BUITENLAND.
BINNENLAND.
i Jaargang
No. 1157.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Ontere. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1,10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2% cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Woensdag
30
Juli
1013.
De ADVERTENTIEPRIJS h Inagt van I5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Oroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Ad verten tiéngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentlSn) 15 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, tedere regel meer 10 cent
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
De verkiezing te Warmond.
Onze gelukwenschen aan de Katholie
ke kiezers van Warmond eigenlijk
moest het zijn aan alle Christelijke
kiezers met hunne overwinning.
Onze hulde aan de wakkere propagan
disten. Met slechts twee stemmen meer
derheid is de 'heer Vanj Stijn gekozen,.
Zonder het krachtig, hef doelmatig wer
ken van de propagandisten was de kja-
tholieke candidaat er dus beslist nief
gekomen,. Dat moet dien propagandisten
een ware, een heerlijke voldoening zijn
iWlij igevoelen ons ook gedrongen om op
deze plaats onze bewondering en eerbied
uit te spreken voor de waardige wijze',
waarop door de Warmondsche Kathb-
lieken (wij verstaan hier nu onder de
voorstanders van de Katholieke candidfh-
tuur) de politieke strijd is gestreden.
Voor zoover ons bekend hebben zij allen
getoond te beseffen, dat het een be
ginsel- en geen personen-strijd
as. I
En nu? De Katholieke kiezers heb
ben alle reden en recht blijde te zijn en
zich te verheugen .over de zegepraal van
hun beginsel, maar zij moeten nu ook
toon en. dat hunne vriendschappelijke
gevoelens jegens hunne andersgezinde
medeburgers dezelfde zijn gebleven.,
Mochten ook' die medeburgers den poli-
heken strijd onwaardig hebiben gestreden
er ten onrechte een p erson en-strijd
van hebben gemaakt alles is nu ver
geten en vergeven,. 'Kat is de hoogjhieid, 'de
adel van ons Katholiek doen
Als onze politieke tegenstanders zich1
'nu zouden overgeven aan wraaknemingen
b.v. pogingen zouden aanwenden .om
katholieke neringdoenden te treffen
dan zouden zij daardjoor hun eer'en goe
den naam heel en al prijsgeven. Wij
aarzelen niet te beweren, dat zulk eenl
handelwijze verraden zou een volstrekt
gemis van ware verdraagzaamheid en van
degelijke ontwikkeling hoe verdraag
zaam en ontwikkeld de "beoefenaars v,an
zulk een wraak-tactièk uiterlijk ook
mogen schijnen! Een verdraagzaam -en
ontwikkeld mensCh imoet het zelfs eer
biedigen in een ander, alsi deze han
delt volgens zijn beginselen, zoo-a'ls ge
weten en plicht het hem voorschrijven.
Wij hopen daarom voor onze politieke
tegenstanders in Warmond, dat de ge
huchten, die ons betreffende hlunne handel
wijze ter oore Jcwamen, overdreven zijn;
of andersi: dat zij nunne voorgenomen
Wraak-plannen laten varen. Dan en dan
alleen nemen zij niet de verantwoorde
lijkheid op zich de vriendschappelijke ge
voelens tus9chen burgers van eenzelfde
gemeente te schenden door <sen klein-
geestige en domme manier van
doen. Maar zoolang de feiten ons
■niet het tegendeel bewijzen willen
wij niet gelooven, dat onze politieke te
genstanders van de gisteren te Warmoncj
gestreden stembusstrijd tot zoo ie.ts klein
geestigs en doms in staat zijh#
'Nadat wij' het bovenstaande hadden,
geschreven, ontvingen, wij de officieele
ciifers van den uitslag der verkiezingen,.
Hieruit moeten 'wij tot onzen spijt be
sluiten, dat nog verschillende Katholie
ken niet princiipië el hebben, ge
stemd,. Wjaaraan dat toe te schrijven? De
oorzaken zijn ongetwijfeld:
le, het lezen van ni-et-Katholieke of
neutrale dagbladen
2e. het zich-vereenigen in niet-Katho
lieke of neutrale vereenigingen,.
