No. 1148.
Zaterdag
19
1013
BUITENLAND.
BINNENLAND.
<*e Jaargang
Bureau OUUE alNO^L j4, LfcSOiiiVL
Incerc. Telefoon 935. Uostbus 6.
tjlt blad verschijnt elken dag, uitgezonderd zon- en feestdagen
DE ABONNEMENTSPRIJS bedranejt met GRATIS POL'S Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBI \D voor Leid en 9 cent per week
1.10 per kwartaal bij onze agenten 10 cent ner week, 1 30 per kwartaal. Franco
ir post 1.50 per kwarraai.
Afzonderlijke nummers 2Va cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Juli
De ALVER1 EN HERRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mcdcdeelingen van 15 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere re#el meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit TWEE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
Toekomstmuziek
Zooals te verwachten viel en ook heel
ituurlijk is, wtirdt ter rechterzijde lang-
.merhand eens pagegaan, wat eigenlijk
leid heeft tot den teruggang der redht-
:he Kamerzetels in den. jongsten strijd.
Or, Kuiyper was^ er al heel spoedig
j „en gafi het) Tarief de sdhuld, wes-
ilve Ihij te/ kennen gaf, dat de anti-
Vbluitionaire partij dat materie el e punt
al Vond hij er vóór de stembus nóg
»o'n ideëelen kant aan ttraar niet
eer m'best mengen; irt haar beginselen-
rijd.
Ietwat voorbarig leek ons deze omme-
ier wel. Als we eerst eens te zien
innen 'krijgen wat de linkerzijde ons
il laten slikken ter vermeerdering der
jksinkbmsten, is het nog tijd genoeg
n dit eens tegen) de'Tariefsverhooging
wegen, en te zien naar welke zijde
schaal overslaat.' Nu. al te beslissen
n den hoogst onjuisten schijn
en ontstaan, alsof wij lichtvaardig het
irief mede tot inzet van den strijd
dden gemaakt. En zelfs die schijn
:nt voorkomen.
Het zij ons .vergund dit laatste mede
n te voeren tegen prof. Struycken,
in Va n Onzen T ij d insgelijks nu
betoogt, „dat de vraag: „vrijhandel
bescherming" uit den eerstvolgenden
rkiezingsstrij'd behoort te! worden ge-
eerd". Laten we toch' eerst eens zien,
>e bij den strijd de stukken opgesteld
Wen staan.
De heer Struycken-brengt intusschen
)k een paar andere punten ter sprake,
gen welker wegschuiving we minder
zwaar hebben.
Zoo is daar eerstens zijn advies, om
de Grondwetsherziening te „laten
sten alles wat me( betrekking tot de
nschrijving van "de macht des konings
de verhouding van "koning en regee-
ïg t'ot volksvertegenwoordiging geen
déren opzet, had,) dan voldoening te
ven aan theoretische voorliefde van
anti-revolutionaire en christeljjk-ihiis-
rische partijen, of ten minste van som-
harer leiders,. maar\ biijl de groote
eerderheid der bevolking den indruk
aest of konl wtikfken, alsof men ook
aktisch wilde reageeren tegen de resul-
ten van de geleidelijke ontwikkeling
n de staatkundige verhoudingen onzer
ogste gezagsorganen",
JWaar iemand als de heer Lohman,
e ten onzent het langst en het krach-
st voor dat alles heeft gestreden, open-
moet erkennen, „dat die doctrinaire
(palingen op zich zelf eigenlijk vrij
beduidend zijn, en voor de praktijk
en nut hebben", daar concludeert prof.
ruyckcn o. i. terecht, dat het gevraagde
fer ook niet te zwaar zal vallen.
Een ander punt/ dat de hoogleeraa.
r sprake brengt, betreft het kiesrecht,
ij wil n.L het) z.g.n. „huismanskiesr
ebt" laten vallen., „Er is slechts een
trekkelijlk klein deel onzer bevolking,
t voor de leuze van het huismansr
srech/t iets gevoelt; deze verlange nu
at langer, dat de meerderheid haar
een ter wille har er Jheoiretisohe voor-
fde volge, en> alweder daardoor een
el der bevolking van zich vervreemde."
