No. 1148. Zaterdag 19 1013 BUITENLAND. BINNENLAND. <*e Jaargang Bureau OUUE alNO^L j4, LfcSOiiiVL Incerc. Telefoon 935. Uostbus 6. tjlt blad verschijnt elken dag, uitgezonderd zon- en feestdagen DE ABONNEMENTSPRIJS bedranejt met GRATIS POL'S Ongevallen-verzekering het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBI \D voor Leid en 9 cent per week 1.10 per kwartaal bij onze agenten 10 cent ner week, 1 30 per kwartaal. Franco ir post 1.50 per kwarraai. Afzonderlijke nummers 2Va cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. Juli De ALVER1 EN HERRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mcdcdeelingen van 15 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop (geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere re#el meer 10 cent. Dit nummer bestaat uit TWEE BLADEN en een GEÏLLUS TREERD ZONDAGSBLAD. Toekomstmuziek Zooals te verwachten viel en ook heel ituurlijk is, wtirdt ter rechterzijde lang- .merhand eens pagegaan, wat eigenlijk leid heeft tot den teruggang der redht- :he Kamerzetels in den. jongsten strijd. Or, Kuiyper was^ er al heel spoedig j „en gafi het) Tarief de sdhuld, wes- ilve Ihij te/ kennen gaf, dat de anti- Vbluitionaire partij dat materie el e punt al Vond hij er vóór de stembus nóg »o'n ideëelen kant aan ttraar niet eer m'best mengen; irt haar beginselen- rijd. Ietwat voorbarig leek ons deze omme- ier wel. Als we eerst eens te zien innen 'krijgen wat de linkerzijde ons il laten slikken ter vermeerdering der jksinkbmsten, is het nog tijd genoeg n dit eens tegen) de'Tariefsverhooging wegen, en te zien naar welke zijde schaal overslaat.' Nu. al te beslissen n den hoogst onjuisten schijn en ontstaan, alsof wij lichtvaardig het irief mede tot inzet van den strijd dden gemaakt. En zelfs die schijn :nt voorkomen. Het zij ons .vergund dit laatste mede n te voeren tegen prof. Struycken, in Va n Onzen T ij d insgelijks nu betoogt, „dat de vraag: „vrijhandel bescherming" uit den eerstvolgenden rkiezingsstrij'd behoort te! worden ge- eerd". Laten we toch' eerst eens zien, >e bij den strijd de stukken opgesteld Wen staan. De heer Struycken-brengt intusschen )k een paar andere punten ter sprake, gen welker wegschuiving we minder zwaar hebben. Zoo is daar eerstens zijn advies, om de Grondwetsherziening te „laten sten alles wat me( betrekking tot de nschrijving van "de macht des konings de verhouding van "koning en regee- ïg t'ot volksvertegenwoordiging geen déren opzet, had,) dan voldoening te ven aan theoretische voorliefde van anti-revolutionaire en christeljjk-ihiis- rische partijen, of ten minste van som- harer leiders,. maar\ biijl de groote eerderheid der bevolking den indruk aest of konl wtikfken, alsof men ook aktisch wilde reageeren tegen de resul- ten van de geleidelijke ontwikkeling n de staatkundige verhoudingen onzer ogste gezagsorganen", JWaar iemand als de heer Lohman, e ten onzent het langst en het krach- st voor dat alles heeft gestreden, open- moet erkennen, „dat die doctrinaire (palingen op zich zelf eigenlijk vrij beduidend zijn, en voor de praktijk en nut hebben", daar concludeert prof. ruyckcn o. i. terecht, dat het gevraagde fer ook niet te zwaar zal vallen. Een ander punt/ dat de hoogleeraa. r sprake brengt, betreft het kiesrecht, ij wil n.L het) z.g.n. „huismanskiesr ebt" laten vallen., „Er is slechts een trekkelijlk klein deel onzer bevolking, t voor de leuze van het huismansr srech/t iets gevoelt; deze verlange nu at langer, dat de meerderheid haar een ter wille har er Jheoiretisohe voor- fde volge, en> alweder daardoor een el der bevolking van zich vervreemde." Wanneer we de1 kiesrecht-bepalingen an herzien in zoover zijn \ve het ker eens met prof. Struycken moe- n \ve in voor ieder verstaanbare taal ;n voor ieder duidelijk systeem ontwik ken, dat geen aanleiding kan geven tot svattingen, waarvan, de tegenstander o gaarne misbruik maakti De heer Struycken pleit al