m
Stembiljet.
B
D
Mannen van overtuiging.
BUITENLAND.
4e Jaargang
No. 1123.
Bureau OUDE SINGEL 34, LEIUEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POL'S Ongevallen-verzekering
en het GE1LLUSTREBRD ZONDAGSBL \D voor Leiden 9 cent per week
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1 30 per kw.ii.ui1. bianco
per post ].5ii per kw.w .al
Afzonueriijke 'num"iiers 2' u cent. mei üeïllu icerd Zondagsblad 5 ni.
Zaterdag
21
Juni
1913
De A >Vi j< i i:N HERRIJS b draagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden inededeeiingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit TWEE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
•JUNI.
Stembusopening Stembussluiting
8 uur's morgens. 5 uur's avonds.
Van ÉÉN stem kan het af
hangen. Daarom rust op iede-
ren kiezer een zeer zware ver
antwoordelijkheid. Stemrecht
beteekent a.s. Maandag in de
hoogste mate stemplicht I
Maandag hebt giji wederom een p i i ch t
te vervullen,! Die stembus voor de Pror
vinciale Staten roept u. Door uwe stem
moeten nu Christelijke mannen, onze
eminente candidaten, de heeren Per a
I en Van Wjij:k, worden gekozen. Wij
i vertrouwen, dat de opkomst dan zelfs
j nog beter zal zijb dan 'biji de eerste
I stemming. 1
I 't Is alsof na den uitslag van deTwëede
Kamerverkiezing velen met 'schrik zij'n
geslagen, nu zij naderbij zien komen
een toekomst, waarin de wetgeving met
lamheid zal zij'n geslagen door de onder-
drukkende oppermacht der sociaal-demo-
craten, die, alhoewel van "betrekkelijk
j geringe sterkte, geweldig de zweep zullen
doen knallen over de hioofden der vrij
zinnigen.
Moge ziilk een toekomstbeeld" nooit
een droeve werkelijkheid worden,! Dat
is de wensch van allen, die reeds bij
eerste stemming op de candidaten der
Christelijke, der huidige regeeringspartij
hebben gestemd. Dat is de wensch, naar
wij vertrouwen, van vele anderen, wier
oogen nu, na de Tweede Kamerverkie
zing, zijn opengegaan. JDiat moest de
wensch zijn van alle 'kiezers, die lief
hebben ons vaderland en ons Neder-
landsche volk in zijn geheel!
Dat de Leidsche kiezers aan de ver
werkelijking van dien wensch krachtig
medewerken door a.s. Maandag hun stem
te geven aan de candidaten der rechter
zijde voor de Prov.. Staten, de heeren
PEPA
en
v. WIJK.
Wees er toch ^an overtuigd Lcidsdhe
kiezers, dat de strijd gaat om b e g i n-
s e 1 e n. Vrijzinnige propagandisten irek-
ken wel; naar ons verzekerd wordt, rond
met praatjes over de kermis en dergelijke,
maar dat is 'n schijnbeweging, meer nie£
Neen, 't is hun te doen om de victorie
van hunne vrijzinnige beginselen,
evenzeer als 't j?'ij! ons, gaat om de over
winning van onze Christelijke begin
selen I
lederen kiezer moet dit helder voor
den geest staan wijl kunnen het niet
met genoeg nadruk zeggen:
Van de samenstelling der
Provinciale Staten hangt af de
samenstelling der Eerste Ka
mer, omdat de leden der Eerste
Kamer door en uiit die der Pro
vinciale Staten worden geko
zen. Is de Eerste Kamer rechtsoh, dan
kan zelfs een linksche Tweede Kamer
niet zoo heel veel kwaad doen. Maar
daartegenover staat: Is de Eerste Kamer
linkschdan kan zelfs een rechtsChe
Tweede Kamer niet zoo heel veel goed
doen. Dat de kiezers zich daar terdege
rekenschap van geven.
Op dus, Leidsche kiezers voor de
Prov. Staten! Denkt er aan, dat uw
stemrecht is uw stemplicht, en weest
propagandist, brengt ook zooveel
mogelijk andere rechtsche kiezers naar
de stembus.
Het gaat en dat is de ziuivere
waarheid het gaat voor en tegen
uwe C h r i s t e l ijl k e beginselen.
Eerlijke tegenstanders erkennen hiet zelf,
dat zij strijden tegen uwe Christelijke
beginselen! Weest dus mannen van over
tuiging en doet uw plicht!