Wanneer we de1 kiesrecht-bepalingen
an herzien in zoover zijn \ve het
ker eens met prof. Struycken moe-
n \ve in voor ieder verstaanbare taal
;n voor ieder duidelijk systeem ontwik
ken, dat geen aanleiding kan geven tot
svattingen, waarvan, de tegenstander
o gaarne misbruik maakti
De heer Struycken pleit al eenvoudig-
idshalve voor „het algemeene mannen-
esrecht voor Tweede, Kamer, Provin
ce Staten en Gemeenteraad'-'- wat
een deftig "tijdschrift als „Van On-
m Tijd" wel (merkwaardig is.
Een voorproefje.
Er zal wel lustig gedebatteerd wor-
l^-QP het buitengewone congres der
en voorproefje geeft H et Volk van
eravond.
Jarin levert het redactie-lid Vliegen
ang betoog vóór de aamfharding
inisterieele portefeuilles hij staat
zijn mederedacteurs alleen met
deze meening en wij kunnen ons le
vendig voorstellen, dat hij met hen menig
hartig woordje gewisseld heeft.
Naar men weet, heeft de meerderheid
van de Volksredactie weten te betoogen,
dat de komst van het algemeen kiesrecht,
door gehoor te geven aan de roepstem
van den heer Bos, zelfs zou worden
vertraagd. Van deze .redeneering zegt
Vliegen minachtend:
„fEen bewijs, dat alles te betoogen
is. De vraag is maar of iemand 't ge
looft En dan is mijn overtuiging, dat
zulks het geval niet kan zijn. De vor
ming van een ministerie uit de linker
zijde, waarin drie sociaal-democraten,,
met onze herstemmingseischen als pro
gram, een dergelijk ministerie maakt
de invoering van algemeen kiesrecht
onverbiddelijk tot een feit, de wei
gering van medewerking stelt die in
voering onderhevig aan alle mogelij
ke toevallen."
Dit citaat, hetwelk in 't kort de opinie
weergeeft van Vliegen, die voorts ook
het Staatspensioen verzekerd acht als de
ministerieele portefeuilles worden aan
vaard dit is welsprekend genoeg. Vlie
gen zal natuurlijk op het congres zijn
mond ook niet houden en wie weet van
welke zijde hij dan nog steun vindt.'
Op de heerschende Wrijving in 't roode
kamp wijst ook de gisteravond gepu
bliceerde mededeeling van de meerder
heid der Volk -redactie, dfat zij de vorige
crisis-artikelen niet schreef in opdracht
van de gehouden partijconferentie1. Daar
is de quaestie van deelname van socia
listen in een te vormen ministerie niet
(.eens) besproken. -Er was eenstemmig
heid ten aanzien van de midd'elen, die
in de eerste plaats voor de oplossing
van de crisis in aanmerking kwamen
maar verder reikten er de discussies
niet.i"
Alles staat 'dus nog op losêle schroeven,
zoodat het Zwolsche congres ook als
brouwketel dienst moet doen. Men zou
er haast een reisje voor over hebben in
dien geen sluiting der deuren 'te wachten
ware.
