23
Leiden=Heiloo,
BUITENLAND.
BINNENLAND.
4e Jaargang
No. 1177.
e £eicbeli& GouAaiit
Bureau OUDE SINGEL 34, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
IT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
10 per kwartaalbij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
er post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/a cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Zaterdag
Augustus
1913.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1S regel» (175, elk» regel meer T3 cent
Ingezonden mededeelingen van 15 regels L50, elke tegel meer 30 cent met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine AdvertentiSngevraagde betrekkingen, tamr en verbuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentlEn) 15 regels 25 cent, tedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 80 cent, tedere regel meer 10 eest.
Dit nummer bestaat uit TWEE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
„Gods heyl'ge Moeder weert
Die wordt aldaer geëerd
Met duysenden gebeden,
Om hulp in yders nood,
IWlant hare hulp is groot
Op dese heyl'ge Steden."
Joen in het jaar 1905 de devotie tot
L. Vrouw ter Nood1 te Heiloo, door
et terugvinden van de Runxputte
du9 werd de put genoemd, welke
:uwen geleden aldaar vóór den ingang
er kapel van de H. Maagd lag zoo
'onderbaar herleefde, schreef mevrouw
lbertine Steenhoff-Smulders dat wonder-
ooie gedicht „Voor jde Kapel te Heiloo",
at in het eerste nummer van 'den ze
gden jaargang van „Van Onzen Tijd"
erscheen, en dat op zoo bizopdere wijze
•eergaf, wat in de harten van duizen-
en leefde.
In den geest ziet 'de schrijfster eerst
oe in het verleden de bewoners van.
ennemerland van allen rang en stand,
de scheper en de laat", zoowel als „'de
dder en de vorst", -„door 'twoud en
ruige duin" opgaan naar liet Heilig-
ora van Maria, dat daar verscholen lag
in het kreupelhout, doorwaaid van den
eur der blanke meietwijgen".. k
Voor het beeld1 der heilige Moeder-
aaagd ziet zij de [pelgrims „'bedroefd ten
ood" neerknielen, „de handen saam-
evouwen" en aan de „Troosteres der
«drukten" hunne nooden klagend, over
lijd als zij1 zijn van hare machtige hulp
10 van hare moederlijke liefde; vol ge-
Dof ziet zij de s( chare hunne zorgen aan-
evelen aan de „wonderbare Moeder",
ie „ieder troosten kan, wijl ze op de
achte armen heur Kindje draagt".
Zij herinnert ziclTverder Jhet jaar 1573,
oen de kapel van O. L Vrouw ter Nood
erwoëst werd, toen de muren van het
tille Heiligdom door felle ipokerslagen
needoogenloos werden vernietigd, toen
de lieve Vrouwe, die niets dan goed
lad gebracht, verdrijven wilde uit haar
tille woning.
Maar dat niet alleen.- [Zijl laat ons ook
anschpuwen, hoe het trouwe volk, trots
ervoiging en spot, naar de ruïne der
apel bleef trekken, waar zijl de goede
loeder nog we! met hare goedheid aan-
'ezig wisten en waar £ij, niet alleen eigen
lood klagend, die goede Moeder ook
rwamen troosten in haar verwoest hei-
gdom.
„De booze ging door 't land
,En heeft met felle slagen
De muren neergeveld,
Dje zooveel wonderen zagen;
Maar op 't puin
Bracht Holland nog zijn groet
Aan Haar, de Vlekkelooze,
iDie stille prijken bleef
Als wondervolle roze
In Holland's tuin." x
Heerlijk schouwspel, wel in staat om
>nze liefde te schenken aan Onze Lieve
houw ter 'Nood, „de wondervolle roze
n Holland's tuin".. w]ij! kunnen niet ge-
ioeg waardeeren dat heiligdom, geadeld
loor de devotie van eeuwen, vooral door
le trouwe liefde van ons vroom voorges
lacht, dat door zijn trouw aan het ge-
oof der vaderen, door zijne liefde ook
'oor de Onbevlekte Maagd Maria, waar
in het daar kwam getuigen, ons <3en
chat des geloofs bewaard heeft en de
noederlijke bescherming 'der Heilige
Kaagd, der „Moeder van] genaden", ver
zekerd heeft, waarvan de vruchten blijken
n zoovele daden van vernieuwd geloofs
oven, als waarvan wijl getuigen zijn.