In Zuid-Holland vooral moet nu alle
kracht worden ingespannen. De moge
lijkheid is niet uitgesloten, dat de vrij
zinnigen op het doode punt komen. En
zijn zij eenmaal zoover, dan kan spoedig
het Zuid-Hollandsche Statencollege om
gaan, met het gevolg, dat tien leden der
Eerste Kamer van rechts door tien leden
van links kunnen wofden vervangen.
Maar zoo ver is het nog niet. En het
zal ook zoover niet komen, dank zij het
plichtsgevoel onzer rechtsche kiezers.
Vrouwen
doet uw plicht.
Driegt er bij uw echtgenoot of zoon
op aan Maandag 'en Woensdag zijn
kiezersplicht te vervullen. Op deze
wijze kunt gij de beslissing van de Chris
telijke beginselen, die gij zoo hoog acht,
ook bevorderen buiten den huiselijken
kring! Op deze wijze vervult gij een
heerlijke roeping!
Heel Nederland ziet Maandag en
Woensdag met spanning naar Leiden.
'tZal van bijzonder groot belang zijn,
hoe hier de herstemming zoowel voor
de Provinciale Staten op. 'Maandag als
voor de Kamer op Woensdag afloopt.
Dat hangt ook voor 'n deel af van het
plichtsbesef onzer Katholieke vrouwen!
Vrouwen,, doet uw iplicht!
V Van twee blazoenen.
Ondanks den aanvankelijk miin-gun-
stigen uitslag van den stembusstrijd,
kunnen wij met fierheid het blazoen der
coalitie blijven opheffen. Met zelfver
trouwen zijin wij, steunend op onze be
ginselen, den kamp begonnen, en zourifter
omzien qaar vreemde, hulp zetten wij'
dien voort. Mogen we al geen meerder
heid behalen, we zullen toch met eere
het strijdperk kunnen verlaten, waar we
eensgezindheid en beginseLrouw hebben
ten toon gespreid. Met slaande trom en
vliegende vaandels trekken we dan af,
maar eerst ziiïlen we met onbezweken
moed nog trachten den tweeden aanval
af te slaan.
Geheel anders staat het met het bla
zoen der concentratie. Met trots werd
het indertijd opgeheven-maar de af
gewezen medestanders stonden des
niettemin gereed om er ook hun merk-
teeken op te drukkenen thans
wordt dat blazoen nederig omlaag ge
laten, teneinde den socialisten de ge
legenheid te bieden het te voorzien van
een roodên balk.
Wat zal menigeen links dat aldus be
smeurde wapen met leede oogen aan
zien, als het straks moet dienst doen
als verzamelteeken der troepen, die bij
den tweeden aanval tegenover ons staan.
Zeker, allen, die het volgen, doen nu
wel net of het zoo* heel mooi is zelfs
vrij'-liberalen bevelen immers socialisten
aan maar als de hitte van den strijd
over zal wezen, dan, wij zijn er zeker
van, zullen vele concentratiemaninein in
stilte zuchten: ware ons blazoen maar
even onbesmet gebleven als dat der
coalitie. 1
Die verwachting zullen de heeren in-
tusschen geheel aan zichzelf t e wijten
hebben. Waarom missen zijl den moed
te doen als wij! en iedere vreemde hulp
af te wijzen? Wiaarom zijn zij zoo' ver
blind om niet in te zien, dat de roode
hulp voor hen zal zijn als het paard van
Troje? Waarom durven zij op hun beurt
niet eens te zeggen: in ons isolement ligt
onze kracht?
Hoe 'tzij: het blazoen der coalitie
bleef ongedeerd en met onverzwakte fier
heid zullen wij het volgen, Maandag en
Woensdag a.s., en ook daarna.
In de war.
Het kan verkeeren, zei Breêroó.
'Prof. Heeres, die nog pas zoo hautain
verklaarde, dat hij1 om niemands stem
.bedelde, doch den kiezers aanspoorde
te doen wat hun plicht was, is nu van
zijn hoog standpunt afgestapt en ver
zoekt beleefd om de gunst en de re
commandatie.
Echter is hij met zijn tijd in de war.
Professor, het isi nog geen St.. Nicolaas'.
Waarom dan nu al uw klompen .bij
wagenvracht tegelijk den kiezers voor
gezet? Maar enfin, het is uw recht; zoo
goed als dat der rechtsche kiezers om
u den gard erin te geven.