eenvoudig- idshalve voor „het algemeene mannen- esrecht voor Tweede, Kamer, Provin ce Staten en Gemeenteraad'-'- wat een deftig "tijdschrift als „Van On- m Tijd" wel (merkwaardig is. Een voorproefje. Er zal wel lustig gedebatteerd wor- l^-QP het buitengewone congres der en voorproefje geeft H et Volk van eravond. Jarin levert het redactie-lid Vliegen ang betoog vóór de aamfharding inisterieele portefeuilles hij staat zijn mederedacteurs alleen met deze meening en wij kunnen ons le vendig voorstellen, dat hij met hen menig hartig woordje gewisseld heeft. Naar men weet, heeft de meerderheid van de Volksredactie weten te betoogen, dat de komst van het algemeen kiesrecht, door gehoor te geven aan de roepstem van den heer Bos, zelfs zou worden vertraagd. Van deze .redeneering zegt Vliegen minachtend: „fEen bewijs, dat alles te betoogen is. De vraag is maar of iemand 't ge looft En dan is mijn overtuiging, dat zulks het geval niet kan zijn. De vor ming van een ministerie uit de linker zijde, waarin drie sociaal-democraten,, met onze herstemmingseischen als pro gram, een dergelijk ministerie maakt de invoering van algemeen kiesrecht onverbiddelijk tot een feit, de wei gering van medewerking stelt die in voering onderhevig aan alle mogelij ke toevallen." Dit citaat, hetwelk in 't kort de opinie weergeeft van Vliegen, die voorts ook het Staatspensioen verzekerd acht als de ministerieele portefeuilles worden aan vaard dit is welsprekend genoeg. Vlie gen zal natuurlijk op het congres zijn mond ook niet houden en wie weet van welke zijde hij dan nog steun vindt.' Op de heerschende Wrijving in 't roode kamp wijst ook de gisteravond gepu bliceerde mededeeling van de meerder heid der Volk -redactie, dfat zij de vorige crisis-artikelen niet schreef in opdracht van de gehouden partijconferentie1. Daar is de quaestie van deelname van socia listen in een te vormen ministerie niet (.eens) besproken. -Er was eenstemmig heid ten aanzien van de midd'elen, die in de eerste plaats voor de oplossing van de crisis in aanmerking kwamen maar verder reikten er de discussies niet.i" Alles staat 'dus nog op losêle schroeven, zoodat het Zwolsche congres ook als brouwketel dienst moet doen. Men zou er haast een reisje voor over hebben in dien geen sluiting der deuren 'te wachten ware. Hoe 't zij: Vliegen's standpunt is ten- j minste dat van een man, die de.conse- I quenties zijner daden aandurft. Hij ziet geenszins over 't hoofd, dat „de aan vaarding der portefeuilles met zich zal medebrengen een tijdelijke verandering in de positie der partij, van zoo'n ge- Wicht, dat er gewis eenige inwendige strubbeling uit voort kan komen" Nadeel en voordeel tegen elkaar op wegend, is echter naar zijn oordeel de1 partij verplicht te komen tot het inzicht dat het nadeel voor haar in het niet zinkt, tegenover het voordeel voor de geheele arbeidersklasse te behalen/'1 Brandstof te over, naar men ziet* waar bij nog komt, dat Vliegen afwijst het beroep der zwakkere broeders op de slechte ministerieele ervaringen in het buitenland. Hij zegt daarvan vierkant: „Ik ontken het recht van ,dat be roep. Nergens heeft een socialistische 'partij ministers-gesteld. Millerand en ancieren traden, los van elk partijver band, als ministers opi. Dat heeft de1 in ternationale resolutie willen afsnijden en dat wil hier niemand. Ik1 wil! 