16
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
4e Jaargang
No. 1069.
Ecicbcke ©oti/tcmt
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DH BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekerin-
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Lelden 9 cent per wer
/l.lü per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Frar1
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2V, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Woensdag
April
1913.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75p elke rsgel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
V Waarom rechts stemmen
Omdat onder deze regeering
door het d e,parte m ent van Land
bouw, Nijverheid en Handel
wetten zijn tot stand gebracht,
waarbij de arbeid in eer e wor dt
hersteld, de arbeiders worden
bes ch ermd,
Nu denkt een ieder bij dit antwoord
onmiddellijk aan de Invaliditeits-,
Ouderdoms- en Ziekteverzeke
ring. Zeker, dat z[ijn wetten, waarvan
wij kunnen getuigen eerstens, dat zij den
arbeidersstand en indirect geheel het Ne
derlands Oh e volk tot zege zullen strek
ken, tweedens, dan zfij bewijïze Jiet on
derling geharrewar en de bestrijding
nooit onder een linksche regeering zou
den zijn tot stand gekomen, no,ah iets,
wat er op geijijkt,
Maar er is meer op dit gebied gedaan,
rel meer. Denken we aan de wetten
tot reorganisatie van de arbeidsinspectie,
tot herziening van de Ongevallenwet, aan
de A r bi e i d s w e t En voordat we Ver
der gaan, willen we even in herinnering!
brengen, welke de bepalingen zijh van
de Arbeidswet. 'Die volgende korte sa
menvatting ontkenen we aan het mooie
brodhuurtje van Piaul Goulmy „Heeft
het ministerie Heemskerk zfijne beloften
vervuld'Die wet bepaalt, dat bescherm
de personen z|ijin:
a. Kinderen beneden dertien jaar, .oif
g leerplichtig, bi. Jeugdige personen,
beneden ^zeventien ia ar. yirousicem van •*-
lentaen jiaar of ouder;
Diat een kind beneden dertien |aar of
oog leerplichtig in den regefll geen adbleid
verrichten mag;
dat jeugdige personen en vrouwen fn
labrieken en werkplaatsen niet langer dan
ten uur per dag en acht en yijftig uur
per week, niettussidhen 7 uur des avonds
tn 6 uur des morgens arbeid mogen ver
lichten i
dat gehuwde vrouwen of Ongehuwde,
doch met de waarneming van eene huis
houding belaste vrouwen in fabrieken
en werkplaatsen des Zaterdags na 1 uur
des namiddags in den regel geen arbeid!
igenu. Verrichten
dat jeugdige personen en vrouwen in
ka regel geen arbeid mogen verrichten
r fabrieken en werkplaatsen op Zendag
li in het etmaal, door hun kerkgenoot-
Schap als wekeljijjkschen rustdag aange
geven;
dat aan jeugdige personen op aan
vraag in den regel des namiddags na vijf
uur gelegenheid moet worden gegeven
de lessen te volgen in inrichtingen voor
godsdienst-, yoortgezet-, herhalings- of
Vakonderwijs,
Wjïj hebben dit kort overzicht gegeven-
om duideljijk te maken, hoe wij aan dit
ministerie hebben te danken, dat aan het
liberale systeem:, waarbij kinder- en
Vrouwenarbeid dikwijls op schandelijke
V'ijze werd geëxploiteerd, paal en peik
s gesteld, zonder (zooals het socia üs-
lis ch systeem zou etschen), te zeer,
.ongemotiveerd, willekeurig in te grijpen
in ,de vrijheid der werkgevers,
V Blindheid.