Ergerlijk is echter, wat uw partijge-
nooten u .bakken, professor. Gij tocha ver
wachten we, hebt er part no ah."deel aan,,
dat.aan uw'klomp en gioote biljetten zijn
gevestigd, verkondigend,, dat, als uw
tegencaudidaat gekozen wordt, de klom
pen duurder zullen worden.
Of zijn ook die partijgenooten in de
war? Weten zij niet, dat onze Hol
la ndsche klompen uit Hollandse^
waaiiboomenhout gesneden worden, en
dus niets met een tariefwet te maken
hebben?
't Is kras, tot welke verblinding de
verkiezingen kunnen leiden!
V Open brief.
Aan de hooggeachte redactie van
de j,N, Rott. Crt".
,Wij staan er paf van! Wij, die dag in
dag uit zitten te peuteren op het redactie-
bureau van een locaal en (wat nog veel
benauwender is) clericaal Blaadje, wij
durven zoo iets zelfs in onze stout
ste droomen ons niet voorstellen!
Uw (blab, dat grrrroote liberale orgaan,
is toch maar bijl de pinken, het is actief
en volledig, zooals geen ander in ons
kleine, bekrompen, door de coalitie be
smette landje. Wat de aanleiding is van de
ze ontboezeming? Deze, geachte heeren;
Donderdagavond vergaderde te Leiden
de R. K. Kiesvereenighg, en Vrijdag
avond heeft uw blad er een verslag van,
meer dan zeventig regels, groot! En dan
te denken, hooggeachte redactie, dat uwe
directie gaarne de kosten van dat ver
slag- wil betalen, terwijl... ja, terwijl
er haas>t geen woord van waar is. Dlat
is pas royaal!
Ja, geachte heeren, ofschoon u een
and^r, een dieper en meer wijsgeerig
inzicht hebt in wat waar en wat niet
waar is, zult u het onze bekrompen
clericaliteit toich niet euvel duiden, dat
wij het een onwaarheid noemen, als uw
verslaggever meldt, dat er in district I
en 11 drie Christelijke candidaten worden
gesteld, terwijl er Slechts twee zijn. En
zoo zouden wij regel na regel kunnen
nagaan. Bijna alles is in strijd met de
waarheid, zooals wij; gewone menschen,
ons die voorstellen.
Toch, 'tmoet gezegd, uwe geëerde
„verslag"-gever weet er meer van, dan
,b.v. iemand, die dien avond in Amerika
zat. 'Hij heeft ongetwijfeld waf men noemt
de klok hooren luiden. Hoe dat moge
lijk was? Zelf is die persoon niet in
de vergadering geweest. Dat er onder
de onzen een verrader was, kunnen wij
ook niet gelooven. Ja, geachte heeren,
wij zouden zulk een persoon een ver
rader noemen. U zult het toch billijken,
als wij aan de bespreking van sommige
zaken geen publiciteit wenschen te
geven? Zoo iets doen zelfs- vrijzinnige
kiesvereenigingen wël! Doch ter zake,
hoe is 't mogelijk, dat uw „verslag"-
gever iets van de waarheid is te weten
gekomen? Sommigen fluisteren, dat hij
zich door klauteren en 'klimmen een
plaatsje heeft weten te verwerven, waar
hij alles kon afluisteren. Maar, geachte
heeren, als dat waar isi, dan is uw ge-
eerde „reporter" nog geen baas in die
kunst; hij! heeft dan geen plaatsje weten
te vinden, waar hij alLes. goed kon
hooren. En wij zouden u in gepaste
bescheidenheid en diepen eerbied den
raad willen geven, voortaan een schoor-
steenve ger met dat werk te beiasten.
Zoo'n man "kan desnoods in de schoor
steen kruipen. En u behoeft niet bevreesd
te zijn, dat een persoon van zoodanige
maatschappelijke positie geen 'juist ver
slag kan maken. Onjuister dan dat van
gisteravond kan het moeielij'k zijn.
Heusch waar, hooggeachte redactie, u
hadt het geld voor dat „verslag" beter
kunnen gebruikenom nog wat klom
pen te laten koopen voor den wagen,
die a.s. Wioeüsdag waarschijnlijk weer ter
aanbeveling van de candidatuur-Heeres
door Leiden zal rijden. Want met dien
raad willen wij onzen brief sluiten (wij
zijn een weinig afgedwaald) als prof.