'minis ters die partijgenooten blijven, in den vollen zin des woords." We zijn benieuwd wat ten congresse zal bovendrijvenhet manmoedig opti misme van Vliegen dan wel het kleinhar tig retireeren van zijn collega's.. Geschrokken. Indien er roode ministers mochten komen, zullen zij natuurlijk moeten mede werken aan de landsverdedigingsbegroo- tingen. Zoo opeens „geen man en geen cent" meer geven, gaat niet. t I t 'tZal een moeilijk geval, zijn, maar gelukkig voor de roode 'broeders zjjn daar „de gekste dingen", welke vol gens inr,. Troelstra bij diens interview de rechterzijde wel zal gaan uithalen. Hl et Volk voorziet al, dat die looze rechtschen het kiesréaht-en-pensioen-mih nisterie zullen willen doen vallen door mèt de socialisten tegen de oorlogsbe- grooting te stemmen. Maar dat zal dan den „kerkelijken" niet glad zitten, want met bet oog op dat gevaar beloven de socialisten nu reeds, vóór een oorlogs* begrooting te zullen stemmen, mits maar het eindcijfer der oorlogsbegrootingB thans bereikt, niet hooger klimme. Ziezoo, dacht H et Volk ongetwijfeld, dat bruggetje hebben we mooi gebouwd. Het had echter gerekend buiten de medcbouwmees.ers, de 1 beralen, die be paald van het vooruitzicht geschrokken zijn.. Zoo roept gisteravond het Handels blad al dadelijk uit:. i„W,ij hopen hartelijk, dat geen con- centratie-ministenie zich voor een over eenkomst op dien voet zal laten vinden. Wij hopen, dat geen liberaal minister van oorlog zich zal verbinden de kosten der landsverdediging niet op te voeren, ook al meent hij, dat de veilig heid van ihet land, het belang der landsverdediging idit eischt. i„Veel liever zieu wij een oorlogs- begrooting door dit bekend soort ker kelijke obstructie weer vallen, veel liever zien wij een mogelijk concen tratie-kabinet dan plaats maken voor een liberaal zakenkabinet, dan dat wij de zaak van landsverdediging zouden laten offeren voor den steun der so ciaal-democraten." iWelk'een schoone eensgezindheid ter linkerzijde. Er zal heusch geen „bekend soort kerkelijke obstructie" noodig zijn om den warwinkel te vergrooten. /- Bedrogen kiezers. u De ,jN. fRott. Crt."1, blijft nog maar steeds hameren op hetzelfde aamb'eeldj de sociaal-democraten zijn verplicht zit ting te nemen in een Kabinet. En, naar aanleiding van de weifelende houding der S. D. A. P. betreffende dit punjt, zegt het liberale orgaan gisteravond: De kiezers beginnen te vreezen, dat men ze bij den neus beeft gehad. Juist, Zoo. Dat is vólkomen waar. Den kiezers worden de oogen geopend en ze vragen zich, af wat er nu komt van al die mooie voorspiegelingen, hun voorgehouden op propaganda-a\k>nden' vóór de verkiezingen. Maar zij doen dat niet slechts naar aanleiding van de hou ding der S. D. A. P., doch ook.... ten gevolge van ihet optreden van de con centratie. Wat de „N. Rott. Crt." uitroept met het oog'op het gedrag der socialisten', is ook volkomen toepasselijk op haar eigen partij, de concentratie: „'Lieve tijd, wat zijn zij thans in eens bescheiden geworden Hebben tie (vHjzinnigentyioor ($Je verkie zingen ooit gezegd, dat zij het concen tratie-program niet zouden uitvoeren, als de sociaal-democraten niet in het kabinet zouden zitting nemen En dat ze zelf geen vijftig zetels zouden behalen, kon toch wel een kind uitrekenen? En als de vrijzinnigen hadden gerekend op de hulp der sociaal-democraten hadden zij zich dan niet daar van moeten vergewissen voordat zij door de sociaal-fïemocraten te steunen de leden der rechterzijde wip ten Alle vragen, die nu in de hoofden van de tot bezinning gekomen kiezers oprij zen. Nogmaals, de bemerking van de „N. Rott. Crt." is zeer juist.de kiezers be ginnen te vreezen, dat men (d.,i. de ge heele 1 i n 'k e r z ij d e) hen bij den neus heeft gehad. En die vrees zal O' zöo spoe dig zekerheid worden ALGEMEEN OVERZICHT. Wiel spaarzaam worden de berichten van het oorlogsterrein ons toegedeelde Ook heden is er slechts een enkel be richtje. De Grieken hebben toch, naar uit Athene aan de „(Lok. Anz." gemeld wordt weder een voordeel op de Biulgarijen behaald. „|De Grieken, aldus het bericht^ rukken op de geheele linie voorwaarts. De Bul garen verlieten hun posities ,e!n trokken naar het Noorden terug., Een detache ment van het Grieksche oostelijke leger rukte op in de richting naar .Newroko- pion en behaalde opnieuw een glansrijke overwinning. Een geheel bataljon Bulga ren, dat een sterke ^telling had op de hoogten van Bambinia, werd door drie compagnieën aangevallen. Er volgde een