£1
DE TWEE VRIENDEN.
BUITENLAND.
4e Jaargang
No. 1167.
c Ceki&e he 0oti/tcmt
Intcrc lelcioon <->35 I
T HI.AD VF.kSCMI|NI ELK l\N IMU. Ul UjI 7.( INDI-.K'IZ( )N- EN FFFSTI
DE ABONNEMENTSPPIIS bodraagi me QRA I IS «S Ongevallen-vera
het GEÏLLUSTREERD ZONDAUSUL\I) voor I i.len 9 cent per
.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, J 1 30 per kwartaal,
post t 1 50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2'/a cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Maandag
Augustus
1013,
I v.ii 1 -j regels t 0.75, elke regel meer 15 cent
m-f. iiiii ned leeiiiigeu van I 5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
Partijbelang boven alles.
(Eerste dag).
Terwijl we dit schrijven is ons nog on-
kend, welke uitspraak het roode .conL
-- in zake het al dan niet aanvaarden
minister-portefeuilles geveld heeft.
Wel durven we, gelezen het verslag
de Zaterdagavond gehouden verga
ring de onderstelling uiten, dat dé
:erderheid der afgevaardigden nog niet
fisionistisch genoeg was om met
oelstra mee te draaien,
lntussdhen kwam reeds Zaterdag een
voor den dag, welke liet egoïs-
chlcarakter der „S. D. A. P."Nduidelijk
't licht stelde.
De kameroverzichtschrijver van Het
oik, J. J .de Roode dubbel over-
haald rood dus rekende voor, dat
wel 6 jaar zou duren, alvorens een
:raal-socialistisch ministerie zijn pro-
am zou kunnen uitvoeren, ook «jmd'at
Eerste Kamer niet eer „murw" zou
nnen gemaakt wezen. Die tijd nu was
:m te lang om zijn rooden mond te
utien en zich „opoffering op opoffe1-
ig te getroosten, alles voor het alge-
:en kiesrecht". En ziehier hoe spr.
en, volgens het versTag in 'J ^Hbld'.jY
ortging
„(Moeten wij onzen geneden klas
senstrijd, onze critiek al die jaren ver
loochenen? W.anneer dat waar is, zeg
ik: „stik met bet algemeen kiesrecht
(Daverend applaus.) En wanneer wij
weigeren, zou dan het pensioen voor
de ouden van dagen in geviaiar komen
\Vanneer dat waar is, dan zouden de
liberalen He zaak van het pensioen
moeten verraden. Voor de zaak van het
proletariaat kan er uit de weigering
der sociaaldemocraten geen gevaar
1 ontstaan. "Dat bestaat alleen dan, wan
neer de liberalen He zaak verraden."!
(Luid applaus.)
iMI a ow.het algemeen kiesrecht waar-
lar de massa zoo heet te hunkeren, mag
stikken" het pensioen, waarop niet
wacht kan worden, mag overgelevferd
ui de genade der liberalen, aan wier
ïrlijkheid het congres even te voren'
rade, als de D. A. P.,;' maar k'an
ijiven critiseeren op den voor haar veilii1-
!n bodem van Hen klassenstrijd, wat
aarlijlc wel 't gemakkelijkste standpunt
het;welk kan worden ingenomen.
En deze naakte tentoonstelling van h'et
eest egoïstische partijbelangdeze on-
iilekeurige bekentenis van onmacht Hm
ts tot stand te helpen brengen, zijl
erd door het congres „(daterend" en
uid" toegejuicht
In afwachting van de congresuitspraak
eenden we goed te doen., dit rnerk-
aardige moment uit de Zwolsche /sa-
enkomst alvast even bij te lichten.
De strijd onder de „broeders".
(D e tweed e dag.)
Was Zaterdagavond het debat vrij
ilm verloopen tijdens de redevoeringen
an de heeren Schaper (die pleitte voor
invaarding van ministerieel e zetels) en
FEÏÏILLF.TON.