Eerst als deze twee oorzaken zijn weg
genomen, zullen ook bovengenoemde Ka
tholieken openlijk van hun Katholiek
beginsel gaan getuigen.
V Ietwat comisch.
'De gansche crisis-correspondentie tus-
schen de 'heeren Boa en Troelstra is in
de linker pers gepubliceerd, met het stuk
uit het schriftelijk advies vain laatstge
noemde aan de Koniingin incluis.
Voor zoover we ons herinneren kunnen
is 'twel voor het eerst, dat politieke
onderhandelingen zoo aan, de.groote klok
worden gehangen. In hoeverre zulks
wenschelijk is, valt moeilijk uit te maken,
maar interessant is het in ieder geval wel.
Zoo is het merkwaardig, de nederige
aanbiedingen der concentratie jegens de
S. iDl A. P. nu eens zwart op wit tezien,
want nimmer zal nu meer door de vrij
zinnigheid kunnen worden ontkend, dat
zij zoover mogelijk den arm in het roode
kamp Jipeft uitgestrekt. De vrij-liberale
heer Nierstrasz, gisteren in Amsterdam
VI tot Kamerlid gekozen, verklaarde wel
zuchtend onder het gewicht zijner
stembusbeloften dat „steeds een com
promis moet gevonden worden in den
grootsten gemeenen deeler van de meest
uiteenlooepnde meeningen", maar bij 't
Uitspreken van dien troostgrond had hij
zeker nog niet "de brieven-Bos-Troelstra
gelezen, anders! zou hij geweten hebiben,
dat de roode veel eis chenid!heid spot met
zijn schoone rekenkundige formule. De
S. |D. A. R beeldt zich graag in, dat zij
zelf de grootste gemeene deeler is, ter
wijl de concentratie haar in dien waan
versterkte.
Merkwaardig is het ook, de uitvoerige
redenaties te lezen, waarmede de heer
Troelstra, al vóór zijn partij of zelfs haar
leiders spraken, het hnksche aanbod
trachtte af te breken. Een dagblad-artikel
of een conferentie-verslag hebben voor die
parlementaire geschiedenis minder waar
de dan deze officieele, niet te verloo
chenen correspondentie, waaruit duide
lijk blijkt, hoe bang de dappere Pi eter
Jelles is voor 'de gevaarlijke conflicten,
welke zich zouden kunnen voordoen, als
socialisten zitting 'namen, in den Minis
terraad. Hij doet het wel voorkomen,
alsof hij die vrees koestert in, 't belang
der komende regeering, die z. i. zondier
socialisten sterker zal staan, maar dat
doekje voor 't bloeden verbergt de wondie
niet. v
Intusschen en hier komt nu het
ietwat comische der heiele zaak bleek
dr. Bos achteraf onderhandeld te hebben
met iemand, die dé gevoelens zijner eigen
partijgenooten- niet kende. Wat mr.Troel-
stra zoo kunstig ten papiere had ge
bracht, vond in den raad der roode
wijzen slechts 13 volgens Schape-
eigenlijk 12 medestanders tegen
tegenstanders, die er eigenlijk 10 zijn.
want Ter Laan en Van. Kol mogen ooi
meetellen.
'tWare voor den heer Troelstra aan
genamer geweest, indien de heer Bo..
zich niet tot hem bad gericht, maar to
den partijsecretaris, die dan allicht niet
zoo zijn mond voorbijl zou hebben ge
praat Natuurlijk kon de kabinetsforma
teur in spe zulks niet doen; de parle
mentaire adat eischte hiet anders. En zo(
kwam hij terecht bij iemand, die zlcll;
alleenheerscker waande, 'doclh bijna ii
't ongelijk werd gesteld door zijn eigei
vertrouwelingen.
Inderdaad wel comisch al zal mei
't links misschien wat tragisch inzien.
ALGEMEEN OVERZICHT?