En daarom zingt mlt zooveel over-
uigin|g de vrome schrijfster, als zij de
eerste blijde verschijnselen ziet van een
heerlijk! opbloeien der oude devotie:
„IW)ij willen ook! weer 'gaan,
De handen saamgevouwen,
Met kinderlijk geloof,
Met ridderlijk! vertrouwen,
Oprecht gn jein, 1
[Willen wij ook weer "doen,
Wat onze vaadren deden,
Naar oude Roomsche wijs,
Naar oude Roomsche zeden,
Maria's .kinderen zijin."
i.Wij willen ook weer gaan"; zie, dat
was de uitdrukking van het groote ver
langen, dat machtig opleefde in de harten
van duizenden Mariavereerders, zoódra
zich de mare verspreidde van het her
leven der aloude devotie. En iin duizend
tallen zijn zij getrokken naar de oude
plek, naar „kapel", zooals de plaats en
hare omgeving nu, na zooveel eeuwen,
nog genoemd werd door den volksmond,
al wist men er de "beteekenis niet van.
Wat men er vond, was niet veel; een
onafgewerkte put, en. in een stukje kreu
pelhout, op de plaats waar voorheen de
kapel had gestaan, slechts een eenvoudig
houten kruis, met een afbeelding er aan
van de H> Maagd, dat door goede zorg
daar geplant was, om een zichtbaar
teeken van devotie te heblbeni.
Neen, er was' niet veéf, dat uiterlijk
aan kon trekken, maar toch duizenden
kwamen er en knielden er neer en baden
er, en het was Ihun goed er te zijn, in
die plaats, van ouds de „Capelle soef
Ook Leiden bleef niet achter. Op den
8 $ept 1907 gingen de eerste pelgrims,
ongeveer ,een tiental, ter bedevaart naar
O. L Vrouw ter Nood.
En welvoldaan keerden zijl huiswaarts.
En" het zou hun lijfspreuk worden voor
de toekomst: „Wijl willen ook weer
gaan"; en ook anderen zouden zij op
wekken, om ter .Beevaart te gaan naar
Heiloo.
Zij besloten daarom eene vereeniging
te stichten van O. L. Vrouw! ter Nood,
waarvan het doel zou zijn, dat de leden
zoo mogelijk eenS per jaar naar O. L
Vrouw ter Nood ter beevaart zouden
gaan.
En het „wij willen 'ook weer gaari"
werd van jaar tot jaar door meerderen
gesproken. Reeds het tweede jaar trok
men met ongeveer 40 personen ter bee
vaart en dat getal nam toe, zoodat ver
leden jaar reeds ongeveer \100 personen
uit Leiden en omstreken te Heiloo ter
beevaart kwamen.
Het bestuur der vereeniging begreep
echter, dat eene godsdienstige vereenir
ging slechts dan tot bloei kan geraken,
wanneer zij onder geestelijke leiding
staat, en aangezien inmiddels Mgr. Calr
lier, de groote bevorderaar 'der devotie
(tot O. L. Vropw ter Nood, de verorde
ningen had goedgekeurd een er broeder
schap tot O. L. Vr;. ter Nood, "wendde
het bestuur zich eerbiedig tot den| Zeer-
eerw. heer* Deken pessens, mét Verzoek
voor Leiden de broederschap te willen
oprichten, als wanneer de vereeniging
zou worden ontbonden. En de Zeereerw.
Deken, ziende de standvastige trouw
dezer echte Mariavereerders, oordeelde,
dat de tijd gekomen was, ook voor Leiden
het voorbeeld te volgen, reeds door zoo
vele parochiën in ons. bisdom gegeven,
en vroeg de oprichting van de Broeder
schap van O. L Vr. ter Nood/aan welk
verzoek door Mgr. Gallier op den 30 Juni
1913 goedgunstig werd voldaan.