SO)
'De oude markies d'Argouges had diit
omein gekozen om zich terug Te trekken,
nigeveer als een haas in zijn leger, bij
e nadering der revolutie. Hij meende,
at hij bier dn volkomen veiligheid zou
pij en daarin zon bij volmaakt gelijk
ehad hebben,, wanneer dokter Hubert
lollau er niet geweest was, eeni der ver-
o.edste aanhangers van de nieuwere
enkbeeldem, en, wanneer 'het toeval niet
ewild had, idat deze Nollan op eenage
■'jlen afstand van hier was geboren en
Pgegroeid, in een land, waarvan hij alle
dellij;ke famiiiën kende.
Er zijn altijd noodlottige omstandig-
eden, die niemand! kan voorzien noch
oorkomen.
In dit tijdstip van He ontketende harts-
>chten en onberaden handelingen vormde
ïubert Nollan met zijn koele berekening
en, tegenstelling met het meerendeel der
evolutionairen, diie in den blinde voort
ogen, meegesleept in een maalstroom,
daardoor het eene deel dier Fransohien
'et andere verscheurde.
Hubeit Nollan daarentegen had uit de
Wibaut (die er tegen was) èn was hét
alleen bij de rede van den h'eer De Roo
de, (waarover we hierboven 't een en an
der hebben gezegd) wat roeriger en le
vendiger geworden, Zondag daarentegen
verkeerde het Zwolsche congres in pen
zeer overspannen en overprikkelde stem
ming. Te half negen namen de beraadsla
gingen een aanvang, waarbij zich niet
minder dan .47 sprekers opgaven. De
voorzitter zeide, dat hij eenvoudig zal
beginnen met te laten spreken, 'en iede-
ren spreker tien minuten gaf.
iWje zuilen den lezers eerst oens 'npaar
staaltjes voorleggen van de waardige
en vriendschappelijke wijze, waarop de
besprekingen werden gehouden.
Een zekere heer Krop uit Bardéra-
deel is aan het woordr
lm 't^Friesch Volksblad" heeft Troel
stra geschreven, dat het een-schunnige
politiek zou zijn, de verantwoordelijk
heid met de concentratie te deelen. Nu is
Troelstra gedraaid. Als het congres nu
toch tot aanvaarding besluit, beteekent
dat: 5>de partij durft ha%r Leiders niefj
critiseeren 1" (Heftig applaus.)
Dat 'zij niet durft wijzen op de fouten van
de leiding(Applaus engefluit.)
Ja, dat is de waarheid; die moet men'
maar hooren Troelstra had van 't begin
af de portefeuilles moeten weigeren.
Dat i9 zijln groote fout geweest."
Deze sprekèr wint zich zeer op, waar
op de Voorzitter hem verzoekt, wat
kalm te worden.
Krop echter blijft heftig protestee
ren. .„Wanneer we de portefeuilles aan
vaarden, steken we ons hoofd in een
strop en ons lijf in 'n muizenval." (Ap-
pl a us.)
Mr. Troelstra vraagt het woord
voor een persoonlijk feit. Wanneer het
de bedoeling is van het congres, zegt
spr., om mijn leiding in de crisis te cri-
tiseeren, moet ik de gelegenheid hebben
om mijn optreden toe te lichten. IK
wensch mijn werk, dat ik in allen ernst
Voor d'e partij heb gedaan, niet .te hoo
ren critiseeren door menschen, die niet
in een gemoedstemming verkeeren, om
rustig en zakelijk te spreken en te oor-
deelen (Daver en d app 1 au senge-
f luit) Ik wCnsch niet aldus te worden
besproken, nadat ik u in de laatste maan
den naar een schitterende overwinning
heb geleid. (Luid gejuichL)
Geroep: Vuurwerk
Mr. Trpelstra (zeer heftig):
Als men mijn werk wil critiseeren, moet
ik van te voren mijn houding kunnen toe
lichten
Vleming (Zwolle): Krop heeft zeer
zakelijk gesproken.