Heeres in de Kamer komt, komt hij er
niet op z'n pantoffeltjes, doch wordt er
binnen gedragen op .een wagen met
klompen.
Voor de herstemming ter verkiezing van
twee leden voor de Prov. Staten in het
Kiesdistrict Leiden op Maandag 23 Juni 1913.
Aanwijzing
der keuze.
Namen
Voor
letters.
VAN DER ELST
VAN GRUTING
PERA
VAN WIJK.
A.
D.
W.
W. F.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Eindelijk is het antwoord van Bulgarije
ingekomen op het verzoek van Servië om
herziening van hjet
verdrag van bondgenootschap.
Hierin geeft de B|ulgaarsche regeering
te kennen dat het hjaar hevig spijt en:
verbaast, Servië de bindende kracht van
het verdrag te zien bestrijden zoo 'kort
nadat resultaten van zoo .groote histo
rische beteekenis zijn bereikt, welke de
verdragen op initiatief van Bulgarije ge
sloten, behoorden te bevestigen.
Servië en Bulgarije, zoo luidt het
voorts in bet antwoord, hebben niet an
ders gedaan, dan hun verplichtingen ten
uitvoer leggen, niet meer en niet minder
overeenkomstig de gemaakte afspraken.
De Bulgaarsche regeering kant zich
met alle kracht en de stevigheid ge
grond op het verdrag en- de rechitvaar-
digheid van haar zaak, tegen het denk
beeld, hetzij van herziening van "het ver
drag van bondgenootschap, hetzij! van
een nieuwe verdeeling van het veroverd
gebied tusschen Bulgarije en Servië, het
zij van deelneming van Griekenland en
Montenegro in deze nieuwe verdeeling.
Diep overtuigd van de noodzakelijk
heid van het verbond, hjétwel'k! tot dusver
voor beide volken zulke goede resultaten
heeft gehad, doef de Bulgaarsche regee
ring een vriendschappelijk beroep op de
Servische regeering om zich van hetzelf
de gevoelen te laten doordringen en tot
het inzicht van de noodzakelijkheid te ko
men om het verdrag te ha'ndh|aven en
zijn bepalingen nauwgezet in acht te ne
men, aismede om van zijn eisch tot her
ziening van het verdrag af te zien en zich,
ten opzichte van het betwistbaar gebied
zoo spoedig mogelijk a,an de beslissing
van den scheidsrechter te onderwerpen.
In antwoord op deze nota hernieuwt
Servië het voorstel tot demobilisatie van
3/t des legers en blijft afandringen op
het houden der ministerconferentie, voor
men tot arbitrage zijn .toevlucht neemt.
De toestand
blijft, zooals de „Lokjal. Anzeiger" op-1
merkt, hopeloos verward. De eenige
troost ligt nog in den vasten wil van
Rusland, om in samenwerking met de
andere mogendheden een nieuwen oor
log op den Balkan te v erhinderen en in
de vredelievendheid van koning Ferdi
nand, die nog steeds genejigd is de be
sprekingen voort te zetten. Als zeker
kan men aannemen, dat het niet tot
een oorlog zal 'komen, zoolang niet ge
bleken is, welke houding Roemenië zal
'aalnnemen b'ij" een nieuw conflict.
Te Boekarest moet men dan ook den
sleutel van den tegenwoordigen toestand
zoeken en de diplomatieke pogingen
van de betrokken staten, zoowel als van
alle vrienden van den vrede zijin op het
oogenblik voornamelijk erop gericht, in
vloed uit te oefenen op de houding van
koning Carol.
Hoe gevaarlijk de spanning tusschen
Bulgarije en Servië weer geworden is
komt uit in de artikelen van de offü-
cieuse pers.
Danef's orgaan, Bulgaria schrijftDen
Serviërs blijft niets over dan op den
grondslag van het verdrag van bond
genootschap arbitrage te aanvaarden zij
zullen anders door het geheele Slavische
ras en in de wereldgeschiedenis verant
woordelijk gesteld worden voor den
broederoorlog die ieder oogenblik en op
't onverwachtst 'kan uitbreken.
