29 „Leidsche Beelden". BINNENLAND. 4e Jaargang No. 1054. Bureau OUUE SINGEL. 34, LEIDEN. lnterc. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week ƒ1,10 per kwartaal; bij - onze agenten 10 cent per week, 1,30 per kwartaal. Franco per post 1.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. Zaterdag Maart 1913. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75P elke regel meer 15 een jngezonden mededeelingen van 1—5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Oroote letters naar piaatsiuimie. Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop (geen handels-adverteniiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Dit nummer bestaat uit DRIE BLADEN en een GEÏLLUS TREERD ZONDAGSBLAD. Waarom rechts stemmen? Om dat de vr ij Zinnige part ij en Je grootst mogelijke verdeeld heid aan den dag leggen in het itreven naar een sociale wet geving. Daar is een concentratie-program ver benen van de drie vrijzinnige partijen, maar we zijn er niet veel wijzer op ge- lorden. 'Er wondit in gesproken over Staatspensioen, 'maar hoe dat er uit zal aen waar het geLd ervoor vandaan al komendat wondt niert verteld. Bij 'de behandeling van de Invaliditeiits- en Ouderdomsverzekering heblben de vrij- lianigen 'van alle drie de partijen in ouderlingen wedijver het wetsontwerp be streden, maar in hun bestrijding hadidlen zij piets gemeen, d,an dit: wint liiniks, in zal die wet worden ingetrokken. Dat vas zoo ongeveer het meest positieve element uit hun str,ijdprogram. Onom wonden en beslist wend dit beloofd. Maar nu schijnt het, dat zelfs deze toezegging aiet zal wonden nagekomen 'De vriji- rinnig-democratis.dhe prof. Kohnstannm die op veroveringen uitgaat voor een Kamerzetel, heeft te Groningen aldus gesproken ,Bjij de algemeene beschouwingen van de wet-Talma is gezegd: 'die wet kan laks niet uitvoeren, wanneer die partij un het bewind inocht komen. Met dit gevoelen kan spreker zich in geen geval üreenigen, en nu het amendement oip \i 357 is aangenomen, waarbij den 70- jfigen een pensioen kan worden uitge leerd (althans die bepaling ingaande lianen 6 maanden), nu is intrekking van de wet-Tahna een onmogelijkheid," Nu zijn dus de vrijzinnigen niet alleen in het opbouwen, maar zelfs in het af breken het niet eens!. Daarbij komt dan nog, dat zij, zoo ze aan 'het bewind mochten komen, dan beer mr. Pieter Jelles Trowels tra naar de oogen hebben te zien want zonder diens gratie zal hun het regeeren .niet Hogelijk zijn en ge begrijpt de Baby lonische verwarring pp het geblied van de sociale wetgeving. Een reden om rechts te stemmen vindt men dusi niet slechts in het feit, dat de rechitsiche par tijen eensgezind zijn, maar ook hierin, Jat de linkerzijde hopeloos verdeeld is itthet streven naar een sociale wetgeving. V Bang in 't donker. Dit is de Nieuwe Courant. Als; islpms kinderen in 't donker een trap op moeten of den zolder over, gfaan ze luidkeels ziniglen om door het giediaver [Van hun eigen stem éD angrtweikkenlde stilte te verbreken en dé schrikaanja gende dingen, welke je in 't duis|te|r bijwijlen -hoort, te overschreeuwen. Zoo doet de N j je,u -w e Qo u r a n t ook Het Paaschconigjres der S. D|. A. R Ons Stads~entréé Wanneer we hier, op deze plaats, eventjes een gemoedelijk 'boompje gaan opzetten over dat, wat den hier binnen- lömen-vallenden vreemideiing wel 't eerst Moet treffen, en we gaan ook 'in onze stad immers „onafhankelijkheids- ;leest"-vieren, wat, volgens de plannen jilthans, vreemdelingen trekken móét [over onze „stads-entrée", verwachte .men geen extra-nieuwtje of 'n 'hartig stukje «critiek", maar ^oen we fdat eenvoudig PP huishoudelijke manier af, omdat 't zoo in onze „Bieelden-reeks" te pas komt, on omdat daarover werkelijk wat te bekeuvelen is, Te hekeuvelen Want.de toestand daar, -en dlaar- jnede de eerste indruk, dien elke niet- Leidenaar van onze dierb're veste krijgt, is in 1de laatste jaren wél op Verbeterd. 