't Wordt een hopeloos geval, wanneer
Iemand zjijn fouten vooir deugden gaat
janzien»
Dit nu doen de Joug-Vrijzinnilgen, want
ie voorzitter van den Rond hunner piror
paganda-vereenigiingen zeide iii een kies
tere e ni,gings-vergadering te Rotterdam:
hIn ieder land is noodig een her
vormingspartij!, die zich aanpast aan
de gewijzigde omstandigheden en lei-
danig geeft aan de maatschappelijke ont-
iwikkeling. Die taak kan in Nederland
alleen door de vrijzinnigen vervuld
iworden. De dericalen kunnen het niet,
omdat z{ij vastzitten aan hunne dogmata
en daardoor behoudend zijn. Die taak
al even weinig weggelegd voor de
60'aaaldemocratie, waarvoor spr. overiv-
tuis veel bewondering heeft. Zij is
veel gebonden aan een te
ïoren vasigesteLoe lijn van maatschap
pelijke ontwikkeling, diiie dag aan dag
fouten vertoont."
In "t voorbijgaanmen lette op di,e
tagstvallig uitgesproken „bewondering"
toor de s oriaaldemocratie.
Jat tiu de hoofdzaak van het Cj^aat
«treft, ieder heeft opgemerkt, dat het
liberalisme den laatsten tijd alle stuur
vastheid 'mist, maar volgens dezen spr
Iker hfij heet I. H,. J. Vos isd
juist een deugd. JVlen moet zich, ws
van beginselen want dezen te hluldp
verwijt hij ons gewoonweg bi^e
omstandigheden aanpassen, zich inlei
dend een hervormingspartij te zijh..
Men moet toch waarlijk met po^eke
blindheid geslagen zijn om dei'etijke
©telling te kunnen verkondigen.
En deze redenaar werd nogt0^^
juicht ook l
ALGEMEEN OVERJlCHT.
Men dacht gister reeds ed groot eind
op streek te zijn met de
vredes-onderhandelingeo
zbodat al gemeld werd dat de oorlogt-
voerenden een wapehstilsta*d Van dien
dagen hadden gesloten. ?oover Is het
echter nog niet. Wiel a^iten officieelia
KonstantinOpelsche kr>>gen een wapen
stilstand zeer nabij.
Ook de i,Pol. *-orr." verneemt uit
Konstantinopel i&t men daar verwacht
dat de ondertekening der vredlesprelimi-
nairen opharden is. Ofschoon .toch de
Blalkanstatm nog niet geantwoord heb
ben gelooft men toch dat de voorwaar
den der mogendheden overal een gun
stig. onthaal hebben gevonden. Alleen
Montenegro blijft hardnekkig op zijn
punt staan.
Over de oneenijtheld der bonidlgenoo-
tena waarover wij reeds Vroeger iets 'ver-
kort inzicht geeft om welke geschil
punten het eigenlijk gaat.
De Bulgaren willen dat de grens be
gint ten Noords Wiesten van Kustendil',
op het punt waar tot nog toe Servië*
'Bulgarije en Turkije aan elkander gren
zen en in Zuidwestelijke richting zal
loop en, zoodat Egri Palanka, Kratowo,
Dibra, Ochrida en Monastir Bul gaars ch
worden.
Servië 'daarentegen Verlangt'eveneeins
Egri Palanka, Kratowo en Keuprulu, en
het land tot aan de Wardar, alsme|d|e
Ochrida en Dibra, het land dus, d|at Ser
vië volgens het oorspronkelijke verdee-
lingsvierdrag, krijgen zou. In dit ver
drag werd ten opzichte van Uskub en
Koemanowo bepaald, dat een scheidis-
gerecht uitspraak zal doen. Doch Bul
garije heeft wegens de' hulp van Ser
vië voor Adrianopel van Uskub en Koe
manowo voorgoed afstand gedaan. Ser
vië staat op het standpunt, dat .Servi
sche troepen Monastir hebben ingeno
men en verlangt om deze reden èn voor
de verleende hulp bij Adrianopel, Mona
stir, Dibra en Ochrida. Het betwiste ge
bied is meer dan dertigduizend! KM2,
groot. Op het oogenblïk is de kans, om
tot een overeenkomst in die kwestie te
komen, zeer gering. Minister Pa§jits>
heeft, naar het h|eet, te' Uskub een con
ferentie gehad met den minister Van oor
log. Voor alle zekerheid zullen alle be
schikbare Servische troepen aan de 'Wlain-
dar worden samengetrokken.