Geroep: Och, kom!
VTem'iing: Hij was alleen wat ze
nuwachtig.
De Voorzitter: zwijg toch'!.
En verder:
Du ij s: Noem dan eens een socialis
tische daad, die we kunnen Hoen,, als we
51 zetels hebben.
Fortuijn: Dat isi niet-aan de orde.
D u ij sGeef maar eens een antwoord.
omwenteling slechts dit begrepen en
daarin bedroog hij ziclhi riiet dat de
adel en de geestelijken moesten worden
verjaagd, onteigend, uitgeschud, van al
hun hebben en houden beroofd,en dat
het dan gemakkelijk zou zijn om z'ich met
de brokstukken van hun bezittingen een
rijkdom op te bouwen, waardoor men
even hoog zou stijgen als vroeger zij
geplaatst waren, die men ten val had
gebracht. Hij ,had trouwens te Parijs
goede voorbeeldep gehad] en leermees
ters, van wier lessen hiji een nu,ttig 'ge
bruik had gemaakt
Bovendien was er een zwerm van
vreemde avonturiers, óp het land neerge
streken, die alien trachtten hun deel te
krijigen in den buit. Er was winst te
-slaan uit de ellende van het land.
Wierden de rijiken geplunderd door deze
roofvogels, 'het volk werd 'uitgemergeld
door speculanten, die >de levensmiddelen
opkochten en met woekerwinst weer van
de hand zetten. Onder de tegenwoordige
aanzienlijken des lands zijn er velen aan
te wijzen, wier grootvaders op die wijze
den grondslag van het vermogen der
familie hebben gelegd.
Hubert Nollan had den loop der ge
beurtenissen met een helderen blik door
zien en aanstonds begrepen, op welke
wijze hij moest trachten er zijn voordeel
mee te doen. Alle middelen daartoe
Fortuijn: Je bent hier niet in de
Kamer, waar je kan in erpelleeren. Dat
Schaper en Vliegen aci.ter den rug van
het congres en van -Troelstra gm naar
dr. Bos zijn gegaan, dit is een staats
greep geweest.
Een stem: Onzin
Fortuijn: Ik zal wel uitmaken, of
het onzin is.
Du ijs; Je bent deskundig."
Hier ziet men dus twee socialistische
kopstukken aan het voord, die geen
van beiden ie ts kunne opnoemen, wat
een soc.-dem. meerderheid van 51 zetels
in de Kamer tot stand zo ukunnen bren
gen.
Even later hield mr. iUendels een rede,
waarin hij zich verzet tegen het aan
vaarden van ministerzetels.
Na de rede van mr. iendels vojgt 'n
stormachtig applaus. Men heft de inter
nationale aan, die donderend word't ge
zongen.
De voorzitter (V l,ieg en) protes
teert er tegen, dat op He galerijen door
het publiek een lied wordt aangeheven
Daar is geen tijd voor.
A1 b a r d aEr is wel tijd voor, want
het beteekent iets
K, 1 e e r e k o p e rEr is desnoods tijd
om een uur lang de internatioiniale te
Zingen.
Vliegen: We kunnen moeilijke
kwesties niet met zingen oplossen. Er
wordt hier een lied gezongen door een
deel van de partij tegen een ander deel,
Daar protesteer ik tegen
D u ij sDe internationale is hier mis
bruikt!
1 En zoo zouden wed or kunnen gaan
!met het citeeren van zulke mooie fragc
menten uit het Verslag in de „jMaandag-
■Courant". Nog één, dispuutje slechts,
waaruit blijkt, dat zelfs de eenheid In, de
Kamerfractie al aan het kwijnen is.
Mr. Mendels wil het woord als lid van
de Kamerfractie. Daarop ontstaat nieuw
rumoer. De eene helft juicht den voor
zitter, de andere helft mr. Mendels toe.
