De Liturgie.
Jaargang
No. 1136.
Bureau OUkJiS II n L, 1., J-*l, i iv iM.
Interc. Telefoon 935. Postbus
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
f 1.10 per kwartaalbij onze agenten 10 cent per week, 1 30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwariaal.
Afzonderlijke nummers 27s cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De v. .i oedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden m^dedeelingon van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
Dit nummer bestaat uit TWEE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
De Gemeenteraadsverkiezing.
Over den uitslag van de gisteren ge-
hpuden stemming voor onzen Leidschen
gemeenteraad kunnen we zeer tevreden
zijn .Vooral in district III hebben de
onzen zich kranig gehouden. Drie van de
Vier aftredende rechtsere leden zijn bij
eerste stemming herkozen, de h,eeren
Boschtt Mulder en Timp, en de heer van
Tol 'kw,am slechts 16 'sitemmen te kort.
Altijd 'in er toch nog onder de onzen
niH prmcipieele kiezers, die wei op
een of meerdere van de rechtsche can
didate hun stem uitbrengen, doch niet
op .alle. \Viii hebben dat gezien bij de
herstemming voor de Provinciale Sta
ten er waren er toen 'n vijftig en
nu moeten wij het ook' weer constatee-
rcn. Doch het stemmencijfer van den
heer v. Tol is zoo, hat wij de herstem-
uin^" in dit district met zeer goede ver
wachting tegemoet kunnen zien, te meer
da ir tegenover onzen candidaat .een so-
cia-iI-democraat staat, de heer Hemerik'.
Jüc kans van den heer Van Toll om her
kozen te worden grenst aan zekerheid
intusschen leide onZe goede verwach
ting ons njet tot werkjeloosheid bij de
a.s. herstemming.
In district I en II staan onze k'ansien
ook' volstrekt niet slecht.
In district I komen onze beide recht
sche candidaten in herstemming, en met
reden mogen we veronderstellen, dat het
stemmencijfer van de drie in herstem
ming komende -vrijzinnigen. betreKkèlijlc'
niet veel grooter zal worden (dat van
de heer Hartevelt is nu aanmerkelijk la
ger dan dat van den heer Pera).
In district II komen ook onze beide
candidaten iri herstemming met nog be
tere kans dan in district I. ,We mogen
toch,a"r.nemen, dat verscheiden stemmen,
die in dit district op dien heer v. Hoen
'ken zijn uitgebracht, bij de 'herstemming
Zullen, overgaan op de heeren Duffels
Pera.
'ji 11 en III 'komt de candidaat dier
Sj. Dl. A, P., de heer Hemerik, in her
stemming. In geen van beide districten
klunnen zijn kansen goed worden ge
noemd.
't Is opmerkelijk, dat de anti-winkel-
3h:iting-candidaten niet veel stemmen op
i; li ebben getrokken. Het kiezerscorps
heeft getoond principieel te zijn. De
eenige, die in herstemming komt, de heer
v. Hoeken, heeft we zinspeelden, er
reeds op ongetwijfeld veel stemmen
getrokken van andere zijde als; oud-raads
lid" feilend A. R, persnon hier ter
kkde.
Wij mogen als slot'som van deze k'orte
beschouwing met voldoening vaststellen
dat van de vijf aftredend^ rechtsche le
den er drie bij eerste stemming h'erkoZen
zijn en van de vijf vrijzinnige aftredende
geen enkel.
Met een flinke krachtsontwikkeling
van onze wakkere propagandisten is er
nog veel te winnen.
XIX.
Peügieuse beelden en platen.
De Invloed van het beeld hetzij
in hout, steen of metaal, hetzij in druk
op de ontwikkeling van den mensche-
•l'jken -geest en op1 de menschelijke
phant'isie is van een niet te onderschatten-
Kracht.
