5
DE TWEE VRIENDEN.
BINNENLAND.""
4e Jaargang
No. 1084.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
-i.gezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngeyraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
Bureau OUDE SINGEL 54. LEIDEN
Interc Telefoon 935. Postbus 6.
Drr BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
oer post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2V9 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent
Maandag
Mei
1013
Waarom rechts stemmen
Opdat de openbare school
niet langer bevoorrecht worde
met het door allen opgebrachte
geld.
Wie zouden vandaag 'ns nagaan, hoe
veel men in Leiden en andere gemeenten
van de belastingen, door allen opgebracht,
besteedt voor de op-enlbiare school.
Die cijfers, die wiji hier laten volgen,
zijn ontleend aan de brochure „De Eind
strijd voor de vrije^s-ohool" door Ohr. L.
Wjesseling Mzn. "In het jaar 1910 kostte
het openbaar onderwijs aan de volgende
gemeenten de volgende sommen:
(Leiden f 171.793,27J/2
Alphen - 2.234,07i/2
(Gouda - 31.974,04
Hiazerswouide - 1:117,90
(Hi 11 ego m - 5.745,51 Va
Lisse - 1.746,li-
Nieuw koop - 700,291/2
IN o o r d w ijk - 1.949,35
Oegstigeest - 2.906,851/2
Sassen heim - L640,99i/2
(Voorschoten - 3.881,711/2
[Wlassenaar - 2.267,42
(Woerden - 2.412,42
iZoeterwoude - 397,37i/2
Deze voor de gemeenten dikwijls be
trekkelijk groote 'bedragen werden oj>
gebracht door alle belastingbetalers
en gegeven alleen aan de voor
standers van de openbare school.
Zij, die een biijlzondere school wen-
jschen, moeten daar maar zelf voor zor
gen. Zoo spaarden in Leiden om
Slechts één cijfer te noemen de voor
standers van de bijzondere school in 1910
aan de gemeente uit de som van
103:349,28i/2, waarop zij hetzelfde recht
hadden als de Voorstanders van de qpent-
bare school.
En nu vragen wij JVLag deze onduld-
bare onrechtvaardigheid nqg langeiil
(voortduren
Eigenwaan.
De afdeeling Amsterdam van den „Bond
van Nederlandsdhé" Onderwijzers" heeft
verleden week weer eens een vergade
ring gehouden, omdat zij de openbare
school bedreigd acht.
Gelijkstelling der bijzondere school met
de openbare vinden de heerem blijkbaar
een bedreiging: hun school moet bevoor-
:echt blijven.
Wie kennen dat liedje al van buiten,
zoodat we hier alleen de aandacht willen
vestigen op een nieuw couplet, gericht
legen den AmsterdamsChen wethouder
van onderwijs, den anti-revolutionairejn
mr, S. de Vries Czn.- L
Indien deze wethouder daden pleegde,
waarover de Amsterdamsche openbare
school zich te beklagen heeft, zouden we
zulks verleden wéék wel hebben ver
nomen.
Hiervan edhter niets! De heer Die Vries
past de komende gelijkstelling reeds zoo
toe, dat hij wat als overheidspersoon
trouwens zijn eenvoudige plicht is voor
de openbare school onberispelijk zorgt
IWjel blijkt hij! den openbaren onder-
FEUILLETON.
177)
Gagnard begaf zich naar een klein ka-.
Hertje, aan het einde van den graan
zolder en de waa^d uit D|e Gojudfen
Leeuw ging .den dokter halen, een
voudig, zonder een wooird' van tegen-*
spraak of eenige aarzeling.
Toch waagde hij zijn hoofd.
'[Die wet was streng.
Voor hetzelfde wat hij nu deed, had
men den graaf en de gravin de Trémazan
ter dood gebracht.
Hoqyele groote daden werden er in
<Iien tijd verricht, zonder dat men jer
veel acht op sloeg: groote .misdaden,;
groote wreedheden eenerzijds, daden*
van heldenmoed en toewijding ander
zijds.
Binnen een kwartier was Gouray te-
fig.
De dokter volgde hem.