'n Enorme verfraaiing en Verruiming, ni] den boel, zooals we dien vroeger inden. Veel meer 'n stadsïdée! 1 Kennen, voelen we den ouden toe stand nog wel? En dan die van thans waarop de heer Troelstra Zoo oj neerd de concentratie de les la$, heeft voor het Haags,dh.e orgjaan, dat voor al Vvat rood i,s een- heilzame vrees koestert, een .duister verschiet geopend. En nu tracht het zich, met een deels; minadhtehdj deels zelfgenoegzaam lied, per hoofd artikel aangeheven, gerusf te stijlen. Het minachtende zit hierin, dat het blad den heer Troelstra toevoegjst: Ge •hebt te Utrecht wel een mooi program ontworpen „voor uw linker vierbond,! maar onze candidaten aanvaarden] cjjait toch niet. „Het laat zich, aanzien dat het vragende s'.-d. Partijbestuur van geen enkelen vrijzinnigen herstentmin'gfsi-can- didaat het verlangjde antwoord zal beko men. Het éénig|e bij voorbaat gegeven, luidt: Zie het concentratie-program^ bet onze. dat hetwelk wij zoo vrij gteweest zijn zelf te vervaardigen, zonder uw hulp en zelfs zonder uw advies." Zoo Zingt luide de Nieuwe Clo,ui- ra n t, maarritselt het niett in gfnd- schen hoek... en hoor en we daar de trap niet kraken,.en wie zpu op zold'elr zoo geheimzinnig loop en Kom, kom, laten we niet bangj Zijn. FlukS een! nieuwi lied'. En dan zingt het blald zelfgenoeg zaam, dat de concentratie o zoo mooi is en de socialisten haar dus toch well Zullen steunen, al wjjzen haar Canld'i- d'aten de officieele Ütrechtsche resolu tie af. Er werd' immers ten confess e nog (een andere resolutie vernomen^ een Van meer bjeteekenis, naar het blad'dunkt „Ziij ,was ingeiascht in de rede van Troelstra; het was een van ,d'i,e„stemj- buswoord:en, welke hun werk elpen van het oogjenblik dat zij uitgesproken zijn en waaraan achteraf niet'veel' iierum zu deuteln valt. Dit woord: voor de S. D. A. .P. kan tusschen Coalitie en Concen tratie. gezien d,e hoqge belangen die op het |Spel staan, geen keuze Zijn; Z}]\ staat zonder eeni.gje aarzeling, aan die zjijde |der conaentratie." Zoo zingjt daverend de Nieuwe Co urant L Nu, we kunnen ons voorstellen!, d,at in haar gebouw op d.en Luthler§>chen Bufgf- wal dit refrein, van Troelstra oveijgie- nomen, geruststellend leven maakt, maar straks op het gevechtsterrein 'doen lied jes geen opgeld, terwijl men .na 't ge vecht de socialisten met zingen heele- m'aal niet tevreden zal kunnen stellen. En zoo blijft het voor dp £Jjieuwe Courant onheilspellend "duister. ALGEMEEN OVERZICHT. De .val van Adrianopel heeft de borst der /Bulgaren weer een massa hooger op geblazen en zij me en en, dat Europa reke ning zal moeten houden met dit schitte rend wapenfeit, waardoor zij' zidh ge rechtigd achten tot het stellen van nieuwe vredesvoorwaarden. „Wij vragen niet meer zegt de „Mir" omdat wij, wat wijl noodig hadden, door eigen kracht hebben ver kregen. W[ij' Zijn nog bereid, Turkije onze vredesvoorwaarden te dicteeren, maar nu te Konstantinopel" Over den inhoud der bedoelde „nieuwe voorwaarden" loopien de lezingen nogal uiteen. Hiet „B|erl. Tagébl." verneemf, dat Bulgarije nu de grenslijn Malatra— "Rodosto zal elschen. Het blijft een haven aan de Zee van Marmora verlangen, om dat alleen het bezit daarvan den Bul gaars ch en handel op Klein-Azië tot ont wikkeling kan brengen.. Bulgarije hecht, volgens zelfde blad, niet aan het bezit van Konstamhtnopel, maar indien het leger verlangt de T.uirk- sche hoofdstad binnen te trekken, zal men het deze bekroning van zijn werk moeilijk kunnen onthouden. Intusschen zal in dit geval na 't sluiten Van1 vrede Konstantjnopel aan Juiikjije worden terug gegeven, In tegensjpraak hiermede is echter wat Reuter seint. Bulgarije zou nl. genoegen nemen met de grenslijn MidiaSaros