verbitterd gevecht, dat 10 uur duurdfe/ Onder onafgebroken vuren van de vijan delijke overmacht rukten de Grieken op geringen afstand voorwaarts en verdre ven de B,uigaren met de bajonet. De com mandant der Grieken, majoor Bawlopu- los, werd gewond. De vijand sloeg in wanorde op de vlucht en trok naar het Noorden terug. Overigens blijft men van het gevechts terrein niets hooren, hoewel de moge lijkheid bestaat dat we jets vernemen van den kant van Roemenië, daar toch bericht wordt dat de Roe- meensche ruiterij over de geheele line voeling heeft gekregen met den vijandv Koning Karei van Roemenië, die zich op Bulgaarsch grondgebied bevindt, heeft den oorlogscorrespondent der Dai ly Telegraph in kennis gesteld met zijn antwoord op het telegram van koning Ferdinand, die verzocht den opmarsch! te staken en de vredesvoorwaarden van Roemenië te mogen vernemen. Het antwoord is jn vage termen ge steld. Koning Karei geeft daarin als zijn hartewensch te kennen dat de vrede spoe dig zal zijn hersteld, tegelijk met de vriendschappelijke bétrekkingen tusschen Roemenië en Bulgarije. Hij zegt verder te hopen, zonder dit intusschen als voor waarde te stellen, dat de voorloopige vrede tusschen alle oorlogvoerende par tijen terzelfder tijd zal worden gesloten.; Roemenië blijft er dus bij, te willen1 deelnemen aan de vredesondfeiihandlelin- gen, ten einde invloed te kunnen oefe nen op de verdeeling vaO Macedoniq. Dat is voor Bulgarije een ongunstige omstandigheid daar Roemenië 'het deel, aan Bulgarije toe te wijzen, wel zoo veel mogelijk zal willen besnoeien. Roemenië beseft, volgens de Daily Te legraph, zeer goed dat de Bulgaarsche regeering daarin niet dan noode zal toe stemmen. Als dwangmaatregel maakt, Roemenië zich nu gereed Sofia te be zetten. De correspondent spreekt tegen dat het plan zou hebben om Warna en Roestsjock te behouden. Intusschen wordt uit Boekarest ge meld, dat om militaire redenen een voor loopige stilstand is ingetreden op de strategische lijn. Wellicht is dit oogenblik van rust',' bestemd om in overleg te treden' met i de andere oorlogvoerenden, ojn het ver- I dere ülan der campagne voor het tweede deel van den veldtocht vast te stellen. Naar uit verschillendie berichten blijkt, staat op het program ma van Servië en Griekenland een in val op Bulgaarsch grondgebied en mis schien een belegering om Sofia. Het lijkt wel of de Roemeniërs en Öe bondgenooten elkaar den voorrang zul len betwisten, de Bulgaarsche hoofd stad te berennen. Roemeensche ruiterij staat op minder dan twee dagmarschen van Sofia, dat geheel geïsoleerd is. De haven van Warna, de spoorweg en zelfs de telegraafkabel naar Sebastopol is in handen der Roemeniërs. De toestand van Bulgarije is nu benarder dan te voren,' omdat het transport van levensmiddelen en krijgsvoorraad geheel stilstaat.' Toch gaat het voort Zich op tegen stand voor te bereiden, yolgens de Sud(- Slawische Korrespondenz zijn de lich tingen van 1884 en '85 opgeroepen, be staande uit mannen van 65 tot 66 ja^- ren. In militaire kringen te Sofia acht men de zaak niet verloren ,zoolang Bul garije geen beslissende nederaag heeft geleden. Wat zij daaronder verstaan mag de hemel weten. Hetzelfde blad laat zich uit Belgrado seinen dat in Servië ontstemming tegen Roemenië begint te heerschen, aange zien dat rijk geheel op eigen houtje op treedt en neiging schijnt te hebben om zichzelf de hegemonie op den Balkan te verzekeren. De stage pogingen om Roemenië voor de plannen van Servië t,e winnen zouden mislukt zijn en nu zegt men te Belgrado dat Roemenië op een rooftocht uit is om zich op kosten van Servië en Griekenland te verrijken. Een erg vertrouwbare bron is echter dit orgaan, dat dikwijls de spreekbuis van Oostenrijk is, niet. Waarschijnlijk is hier de wensch de vader der gedachten., Turkije heeft, zooals reeds gemeld, de lijn Enos1- Midia bezet en hoewel officieus nu is be kend gemaakt dat het deze lijn niet