Op den 2en September a.s. nu gaat
de Broederschap voor de eerste maal
ter beevaart naar Heiloo, en het bestuur
doét het kond aan alle .vrome Maria
vereerders van Leiden en omstreken„W|ij
willen ook weer gaan" naar ons- eigen
Hoilandsch Maria-heiLigdom en doen wat
„onze vaadren deden, oprecht en rein",
Moge dat woord, die mededeeling weer
klank vinden in- de harten van honderden
bij honderden Mariavereerders.
Och, dat men het niet vergete, wij
hebben te Heiloo «en eereschuld te
delgen,, wij hebben te Heiloo een akte
van eerherstel te verrichten.
Toen Maria's Heiligdom ïe Heiloo ver
woest werd, ontstond de schuld, die eer
herstel vroeg, en evenals op onze'vaderen
rust op ons die plicht. Maar dat niet
alleen. Ook moeten yvi| te Heiloo 'meer
dan ergens anders onzen dank uitspreken.
Heiloo is het eerste der Genadenh
oorden Van Maria, dat, door de ketterij
verwoest nu in grooter 'luister g
stralen. Het is zichtbaar, 'dat de heilige
Maagd aldaar hare kinderen ini grooten
getale veigaderd wil zien, om hun een
hulpe te zijn in 'den nood, en dit noopt
tot dankbaarheid en erkentelijkheid. En
z/j, die gehoor zullen geven aan 'die uiit-
noodiging, vooral zij, die nog nooit te
Heiloo waren, zij zullen zich hun todht
niet beklagen. Want de liefde tot Maria
heeft daar wonderen gewrocht .en de
zegen Gods heeft zichtbaar gerust op
het zwakke menschenwerk. Waar
1904 nog niets was dan een onbekend
kreupëlboschje, daar staat nu in een fraaie
lusthof de kapel der H. Maagd met de
Runxputte er voor. Over eene uitge
strektheid van bijna drie bunders grond
is een bosch aangelegd, waarin de kruis
weg tot bidden noodt en de pelgrims
voert naar de mooie Kalvarie- of Kruis
berg, welke in herinnering aroept den
ouden „Cruysbergh", welke zich eer
tijds aldaar bevond.
Tegenover de Mariakapel prijkt de
beeltenis van Sint W|illibrordus, den.
Apostel van Nederland, die te Heiloo
gepredikt heeft en ydens yereeringsteeds
gepaard is geweest met die van O. L.
Vrouw ter "Nood.
Een ruime, fraaie bedevaartskerk, pas
voltooid, geeft aan meer dan 1000 pelr
grirns plaats.
Met goedgunstige toestemming van
Mgr. Gallier mag op den, dag, waarop
zich een bedevaart op „kapel" bevindt,
het Allerheiligste aldaar worden bewaard
en men processie met het Allerheiligste
houden op het uitgestrekte terrein, waar
door op meer bizondere wijze Heiloo
wordt de heilige plaats, „Het heilig Loo".
Mogen dan deze regelen, welke slechts
op zeer onvolkomen wijze uitdrukking,
kunnen geven van de godsdienstige aan-
trekkelijkheid dezer bedevaartsplaats, die
in waarheid mag genoemd worden „Mat
ria's Heerlijkheid in Nederland", velen
opwekken, om deel te nemen aan cte
eerste bedevaart der Leidsche 'Broeder
schap van O. L. iVrouw- ter Nood.