en dus geen haven aan rde Zeé van MarmOra verlangen, wel echter een oorlogschatting; Uit Londen komt echter de mededtee- ling, dat Bulgarijè dp bemiddelingsvoor stellen der mogendheden heeft aange nomen, behalve voor zoover de grens regeling en de oorlogsschatting betreft. Op deze beide piunten behoudt Bjuigarij'e zich zijn beslissing nog voor. ;Het pprukken der Blulgaren naar Tsja- taldja zou ondernomen zijn meer om mili taire dan om staatkundige redenen en tevens ter bespoediging van Tiet sluiten van vrede. De geallieerden en in het' bijzonder Bulgarije zijn van Jnec-Shg, dat wanneer de vrede geteekend zal worden, zulks onverwijld proet gesichieden, anders geeft Bulgarije er de voorkeur aan den strijd voort te zetten, daar het niet weder de nadeeleii wenscht te ondervinden Van idle uitst el-tak tiek eener BtalkanconferentiH Wat de nota (der mogenidheden aangaat, deze is nog steeds niet te Konstanitsnopel Ddrekt-na je boemeltreintje hier 't groot-steedsdlie electrisiohe-tram-veikeer met 'tsierïijk en noodigend ^H|alte"- huisje met wachtlokaal..,., de royaiie hrug-breedte aan de Prinsessielkade met z'n vriendel'ijken pierk-aanleg. Neem dan 't „voorheen" en „thans" van 'touwe draaibrugje aan de Steen straat, en die ontzaglijk breede „electri- sche" met z'n modern 'en gerieflijk steenen burchtje erneven, vierkant op rijzend uit 't water, iHoe héél anders, wat 'n direkt royaal aandoende blak voor den oaize s'tad be zoek enden niet-Leddenaar, zoo'n breede kade-ruimte, b'ij den vroeger en koker- adhtigen, benauwenden Paardesteeg-toe- stand 'tEnge, smalle straatje, waar nog on telbare keeren per dag n.b. een paarde- tram doorsukkelde; waar haastige men- sdhen dringend doorworstelden, en bord jes in winkels onsi steeds 'tvermanende: „pas op de tram" moesten toeroepen. Wel >'n verandering, wèl 'n verbete ring, dat#^erleden met 't heden. 'Hoe heel anders, al wordt 'r ook nu nog wel gemopperd. Wat 'n verbetering sindsdien in de tram-regeling. Ook en vooral vooir de avonduren, ten gerieve vooral van de categoriehun-Zondagavonlden-in-de-resi- d en ti e-do o rbrengende-bu igers En al komen van daar nog üdaag- Bij Tsjataldzja zijn de gevechten der Laatste dagen, naar uit Konstantinopiel wcxrdt .toegegeven, zeer ongunstig geweest. Aan het einde van de Vorige week is de .Turks che rechtervleugel (bij 't meer van Deikos) achterwaarts gedrongen; de Bulgaren bezetten toen 'Kestanlik K.M. van ,de eigenlijke TsjaladsjariLinie"), Ten gevolge daarvan liep' de Tunksche linken- vleugel, /die Siliwri bedreigde, gevaar aan een flankaanval te worden blootgesteld en daardoor te worden afgesneden^ en er werd tot snellen terugtocht bevel ge geven. ^Aanvankelijk had die in goede orde plaats., maar de laatste bataljons vluchtten .in paniek. Hiet dorp Ts ja taldis ja, met een aanzienlijke hoeveelheid amu- nitie werd in den steek gelaten. Op het oogenblik 'is de toestand de zelfde als in November; de Turken be zetten dezelfde linies als toen. liederen en mopperdeuntjes over tram- en plaats-tekort b'ij de laat-treinen, gezien b'ij vroegere toestanden is idat er heel' wat op vooruitgegaan. t Want als je dan, na zoo'n avond bezoek aan 't immer-trekkend ,^H|aagjie" en t slaap-verwekkend treinreisj.e „halte j Leiaen" opschrikte, moest je wat mans zijn, om dan nog 'n goed of tenminste redelijk plaatsje op de tram te bekomen. Dan vooral gold 't „recht van den sterk- ste"h En veel meer dan thans zagen h j! in den donker juist „de laatste tram" propvol wegsukkelen, om dan te voet, met nu juist niet al te vriendelijk hu meur, in 'n kil, nat motregentje dikwijls, „huis-toe" te gaan. Ziet, ook die tram-misère is er veel op verbeterd blij 'tvele, dat veranderd en verbeterd is aan onze stadsrentree. Alleen onze Stationsweg, die is b'ij al die veranderingen en herscheppingen vrij wel dezelfde gebleven, behalve z'n licht installatie dan, die daarin verbetering bracht Onze Stationsweg,.., Die mogen we in 'dit milieu niiet ver geten. Onze Stations weg,., u Dat woord hoddt 'n boel in voor den geboren Leidenaar^ Onze Stationsweg.