Montenegro verlangt Plewlje, Bijlo-
polje, Ipek en Plawa in het Sandzjak en
Ooessinje in Kossowo.- Servië wil Plewl
je niet afstaan.
Het goederenvervoer naar Salonikï
staat wegens het transport van Servische
troepen in Kossowo en Macedonië totaal
stop. De eene trein na den anderen, op
gepropt met manschappen en officieren,
vertrekt naar Monastir en naar Uskub.
Ook van Bulgaarsche Zijde wordt ge
regeld troepen naar de betwiste 'streken
aangevoerd.
De staking in België
maakt op de regeering niet den 'minsten
indruk en deze zal, naar minister de Bro-
queville verklaarde, ook nu niet voor de
socialistische dreigementen zwichten. In
den Senaat heeft de ministerjiresidjent
bij de bespreking over den datum waar
op 1de vergadering :is bijeengeroepen,
aan 'de oppositie opheldering gegeven
over de onderhandelingen, .die dje alge-
meene staking zijn voorafgegaan. Spr.
Verklaarde, dat de regeering geen be
lofte nopens het algemeen kiesrecht
heeft afgelegd. De regeering was ien
is tegemoetkomend en dit was de in
druk die nde burgemeester van Brussel
heeft gekregen van zijn onderhoud met
den minister-president, die hem echter
tileed opmerken, dat behalve de drei
gende staking ook in het oog gehouden
moest worden het program waarop de
regeeringfsmeerdieaheid is gekozen.
Als de kalmte is fberuggekeerd1, Zal
men lang en breed de houding der re
geering kunnen bespreken.
Omtrent den toestand zelf wordt van
gister gemeld dat een kleine hervatting
van den arbeid in verschillende plaatsen'
werd waargenomen, b.v. in Luik en Ant
werpen. Vooral aan de havens neemt men
daar een aangroeien van werkwilligen
waar.
Van de 210,000 werklieden in de pro
vincie Henegouwen en Namen staken er
165,000170,000 man. Ongeveer 40,000
bleven aan den arbeid.
Te Seraing zijn 13,000 stakers op
de 16,000 werklieden. Bij Cockerill sta
ken 85 h 90 pet. der werklieden (van
7000 tot 8000 man).
Te Charleroi heeft rieft de staking
aanzienlijk uitgebreid. In het bekken van
het centrum staken ongeveer 65,000 man.
In Oent wordt aan de schepen en in
de haven gewerkt. Wel wordt er door
bootwerkers gestaakt, waardoor het la-
.cfen en lossen der schepen vertraging on
dervindt.
Op het terrein der internationale Ten
toonstelling wordt gewerkt. De Dui't-
sChers, die staken, t$a over de greins ge-
Zet.
Volgens een later telegram uit Char
leroi is in 'den loop Van den dag dje (sta
king uitgebreid tot 70,000 man.
In de Bprinage bedraagft het aantal'
stakers volgens de laatste opgave 50,000
man.
Veer 350,000 man. Men vermoedt dat dit
aantal binnen twee dagen .tot een half
millioen zal zijn gestegen.
1 De gas- en electriciteltswerken func-
tionneeren overal. Van de 4500 arbeiders
in de Fransche grensplaatsen staken ler
4300. De trams rijden geregeld, ook de
treinen. Schier overal is de bevolking
kalm. Er wordt veel gepatroilleerd. In
feen kleine plaats trachtten shakers werk
willigen te beletten te werken.