En als zij dan. .zullen zijn neergeknield
voor het beeld der ,zoete lieve "Vrouwe,
dam is het, dunkt ons,, zéker,. dat 'er be
loften zullen worden gedaan van trouw;
dat men O. L. Vrouw daar zal blijven
eeren „de wondervolle roze in Holland's
tuin", en dat men hel zal herhalen ook
voor de toekomst:
„Wij willen oók weer gaan-,
De handen saamgevouwen,
Met kin,derlijk geloof,
M^t ridderlijk vertrouwen,
Oprecht en- rein
[Willen wij Óók weer doen,
[Wat onze vaadren deden,
iNaar oude Roomsche wijsj
Naar oude Roomsche zeden,
Maria's kinderen zijn."
Moge deze verwachting onder de
schutse van 'O. L. \Vrouiw ter Nood in
heerlijke vervulling gaan.
A. Vu <L 'BL
V De R. K. Middenstand.
Gisteren bevatte onze courant een be
richt, dat ngg wel eens op bijzondere
wijze naar voren mag worden gebracht.
De afdeeling Leiden van de Haarlem-
sche Hanze heeft de eerste vakafdeeling
opgericht! Wde van den eenen kant over
tuigd is van de noodzakelijkheid van or
ganisatie voor de middenstanders, pn van
den anderen kant er van doordrongen is,
dat zij zich op Katholieken grondslag
moeten organiseeren, zal deze gebeurte
nis 'toejuichen.
Zeker, ook het lidmaatschap van cfè
algemeene R. R. Middenstandsvereenir
ging, de Haarlemsche Hanze, brengt voor
de aangeslotenen groote vooirdeelen mee
j—men denke slechts aan de iQ r ed i e t-
bank.'Doch grooter worden die voor-
deelen, zoo middenstanders, die eenzelfde
vak uitoefenen, zich aansluiten in een
Vakafdeelin'g, als onderafdeeling van de
Hanze.
jDaarom onze hulde j|an de R. K. melk
handelaren hier ter stede, die daartoe
het initiatief hebben genomen, die deze
daad hebben gesteld. Als er één schaap
over den dam is, volgen er meer moge
de Vak-afdeeling van de mëlkhandelaren
dat eerste schaap zijn!
iGoed beschouwd, iè het erg vreemcl,
dat wij bij de middenstanders moeten
aandringen om iets tot stand te brengen,
wat geheel en al in hun eiigen belang is,
ja, wat meer en meer vóór hun blijkend
zelfstandig beistaan 'een n o o d z a k e l ijl-
ke voorwaarde zal blijken te 25jn
die drang moest geheel en al overbodig
zijn, hij moest op krachtige wijze uit de
rijen der middenstanders zelf'komen.
Gelukkig, langzamerhand geschiedt dat
ook, langzamerhand dringt hij 'hen door
het besef van de noodzakelijkheid eer
stens van eene algemeene organisatie
en tweedens van vak-afdeelingen;
steeds levendiger wordt bij hen de over
tuiging, dat middenstanders, die zich niet
vereenigen, ook geen recht hebben om
te klagen over hun positie, hoe slecht
die ook moge zijn, daar zij niet het
door den tijd vereischte middel aanwen
den om die te verbeteren.
Als een gelukkige uiting van dat besef
en die overtuiging onder onze LeidsChe
R. K. Middenstanders begroeten wij de
vak-afdeeling van (ie melkhandelaren.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Gezamenlijk willen.de jnogendjheden'
nog' steeds niet optreden pin een einde
aan de kWestie der 1
Turken in Thracië
te maken. Rusland alleen, diat voortdu
rend reeds heeft zitten modderén in d|en
Balkanpoel schijnt nu ook de eenige te
zijn die iets tegen Tprkije wil onderne
men. In een interview met een medewer
ker van het „Giornale dTtalia" heeft
de Russische gezant fie Rome verklaard!
dat Rusland thans besloten is tot .een
vreedzame, maar krachtige actie 'tegen
Turkije, om flat rijk tot erkenning van
het verdrag van Londen te brengen. Rus
land zal al het mogjelijke jcüoen ,om ?den
Europeeschen vrede niet te verstjoren.