;Heden zullen voor het eerst de
vredesafgevaprdigden
der Balkanstaten te Boekarest bijeen
komen. Met voldoening heeft men ii
politieke kringen gecons.tateerd, dat zii
allen over volstrekte volmacht beschikken
waardoor men hoopt, dat de onderbande
lingen binnen betrekkelijk korten tijd ei.
zonder groote bezwaren- tot een goen
einde zullen worden gebracht.
Over de vredes.kansen seint de corres
pondent van de „Daily Telegraph", dr
Dillon, belangrijke bijzonderheden aar
zijn blad. Hij begint met de mededeeling,
dat Oostenrijk-Hongarije en Rusland he,
eens zijn geworden over de vercleelini;
van het grondgebied op den Balkan. Zij
zullen niet toelaten, dat Kawala en Dramï.
aan Bulgarije worden ontnomen en even
min dat Servië een deel van oud-Bulgarije
inlijft (Een der eischen van, Servië omvat,
naar men- weet, een wijziging van 'du
tegenwoordige grens.)
Bulgarije is reeds op de hoogte gesteld
van dit standpunt van beide mogend
heden, 't welk aantoont, dat de beslis
singen der vredesconferentie te Boekarest
slechts voorloopig en voor wij'ziging dooi
de mogendheden vatbaar zijn.
Het plan der Bulgaarsclxe gevolmach
tigden is, Roemenië voor het standpunt
van Oostenrijk en Rusland te w-innen.
Wanneer hun dit gelukt, verwachten zij,
dat Servië en -Griekenland er zich wel bij
zullen neerleggen.
Ongelukkigerwijze zegt dr. Dillon
vertrouwt men te Boekarest Bulgarije
niet. De Bulgaarsche gevolmachtigden
putten zich uit in vriendschapsbetuigingen
jegens Roemenië, en een hunner,Tontsjef,
heeft zich beijverd, het kabinet-Dianef de
schuld van alle geschillen te geven. Dat
kabinet was afhankelijk van Rusland, zegt
hij, en dus niet vrij,. Het tegenwoordige
ministerie echter ziet in, dat Bulgarije
zich zoo dicht mogelijk aan Roemenië
moet aansluiten.
Te Boekarest ziet men in de verlooche
ning van, Rusland, Bulgarije's, besten
vriend, een bewijs, dat men op zijn hoede
moet zijn. v
Deze in.druk is nog versterkt, nu Tont-
sjef heeft laten doorschemeren, dat Bul
garije gaarne een afzonderlijken vrede
met (Roemenië zou sluiten, om daarna met
Servië en Oriekenlamdi af te rekenen.
De kwestie van Adrianopel
blijft nog steeds brandend. De Turksche
troonopvolger is, naar men zegt, naar
Adrianopel vertrokken, om er de komst
van den Sultan voor te bereid-en, die als
souverein en kalief zelf de wederin-lijving
van de stad bij het Ottomaansche rijk
zal afkondigen.
'Be mogendheden wisselen no^ altijd
van gedachten over -de middelen, om dat
te voorkomen. Rusland schijnt nu een
nieuw denkbeeld aan de hand' te hebben
gedaan, bestaande in een ontscheping van
internationale afdeelingen te Dede Agatsj,
die tot taak zouden hebben de verbinding
tusschen Adrianopel en Konstantinopel af
te snijden.
Voorshands zijn al die denkbeelden
nog verre van hun verwezenlijking. Te
recht zegt de correspondent van de Times
te Sf. Peters burg, dat Bulgarije, als het
Thracië terug wil iheblben, het met eigen
kracht zal moeten zien te herrjpmen.