In de kolenmijnen van het Luiksche
heeft de staking zich eenigjszins uitge
breid. Vanavond zijn daden van sabota
ge bedreven in de fosfaatgroeven te
iiWareux en Alleur. 16 windassen zijn in
de groeven geworpen. Loodsen zijn om
vergeworpen, alle gereedschappen ver
nield.
Een Fransch-Duitsche incident
heeft Zich te Nancy voorgedaan, dat
waarschijnlijk wel eenigszins opgeblazen
is, maar toch ook tot diplomatieke moei
lijkheden aanleiding kan geven. De lezin
gen ervan loopt nogal uiteen. Hier vol
gen er een paar.
Drie Duitschers1 met twee dames wa
ren in een tingeltangel heit mikpunt van
de geestigheid van studenten geweest.
In een bierhuis zetten dezen hun pla
gerij voort. Ten slotte volgden eein 50
personen 'het Duitsche gezelschiap naar
het station, waar de betooging werd
vloortgeZet. Het onderzoek js nog aan
den gang.
Dit is de lezing van het Fransche mi
nisterie de buiten lantisichë zaken een
andere Is deze uit Nancy: Gisteravond^
tijdens een voorstelling in het Casino,
protesteerden verscheidene Duitschers in
b|urgerkleeren men gelooft echter dat
het officieren waren tegen de ver
tooning, Zij werden de Zaal uitgezet en
begaven zich van daar naar een café,
waar Zij het Fransche leger hpon;den.
Een twist volgde.
De DuitsChers werden, toen zij naar
het station gingen, vergezeld door £en
duizendtal menschen en moesten in de
tvachtkamer de wijk nemen, in afwach
ting van het vertrek van den trein naar
Metz.
Door den Duitschen gezant te Parijs
zijn stappen gedaan om opheldering over
h'et gebeurde te krijgen.
We zullen er dus nog wel Van hooren.
GEMENGD.
Het gisteravond om 7 uur over
den toestand van tien Paus uit
gegeven bulletin luidt: De temperatuur
is tegen den avond tot 38.2 giraden ge
stegen. De ontsteking van de luchtwegen
is eenigszins verergerd. De krachten var.
den zieke blijven bevredigend. rïetee-
kend Mardhiafava, Amid.
,Naar uit Tripolis wordt gemeld,
heeft generaal Dalesaandro aan het hoofd
van ,een vliegende kolonne, bestaande' ,uü
voetvolk, .ruiter,ij en artillerie, op 13 dezer
twee oasen Goikelseghir en Goikelkebdir
bezet Hij heeft het Arabische kamp te
Benima vermeesterd. De Arabieren' heb
ben ^groote verliezen geleden en lieten
veel munitie en leeftocht achter,. Die I (ta
li aansche verliezen waren 4 dood en en
45 gewonden. De Arabieren lieten 50
4ooden liggen, hebben de anderen, even
als tal van gewonden, meegevoerd. Er
Zijn 50 krijgsgevangenen.
Te Koemanowo en Presjowo heerscht,
naar de Frankfurter Zeitiujg meldt, on
der de Turks Che gevangenen viekty-
phus; verscheiden geneesbeeren zijn er
aan gestorven.
Zondagnacht is ingebroken iin
de Saint Romain-kerk te Sèvres.
De dieven hebben veel oud zilverwerk
ontvreemd, ter waarde van 10.000 franken
r— Naar Reuter uit Aden seint, Zijn
daar twee gevallen van pest voorgeko
men, en is in Egypte reeds quarantaine
ingesteld op schepen, uit Aden afkomstig,
De iossingsarbeid te la Rochelle
hervat aan boord van op een na aEe
6Chepen.
Koninklijke besluiten.
Bij Koninkl. besluit is' benoemd tot
directeur van het post- en telegraafkan
toor te Edarq; J. Hartman thans com
mies dier telegrafie le kl.
is P. J. F. Dianiëls, lid Van het R.I K.>
Parochiaal Armbestuur te Nijmegen be-
nnamd tot riddel: in de orde van Oraniie-
Nassau
is benoemd tot directeur van' het post
en telegraafkantoor te [Mijdrecht A. Grut-
terink, thans commies der posterijen
2'e kl.
zijn benoemd tot burgemeester jhr.