Het paard was verborgen in een hoek
van den stal, de ruiter in een hoek van
graanzolder.
iDe operatie had plaats zonder d!at)
de gewonde een klacht slaakte.
wijzers, voor zoover dezen niet als zoo
danig aan politiekerij ,te buiten gaan,
dwars te zjtten. Jjsipecjaal nemen zij den
wethouder kwalijk diens onlangs in Den
Haag gehouden kiesvereenigingsrede,
waarin hij zou gezegd hebben: lo. dat
de openJbare onderwijzers geen eerbied
voor de wet willen aankweeken; 3o. dat
ziji slechts willen een verplichte neutrale
staatsschool, en 3o. dat liet volk van
Nederland op zijn hoede moet zijn voor
den openbaren onderwijzer.
Deze beschuldiging 'fiad den heer Van
Det, een der spreikers, „pijnlijk getroffen
en het verwonderde hem, dat dempers
er niet tegen opgekomen is". Hij1 be
toogde, „dat elke openbare onderwijzer
eerbied voor de wetten van het land aan
kweekt, in 't bijzonder let wel! de
soc.-democratisqhe onderwijzer met zijn
eerbied voor discipline en voor de eens
genomen besluiten. Niettemin slingerde
mr. De Vries, het wethouderlijk' kleed
afleggend, de beschuldiging door het ge-
heele land.
„iDiat die woorden, zelfs gesproken door
een man met het prestige van mr. Die
Vries, niet de minste beroering veroor
zaakten, achtte de heer Van Diet het
beste bewijs* dat het innerlijk vertrou
wen van het Nederlandsche volk aan den
kant der openjbare onderwijzers is,"
Men zal toegeveneen flinke portie
eigenwaan bevatten deze woorden vain
den AmsterdamsChen spreker weL Z. L
hadden de pers en de publieke opiinie
onmiddellijk partij .moeten trekken voor
den openbaren onderwijzer, die 't,,,inner
lijk vertrouwen" enz. enz.
't Is edhter niet geschied. Pers en
publieke opinie bleven kalme toehoorders.
Zou dit niet bewijzen, mijnheer Van
'Det, dat het met 't ^innerlijk vertrouwen",
waarop u prat dadhit tfe kunnen gaan,
heusdh zoo erg niet gesteld is? Uw ver
politiekte bond ondermijnt gestadig zelf
dat vertrouwen en dit is door frases
over de voortreffelijkheid van „in ;t bij-
zonder de sociaal-democratische onder
wijzers" (hm!) niet goed te maken.
V Verdeel en heersch.
Mr. S. van Houten tracht in een langen
brief de bewering van dr. Nolens onwaar
te maken, dat de concentratie, zoo ziji
geen meerderheid krijgt zonder de so
ciaal-democraten, van de la-atsten .geheel,
-en al zal [afhangen. Het gaat hem echter
niet heel goed af, en hij tracht daaroimi
den kiezers- een ander toekomstbeeld voor
te houden. Zoo de vrijzinnigen op zich
zelve geen meerderheid mochten behalen
zal het niet noodig zijn dat zij bij da
sociaal-democraten hun steun zoeken,
daar er nog een vierde partij kan wor-"
den gevormd, zegt hij.
„Ik zal mij niet vermeten, aan de van
ouds anti-liberale kiezers en gematigd;-
onverschilligen, die 'in de laatste jaren
rechts hielden, maar nu tegen dwangver
zekering en tariefverhooging zijn, raadi
te geven. Zij zijn in een lastig dilemma^
als zij slechts tusschen een coalitiemani
en een sociaal- of vrijzinnigf-democraat
kunnen kiezen -en zullen ongetwijfeld in
Toch was zij pijnlijk.
De kogel zat diep tusschen twee rib
ben.
Toen de dpkter hem aan den gewond©
liet zien. glimlachte Gagnard.
Gelukkig dat het kruit van dient
gendarm niet van al te beste kwaliteit
was zegde hij. Wanneer zijn regeering
hem beter had uitgerust, dan leefde die
arme drommel nu misschien nqg en lag
ik onder de groene zoden.
De dokter had inmiddels de wond ver-,
bonden en daarna legde de gewondlö
zich rustig te slapen.
Het werd druk in de herberg.
Voorbijgangers traden binnen, een pa
trouille dragonders stapte af en liet zich
een ontbijt voorzetten.
iDie notaris Sénécan en nog een paajrt
stamgasten kwamen ook hun dagelijksch
bezoek brengen.
Niemand vermoedde, dat een "Chouaan
want dat was de gewezen boschwach
ter van La Guyonnière inderdaad
hier werd verpleegd gevoed en ver
zorgd met de grootste oplettendheid.