Dat hebben de. kinderen der duister
nis ten allen tjji.de begrepen en zij heb
ben van dat middel een gretig gebruik
gemaakt om hunne eigene boosheid in
anderer harten over, te storten. En het
kwaad, "door onzedelijke afbeeldingen.,
door pornographisdhe prentbriefkaarten
aangericht, was zóó ernstig, dat de chris
telijke regec-ring het In de ajgeloopen
vierjarige periode 'zeer terecht noodiig
heeft geoordeeld door -een wet in. 'te
grijpen, teneinde 'dien alles-verd-ervenden
stroom zooveel mogelijk te keeren.
Doch' ook de kinderen 'des liahts heb
ben van dié gave des Scheppers, om
hunne gedachten in, beelden uit te
drukken, gebruik gemaakt, om hun eigen
heerlijk en vruchtdragend- idealisme, dat
gegrond was op de werkelijkheid, over
.e dragen in de harten van anderen,
en anderen op- te voeren, tot dat, wat
'ij kenden als iets schoons en goeds
V Wat komen gaat.
Heel duidelijk is dit nog niet, maar af
en toe krijgen we toch wel eens -een
besliste meening te hooren.
Zoo interviewde een journalist h.e.t
Kamerlid j;hr. mr. Van Doorn, welke
Unie-liberaal op de vraag: „Acht u het
optreden van een zuiver concentratie-
ka'bilnet thans de oplossing?" het vol
gende antwoordde: v
v ,,/tZal wel moeten. Ik althans zie
geen anderen uitweg. Een zakenkabinet
pioet zich voljgens mijn opvatting be
palen tot de uivoering der wetten, die
,het bij zijn Oiptreden. v.indt. En verder
,niet. M. L dient er uit de concentratie
,voort te komen een ministerie, dat met
de sociaal-democraten (met of zonder
socialisten in. het Kabinet zelf) tot op
lossing tracht te brengen de vraagstuk
ken binnen het zeer afgebakende ter
rein, waarvoor men het compromis za'l
hebben aan te gaan, en. waartoe alleen
het verbond, tusschen de concentratie
en socialisten gesloten, strékt."
jWe verdenken er den'heer Van Doorn
natuurlijk heelemaal niet van, dat hij
persoonlijk onder rooden invloed staat,
ernaar merkwaardig is het "toch wel, dat
de opinie o-ok van dezen afgevaardigde,
die er zoo gaarne een eigen meening
qp na houdt 't bleek in de Kamer
meermalen wonderwel overeenstemt
met de uitspraak van H:et Volk: Geen
-za k enkabi n et, ho or
'Of er al dan niet socialisten zoo ge
nadig .zullen" zijn ten portefeuille te aan
vaarden, komt er voor den heer Van
Doorn niefs op aan. Heel gemoedelijk
zeide hij tot den hem ondervragenden
journalist:
„Kijk eens hier, Concentratie en
socialisten hebben 't samen op de vier
groote punten van handelspolitiek,
Grondwetsherziening, sociale wetgeving
en a'Jgemeen kiesrecht uitgevochten. De
Grondwetsherziening zal wel voorloo-
pig van de baan zijn, en eigenlijk
blijven e? nu maar twee punten over.
'De vraag „vrijhandel of protectie?"
•behoeft ons voorshands ook niet meer
beziig te houden. Ik zie waarlijk niet,
waarom concentratie en socialisten niet
ten opzichte van de twee punten, die
overblijven, tot een compromis zouden
kunnen -komen."
Aldus jhr. mr. Van Doorn, die steeds
heeft getoond den moed zijner overtui
ging te bezitten, ook waar deze overtui
ging wel eens afweek van die zijner
geestverwanten.
[Wanneer het groene hout al zoo ge
willig is, zal bet dorre wél heelemaal
door de gocialisten gekraakt worden.
In trouwe: het wordt steeds duiide-
lijker wat komen gaat.
*i* Slapende Katholieken.
Er zijn Katholieken, die, ondanks alle
(betoogen, zoowel .van geestelijken als
en begeer-enswaardigs, tot God. en Diens
lieve Heiligen. Ten allen tijde beeft er
een godsdienstige en religie use kunst
bestaan, zich uitend in- beelden en platen.