Alle mogendheden zijn het er over eens,
dat men trachten .moet om ^verwikkelin
gen naar aanleiding van geschil tussah,en
'Bulgarije en Turkije te vermijjden. .Als
dat geschil is bijgelegd, hebben wij, zei de
de gezant, nog slechts dé eerste gate
van het Balkantreurspel bijgewoond,
want er bestaan grooter verschillen tus-
schen ide .gewezen 'bondjglenooten, dan'
tusschen Turkije en Bulgarije. Het ge
schil van Bulgarije met Griekenland over
Kawala kan groote afmetingen aanne
men. Bulgarije kan zich binnenkort her-
stéllen. Als het de tegenwoordige cri
sis te hoven is, gaat het een groote toe
komst onder de Balkanvplken tegemoet
Als Turkije den oorlog aan Bulgarije
zou verklaren, zou Rusland met een oor
logsverklaring aan Turkije antwoorden.
In Turkije
heerscht echter slechfts optimisme ten op
zichte der Adrianopelkwestie, zegt de
correspondent te Konstajitinopel van Jjet
„Berl. TageblatF'. i i
In wel ingfelichte kringen wordt demo
gelijkheid van een directe overeenkomst
tusschen Turkije en .Bulgarije voortdp^
rend optimistisch beoordeeld. De onder-
hanidlelingen zijn nog niet officiéél be
gonnen, daar schijnbaar £lke jnartij dien
eersten stap aan de andere wil over
laten.
De „Terdschumlan i Hakikaf1 dKngft
bij Bulgarije aan op directe onderhande
lingen en verklaart, dat een entente tol
een bondgenootschap zou kunnen leid.en.
Gp de Rorte verzekert men, djat Rusland
de wederbezetting van Adrianopel als
een fait accompli zal aanvaarden.
De Turksche regeering hoopt, dat
mogendheden Bulgarije zullen aanraden
officiëele onderhandelingen met Turkije
te beginnen. .Spoedig zal men tot een
overeenkomst geraken als Bulgarije een
maal ziet, dat een actie d|er mogendhe
den tegen Turkije, wegens Ad'rianopel
uitgesloten .is. l
Tot zoover deze correspondent!. ,Pe
vertegenwoordiger van j'cfe Engelsche
„Exch. Tel. Compt."1 te Konstantijiopel
weet verder reeds te melden, dat d!e
Porte langs diplomatieke weg mededee
ling heeft ontvangen, dat de groote mo
gendheden besloten hebben Adrianopel
aaa Turkije te laten. Daarom .zullen di
recte onderhandelingen tusschen Kon-
stantinopel en Sofia geopend worden en
zal Bulgarije op andere wijze schade
loosstelling ontvangen.
ïntusschen blijft het geharrewar aan
houden onder
de inwoners der veroverde streken
die ook een woordje willen meespreken
als het er op aan komt onder een andle
ren heer te moeten staan.
Grieksche en Mo|hammédaansche ge
meenten in Goemoeidljina hebben aan
den jnetropolitaan te Saloniki, met ver
zoek het aan de groote mogendheden te
doen toekomen, een adres aangeboden,
waarin ze ijieedeelen, d^t de afstand van
hun gebied aan Bulgarije hun groote
droefheid heeft gebracht. Het Bulgaar-
sche element, zoo zeggen"de adressan
ten, is in dit geheele (figjrict in de min
derheid^ in vergelijking met de beide
andere volksgroepen. Met klem wijzen
ze de mogelijkheid; ,van een teriigtceer
der Bulgaarsche overheerschers af en zij
verklaren, dat ze niet' kunnen gelooven,
dat in de twintigste éeuw Europa alle
beginselen der humaniteit aan politieke
overwegingen zou willen ppofferen en
hen opnieuw onder B;ulgaarsche heer
schappij zou willen plaatsen. Het adres
eindigt: Nu men ons aan ons lot over
laat, zijn we wel genoodzaakt onze h.aardr
steden te verwoesten en wég te trekken,
zonder hoop ons geboortelandt ooit te
rug te zien. Wij1 hopen echter nog steeds,
dat uwe regeering niet zal dulden, dat
zullk een feit in 'de historie zal moeten
wordén geboekstaafd.