H. L. M. van Nisp'en tot Se\(enaei^ te
©Jaricum; te EChteld en IJzendoorn, Wl.
de Haas, secretaris van laatstgenoemde
gemeentete Rossum, M. baron van
Rand'wijck; te Barneveld A» W|. J. J. ba
ron van Nagell ;té Doniawerstal, mr. H.
lL. Sixma baron van Heemstrate
iSchaesberg M. H. J. AL Quatiivliegl,
De Tweede Kamerverkiezingen.
In een Maandag te Rijnsburg ge
houden vergadering is, zoo meldt de
j,Ned."„ voor het district Katwijk ge
constitueerd een distriictsrvereeniging der
Chr.-Hdsi Unie. Tot voorzitter van het
districtsbestuur werd gekozen de heer
WL v. d. 'Akker 'te Katwjjk aan Zee; tot
secretaris de heer Th, J. Broers te Vo or-
sichoten, t'ot penningmeester de heer
P. Kart te Rijnsburg.
Voorts stelde de vergadering met alge
meen e stemmen tot oandidaat voor Üe
Tweede Kamer mr. O. J, biaron van lias
sen a er van Catwjijlak.
De heer Paul Reijlmer heeft, naar die
,,Tijd" meldt, voor een camdidatuur in
het diistriat Hoorn bedankt,
-Tas::,- Eerste Kamér.
De leden van de Eerste Kamer tier
Staten-Generaal Zijn ter vergadering biijk
eengeroepen tegen Dinsdag 22 deZer, des
avonds half negen.
Directeur Rijkspostspaarbank.
Het jHbiLd." meldt, dat Öe heer Pi. J. F„
Dubois, directeur der Rijkspostspaarbank,
voornemens is met 1 Sept. zfijin ambt neer
te leggen. Diit besluit van den heer Dluboils
houdt verbiand met het bereikt hebben
van den 65-jarigen leeftijd.
De Coalitie.
Men meldt uit Den Haag:
Die Chr.-Historische Kies vereen iiging
alhier heeft unaniem het ontweip-accoord
tusschen de rechtsiChe partijen goedge
keurd, uitsprekende, dat vernieuwing der
rechts che coalitie 'vier jaren, „op dit <jc-
coord, aanbeveling verdien! Het bestuur
werd gevolmachtigd, bjïj Voortzetting der
oo?l:ti.e met de andere rechts che kiies-
vereenigingen te onderhandelen over de
Kamer-, Staten- en Raadsverkiezingen.
De Hoogleeraren en de Ziektewet.
'Door een aantal hoogleeraren in tie
geneeskunde is een adres aan deTweede
Ka.uer gezonden, waarin zij o. m. te
ktrwcii geven, dat zij met groote inge
nomenheid hebjben gezien, dat de Minister
van LandbouWj Nijverheid en Handel
niet 'alleen de regeling der ziekenbelhan-
deling 'in het wetsontwerp overbodig en
onigewensdbt heeft geacht, maar ook door
tie 'wet toegelaten ziekenfondsen behoor en
te voldoen,, getoond heeft de NederLand-
sche 'geneeskundigen te willen steunen
in hun dikwijls moeilijken strijd tegen
sledhte 'ziekenfondsen»
De uitsluiting in de sigarenindustrie.
Gisteravond hield de arbitragecommis
sie Voor het Zuiden een conferentie te
Utrecht 'Gehoord werden een viertal be
stuursleden Van den Zuidelijken Patroonsr
bond en een Lid van hei: hoofdbestuur
van elk der vier sigarenmakersorganijsa-
ties omtrent de Loonregelingen voor de
Zuidelijke provinciën. De besprekingen
droegen een voorloopdg karakter.