En wel 'bewust van de beteekenis van
het 'beeld, ih ebben de Opperherders der
H. Kerk aan verschillende afbeeldingen
rijke aflaten verbonden, gelijk voor eenige
jaren nog Z. H. Paus Pius- X aan een
diep-treffende beeltenis van het H, Aan
schijn. Ja, Christus Zelf en Zijne H.
Moeder hébben meer dan eens persoon
lijk het gébruik van godsdienstige af
beeldingen bevorderd menl "herinnere
zichj slechts de beloften van den go'dde-
lijk-en Zaligmaker aan de gelukzalige
Margar.eta-Maria voor hen, die de beel
tenis van Zijn) H(. Hart vereeren.
En die handelwijze van de Kerk, van
de H,. Maria) en van CihlristusrZelf kan
ons niet verwonderen,- als wij! nagaan,
dat een enkele beeltenis de ziel kan, op
heffen uit het stof naar het hoo-gere,
'haar er toé kan brengen om in edele
en verheven gedachten# haren Schepper
te verheerlijken. Voor vele heilige zielen
is een blik op de beeltenis des Zalig
makers of Zijnej H.. Moeder voldoende
om hen in vervoering te brengen.
Maar waarom treft men dan toch in
de ontvangstzalen en salons en zelfs in
de huiskamers van verschillende voor
al van meergegoede Katholieken bijna
van leeken, maar niet schijnen in te
zien, dat neutrale lectuur hunner onwaar
dig en (bqvendien gevaarlijk is dik
wijls zeer gevaarlijk, omdat een anti-
Katholieke lading juist Izoo gemakkelijk
wordt (binnengesmokkeld onder een neu
trale ylag.
Zelfs de yan anti-cl.-.riealisme aan alle
zijden druipende „Telegraaf wordt -door
sommige Katholieken nog beschouwd als
„neutraal" en daarom goed.
En het „Leidsch Diagblad", dat, wat
haar neutrale zuster de „Telegraaf" mee
deelt, o zoo -graag oververtelt, wordt
door die slapende, ja-knikkende Katho
lieken natuurlijk als een goed, heelemaal
niet anti-Katholiek (blad beschouwd. Het
schrijft immers zelfl ï|ets tegen de Ka
tholieken, het neemt nu en dan alleen
maai- iets over van andere bladen.
Doch die suffende Katholieken merken
niet, dat het (blad juist en bij voorkeur
anti-Katholieke of ant;-rechtsche lectuur
opneemt. Zoo vertelt 'tb'.v. niet van. het
geen rechtsche bladen meded-eelen over
de door de linkerzijde (brj de verkie
zingen gevoerde propaganda, maar wel
wat een of ander linkschi blad meent te
mogen .vertellen van de reqhtsöhe propa
ganda. Van het geschrijf over de „|baan-
tjes" neemt het |b'ad niets oyer van wat
de rechtsche bladen zeggen, maar wel
ib.v. de zeer onpartijdige mee
ning van de „Tel.". Zoo. bl.v. gisteravond
de ,van venijn druipende Ibieschouwiimg
over de (benoeming van den heer Colette
tót directeur der Rijkspostspaarbank te
Amsterdam. De heer Colette is Katho
liek, dus is diens (benoeming een par
tijdige. De lo-gica is prachtig. Zijn de be
noemingen ,van vrijiz i en door een vrij-
-zinnge iegeermgduii'ook pai tijdig: t>,
neen, dat niét! De vrijzinnigen zijn im
mers de geschikte personen!
En zulk soort -geschrijf wordt nu bij"
voorkeur en we zouden haast
zeggen uitsluitend overgenomen
door het neutraal Leidsch orgaan.
-Katholieken, die zich op die manier
laten voorlichten en... laten bedotten
mogen wij toch wel slapende Katho
lieken noemen,
BUITENLAND.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Zegevierend, althans naar eigen be
wering, zet het
Servische leger
zijn voortrukkende beweging tegen de
Bulgaren voort. Nog steeds isL de strijd
verwoed aan den gang, waaraan meer
dan 200.000 man deelnemen.