zal overschrijden dringen toch de Konstan- tinopelsche bladen hierop met kracht aan. Men acht toch op het opgenblik de toe stand gunstig om zonder moeiten te her krijgen wat men zoo smadelijk verloorv De mogendheden hebben echter reeds Turkije aangemaand ziqh aan het geslo ten vredesverdrag te houden, waaraan de mogendheden hun goedkeuring ge hecht hadden. Daar de Turk echter van ander gevoelen is heeft Rusland naar uit Konstantinopel aan de „Nat. Ztg."1 wordt geseind een afzonderlijke waarschuwing tot Turkije gericht. ,^De Russische ambas&adeur, joo luidt het bericht, overhandigde de Porte op nieuw een dringende nota van zijn regee ring, waarin categorisch gezegd wordt,' dat Rusland het overschrijden van dfe lijn EnosMidia niet dulden zal en hel sloten is, eventueel dwangmaatregelen te nemen om tot nakomen van het Londen- sche vredesverdrag te dwingen. Tenge volge daarvan is gisteren een minister raad gehouden, waarin, naar verluid^, zeer belangrijke beslissingen gevallen1 zijn/'1 I Welke deZe beslissingen zijn wordt echter niet gemeld. GEMENGD. Uit Boedapest aan de „,Teimps";: Hier loopen opzienbarende geruchten over den toestand in Bulgarije. Ko ning Ferdinand en kroonprins Bo^- ris zouden gevluch.t en te Boedapest zijn aangekomen. De D| u ,i t s c |h. e K e i z e r en dé kei zerin zullen, als de Engelsclh.e, bladeh goed ingelicht zijn, hun bezoek aan het En gelsche hof in het voorjaar van 1914 brengen. Uit Weenen aan de „Lokal AnZei- ger"Volgens berichten .uit Bel'gradö is het scheepvaartverkeer tusschen Sem- lin en Belgrado gisternamiddag gestaakt :nct het oog op het gevaar van overbien- ging der cholera, die op de heele lijn van Kriwolak—Keuprulu heerscht en da gelijks 150 dood en eischt. Heden ver trok de laatste directe trein in beide rich.1- tingen. Van morgen af is ook het spoor wegverkeer gestaakt. De slag b ij Ki Oieki an g in de Chineesche provincie Kiangsi moet door de noordelijke (regeerings) troepen get- wonnen zijn. Kioekiang is in'hun handen en de Zuidelijken vluchten naar Koeling.! De houding van de doiklwéif-* kers te Leith die staken om op? slag te krijgen, is zoo dreigend, dgt die troepen last hebben gekregen Zich' 'ge>- reed te houden. De admiraliteit beeft d'e oorlogsschepen verwittigd" dat Zij" qeder oogenblik bevel kunnen krijgeji matrozen aan Jand te zetten om het leveii en de eigendommen der ingezjetenen te bescher men. Zesduizend bootwerkers te Huil hebben het we rk neergelegd;, De beweging begon onder de werklui van' de Vjctoria-haven, die een halven stuiver loonsverhooging iu het «ur en verkorting van hun werkjijd verlangden.l De ontevredenen zochten andere hav'ensl op en zetten hun kameraads aan om mee te staken. Alle havens te Huil zijn bij de staking betrokken. Z. Em. Kardinaal van Rossum in Nederland. Gistermorgen om half acht werd Zijne Eminentie Kardinaal van Rossum door de E.E. Paters en overige geestelijkheid aan het klooster te Roosendaal afgehaald om zich per rijtuig te begeven naar "het klooster "der Eerw. Zusters in de Molenstraat. Hier werd door Z. Em. een stille H. Mis opgedragen, waarbij assistentie ver leenden de Zeereerw. rector A. Kuypers, de Zeereerw. rector J. A. van Dorst en de Zeereerw. paters v. d. Velden en Jos. Hanrath. Bij1 het binnentreden der kapel zong het koor het „Tui es Petrus",. Onder den H,. Dienst werden door de zusters en de pensionaires Benedic tijner gezanjgen uitgevoerd. Na ,de .H|. Mis van den Kardinaal werdi door den secretaris, dr. Drehmans, nog een H.. Mis gelezen „coram cardinale". Daarna verleende Z.Etn. aan de aan wezigen den Pauselijk en zegen. Door denzelfden stoet als bij het binr nenkomen werd £.Em. vervolgens .uit geleide gedaan. Na het ontbijt begaf de Kardinaal zich naar de zaal der E.E. Zusters, waar Z. Em. verwelkomd werd door den Zeer eerw. rector. Deze vertolkte in een "harte-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1913 | | pagina 1