Hoe 't zij: Vliegen's standpunt is ten- j
minste dat van een man, die de.conse- I
quenties zijner daden aandurft. Hij ziet
geenszins over 't hoofd, dat „de aan
vaarding der portefeuilles met zich zal
medebrengen een tijdelijke verandering
in de positie der partij, van zoo'n ge-
Wicht, dat er gewis eenige inwendige
strubbeling uit voort kan komen"
Nadeel en voordeel tegen elkaar op
wegend, is echter naar zijn oordeel de1
partij verplicht te komen tot het inzicht
dat het nadeel voor haar in het niet
zinkt, tegenover het voordeel voor de
geheele arbeidersklasse te behalen/'1
Brandstof te over, naar men ziet* waar
bij nog komt, dat Vliegen afwijst het
beroep der zwakkere broeders op de
slechte ministerieele ervaringen in het
buitenland. Hij zegt daarvan vierkant:
„Ik ontken het recht van ,dat be
roep. Nergens heeft een socialistische
'partij ministers-gesteld. Millerand en
ancieren traden, los van elk partijver
band, als ministers opi. Dat heeft de1 in
ternationale resolutie willen afsnijden
en dat wil hier niemand. Ik1 wil! 'minis
ters die partijgenooten blijven, in den
vollen zin des woords."
We zijn benieuwd wat ten congresse
zal bovendrijvenhet manmoedig opti
misme van Vliegen dan wel het kleinhar
tig retireeren van zijn collega's..
Geschrokken.
Indien er roode ministers mochten
komen, zullen zij natuurlijk moeten mede
werken aan de landsverdedigingsbegroo-
tingen.
Zoo opeens „geen man en geen cent"
meer geven, gaat niet. t I
t 'tZal een moeilijk geval, zijn, maar
gelukkig voor de roode 'broeders zjjn
daar „de gekste dingen", welke vol
gens inr,. Troelstra bij diens interview
de rechterzijde wel zal gaan uithalen.
Hl et Volk voorziet al, dat die looze
rechtschen het kiesréaht-en-pensioen-mih
nisterie zullen willen doen vallen door
mèt de socialisten tegen de oorlogsbe-
grooting te stemmen. Maar dat zal dan
den „kerkelijken" niet glad zitten, want
met bet oog op dat gevaar beloven de
socialisten nu reeds, vóór een oorlogs*
begrooting te zullen stemmen, mits maar
het eindcijfer der oorlogsbegrootingB
thans bereikt, niet hooger klimme.
Ziezoo, dacht H et Volk ongetwijfeld,
dat bruggetje hebben we mooi gebouwd.
Het had echter gerekend buiten de
medcbouwmees.ers, de 1 beralen, die be
paald van het vooruitzicht geschrokken
zijn..
Zoo roept gisteravond het Handels
blad al dadelijk uit:.
i„W,ij hopen hartelijk, dat geen con-
centratie-ministenie zich voor een over
eenkomst op dien voet zal laten vinden.
Wij hopen, dat geen liberaal minister
van oorlog zich zal verbinden de
kosten der landsverdediging niet op te
voeren, ook al meent hij, dat de veilig
heid van ihet land, het belang der
landsverdediging idit eischt.
i„Veel liever zieu wij een oorlogs-
begrooting door dit bekend soort ker
kelijke obstructie weer vallen, veel
liever zien wij een mogelijk concen
tratie-kabinet dan plaats maken voor
een liberaal zakenkabinet, dan dat wij
de zaak van landsverdediging zouden
laten offeren voor den steun der so
ciaal-democraten."
iWelk'een schoone eensgezindheid ter
linkerzijde. Er zal heusch geen „bekend
soort kerkelijke obstructie" noodig zijn
om den warwinkel te vergrooten.
/- Bedrogen kiezers.
u De ,jN. fRott. Crt."1, blijft nog maar
steeds hameren op hetzelfde aamb'eeldj
de sociaal-democraten zijn verplicht zit
ting te nemen in een Kabinet. En, naar
aanleiding van de weifelende houding
der S. D. A. P. betreffende dit punjt,
zegt het liberale orgaan gisteravond:
De kiezers beginnen te vreezen, dat men
ze bij den neus beeft gehad.
Juist, Zoo. Dat is vólkomen waar.
Den kiezers worden de oogen geopend
en ze vragen zich, af wat er nu komt
van al die mooie voorspiegelingen, hun
voorgehouden op propaganda-a\k>nden'
vóór de verkiezingen. Maar zij doen dat
niet slechts naar aanleiding van de hou
ding der S. D. A. P., doch ook.... ten
gevolge van ihet optreden van de con
centratie.