De vierde dag van het vechten is .ge
ëindigd met een belangrijk Voordeel voor
de Serviërs, die er, niet zonder veel
mociie, D geslaagd zijn de stelling van
Retsjewan te nemen, die van groote
waarde is voor de verdediging van Kots
jana. Men verwacht de vermeestering
van deze plaats1 elk oogenblik.
Zesendertig B.ulgaarsche bataljon!s\ en
80 kanonnen verdedigden de stelling.
De Bulgaren sloegen ten slotte in ver
geen enkel 'b-eeldl of geen enkele plaat
aan, die ons». spreekt van hunne geloo-
viige overtuiging; waarom, moeten die
zalen en salons en 'kamers zoo ledig
zijn aar1 godsdienstige overtuiging
Waarom Is het een soort liberaalr
Katholicisme, een halfheid en slapheid
en bekrompen vreesachtigheid,' die hen
alle Katholieke uiting in hun huis naar
de slaapkamer heeft doen verbannen?
Dan hebben zij zich wel te schamen
over hunne inconsequente houding.
Komt aan ee-n beeld van Christus, onzen
Koning, aan. een fijk, groot kruisbeeld,
niet eerder een plaats toe in onze salons
dan aan een nietszeggend beeld van
we weten niet wie?
Ons oordeel over, zulke Katholieke
huisgezinnen behoeft edhte-r 'niet altijd
zoo streng te zijln. 'tls mogelijk, dat zij
godsdienstige beelden en platen -daarom
weren uit hunne kamers, en vooral: "uit
hunne ontvangstzalen of. saloins, omdat
zij oprecht meen en, dat die beelden en
platen niet voldoen aan de eischen, die
een goede smaak, een ontwikkeld kunst
gevoel stéllen kan en moet. En 't
moet gezegd r ,zij hebben aanleiding
om zoo iets te meenen. Aanleiding,
meer niet. Want zoo zij slechts goed
uit hun oogen( wilden zien, zouden zij
bemerken, dat deze verontschuldiging
misschien wel eens* grond gehad -heeft,
warring op de vlucht en lieten in de han
den van de Serviërs verscheidene kanon
nen en tal van gekwetsten.
De inneming van Kotsjana zou het
Bulgaa-rsche leger tus'séhen Istip en de
grens afsnijden en het inr een hachelijken
toestand brengen. De rest van de Bul-
gaarsche troepen biedt nog tegenstand
in het Zuiden. g
Een telegram van den prefect van
Kustendel meldt voorts, dat een Servi
sche troepenmacht, bestaande uit een 'di
visie infanterie met artillerie en twee
eskadrons cavalerie, gifeteren de Bulgaar-
s,che grens i's overgetrokken -en om "8 uur
den top van den Tsjermok heeft bereikt,
10 K.M. ten Westen van den weg van
Wialinowgrad naar Kustendil.
Bulgaarsche overwinningen
worden er nu ook gemeld. Het Servische
leger, zoo wordt aan de Reichspost ge
meld, heeft op het Owtse Polje-plateau
een verpletterende nederlaa-g gel eden.-De
correspondent van de Reichspo&t is van
meening, dat het succes, eergifete>en floor
de Serviërs behaald, door dleze Bul
gaarsche overwinning te niet gedaan is
en dat de omtrekkende beweging in de
richting van Kratowo en Egr. Palank'a
voltooid is. De Bulgaren hebben naar
het schijnt, zoo seint hij verder, reeds!
den opmarseh naar Koemanowo en in
de richting van de Servis'che grens ver
volgd. De omtrekkende beweging op den
reohteroever v,a,n de Wardar heeft even
eens succes1, zoodat de Servische stel
ling bij Keuprulu reeds onhoudbaar ge
worden is.