^Naar de „Temps" v-i.t Sofia verneem^
zul Bulgarije, c.n ee</'öpIbsSmf~ te "ver
gemakkelijken, Turkije enkele voordeelen
aanbieden, met name de slechting der
forten van Adrianopel, onzijdigverklaring
der stad, benoeming door den sultan
van een godsdienstig vertegenwoordiger
en het voorrecht vaifl exterritorial:,teift der
moslims, die aan de moskeeën verbonden
zijn*
Aan de grenzen
van Bulgarije, waarheen de Serviërs en
Grieken hun vijand totaal hebben terug
gedrongen, is men nog geregeld aan het
schermutselen^ Zelfs zijn in de laatste
dagen de gevechten in ernst toegenomen
en worden er zelfs berichten van, beslis
sende slagen de wereld ingezonden. De
Bjulgaren, aldu9 wordt aan (de „Lok,. Anz."
geseind, 'doen haast bovenmenschelijke
pogingen om door de Servische stellingen
heen te breken. Dag en nacht duren
j de aanvallen op de posities der Serviërs
.- voort De Bulgaren ontzien hun troepen
- niet. Ze hebben alles op de been gebracht
wat een geweer dragen kan, tot jonge
lingen van 17 jaar af. Bestormingen wor-
den tct tienmaal toe herhaald, steeds in
gesloten colonnes, die een zeer goed mik
punt vormen voor het Servische geweer-
Vuur en dat der machinegeweren. Het
is geen vechten meer, maar een formeele
i slachting. De Bulgaren hebben reedsi ge-
ruimen \tjjd bijna het geheele leger alleen
j tegen Servië geconcentreerd, om op hen
nog voor het sluiten vam den vrede eenig
succes te behalen. Daarom is deze oorlog
zoo vreeselijk bloedig/'Servië verloor tut
hu toe bij de 30.000 man, aan dooden
en gewonden, Bulgarije meer dan drie
maal zooveel; nagenoeg 100.000 man.
Detachementen van het Servisdhe leger
hebben den rechtervleugel vam het Bul
gaarsche leger bij Pirot omsingeld en in
den rug ervan de spoorweglijn Kustendil-
Sofia bezet. Aan het front wordt sedert
gisteren met afwisselend geluk verwoed
gestreden. Alle pogingen der Bulgaren,
om de onophoudelijke aanvallen- der Ser
viërs af te slaan, zijn zonder succes ge
bleven.
Uit (Wieénen wordt aan de „Tagliche
Rundschau" geseind: „Volgens een be
richt uit Sofi.a is aan de Kresna-pas een
beslissende slag geleverd.
ïn een extra-uitgave vari het Boechar-
rester blad „Minerva" wordt van, een
grooten slag tusschen Serviërs en Bulga
ren bij Egri Palanka bericht. Aan beide
zijden werden groote Verliezen geleden.
De Bulgaren leden de nederlaag."
GEMENGD.
Ondanks de officiëele tegenspraken-
komen uit Lissabon allerlei berichten, die
er op wijzen, dat de toestand!m Lis
sabon zeer ernstig is. De aanslagen op
de leden der regeering zijn aan de orde
van den dag, zoo o.a. op den minister
president, in verband waarmee reeds en
kele personen in hechtenis werden geno
men. De ministers worden voortdurend
bewaakt door s terke afdeelingen saldaten.
Men spreekt in Lissabon- van niets an
ders dan van bommen en ontploffingen.
Sedert Zondag 1.1. heeft'men in- de stra
ten niet minder dan 1600 helsche ma
chines gevonden; sommige lagen op de
tramlijnen, andere 'bij de politiebureaux,
weer anderen vlak bij de ministeries en
de woningen der ministers, Bij een aan
slag ,op een tram. zouden niet minder
dan 10 kinderen zijn omgekomen. Alles
fabriceert bommen, en teekenend voor
den toestand is zeker, dat enkele dagen
geleden bij een der grootste drukkerijen
een boek is uitgegeven, getiteld: „De
bom". In dit boek \vordt geleerd hoe
men bommen kan maken en ze moet
gebruiken.
De Portuigeesche regeering bevindt
zich op het oogenblik in een treurigen,
moeilijken toestand en het schijnt, dat
zij er niet uit zal geraken.
Onrustbarende geruchten
worden verspreid over den toestand
in Lima. Alle telegraafverbindingen tus
schen Chili en Peru zijn verbroken.