Toen de avond gevallen .was, stond
Gagnard op ondanks zijn wond, waar
mee een minder gehard man dan hij mis
schien 6 weken te bed gelogen zou heb
ben, nam zijn wapenen, wikkelde zich
in zijn mantel, sprong op Rougeaud, die
districten, waar rechts tegenwoordig de
meerderheid heeft,, aan dit dilemma,
slechts kunnen ontkomen door een eigen
candidaat te stellen of een candidaat,
dien de coalitie verwerpt, te handha
ven. Of zij dit doen willen, moeten 2$
zelf weten, maar als zlij het doen, zou!
dunkt mij plicht mijner geestverwanten
zijn, in districten, waar een liberaal geen
kans heeft, met hen in overleg treden.''
Is het niet duidelijk, dat de vrijzinni
gen profijt willen trekken van een af
scheiding onder de jechtsche kiezers, van
een vierde partij?
Biij dezulken willen "zij hun kracht zoe
ken, gedachtig aan de kpreukVerdeel en
heersch.
titJliniNLAlNLL
ALGEMEEN OVERZICHT.
Ondanks de groote woorden der laat
ste dagen blijft Oostenrijk nog steelcfs
talmen met zijn voorgenomen ingrijpen
'in de
Montenegrijnsche kwestie
BJijkbaar wil het nog, nu de gezanten
conferentie van Donderdag weer niet
tot resultaat gekomen is, afwachten waf
heden het resultaat der vergadering zal
zijn. Feitelijk echter mogen we de jong
ste vergadering niet geheel en al zondier
tgevol'g noemen. Blijkbaar zijn de gezan
ten het wel eens geworden over econo
mische en territoriale schadevergoeding
aan Montenegro voor het opgeven van
Skoetari, jdoch men zit vanwege het
prestige met het aanbieden daarvan wel
eenigszins in de maag.-."Daar teek de mo
gendheden steeds verklaard hebben dat
Skoetari bij Albanië behoort en niet in
genomen mocht worden, kunnen ze nu
moeilijk voor het verlies van Skoetari
Montenegro rechtstreeks een vergoe
ding aanbieden.
Het schijnt echter reeds langs een om
weg en in diplomatieke termen gesch'jed
te zijn en voor de eerste maal zou nu
Nikolaas bewezen hebben de goede ver
staander te zijn, die het halve .woord
slechts noodig heeft. Naar verluidt uit
Cettinje heeft de regeering in overleg
met den Koning besloten om tegen Don
derdag een bijzondere zitting van de
Skoeositina bijleen te roepen.
Het is wellicht niet al te gewaagd-
te veronderstellen, dat een, en ander
met elkaar verhand houdt. Men houde
echter in het oog dat Oostenrijk zich nog
altijd kant tegen iedere toekenning van
vergoeding, zoolang Skoetari niet ont
ruimd is. 1 f
De mogendheden achten ftet echter
niet moeilijk een formule te vinden, die
allen kan bevredigen, maar op het oogen-
blik is er geen enkele „aanwijzing, dat
zulk een formule is gevonden en bij ge
breke hiervan is er vooralsnog geen re
den om te voorspellen dat Skoetari ont
ruimd zal worden. x 1
Moge nu al de kwestie 'om'Skoetari!
zijn grootste scherpte hebben verloren,1
met die van i
goed was uitgerust en ppgesjterkt en,
reed de stad uit even kalm „als hij 'er inH
gekomen wa§.
Van den waard, die bij deze gelegen-*
heid getoond haid een ihiet mindier moedig
Iman te zijn (dan hij, had h'ij met een krach-
tigen handdruk afscheid' genomen.
Gouray, die volkomen gerust was om
trent het lot van den gewonde, las met
aandacht den brief over, dien hij van
Rose de Trémazan had ontvangen.
Daarop dacht hij na.
De smart van Thérèse Nollan watf
hem bekend en nu had Rose hem de hare
meegedeeld.
Van beide meisjes was hij de vertrou
weling.
Hij bedacht diat zij wellicht elkaar kon
den troosten, dat dit beier voor beiden
was dan eenzaamheid en scheiding, dat
Thèrése Nollan tot geen slechte daden'
in staat was en dat de mifeidia'd'en en
laagheden van haar onwaardigen broeder
niet op harir hoofd mochten nederdalen.
In zijn bezit was een sleutel van d[
kleine tuindeur, die toegang gaf tot hot»
huis van Nollan.
