oogstte ook rijkelijk
toejuichingen.
De heer W,. Mooijman uit Rotterdam j
sprak daarna over Geloof, Arbeid en
Strijd. Drie woorden van zoo groote be-
teekenis in onze dagen voor de Katho
lieke vrouw, voor den Katholieken man,
voor de vakbeweging,
Spr. schetste de vervolgingen, waar
aan de Katholieken der eerste eeuwen
blootstonden!. |Wat een offers brachten
zij, wat een moeite om zich met het
ff. Sacrament te kunnen steriken. En niet
zelden gebeurde het, dat die Ghristenen
werden geworpen voor de wilde dieren,
werden gebruikt om te dienen als levende
toortsen!. En hoevelen offerden .alles, om
blijmoedig den marteldood te ondergaan.
Later komt een tijd, dat het H|. Land
onder den invloed der Halve Maan ge
komen was. Toen zag men de Kruis
ridders optrekken om ten koste van
enorme opofferingen het Land van onzen
Zaligmaker te bevrijden; dat konden zij
alleen uit de kracht van hun JrL Geloof.
En verder schetst spr. den strijd der
zouaven, die bloed en leven veil hadden
voor de verdediging van het land van
hun zachtmoedigen Paus-Koning PiusIX.
Wat telt de Kerk een missionarissen,
een liefdezusters, die de melaatschen gaan
verplegen! In ons land worden ook vele
offers van liefde en geloof, gebracht. Men
denke slechts aan de zusters in ornze
ziekenhuizen.
Deze helden en heldinnen navolgend,
moeten de arbeiders deelnemen aan $eo
grooten strijd ter verdediging ,van dat
HL Geloof, Het groote leger van de vak
beweging moet dien strijd aanvaarden.
Arbeid klinlkt als een vloek bij de
sociaal-democraten. Maar die arbeid is
geadeld door den Zoon „van God, den
Christus van Nazareth, zoodat die arbeid
zou worden de sleutel voor 'den hemel,
zou worden een zegen. Daarom is het
heeriijk, arbeider te zijn. De gevoelloozen,
de hebzuchtigen/ de woekeradhtige werk
gevers, die behept waren met den libe
ralen geest, verachtten den arbeid; maar
nooit is er een oogenbldk geweest, waarin
onze Moeder de H> Kerk den arbeider
vefacht heeft om zjjn arbeid. Integendeel,
zij heeft steeds het voorname gebod van
de naastenliefde gepredikt.
Strijd: dat Woord klinlkt ons Katho
lieken niet vreemd. Christus (heeft gesticht
een strijdende Kerk. Negentien eeuwen
is er gestreden met de wapenen "der
liefde door onze Moeder de Hi. Kerk. Als
wij dus spreken van strijd, iis dat taal-
die we verstaan, Maar er is verschil yan
strijld. Van den strijd alleen otn mate-
rieele goederen willen wij niets weten.
W,ij willen strijd voeren om in het open
bare leven te zien toegepast de Christe
lijke rechtvaardigheid, welke hand in hand
moet gaan met de Christelijke,Jiefde, om
zoo het arbeidersbelang te dienen. Strijjd
willen wij vo'-ren met eerlijke middelen
en we willen daarmee niet verder gaan
Jan Leo XIU ons, heeft aangewezen. Voor
dien strijd hebben wij noodig onze Katho
lieke mannen, on daarom moeten zij allen
toetreden in ide Katholieke vakbeweging.
Maar met de mannen alleen komen wc er
niet. De vrouwen moeten ook dien atrijjd
begrijpen; zij moeten begrijpen, dat de
man in de vakvereeniging behoort in
het belang van het huisgezin.
iWiordt aldus de strijd gestreden, dan
zaj blijken de waarheid van Christus'
woord: „De poorten der hel zullen Haar
niet overweldigen."
Na deze met veel warmte uitgesproken
rede volgde krachtig applaus, waarop de
voorzitter den heer Mooijman dank bracht.
De beide zangvereenigingen zongen
wederom zeer verdienstelijk „Op 't
Meer" en een vaderlandsch lied.
Het woord van dank ,dat de voorzitter
richtte tot directeur en zangers en zange
ressen werd idoolr (krachtig applaus ge
volgd.
Na de pauze werden door „Vondel"
eenige Ikomischle voordrachten voor 't
voetlicht gebracht, die veel vroolijUcheid in
de zaal brachten.
De heer de iW)iljk accompagneerde zang
en voordracht met piano.
De installatie van den geestelijken ad
viseur, Pater Zuidgeest, moest worden
uitgesteld, wijl Z.Eerw. verhinderd was
de vergadering b;j( te wonen.
Een onderwijs-quaestie.