Du ijs: Het is anarchie, wat Mendels
wil.
Mr. Mendels: Ik vraag het woord
namens de minderheid der Kamerfractie.
D u ij s. Er is gelukkig nog geen min
derheid in de Kamerfractie.
M r. Mendels: Och, houdt jij toch,
je mond!
Du ijs: Als die nieuwe heeren de'
splitsing in de fractie brengen, wordt
het goed.
Ten slotte verdedigt mr. Troelstra in
warme bewoordingen de meerderheids
resolutie om de ministerportefeuille aan
te nemen. Aan diens rede ontleenen we
de volgende merkwaardige passage,
waarop we nog wel eens nader zullen
terugkomen. Intusschen wijzen we er
reeds op, hoe vooral uit de hier volgénde
gespatieerde woorden door mr. Troelstra
op klare wijze de schuldige nalatigheid
der S. D. A. P. wordt aangegeven.
„Wijl moeten;', zegt hij, ,,'n toestand
scheppen, waarbij wij den doorslag kun
nen geven, waarbij wij de situatie Óeh'eer-
kwamen hem goed voor, mits ziji slechts
tot het doel leidden, en meni heeft reeds
gezien, dat hij daarbij voor niets terug
deinsde.
Om de domeinen te kuininen koop en,
wanneer zij nationale goederen geworden
waren, moest men eerst He wettige eige
naars er van verjagen. Diaartoe had hij
een stelsel in werking gesteld, waarvan
de goede uiitslag verzekerd \vas. Hij gaf
de bezitters der domeinen, Waarop hij
het oog geslagen had, als verdachten bij
de regeering aan.
De eerste, die hij aldus aam de vervol
gingen der nieuwe machthebbers wilde
blootstellen, was de markies 'd'Argouges.
iDat mislukte. De grijlsaard, die lont
geroken had, week >uit 'met zijn zoon,
maar hij had een eerlijken notaris ge
vonden, die zijln goederen vóór zjjn ver
trék! in naam van hem kodht om ze voor
hem of znij nakomelingen te bewaren.
'Dokter Nollan troostte zich over deze
mislukking met de gedachte, dat er nog
anderen waren, waarop hij zijn stelsel
kon toepassen.
Men weet hoe. 'Het domein Argouges
was hem ontgaan, andere domeinen waren
zijn buit geworden.
Argouges was een prachtig kasteel, dat
nog uit de middeleeuwen dagteekemde,
maar dat aan den tand! des tijds krachtig
weerstand had geboden en met veel zorg
sclien. Om dat te kunnen doen, hebben
wij de meerderheidsresolutie noodig,
moeten de vrijzinnigen weten, dat wij
de wapens Jrtiet neer leggen, dat
wij den toestand in handen heb
ben.' Men mag de parlementaire actie
niet onderschatten en over het parle
ment, waar gij ons heenzendt, niet sma
lend spreken. Want daar wordt voor uw
klasse het bevrijdingswerk gedaan. Het
'kabinet-Cort van der Linden kan won
den het kabinet van uitstel van 't alge
meen kiesrecht. Er kunnen reedis spoe
dig conflicten komen, waarvan eên kabi
netscrisis het gevolg kan zijn. Als wij
dan machteloos staan, zullen de christe
lijke arbeiders zeggen: J2e hebben
het kunnen krijgen, ze hebben
er zelfs een speciaal congres
voo rbelegd, maarzehebbenhet
niet g e wil d."
Wanneer straks wellicht een deel van
de liberalen verraad pleegt, zit ik in Öe
Kamer en wat kan ik tegen djat ver
raad doen? Ik% kan er alleen wat aam
doen, wanneer het kabinet-Cort weet:
3jAls wij vallen, omdat wij het .program-
Bos niet nakwamen, dan staat gereed
een kabinet, dat mijn werlk beter zal
vervjullen. (Applaus). Dan ^staan wij
sterk. Dan zijn wij' meester van den toe
stand. Maar daarvoor moeten wij de;
meerderheidsresolutie hebben, omdat hét
eskader, dat ik commandeer,, de liberale
vloot 'kan dwingen te gaan naar de ha
ven van het algemeen kiesrecht. (Dave
rend applaus).