Hij en de brave dokter Biachelin waren
de eenige vrienden en de eenige troos-l
ters van het ongelukkige meisje.
Toen de herberg ledig was en hij de
vrije beschikking had over zijn tijd, sloof
Albanië
is dit zeker niet het geval. Het „IBlerl.l
Tagebl." acht het mogelijk, dat Oostenn
rijk en Italië overeenkomen Albanië;
yoorloopig te bezetten, Indien zij daarn
toe overgaan, ligt misschien een v-erdee-L
ling van den nog niet geboren staat im
het verschiet.
Berichten uit Weenen versterken deze
'opvatting-, Naar men toch aan de „Lok.'
Anz." seint, wordt daar de neiging steeds
.sterker om Italië zijln zin te geven eni de
oplossing van de Albaneesche kwestie
aan te vatten door een gemeenschap
pelijke actie in Albanië zelf. Het herstel
van de orde in Noord-'Albanië, djat de
taak van Oostenrijk-Hongarije zou Zijn,
is echter uit militair oogpunt een veeil
moeilijker taak dan de actie tegen Skoe
tari alleen. Het is daarom noodzakelijk]
gebleken ongeveer 50.000 man meer op
de been te brengen dan men oorspron
kelijk voornemens was. Deze 50.000 man
moeten over zee naar de Albaneesche
kust gebracht worden, pn de Oosten-*
rijksch'-Hongaarsche regeering chartert
daarom onophoudelijke transportschep
pen. De vermeerdering van de troepen
mef 50.000 man eisdht eenigen tijd en de
actie, die Oostenrijk-Hongarije, in sa-,
menwerking met Italië wil beginnen,
wordt daarom niet alleen in afwachting
van de gezantenconferentie van heden
vertraagd, maar ook doordat men eerst
dit expeditiekorps in gereedheid moet
brengen. Men kan verwachten, dat voor
het begin van het krijgsbedrijf in Al
banië nog wel een week v-erloopen zal.
Uit de omgeving van den Oostenrijk-
schen general en staf zegt de correspon
dent van de „Voss. Ztg." vernomen te-
hebben, dat de overeenkomst met Italië
in orde is. Italië zal te Walona en Siajiti
Quaranta 40.000 man aan land zetten
en Albanië tot aan de Skoembi bezetten.
Oostenrijk zal te San Giovanni di Me
dia 5-0.000 man aan land zetten en ook
in Diurazzo een aanzienlijk getal troepen
Van Medua uit zullen de Oostenrijksche
troepen tegen Skoetari oprukken. Als de
Montenegrijnen op de oprukkende Oos-
rijksche troepen mochten vuren, dan zal
ook ten opzichte van 'Montenegro de
oorlogstoestand van knecht worden.
Evenals in Bosnië en Herzegowina zou
gisteravond jn Dialmatië de kleine staat
van beleg afgekondigd worden, in Kroa
tië en in de Hon-gaarsche komitaten aan
de Servische grens waarschijnlijk de
Hongaarsche krijgswet.
Wat betreft het optreden tegen Mon
tenegro, mag dit bericht nog ernstig be
twijfeld worden, daar het vrij officieus
uit Rome wordt gemeld dat Italië niet
imet Oostenrijk zal samengaan als dit een
scheiding van Montenegrijnsch grondge
bied op het oog heeft. In verband ook
vmet het reeds hiervoor vermelde, lijkt het
eveneens onwaarschijnlijk.
GEMENGD.
Maandag, zoo meldt de Romein-
sche correspondent van de „Koln. Volks-
zeitung", zullen de audiënties voor
kardinalen en bisschoppen bij den
Paus weer beginnen. Daar de genees -
heeren Z.H. voorgeschreven hebben zoo
veel mogelijk in de buitenlucht te ver
toeven, zullen de pelgrims waarschijn
lijk in de Vati-caansche tuinen ontvangen
worden. De Bieiersche pelgrims zullen
morgen door den kardinaal staatssecre
taris in audiëntie worden ontvangen.
De beslissende zitting van de con
ferentie ter beslechting van het geschil
tusschen iRoemenië en B u lg ar ij e
is op Woensdag a.s. bepaald'.
President AugusHe va,h
Haïti is Vrijdagavond na een korte
ongesteldheid overleden.