Hedenmorgen bij het uitgaan .der
school aan de Brandewijnsteeg werden
we onaangenaam aangedaan door een
volksoploop, fe rhidden waarvan aan der
onderwijzeressen £n een vader, die, met
zijn kind aan de hand ais bewijsstuk, der
onderwijzeres lieflijkheden naar het hoofd
slingerde, welke we niet gaarne in ons
blad zouden afdrukken.
Hoezeer we echter ook dergelijk open
baar optreden van ouders ongepast vin
den en ten strengste afkeuren \voor
klachten is èr het hoofd der school of
de wethouder van onderwijs), meenco
we toch op dit geval de aandacht te moe
ten vestigen, omdat inderdaad het gelaat
der kleine sporen van een hardhandige
bejegening vertoonde en men uit de ge
sprekken der omstaanders wel moest op
maken, dat herhaaldelijk het optreden der
onderwijzeres reden tot ernstige ontstem
ming geeft Zooals In de meeste derge
lijk egevallen, kan hierbij een niet ge
ringe mate van overdrijving Tn het spél
zijn, In dat geval voor de £er der on
derwijzeres en overigens voor 'de eer
van het L. O. hier ter stede in het alge
meen is een degelijk onderzoek wel ge
wenscht.
Treft der onderwijzeres geen schuld,
dan dient er voor gewaakt, dat derge
lijke tooneelen niet voor kunnen vailcn,
is dit echter wel het geval, dan „caveant
consulesV
t De heer HL Martin, assistent aan
'a Rijks Museum van Oudheden alhier, is
met ingang van 'LNpv, „a.s^ benoemd tot
leeraar in teokenen eni kunstgeschiedenis
aan do Industrie- cn Huishoudschool te
Leeuwarden.
ROOMSCHL AGENDA.
(Wloensdag 8 uur. St. Jozefszaak
Feestelijke installatie nieuwe leerlingen.
jWjoonsdag 9 uur St. Jozt&zaai. De
batingclub „De Hanze".
(Vrijdag half 9St. Jozefsgczellen-
zaal. Vergadering ;R K. Metaalbewer-
kersbond. Spreker de heer Schaper
van Amsterdam.
Vrijdag, half 9, Jonge Garde, Al
gemeene ledenvergadering in 'de St.
Joseph-Gezellen-Verceniging.
De tentoonstelling te Gouda.
De tentoonstelling van handel, nijver
heid en kunst te Gouda is Maandag
avond te 11 uur door den voorzitter der
vereeniging, den heer R. L. Marten^,!
burgemeester der gemeente, gesloten. In
zijn sluitingsrede noemde de voorzitter
de tentoonstelling een beslist succes: ze
Werd bezocht door 24.000 betalende be
zoekers. Het dook opnieuw 4® aandacht
te vestigen op 'de industrieën van Gouda
cn omstreken, werd bereikt.
Dr. A. G. Geitel, sprekende namens tie
vereeniging Tentoonstelling Gouda 1913,
bracht hulde aan het initiatief en de
werkkracht van den burgemeester -en
bood dezen namens de fedeu van ver
schillende commissien, een krans aan.
Een meisje In oud-H^llandsrhe 'kleed^r-
dracht las een vors voor, waarin werd
genoemd al wat niet medewerking van
den burgemeester is tot stand gebracht.
Namens de plateelbakkerij! Zuid-Ijolland
werden den burgemeester hierbij eenige
tegels aangeboden met verschillende
stadsgezichten.
KATWIJK AAN DEN RIJN. In dc bo
venzaal van hotel De Roskam waren
gisteravond eenige ingezetenen, uitgenoo-
digd daartoe door een voor loop ig comité,
bestaande uit de "heeren J. v. Maancn,
J. Minnee en "HL de Boer, vergaderd
om te bespreken te vraag: Is oprichting
eener Oranjevereeniging mogelijk? De
voorzitter meende bij zijn openingswoord
te mogen constatccren, gezien de goede
opkomst, dat dezé vraag gerust toestem
mend 'beantwoord mocht worden. Na het
doel uiteen gezet te hebben, wat het
voorloopig comité zich voorstelde, voer
den verschillende heeren hierover het
woord. Algemeen was men van oordeel,
dat al het besprokene nog een yoorloo-'
pig karakter zal dragen. Een voorloopig
bestuur werd gekozen, dat de eerste
werkzaamheden op zich zou pemen, als
het ontwerpen van een concept-regle
ment enz. Tot leden van genoemd be
stuur werden hierna gekozen 'de heeren
dr. Hueting, ,H. J. Bokhorst, H|. Snel, H;
de Boer, J. Minnee, P. Alkemade, Jac.
Meijer Joh'z., C van Tol en Wj, Schone-
veld.
hla nog enkele besprekingen van meer
ondergeschikt belang, sloot de voorzit
ter de vefgadering me't dank voor de
belangstelling, waarna het bestuur nog
eenigen tijd samen bleef om een en an
der te regelen en uit het bestuur voor-
Jzitter enz. te kiezen.