'Wij moeten dus thans hebben de ver
klaring, dat wij straks in een uiterst
geval de portefeuilles kunnen aanvaar
den. Hebben we flie, dan zijn we meester
van den toestand. Dan kunnen we wer
ken in het belang der democratie. Ik
roept spr. uit ik ben ook te'gen
zitting nemen in een burgerlijk kabinet.
Maar ditmaal moest het."
Lees nu onmiddellijk hierna het re
sultaat van de eindstemming, en hel
staat voor u de onverantwoordelijke hou
ding der S. D. A. P.
In temming komt de resolutie van
de meerderheid der conferentie, die zich'
voor de aanvaarding van portefeuilles
uitspreekt. Deze resolutie word't
met'3 75 tegen 32 0 stemmen ver
worpen. 15 stemmen waren blanco. Het
congres heeft zich dus in principe uit
gesproken tegen de aanvaarding van mi
nisters-portefeuilles. B,ij deze stemming
werd de doorslag gegeven door d'e groo
te steden, Amsterdam,! Den Haag en
Rotterdam waren unaniem tegen. De re
solutie der minderheid werd hiermed^
geacht te .zijn aangenomen. Dus geen
sociaal-dem. ministerzetels
Mr. Troelstra eindigde de tragaedie
op waarlijk tooneelachtige wijze. Spr.
stelt een motie voor, waarin het congres
uitspreekt, dat de eenheid in, de partij
niet is gesdhaad, dat de -poging' om de
partij te splitsen, is mislukt en waarin het
Nederlandsche proletariaat wordt opge
roepen te strijden met de S. D. A. P,
En onder luid gejubel schudt "hij zijn
was onderhouden door de opvolgende
bezitters. Het lag in een romantische
streek, te midden van rotsen en bosschen,
afgelegen van de groote verkeerswegen,
zoodat het in de omgeving van Jiet kas>-
teel volmaakt rustig was en men er weinig
gewaar werd van de woelingen, die het
land had te doorstaan. Hier stonden nog
verscheidene honderdjarige hoorn eni, echte
woudreuzen, dje hun kruinen opstaken in
de lucht en alle stormen trotseerden.
Toen twee dagen na het vertrek der
oude 'barones de Frévent uit Parijs de
postkoets tegen het vallen van den avond
de binnenplaats van'het kasteel opreed,
vond zij -dit goed' onderhouden en ge
schikt om te bewonen. De eerlijike notaris
Deveauix, een burger voor wien men een
standbeeld had kunnen oprichten, wan-
neer zijn bescheidenheid zich daar niet
etgen verzet zou hebben, had voor alles
uitmuntend gezoigd. Hij had niet alleen
de bezitting behouden, maar ook de
oude bedienden van het kasteel. D"at was
trouwens een daad van mensdhlievendr
heid geweest. Waar hadden die menschen
heen gemoeten?
De barones werd, toen. zij uit haar reis
koets stapte, ontvangen doortwee mannen
en twee vrouwen, bejaarde menschen met
vertrouwenwekkend voorkomen en die
onder bevel stonden van een man, die
nog ouder was dan zij en grijs haar had.
collega Van der Goes, met wie hij nu
juist niet zeer kalm gedisputeerd heeft,
geruimen tijd de hand.
't Scherm valt, en.... de arbeiders kun
nen nu weer hun hoofden en hun harten
én hun.... magen vullen met den klasse-
strijd en die zal ook wel worden voort
gezet ondanks de noble geste van mr.
Troelstra op het eind van het congres
de strijd onder de „broeders".
ALüEMKi^N OVERZICHT.
'Gister,moigen is het
Vredesverdrag
tusschen de Balkanstaten te Boekarest
geteekend.