Wat de „N. Rott. Crt." uitroept met
het oog'op het gedrag der socialisten',
is ook volkomen toepasselijk op haar
eigen partij, de concentratie:
„'Lieve tijd, wat zijn zij thans in
eens bescheiden geworden
Hebben tie (vHjzinnigentyioor ($Je verkie
zingen ooit gezegd, dat zij het concen
tratie-program niet zouden uitvoeren, als
de sociaal-democraten niet in het kabinet
zouden zitting nemen En dat ze zelf
geen vijftig zetels zouden behalen, kon
toch wel een kind uitrekenen? En als de
vrijzinnigen hadden gerekend op de hulp
der sociaal-democraten hadden zij zich
dan niet daar van moeten vergewissen
voordat zij door de sociaal-fïemocraten te
steunen de leden der rechterzijde wip
ten
Alle vragen, die nu in de hoofden van
de tot bezinning gekomen kiezers oprij
zen.
Nogmaals, de bemerking van de „N.
Rott. Crt." is zeer juist.de kiezers be
ginnen te vreezen, dat men (d.,i. de ge
heele 1 i n 'k e r z ij d e) hen bij den neus
heeft gehad. En die vrees zal O' zöo spoe
dig zekerheid worden
ALGEMEEN OVERZICHT.
Wiel spaarzaam worden de berichten
van het oorlogsterrein ons toegedeelde
Ook heden is er slechts een enkel be
richtje.
De Grieken
hebben toch, naar uit Athene aan de
„(Lok. Anz." gemeld wordt weder een
voordeel op de Biulgarijen behaald. „|De
Grieken, aldus het bericht^ rukken op
de geheele linie voorwaarts. De Bul
garen verlieten hun posities ,e!n trokken
naar het Noorden terug., Een detache
ment van het Grieksche oostelijke leger
rukte op in de richting naar .Newroko-
pion en behaalde opnieuw een glansrijke
overwinning. Een geheel bataljon Bulga
ren, dat een sterke ^telling had op de
hoogten van Bambinia, werd door drie
compagnieën aangevallen. Er volgde een
verbitterd gevecht, dat 10 uur duurdfe/
Onder onafgebroken vuren van de vijan
delijke overmacht rukten de Grieken op
geringen afstand voorwaarts en verdre
ven de B,uigaren met de bajonet. De com
mandant der Grieken, majoor Bawlopu-
los, werd gewond. De vijand sloeg in
wanorde op de vlucht en trok naar het
Noorden terug.
Overigens blijft men van het gevechts
terrein niets hooren, hoewel de moge
lijkheid bestaat dat we jets vernemen
van den kant van
Roemenië,
daar toch bericht wordt dat de Roe-
meensche ruiterij over de geheele line
voeling heeft gekregen met den vijandv
Koning Karei van Roemenië, die zich
op Bulgaarsch grondgebied bevindt,
heeft den oorlogscorrespondent der Dai
ly Telegraph in kennis gesteld met zijn
antwoord op het telegram van koning
Ferdinand, die verzocht den opmarsch!
te staken en de vredesvoorwaarden van
Roemenië te mogen vernemen.
Het antwoord is jn vage termen ge
steld. Koning Karei geeft daarin als zijn
hartewensch te kennen dat de vrede spoe
dig zal zijn hersteld, tegelijk met de
vriendschappelijke bétrekkingen tusschen
Roemenië en Bulgarije. Hij zegt verder
te hopen, zonder dit intusschen als voor
waarde te stellen, dat de voorloopige
vrede tusschen alle oorlogvoerende par
tijen terzelfder tijd zal worden gesloten.;
Roemenië blijft er dus bij, te willen1
deelnemen aan de vredesondfeiihandlelin-
gen, ten einde invloed te kunnen oefe
nen op de verdeeling vaO Macedoniq.