Naar de Belgische minister van Ko
loniën aan een redacteur van de Soir
mededeelt, is- de z.g. goudstaaf gis
teren op de tentoonstelling te Genit ge-
stol en, een reproductie in verguld gips
van de goudstaaf, die in het koloniaal
museum te Tervueren ligt.
De reproductie heeft nagenoeg ge-en
waarde.
Z. Em, Kardinaal van Rossum
in Nederland.
Gisteren vierde het Rectoraat der Ka
pel in 't Zand het feest der komst van
den Kardinaal. Het bedehuis van het
genadeoord van O. L. Vrouw, steeds zoo
druk bezocht, zal zelden een menigte
hebben bevat als dezen morgen iju Kar
dinaal v,an Rossum welwillend gelegen
heid gaf om uit zijne handen de H. Com
munie te ontvangen. Om 7 uur las de
Kardinaal aan het hoofdaltaar de H. Mis
door tal van Paters geassisteerd. Het
voortreffelijk St. Alfonsuskoor, onder
leiding van zijn directeur-organist Ge-
raedts. zong verschillende liturgische ge
zangen, bijzonder hymnen tot het H. Sa
crament. J
Groot was het getal geloovigen, dat
ter H. Tafel naderde.
Om 11 uur ving in een der versierde
spreekkamers van het klooster de plech
tige audiëntie aan. Door eenige honder
den personen werd daaraan deelgeno
men, ir.eerendeels dames en heeren be-
-stuursleden van vereenigingen.
Gisteravond had de huldiging plaats
in het klooster der Zusters* in het kloos
ter der Raters voor het JuVenaat en
daarna in den kloostertuin ypor de be
woners. I
Kamerverkiezingen.
Bij de gistereu gehouden herstemming
voor een lid van de Tweede Kamer voor
het district Amsterdam II zijn uitge
bracht 2747 geldige stemmen. (Het aan
tal kiezers is 5041).
Op den heer A. H. Gerhard (S. D. A.
P.) werden uitgebracht 1675 en op den
heer J. S. Snoeck Henkemans (C.-H.)
1072 stemmen zoodat de heer Gerhard
gekozen is.
(Bij de stemming op 22 Juli waren
uitgebracht! 3332 geldige stemmen)
waarvan op de heeren Gerhard 1532;
dr. H. Gorter (S. D. P.) 4S, P. Otjïo
(U.-L.) 829 en Snoeck Henkemans 923.)
Bij de herstemming in district Am
sterdam VI zijn uitgebracht 3791 geldi
ge stemmen. (Het aantal kiezers is
6048).
Op den heer B. Nierstrasz (V. L.)
werden uitgebracht 2274 en op mgr. H.
Verkouteren (C.-H.) 1517 stemmen, zoo-
dat gekozen is de heer Nierstrasz.
(Bij -de stemming op 22 Juli waren
uitgebracht 3843 stemmen, waarvan op
de heeren P. A. C. Joosten (Si. D. A. P)
573, mr. Verkouteren 1438 en Bi. Nier
strasz 1833 stemmen^)
Volgens de „Tel." heeft het herko
zen lid voor Tietjerksteradeel, de heer
v. d. Voort van Zijp. eenigen tijd gele
den aan de rechtsche kiesvereenigingen
in dat district te kennen gegeven, dat'
hij zijn zetel wilde inruimen voor een
der aftredende ministers. De anti-revo-
lutionnaire voormannen in het .district
wilden daarvan echter niets weten, jtf-
léén wanneer de jninister van oorlog er
voor in aanmerking wenschte te komenf
dan Zou het aanbod wellicht aanvaard
worden.
Nu evenwel minister Colijn niet in
aanmerking wenscht te komen, blijft de
'heer v. d. Voort van Zijp voor het district
zitting houden.
De Kabinetscrisis en de S. D. A,- P.
De ,jTel." meldt, dat op de partijcon
ferentie de hee'ren Helsdingen en van
Kuijkhoff gestemd hebben tegen de aan
vaarding v,an de ministersportefeuilles.