Bezield door den wensch, zoo luidt
het stuk, om een einde te maken aan
den oorlogstoestand, die thans tusschen
de vijf Balkanstaten bestaat, en verlan
gend den vrede tusschen hun volkeren,
die reeds zoo lang zwaar beproefd zijn,
te herstellen3 en tevens vast besloten een
definitief vredesverdrag tot stand te
brengen, hebben genoemde vorsten de
volgende gevolmachtigden benoemd.
(Hier volgen de namen dezer gedele
geerden.)
Nadat gelukkig een, overeenkomst tot
stand gekomen was^werd het volgende
besloten:
Artikel IEr zal vrede en vriendschap
bestaan tusschen de koning van Bulgarije
en de andere souvereinen, evenals tus
schen hun erfgenamen en troonopvolgers.
Artikel IIDe (Roemeensch-Bulgaarsche
grens, herzien overeenkomstig bijlage 5
van "het protocol, zal loopen van ,'den
Donau stroomopwaarts tot Turtukai, om
ten Zuiden van Ekrene, aan de Zwarte
Zee te eindigen. 'Formeel is verder over
eengekomen, dat^Bulgarije ten hoogste
binnen twee jaar de te 'Routschouk en
Simla bestaande vestingwerken ontman
telen zal, alsmede de versterkingen rond
om .Boltsohik, tot op 20 K.M. van ge
noemde stad. Een gemengde commissie
zal binnen 15 dagen op de plaats zelve
de nieuwe grenslij'n vaststellen en over
gaan tot de verdeeling der goederen, ge
legen op het grondgebied, dat de nieuwe
grenslijn doorsnijdt. In geval van mee-
ningsverschil zal een scheidsgerecht in
laatste instantie uitspraak doen.
Artikel III: De Servisch-Bulgaarsche
grens, vastgesteld overeenkomstig bijlage
9 van het protocol, begint aan de oude
grens bij den berg Paratrica, volgt dan
de oude Tunksch-Bulgaarsche grens en
de waterleiding tusschen de Vardar en
de Stroema, met uitzondering van d>e
omgeving van Stroemitza, 'dat aan Bulga
rije zal blijven.
Genoemde grens eindigt bij! het Bela-
sica-gebergte, waar zij de Biulgaarsch-
Grieksche grens ontmoet.
Een gemengde commissie zal ''deze
grenslijn binnen 15 dagen ter plaatse
vaststellen en overgaan tot de verdeeling
der goederen, gellegen op Jiet grondgebied
dat de nieuwe grenslijn doorsnijdt, zoo
Zij vroeg hem:
Zijt gij Malo?
Om u te dienen, mevrouw.
Gij wist, dat wij'komen zouiHen?
Ja, en alles is voor uw ontvangst
gereed.
Is het land rustig?
(De grijsaard schudde het hoofd.
Nog niet lang geleden gébeürde hier
heel wat, zeide hij, maar in den laatsten
tijd hooren 'wij er niets meer van. Trou
wens, wij houden goed de wacht
Het kasteel Argouges was op een
hoogte gebouwd en er stroomde een
breede beek langs, die door verscheidene
bronnen werd gevoed Die voorgevel, van
graniet gebouwd, gaf het een voorkomen
van kracht en veiligheid, men kon zich
hier in een onneembare burcht wanen.
Drie bruggen verleenden toegang tot
het kasteel, waarvan het binnenplein er
indrukwekkend uitzag. Hooge, breede
vensters voorzagen, alle vertrekken van
voldoende lucht en licht. Uit de vensters
had men een prachtig vergezicht over de
bosschen en de ravijnen in de omgeving
en op een honderd meters afstand van
het terras lag een groote vijver, geheel
m et riet omzoomd, die steeds stroom end
water ontving uit de "Arguenon, een
riviertje, in wélks water men het avtmclr
iiood zich zag wleerepiegelen.
(Wordt vervolgd.)