Toen de g r o o t h e r t o g v a n B| a-
d e n gistermiddag van 'Karlsruhe komend'
op het hoofdstation te Mannheim in een'
wagen plaats nam, om.naar de rennen'
te rijden werd een aanslag op hem
gepleegd. Een onbekende sprong met!
een klein geopend mes in de hand op die'
treeplank van den wagen. D|e groot-her-
tog stootte den man terug, die daarop ge
arresteerd werd. Hij zette zijn rit naai;
hét renterrein voort. De gearresteerde
moet -krankzinnig Zijn.
Die Engelsche gezant stelde presi
dent Huerta in kennis van E nge 1 a mdfs
erkenning derMexicaansche re
geering en overhandigde hem e en
eigenhandig geschreven brief van ko
ning George.
Die „Osservatore Romano" pu
bliceerde Zaterdagavond een officieele
jnededeeling dat bij de aanstaande p 0-1
li tieke verkiezingen in Italile
de Katholieken de tot dusver gevolgdie
gedragslijn zullen volgen en geen eigen,
candïdaten stellen.
- - A u 31 r a 1 i ,e n N 2 e u v -Z c e-A
land hebben een verdrag van wederkee-.
righeid gesloten ten aanzien der o ude r-
domsp ens(ion eering.
Die toestand in de steenkolen
mijnen va n Z u i d - W a 1 e s is veel
verbeterd. Waarschijnlijk zal Maandag,
a.s. in bijna alle mijnen het werk her-,
vat worden.
Zaterdagmorgen vroeg hebben
kiesrechitvrouwen een nieuwen
vleugel van een openbare school te(
Ashley in Aberdeen in brand, gestoken.
De schade beloopt ongeveer 599 p.SL
Geschriften over vrouwenkiesrecht wa-1
ren verspreid om het gebouw.
Die staking der pietaal-arbeiders is te
Parijs algemeen. In andere vakken wordf
gedeeltelijk gestaakt. Slechts de ledeni
der katholieke vereenigingen werken.
Koninklijke besluiten.
Bij kon. besluit is J. W,. H. Koster^
gewezen commies aan het departement
van Buitenlandsche Zaken, benoemd toti
ridder in de orde van Oranje-Nassau
zijn benoemd tot ridder .in dë orde
van den Nederlandschen Leeuw mr. L.,
J. A. Trip, referendaris bij het departe-l
ment van Financiën en A. L. Kulenkam-p
Lemmers, agent van het ministerie van
Financiën en directeur van de Grootboe-)
hij zijn deur, b^gaf zich naar de
die langs den tuin van Nollan liep, open-'
de de deur en trad de keuken binnen^
waar Nicole Ledru aan het avondhiaaj
zat met haar kameraad Benoit.
Hij vroeg:
Waar is juffrouw Thérèse?
Op haar kamer. Gij kent den weg.
Zij zal wel verheugd zijn u te zien. Ga
maar naar boven.
Thérèse Nollan stond reeds aan de
deur van haar kamer met een kaars "in
de hand om den laten bezoeker te ontJ
vangen.
Een bronzen lantaarn hing aan den
zolder, boven de breede trap met tre
den van graniet en verspreidde daar een
zwak licht.
Het meisje verwelkomde "haar buur
man met de woorden
Zoo zijt gij daar, Gouray. Het is
goed van u dat ge mij eens in mijn een-'
zaamheid komt opzieken.
Zij scheen ongerust.
Wat zou hij haar hebben mee te dee*
Ten.
Slechte tijding waarschijnlijk.
Al sedert een jaar had zij niets and-erg
vernomen en zij was er reeds op- voorthe-
•reidl).
Toen zij op haar kamer alleen waren,
waarvan zij de deur achter hem geslo-*
ten had vroeg zij
Hebt ge mij iets van Jean mee te
deelen
Qouray schudde het hoofd.
Is hem ietsi overkomen
Neen, maar er is een ander over
wie ik u spreken wilde.
Wie?
Zijn zuster.
Rose 1
Zij heeft piij; in vertrouwen ge
schreven.
Waar is zij?
In vrijheid.
Sedert lang?
Eerst sedert een paar dagen. Zij
mag Parijs niet verlaten zonder een1
machtiging, die ?ij zeker niet krijgen
zal.
Dus? 1 1
Zij is diep treurig, zooals1 gij wel
denken kunt.
Ongelukkig, misschien zonder mi dn
delen
Ik vrees het.
En waar is zij nu?
Bij een oude dame, die haar heeft
opgenomen en met wie zij in de ge-I
vangenis heeft kennis1 gemaakt.
(Wiordt vervolgd).