Dat is voor Bulgarije een ongunstige
omstandigheid daar Roemenië 'het deel,
aan Bulgarije toe te wijzen, wel zoo
veel mogelijk zal willen besnoeien.
Roemenië beseft, volgens de Daily Te
legraph, zeer goed dat de Bulgaarsche
regeering daarin niet dan noode zal toe
stemmen. Als dwangmaatregel maakt,
Roemenië zich nu gereed Sofia te be
zetten. De correspondent spreekt tegen
dat het plan zou hebben om Warna en
Roestsjock te behouden.
Intusschen wordt uit Boekarest ge
meld, dat om militaire redenen een voor
loopige stilstand is ingetreden op de
strategische lijn.
Wellicht is dit oogenblik van rust','
bestemd om in overleg te treden' met
i de andere oorlogvoerenden, ojn het ver-
I dere ülan der campagne voor het
tweede deel van den veldtocht
vast te stellen. Naar uit verschillendie
berichten blijkt, staat op het program
ma van Servië en Griekenland een in
val op Bulgaarsch grondgebied en mis
schien een belegering om Sofia.
Het lijkt wel of de Roemeniërs en Öe
bondgenooten elkaar den voorrang zul
len betwisten, de Bulgaarsche hoofd
stad te berennen. Roemeensche ruiterij
staat op minder dan twee dagmarschen
van Sofia, dat geheel geïsoleerd is. De
haven van Warna, de spoorweg en zelfs
de telegraafkabel naar Sebastopol is in
handen der Roemeniërs. De toestand van
Bulgarije is nu benarder dan te voren,'
omdat het transport van levensmiddelen
en krijgsvoorraad geheel stilstaat.'
Toch gaat het voort Zich op tegen
stand voor te bereiden, yolgens de Sud(-
Slawische Korrespondenz zijn de lich
tingen van 1884 en '85 opgeroepen, be
staande uit mannen van 65 tot 66 ja^-
ren. In militaire kringen te Sofia acht
men de zaak niet verloren ,zoolang Bul
garije geen beslissende nederaag heeft
geleden. Wat zij daaronder verstaan mag
de hemel weten.
Hetzelfde blad laat zich uit Belgrado
seinen dat in Servië ontstemming tegen
Roemenië begint te heerschen, aange
zien dat rijk geheel op eigen houtje op
treedt en neiging schijnt te hebben om
zichzelf de hegemonie op den Balkan
te verzekeren. De stage pogingen om
Roemenië voor de plannen van Servië
t,e winnen zouden mislukt zijn en nu zegt
men te Belgrado dat Roemenië op een
rooftocht uit is om zich op kosten van
Servië en Griekenland te verrijken.
Een erg vertrouwbare bron is echter
dit orgaan, dat dikwijls de spreekbuis
van Oostenrijk is, niet. Waarschijnlijk is
hier de wensch de vader der gedachten.,
Turkije
heeft, zooals reeds gemeld, de lijn Enos1-
Midia bezet en hoewel officieus nu is be
kend gemaakt dat het deze lijn niet zal
overschrijden dringen toch de Konstan-
tinopelsche bladen hierop met kracht aan.
Men acht toch op het opgenblik de toe
stand gunstig om zonder moeiten te her
krijgen wat men zoo smadelijk verloorv
De mogendheden hebben echter reeds
Turkije aangemaand ziqh aan het geslo
ten vredesverdrag te houden, waaraan
de mogendheden hun goedkeuring ge
hecht hadden. Daar de Turk echter van
ander gevoelen is heeft Rusland naar uit
Konstantinopel aan de „Nat. Ztg."1 wordt
geseind een afzonderlijke waarschuwing
tot Turkije gericht.