Vermoedelijk heeft de heer Schaper
den heer J. W. Matthijsen, tweede secre
taris der partij, bedoeld toen hij schreef,!
dat in de partijconferentie iemand hadj
medegestemd die daartoe niet gerechtigd-
was. V
De Tentoonstelling van oude
Kerkelijke Kunst.
Het uitvoerend comité voor de ten
toonstelling van oude Kerkelijke Kunst
en het Mysteriespel te 's Hertogenbosch
freeflt o pzipi uitneodjiging aan den Apos
tolisch en Internuntius voor Nederland en
België, Monseigneur J. Taci, om een be
zoek te brengen aan onze Tentoonstel
ling en het Mysteriespel, ,-een gunstig
antwoord mogen ontvangen.
Monseigneur Taci schreef, dat hij met
zeer veel genoegen aan de vereerencie
uitnoodiging zou gevolg, geven en zijn
bezoek hoopt te brengen op 10 Augustus
aanstaande. J
Haarlemsche Katholiekendag.
Volgens een bericht in het „Centrum"*
zal de Katholiekendag in het bisdom
Haarlem het volgend jaar te Rotterdam'
worden gehouden.
Naar de „Maasbode" echter v,an wel
ingelichte zijde verneemt, is door het
hoofdbestuur voor den Katholieken
dag in het bisdom Haarlem, hieromtrent
nog geen enkel besluit genomen.
Waarom de portefeuilles geweigerd
werden.
Dat het niet alleen ,Jhoogere politiek"'
is geweest, die de meerderheid der s,-d.
partijconferentie dee«d besluiten de aan
geboden Ministersportefeuilles te Weige
ren. maar ook de vrees v;oor scheuring in
de partij wel een woordje zal hebben
meegesproken, kan blijken, ze'gt de
„Arnh. Crt., uit hetgeen door Henri Po
lak, het nieuwe Kamerlid voor Amster
dam III, is gezegd in een bijeenkomst
op den avond zijner verkiezing.
Volgens ,JHet Volk" zelf zeide hij;
,JWat de Ministers-quaestie aangaat
de weigering moge ons wat stemmen
hebben "gekost, beter zóóf dan dat door
aanvaarding de poriij in vuur en vlam
had gestaan rnet als gevolg een ver
scheurde en verdeelde arbeidersbewe
ging. Liever eenheid naar binnen, dan
eenheid met de libeialen naar buiten"-!
Staatsraad Asser.
Gelijk wij reeds gisteren meldden is
te 'sGravenhagc overleden de minister
van staat mr. T. M. C. Asser, lid vJan
den Raad van State.
In mr. Asser verliest ons volk een
zijner voornaamste juristen, een baan
breker op internationaal rechterlijk ge
bied.
Meer toch dan eens als advocaat en
docent, meer ook dan als geleerde, heeft
de overledene den naam van Neuferland^
gevestigd eens door Grotius en Bijncker-
hoek, in het buitenland opnieuw in eere
gehouden. De rechtswetenschap is Rem
daarbij een levende kracht geweest en de
resultaten van zijn arbeid hebben hem
een roem verschaft ,die pok buiten onze
landpalen meermalen is erkend.
Van zijn leven mogen nog enkele))
vluchtige mededeelingen volgen
Mr. T. M. C. Asser behoorde tot het
bekende geslacht, dat reeds meer dan een
eeuw bekende juristen heeft opgeleverd
Hij werd den 28en April 183S te AmL
sterdam geboren -en ving na zijn pro-mo
tie zijn loopbaan „als advocaat in de1
hoofdstad aan, w^ar hij in 1862 nau
welijks 24 jaar oud reeds .tot het
ambt van hoogleeraar aan het Athenaeum
werd geroepen. In zijn inaugureele rede
behandelde hjj.een lievelingsonderwerp:
Het Handelsrecht en het Handelsbe
drijf
Prof. Asser bleef echter tevens advo
caat, de handel kon zich daarbij steeds in
zijn belangstelling verheugen, en de rij