- i Heeft Rotterdam z'n BI Aak, 'Amster- dam z'n Kalverstraat, Leiden heeft z'n Ofschoon de reservedivisie van Enver hei, bij' San Stefano ingekwartierd, tot versterking van de verdediging naar het front is gezonden, schijnt toiclh het geringe aantal gewonden, dat te Konstantinopel aankomt, de sensationeele berichten van de laatste diagen over een wanhopigen strijd tegen te spreken. Over de legerbescherming in Duitschland is Ih et nieuwe wetsontwerp 'ingedienidi, dat, naar de „Nordjdi. Alg. Ztg." mede deelt, voorstelt, het vredeseffectief te velr- hoogen van 544.211 man op 611'. 176. De mfanterie zal in het vervolg 669 bataljons tellen, thans 516, de cavalerie 550 escadrons, tot dusverre 516, -de ves ting-artillerie 55 bataljons, .thans 48, de genie 44, thans 33, de spoorwegtroepien 31, thans 18, de trein 26, thans 23. De geheele vermeerdering, bedraagt 4000 officieren, 15,000 onderofficieren, 117.000 minderen en 27.000 paarden. Aan het vaderlanldslievende offer van de oorlogsbiijdragen zullen ook de bonidis- vorsten deelnemen. Die bijdrage is I1/2 pCb van het ver mogen; bovendien wo.rden ook inkomens boven 50.000 Mk. getroffen,. De buitengewone bijdrage is bepaald? op 2 pGt, voor zooyex niet reeds ;n even hoog bedrag van het vermogen warjdt betaald, Wan progressie is afgeaen. Vermogens beneden 10.000 Mk. blij ven vrjj. De bijdrage móet in twee termijnen afgedaan woédenuitstel van betaling kan worden verleend voor een termijn van uiterlijk drie jaren. Van naamliooze vennootschappen en commanditaire vennootschappen op aan deden wordt de b|ijdrage eveneens ge vorderd; het nominale aandeelertkapitaal en het tegoed der aandeelhouders wondt echter .van het kapitaal afgetrokken. Dé overstrooming in Amerika is, wat de eerst geteisterde sitreek be treft, wat verminderd. In Dayton hebban de menschen in de zakenwijk, die op hun bureau door het water overvallen en opgesloten waren, dit nu kunnen ver laten en zich naar de voorsteden begeven. Over den toestand zegt verder ons (die „New-York priller aid" Het is dwaas schattingen op te geven van het aantal slachtoffers dezer ramp zalige overstrooming en van de nraterieele verliezen, die geleden zijn, daar de ver tegenwoordiger van gTouverneur Cox van Ohio, 'aangaande Dayton, alleen ver gaarde, diat het verlies van mensdhen- levens in d e stad 1000 k 10.000 kan bedragen. Wiat voor nut zou het hebben een schatting te doen, nu men nog niet over vaste geg'evens beschikt en de leniging van den nood nog niet eens is begonnen. Het is een feit, dat het land in tweeën gesplitst is. Een strook van overstroomde landerijen loopt dwars door Indiana en Stationsweg. Zij geeft 'n stuk stads- en straatleven. Onze Stationsweg,.,., Voor al wat per trein of tram de stad in of uit moet, is daar de passage. "Als zakenman drujc, of als pleizier-reiziger kalm en glunder, heeft menigeen 'm be wandeld!. Onze Stationsweg.., Vooral met den Zondagavond, in volle gliorie. T)iat juist, nietwaar, kennen we Zoo al jaren. Of 't 'n mooie zomer- of ;n strenge winteravond is, djroog o! buiig, Zondags avonds is daar een onafgebroken rizze- lende lo Opdrukte van groote en kleine menschen, om en langs elkaar, zonder ook maar idéé van „redhts-houden", "waar dan af en toe druk 'de tram komt dloor- heentingelen. Troepjes biranie-jochies trekken 'irsoms gezamenlijk groote-heer-doenerig door massa, slurpen 'n vijf-cents-biertje, 'd'r tochtjes eindigend' b'ij 't zuurkraampje 'met btakkerend walmlicht, bezijden tusschen de veemarkt-paaltjes. De Stationsweg Zondagsavonds... Men vindt of treft er elkaar. „Jan" ziet er „Mientje" en gene 7m ander. En onze diensfbo den slagersknecht, waarmee ze dikwijls zoo „verschrikkelijk lang" aan de deur te keuvelen staat, mevrouw. Onze Stationsweg... 