Twee Bulgaa-rsche bataljons, melden
voorts B.ulgaarsahe berichten, hebben
fv^nooht-'lH <n de Streefk v^r Ts'1ri"TP''i',
drie Servische bataljons verslagen. Zij
namen 5 officieren en 200 man gevan
gen en veroverden 7 kaponen.
Tot gisterenmiddag zijn 25 officieren
en 3000 soldaten van de .Servische Ti-
mokdivisie krijgsgevangen gemaakt. Zes
stukken veld- en twee stukken bergge-
schut yielen in handen der Bulgaren.
Een telegram aan de Lok'al Anzeiger
uit Belgrado maakft melding van een Bul
gaarsche overwinning op de Grieken. De
Bulgaren zouden na een bloedigen istrijld
vian eenige uren Gewgeli hernomen heb
ben. Het getal gewonden is zoo groot,
dat het geheele spoorwegverkeer slechtb
tot het vervoer van gewonden dient.
Het Grieksche leger
geeft echter volgens een telegram d.d.
3 Juli, aan den minister van oorlog de
yolgende lezing van zijn faits et gestes*.
Heden werd de slag bij Kilkitsj met
groote hevigheid voortgezet. Onze di
visies veroverden stuk voor stuk de ver
sterkte stellingen desi vjjands, die zich
oder een front van 67 K. M. voor.
Kilkitsj verschanst had. De vijand deed
een krachtigen aanval met zijn artillerie
bij onzen linkervleugel.
Onze gemengde afdeeling beeft Gev-
geli genomen. De vijand vluchtte in wan
orde de Wardar over. Te Ligwani heb
ben wij 200 Bulgaren gevangen geno
men. De vijiand, die zijn stellingen 'de
maar tegenwo-or-di-g zeker niet
me er. Zeker, ook nu nog is het soms
bedroevend, als men. in Katholieke huis
gezinnen zijn blikken laat weiden over de
godsdienstige voorwerpen, diq de huis
kamer „versieren"men kan er zich vol
komen indenken, dat een Protestant aan
den bekenden liturgisl Dom Willibrord
van Nierop verklaarde: „Wat mij ten
hoogste verwondert, dat zijn uwe gods
dienstige voorstellingen, platen, en beel
den. Uw geloof leert u omtrent den
Zaligmaker, Zijne Hé Moeder Maria, de
H, Jozef, Zijne Apostelen enz. zulke
groote waarheden; het koestert omtrent
hunne (heiligheid zulké verheven opvat
tingen,. Hoe brengt ,u daarmede de af
beeldingen overeen, die' tegenwoordig
v.an -deze heldenfiguren; overal worden
aangetroffen? Hoe -ontstemt hiet mij,
wanneer ik, een Katholieke woning bin
nentredend, den schoorsteenmaintel of
kasten met dergelijke- „fraaie" afbeel
dingen versierd vind";! ''tis waar, dat
het gehalte der voortbrengselen op
godsdienstig -gebied irt sommige fij'den
zoo laag heeft gestaan, dat het hoogste
kerkelijk gezag zich reeds meermalen ge
noodzaakt zag paal en perk te stellen
aan de grillen' van de slecht begrepen
godsvrucht. Dat alles- kan den opper-
vlakkigen toeschouwer een aanleiding zijn
om te denken^dat er niets goeds is
een na den ander prijs gaf, hield tegen
den avond nog bij Langaga stand, maar
werd door onze troepen omsingeld. De
Grieken maakten 3 snelvuurk'anonnen en
3 zware Kruppkanonnen buit.
Nigrita is bezet. Onze troepen mar
ch eeren naar het Noorden voort en ver
volgen den vijand, die aan een paniek!
ten prooi schijnt, In deze streek vielen
150 Bulgaren ons- in -handen en eenj
groote hoeveelheid wapenen en munitie.
Het aantal gesneuvelde Bulgaren is zeer
groot. De Vijand gaf blijk' van grooite
woestheid en veranderde Nigrita in een
puinhoop. Zo.0 odkf de dorpen in den
omtrek1. Grijsiaards, vrouwen en kinde
ren zijn vermoord. De 7de divisie h.eeft
een heel Bul gaars chj-egi ment gevangen
genomen, dat van de andere troepen wasi
afgeraakt. Het regiment gaf zich, onvoor-
waarlijk over.