Zaterdag 26 April zal de commissie
wederom bijeenkomen te 's Bosch,
De looncommissAe heeft aan de hoofd
besturen van de arbeidersorganisaties een
schrijven gezonden, waarin zij mededeelt
nog steeds niet de bewlijzen te hebben
ontvangen voor de bewering, dat in het
algemeen geen loonsverhooging het ge
volg zou zijn van de ontworpen loonlijst
Onmiddellijk na ontvangst daarvan zullen
deze worden onderzocht De commissie
vestigt er ten slotte de aandacht op, in
de laatste Verbondsvergadering den in
druk te hebben gekregen, dat tie Ifijfet
veel kans heeft door de Vergadering fe
worden aangenomen, wanneer die door
de arbeiders wordt geaccepteerd.
Duitsche Landbouwkundigen in
ons land.
Het gezelschap Duitsche landraden en
andere beoefenaars der landbouwkundige
wetenschappen, die een studiereisje van
enkele dagen door ons land zullen maken
-bij wiie zich incognito heeft
sloten Pjlns August iWilheÉm van Pruis-
sen, kwam gistermorgen te 'e Graven-
hage aan.
Aan het Hollandsdhe spoorstation wer
den Zij ontvangen door tien Duitsdhen
zaakgelastigde, den heer yon Saharfen-
bern, prof. dr. Auhagen, direateur van
de landbouwhogeschool te Berlijn, den
heer R, P„ Bionthuis, fijkstuinbouwlee-
raar, die vanwege de directie van den
landbouw de Duitsche heeren gedeeltetijk
zal vergezellen op hun studietocht, en
den heer H» M. Volders, die in overleg
met prof. Auhagen verschillende aange
legenheden voor tie reis heeft geregeld.
Nadat prof. Auhagen in een der wacht
kamers enkele 'inlichtingen had gegeven
omtrent de af te leggen bezoeken, ver
trok het 'gezelschap in drie rijtuigen dade
lijk van het station naar Loosduinen, waar
een bezoek 'werd gebracht aan den tuin
van den heer Van Spronsen, voor bij
zonderheden omtrent 'dekomkommerteelJt
Vandaar is een bezoek gebracht aan
de groentenveiling, waarna door het West-
land naar Delft is gereden.
De dag werd besloten met een
bezoek aan 'de kweekerij van den heer
Velders, aan 'de Wjitte Brug te 'sGraven-
hage, terwijl "hier den Prins en zijn reis
genoten een tea werd aangeboden,
Op het 'program voor de volgende
dagen staat 'ook een bezoek aan 'Arnhem
voor het 'bezichtigen van verschillende
kleine, zg. keuterboerderijien.
Van het "resultaat van deze.*1 todhfywaar-
mee voornamelijk beoogd wordt een ver
gelijkend onderzoek Van Duitschen en
Hollandsdhen grond, Zal het afhangen
of de Duits dhe heeren nog gevolg zullen
geven aan het plan om ook studie ,te
maken van grond in $e ^Noordelijke
provinciën,
De staking in de kleeding-industrie
opgeheven.
In gisteravond gehouden vergaderin
gen van tie drie arbeidersorganisaties,
in de kleedingindustrie is met algemee-
ne stemmen besloten dë staking voor al
le patroons op te heffen. Heden heeft
een conferentie plaats met 'de patroons,
teneinde de voorwaarden van; opheffing
te bekrachtigen. De patroons namen
geen rancune maatregelen.
LEIDEN, 16 April.
R. K. Slagersgezellen.
De afd. Leiden van de Ned. R. .K.
Slagersglezellenvereeniging hield gas
ter een algemeene vergfaderinig in de
benedenzaal van het Volksbondgebouw.
Nadat de vergadering met den Chrir
tëlijken groet was geopend werden