Die Mir, Gesjofs orgaan, .acht 't voor
ieder duidelijk, dat Servië alle mogelijke
moeite doet, om een scheidsrechterlijke
uitspraak te ontgaan. „Servië maakt zich
niet alleen aan trouwbreuk tegenover
Bulgarije schuldig, het weigert opk zioh
aan internationale verdragen te houden
en verzet zich daardoor "tegen Europa
dat den vrede wil en tegen Ruslanjcï,
welks staatshoofd, als scheidsrechter is
aangewezen. Laat ons hopen dat Rus
land met steun van Europa, Servië bin
nen den korst mogelijken tijd tot erken
ning zijner plichten brengt, want zijn
uittartende houding is ons reeds lang on
verdraaglijk".
Het blad Zegt verder dat het schrik
bewind van Serviërs en Grieken tegen
de Bulgaren in Macedonië spoedig uit
moet zijn, en besluit met de woorden,'
„wij zijn op alles voorbereid."!
De Brunswijksche kwestie,
is veel helderder geworden door het
volgende bericht in de „Nordd. Alg.
Ztg."' Prins Ernst August, zoo meldt
het blad, richtte op 20 April een schrij
ven aan den Rijkskanselier, waarin h'ij
mededeelde, dat zijn vadfer, de hertog
yan Cumberland, het besluit had geno
men, wegens de waarschijnlijke ophef
fing der Bjondsraadjbesluiten van 1885
en 1907, het rechjt op de regeering in het
hertogdom 'Brunswijk op hem over te
dragen. De jonaste gebeurtenissen,, voor
al de verloving :v,an den prins met prin
ces Victoria Louise, Webben in den
rechtstoestand te dier Zake een wijziging
gebracht. Met toestemming van zijn va
der verzocht prins Ernest August de b'eU
noeming tot officier in het Pruisische
leger, waarbij hij onder eede beloofd|ö
trouw en gehoorzaamheid aan den Keizer
en Koning. Dit is tevens een belofte
niets te zullen ondernemen met het doel
het territoriale bezit van Pruisen te wij'-
zigen. Deze toestand zal, naar de mee
ning van den prins, de opheffing der
vroeger genomen besluiten van den
Bondsraad rechtvaardigen.
Deze verklaring merkt de „Köln. Ztg."
terecht op beteekent (byet einde der Wel-
fenkwestie.
Nog is door den ouden hertog van
Cumberland evenmin als door prins
Ernst August, een openlijke en besliste
verklaring afgelegd, dat zij, afzien van
hun aanspraken op Hannover, maar door
beiden zijn toch indirecte en zijdelingsehe
verzekeringen gegeven, die voldoende
zijn om de zekerheid te geven, dat-zij
geen pogingen meer zullen doen om hun
aanspraken krach,t bij te zetten en tracht
ten ze te verwezenlijken. De oude hertog
hleeft zijn rechjten op den Brunswijkschjen
troon overgedragen aan zijn zoon, en deJ
ze heeft verklaard, geblonden te zijn door
zij'n vaandel-eed aan cfen koning van Prui
sen „niets" te zullen doen of ondersteu
nen, wat daarop gericht is h;et tegen7
woordige bëZit van Pruisen te verande
ren." Waardoor Idus (duidelijk aangegeven
is, dat prins Ernst August nietskzal on
dernemen, om het oude Hannover weer
te herstellen.
De oude hertog Ihjeeft afstand gedaan
van zijn rechten op den BlrunswijksOhfen
troon, in de h(oopi, dat de bjondsraadjbe
sluiten van 1885 en 1907 zullen worden
opgeheven.
Door hiet bjedoelde besluit van 1885
werd uitgesproken, dat de regeering van
den hertog van Cumberland over Bruns
wijk niet vereenigblaar w,as met de grond
beginselen van de bonds verdragen en d!e
rijks-grondwet wegens zijn aanspraken
op een deel van hjet Pruisische grond
gebied, en dat Wij dus niet aan hjet hoofd
van Bruhsw'ijk kon blijven.
In het latere besluit van 1907 werd be
paald, dat, zoolang ook maar een lid
van het hruis Cumberland de aanspraken
op Hannover stellen bleef, de regeering
van een ander lid niet ged(uld zou kun
nen worden, ook al zou dit lid afstand!
doen van zijn aanspraken.
Waarschijnlijk zal nu de bondsraad!
deze besluiten inderdaad ook opheffen ën
daarmede prins Ernst August de kans
openen den troon van Brunswijk te be
stijgen, dat nu beheerd wordt door her
tog Johan Albrechit van Mecklenburg als
regent.