Een verraderlijke brief
is onder de papieren van een gevangen
genomen Bulgaarsch officier gevonden.
Deze bevat niet meer of minder dan het
bevel tot den aanval op de Servische
linie in den nacht van Zaterdag op Zon
dag. Het stuk luidt volgens den cor-
resp. van de „Berl. Ztg. a .M." die het
zelf in handen gehad heeft, als volgt
Bievel van den commandant van de
tweede brigade van het vierde leger van
den 16 Juni (29 Juni) 8 uur 's avonds.
1. IMprgen bieginnep de operaties tegen
Servië en Griekenland. Tegenover het
front van de brigade houden 'de Serviërs
de linie langs de ZsetowO'ien de (daarach
ter liggende heuvels met een regiment,
twee bergbatterijen en 3 machine-gewe
ren bezet.
He' Wpitwv-nc. mof-t mrrgen den
17den dezer (30 Juni) om 3 uur des!
ochtends oprukken en den vijand bij ver
rassing aanvallen. De brigade moet naar
rechts voeling houden met het Macedo
nische en Adrianopelsche korps vrijVilli-
gers. l 'II
3. De voorhoede van beide k'olonnes
moet des ochtends om 3 (uur de Zletowo
bereikt hebben. De opmarseh, moet Zoo
stil mogelijk plaats hebben, opdat de Vij
andelijke voorposten verrast, overroim-
pc!d en vernietigd k'unnen worden. D-aar-
gint een krachtige aanval. Bij alle
•gelen moet men vooral in h,et oog
houden verrassend o-p te treden.
Het stuk} was geteekend: Generaal
Entsjef.
Een allesbehalve mooie vondst is deze
brief voor de Bulgaren.
Over staking der vijandelijkheden
loopen nu weer de geruchten voorna
melijk afkomstig uit Petersburg en
Sofia. Naar de Parijsche bladen uit St.
Petersburg vernemen, heeft de Tsaar
persoonlijk bij de koningen van Bulga
rije en Servië op staking der vijandelijk
heden en op het onmiddellijk zendjen
van gevolmachtigden naar St. Peters
burg aangedrongen. Indien de beide lan
den weigeren, trekt Rusfapd zijn Voor
stel tot arbitrage in.
Een bericht uit Sofia meldt 'dat Danef
aan de Grieksche regeering heeft me-
op dit igeb'ied, niets, dat beantwoordt
aan de eischen» van een goeden smaak
en een ontwikkeld kunstgevoel, maar
wij zeiden het reeds als- hij even. -een
anderen kant will uitkijken, wordt aan
die verontschuldiging alle grond ont
nomen. 1
Er is in den laatsten- tijd nieuw en
frisch leven gekomen, in onze religeuse
kunst, en 'tf is ér nu een heerlijkheid,
Leeken en priesters. we denken aan
de paters Benedictijn-en, vooral die van
Beur-on hebben in religieus beeld- en
veel meer nog in plaatwerk een schoon
heid gebraöht, d-ié ontroerend is, die
ons, Katholieken, een bron is van reine
en verheffende godsdienstige gedachten,
maar ook den( ni et-Katholiek en eerbied
afdwingt.
En daarbij1; in onzen tijd kan meq
zich voor een' geringe som .afdrukken
verschaffen van de werken der grootste
meesters, waarvan de weergave zoo ge
trouw is, dat zij', -goed ingelijst, met
het origineel kunnen wedijveren, en zelfs
in het rijkste salon niet misstaan.
Dat deze eenigszins van de voorgaande
afwijkende liturgisqhe beschouwing er
toe moge bijdragen, dat onze kamers
meer dragen Jh.et stempel van onze Katho
liciteit die immers fieel ons leven moet
doortrekken om1 het te veredelen en op
te heffen.