'tIs daar die Zondagavonden het Volksverkeer, onder Ohio en hongersnood heersebt in de gewesten. Men twijfelt er niet aan of die strook zal verlengd Worden van de groote me ren tot de golf van Mexico^ wanneer het vater weg zal Sifcroomen door de valleien van Ohio en MksAiSipplL Zqodoende zul len misschien wel mifilioen personen dakloos gemaakt worden vóór de wa teren zich ontlasten zullen in de golf van Mexico. Rampzalig ii, de 'opeenvolging der gle be,urtenissen geweest "in plaatsen als Day ton, Columbus en Riqua, eerst waters nood, toen vuur, daarop vorst en ten slotte gebrek aan voedsel en (drinkwa ter .Hjet is een nationale ramp voor de Vereenigde Staten. De groote reservoirs die voor bespireri- ïng en andere doeleinden waren aange legd, Zijn doorgebroken. Aan alle departe menten, ook op pei ministerie van Oor log, zijn maatregelen getroffen en men hoopt weldra de ongelukkige bevolking te hulp te kunnen komen, niettegenstaan de de beambten soms radeloosi zijn en de geheele dienst ontwricht is. President Wilson deed al het mogelijke om den GEMENGD; |D|e correspondent van de World te M,exico meldt, idat de krijgsraad ge beur aal Zapata ter dood heeft ver oordeeld, Hij zou vanochtend worden terechtgesteld. Volgjens d'e Matin heeft de Mexi caans che géneraal Cepeda, een vriend van Huerta, den voorjnaligen gouver-J neur Hernandez, die igfevangenl genomen Is als aanhanger van Madero, git jfe gevangenis laten halen énj hemi vervol- volgens' laten doodschieten. Generaal Cepeda, die beschonken was toen hij dé^é Wandaad pleegde, Js' gfevanw fefen genomen. 1 Vijf toerisrten zijn in Oostenjijksch Tyrol door een lawine bedolven. 'Het métalen geraamte van eehf bergplaats voor een brouwerij isi in- (gjieisto rt !Er zijn twintig mensohejnt Zwaar gekwetst waarvan 5 l;0Vensig[ejVaa'rl- VJ ijk Te Bjoedapest is op aanraden der Schoolartsen het zw qmon'd erri ohrt voor de volksscholen verplichp fend gesteld. Djes namiddags tusschen'.3 6 uur worden de leerlingen omi het h,alf uur in (groepen van 50 in eeni verJ warmd b'assin van een Zwemisqhool ge bracht; 8100 leerlingen krijgen elk jaar onderricht in het zwemfnen, Een onverdachte, hulde. Die verslaggever dei" N. R. Ct. van het Philologencongrfo ta Groningen' ge waagt van pater dr. lad. van Ginncken S. J. (het „patei-" eai het „S. J.vi blijven' weg) als van een padvinder in de phi- lologsche wetenschap. En 't 'blad geeft 'dan de ietwat inge houden, maar toch duidelijke lofprijlzing kalme, beschermende electric-verlichting, wijl de andere en 'winkelstraten egaal duister en somber zijn. 'tls er de loop, zoo'n avond, voor menigeen. Burgers van allerlei „stick", meest jongere luidjes; maar suns 'n paar bur- germenschjes op jaren er door. Gezamenlijke drukte, gezellige volte, aangenaam geroezemoes 6voor wie er aan wennen kan. Druk verkeer, waar maanstemmen en aandrang van „redhts-houden" van poli tiemannen in verloren gaam 'Als Leiden dat nog eens mocht leeren..,.,. De hoofdstraat en den verkeersweg van ons stads-entrée 'mochten we waar lijk niet vergeten. Maar evenmin 'n bekend monument: Hierman Bjoerhaave. Straks, als de vreemdelingensdhaar we tellen 1913 immers? aangelokt door onze herdenk'ingsplannen, Neder- land en ook Leiden komt binnenvaLLen, en voor dat monument van een (der grootsten van zijn tijd moeten stilstaan, en naar zijfl grootheid opblikken... moeten wij, Leidenaars, de oogen neerslaan Vragen we met aandrang,bversChoo- ning", vóór het zoover;, vóór het te laat" is!... Onze stads-entrée kan er niet anders aan op verbeteren, KEES.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1913 | | pagina 1