,^De Russische ambas&adeur, joo luidt
het bericht, overhandigde de Porte op
nieuw een dringende nota van zijn regee
ring, waarin categorisch gezegd wordt,'
dat Rusland het overschrijden van dfe
lijn EnosMidia niet dulden zal en hel
sloten is, eventueel dwangmaatregelen te
nemen om tot nakomen van het Londen-
sche vredesverdrag te dwingen. Tenge
volge daarvan is gisteren een minister
raad gehouden, waarin, naar verluid^,
zeer belangrijke beslissingen gevallen1
zijn/'1 I
Welke deZe beslissingen zijn wordt
echter niet gemeld.
GEMENGD.
Uit Boedapest aan de „,Teimps";:
Hier loopen opzienbarende geruchten
over den toestand in Bulgarije. Ko
ning Ferdinand en kroonprins Bo^-
ris zouden gevluch.t en te Boedapest
zijn aangekomen.
De D| u ,i t s c |h. e K e i z e r en dé kei
zerin zullen, als de Engelsclh.e, bladeh
goed ingelicht zijn, hun bezoek aan het
En gelsche hof in het voorjaar van
1914 brengen.
Uit Weenen aan de „Lokal AnZei-
ger"Volgens berichten .uit Bel'gradö
is het scheepvaartverkeer tusschen Sem-
lin en Belgrado gisternamiddag gestaakt
:nct het oog op het gevaar van overbien-
ging der cholera, die op de heele lijn
van Kriwolak—Keuprulu heerscht en da
gelijks 150 dood en eischt. Heden ver
trok de laatste directe trein in beide rich.1-
tingen. Van morgen af is ook het spoor
wegverkeer gestaakt.
De slag b ij Ki Oieki an g in de
Chineesche provincie Kiangsi moet door
de noordelijke (regeerings) troepen get-
wonnen zijn. Kioekiang is in'hun handen
en de Zuidelijken vluchten naar Koeling.!
De houding van de doiklwéif-*
kers te Leith die staken om op?
slag te krijgen, is zoo dreigend, dgt die
troepen last hebben gekregen Zich' 'ge>-
reed te houden. De admiraliteit beeft d'e
oorlogsschepen verwittigd" dat Zij" qeder
oogenblik bevel kunnen krijgeji matrozen
aan Jand te zetten om het leveii en de
eigendommen der ingezjetenen te bescher
men.
Zesduizend bootwerkers te
Huil hebben het we rk neergelegd;,
De beweging begon onder de werklui
van' de Vjctoria-haven, die een halven
stuiver loonsverhooging iu het «ur en
verkorting van hun werkjijd verlangden.l
De ontevredenen zochten andere hav'ensl
op en zetten hun kameraads aan om mee
te staken. Alle havens te Huil zijn bij de
staking betrokken.
Z. Em. Kardinaal van Rossum
in Nederland.
Gistermorgen om half acht werd Zijne
Eminentie Kardinaal van Rossum door
de E.E. Paters en overige geestelijkheid
aan het klooster te Roosendaal afgehaald
om zich per rijtuig te begeven naar "het
klooster "der Eerw. Zusters in de
Molenstraat.
Hier werd door Z. Em. een stille H.
Mis opgedragen, waarbij assistentie ver
leenden de Zeereerw. rector A. Kuypers,
de Zeereerw. rector J. A. van Dorst
en de Zeereerw. paters v. d. Velden en
Jos. Hanrath. Bij1 het binnentreden der
kapel zong het koor het „Tui es Petrus",.
Onder den H,. Dienst werden door
de zusters en de pensionaires Benedic
tijner gezanjgen uitgevoerd.
Na ,de .H|. Mis van den Kardinaal werdi
door den secretaris, dr. Drehmans, nog
een H.. Mis gelezen „coram cardinale".
Daarna verleende Z.Etn. aan de aan
wezigen den Pauselijk en zegen.
Door denzelfden stoet als bij het binr
nenkomen werd £.Em. vervolgens .uit
geleide gedaan.
Na het ontbijt begaf de Kardinaal zich
naar de zaal der E.E. Zusters, waar Z.
Em. verwelkomd werd door den Zeer
eerw. rector. Deze vertolkte in een "harte-