Het adres is reeds teiegraphisdh; aan
de staatshoofden der .groote mogendhe
den toegezonden. i
Mexico en de V. S.
zijn het niét eens .kunnen worden. De
onderhandelingen zijn plotseling afgebro
ken door JHuerta met jeen scherp Ant
woord op de voorstellen der Amerikaan-
sche regeering.
President Wilson ,vind!f het antwoord
van Huerta onbeschoft en beleedïgendj
voor de Vereenigde Staten. Echter niet
in die mate, d"at het een interven lie door
de Unie in d'e Mexicaansche zaken zou
wettigen. i
President Wilson zal nu terugjkeeren
tot de politiek, door president Taft ien
opzichte van Mexico gevolgd. Die po
litiek bestaat in de handhaving der strik*
te onzijdigheidi, gepaard met een bewa
king van de Mexicaansche grens, om1 hét
binnensmokkelen van wapenen, bestemd!
voor een der beidfa in Mexico strijdvoe-
rende partijen, te beletten. j
President Wilson zal zonder verwijl in
een speciale boodschap aan het Congres,
mededéeling "doen v^n een en ander.
Lind zal intusschen te Mexico blijven^
om daar op te Jredfen als adviseur van
den Amerikaanschen gezant.
GEMENGD.
Uit Rome verluidt hetx dat het
Vatjcaan de onderhandelingen is be
gonnen met de r^geering van dé Ver
eenigde Staten te Washington
over het aanknoopen Van djplomatieké
betrekkingen. .Indien dé pnderhandelin-
gen een gewdnscht verloop, hiebbqn', zal
er te Washington gen nuntiatuur gor
den opgericht. Het Vaticaan is nu in
die stad vertegenwoordigd *iü|oor, ;een
apostolisch gedelegeerde.
i=h De „Times"1 weet fq melden, dat
een groep Katholieke personen plan heb
ben het bekende Londénsdhle „Salisbury
Hotel, aan de JTeetstreet te Londkn,
dus in het hartje van d'e „city", aan te
koopen, om het te doen dienen als een
algemeen Katholiek vereeni-
giinigsgebouw. Het hotel zal tevens
voor zijn tegenwoordige bestemming blij
ven dienen, maar hoofdzakelijk voor Ka-
thjolieke gasten. 1 i
'He* bericht van een aanis)la(igf
die, gelijk wij reedrs meldden, o,p het
Roemeensche koningspaar, na
bij hun lustslot zou zijn gepleegd, is,
naar van officiëele zijde Verklaard wordt,
geheel uit de lucht gegrepeneen blad
in Boekarest had het verzonnen.
i De „Gazette de Lausanne" "meldt,
dat de tPerzis che r egent Nasr el
Mulk Donderdagavond na een verblijf
van vele wéken aan de oevers van het
meer van Genève via Zurich en Wieenen
naar Teheran is vertrokken. 1
Volgens berichten uit Tanger, h,eeft
R a i s o e 1 i zijn strijdmacht in drie groe
pen verdeeld'. De eerste groep is belast
met den aanval op Ceuta en Colorado, de
tweede met den aanval op de stellingen
in de omgéving van Ceuta, de derde
eindelijk, de sterkste, met den aanval
op Teto.ean. Binnenkort ^yordt de alge
meene strijd verwacht
Gisterochtend zijn bij de oefeningfen
van het Zweedsche kust-eskadér in den
Sont een pantserschip en een ka
nonneerboot met elkaar in &anva*
rin g geweest De kanonneerboot is ge
zonken. i f I i
Het pantserschip k'wam uit hlqt noor
den en trof de kanonneerboot, die van
het zuiden kwam, aan stuurboord. De
kanonneerboot zonk na 2.0 /ninuten. De
masten van het gezonken Vaartuig ste
ken boven het water uit.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit is tijdelijk benoemd tot
leeraar aan de R. H. B. S. te Winters
wijk A. Noëa te Haarlem;