BUITENLAND.
DE TWEE_VRIENDEN.
BINNENLAND.
4e Jaargang
No. 1052.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
ƒ1,10 per kwartaalbij onze agenten 10 cent per week, f 1*30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2VS cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Donderdag
227
Maart
1913.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 15 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
V Waarom rechts stemmen
Omdat wij in het wetsontwerp
betreffende de invaliditeits- en
ouderdomsverzekering de richr
ting zien aangewezen, waarin
de Christelijke regeering de
geheele sociale wetgeving zal
leiden.
In het wetsontwerp betreffende die in
validiteits- en ouderdomsverzekering is
er geen spirake van, dat (zooals het bij'
het Staatspensioen zou zijn) al. s aan de
zorg van vader Staat wordt toever
trouwd, dat allen maar eenvoud.trekken
uit de Staatskas, dat wij m. a. w. regel
recht den socialistiisichen toekomststaat
binnenstoomen. Van den anderen kant
is het ook waar, d^t niet ieder op zijn
eentje voor zich zelf behoeft te zorgen,
zooals tot nu toe het geval is dank
zij de doorwerking van het zelfzuchtige
individualisme, dat het liberalisme Ijeeft
aangekweekt.
Neen, dit wetsontwerp van deze Chris
telijke regeering "hjoudt den gulden mid
denweg! De verzekering zal ook aanr
vankèlijlk moeten werken door Staats
organen, maar steeds meer en meer zal
het beheer komen in handen van de
belanghebbenden zelf, onder toezicht ab
leen van den Staat. En die verzekerden
zelf zorgen niet ieder voor zich, maar
allen voor allien dit is toch zoo echt
christelijk en verheffend en edel in het
wetsontwerp^ dat het den geest van 'soli
dariteit, van samenhoorigheid onder de
menschen aankweekt. Ieder betaalt zijn
deel, maar niet slechts om zich ze'Jven
te helpen (hij zal het misschien zalf niet
noodiig hebben), doch ook om het leven
van anderen bij invaliditeit of ouderdom
dragelijker te maken.
Ziehier de gr-oote lijnen, waarbij' <Je
regeering zich bij dit wetsontwerp heeft
laten leiden ziehier de richting, waarin
zich de geheele sociale wetgeving van
'deze Christelijke regeering zal bewegen
'tls de richting, dje de sympathie moet
hebben van een ieder, die Verafschuwt
het onchristelijke, egoïstische individua
lisme, dat t,ot nu toe het sociale leven
beheerscht, en die^ om dat individualisme^
dat „ieder voor zich", te bestrijden, niet
zijn toevlucht wil nemen tot het niet
minder verderfelijke socialisme.
ALuEriErN overzicht.
Wat dje Bulgaren reeds van het begin
van dien oorlog verlangd hebben en waar-
Voor zij met behulp der Servische kanon
nen hun laatste krachten besteejcj heb
ben is nu gebeurd,.
Adrianopel is gevallen
na een allerheftigst bombardement. Dit
begon Maandagnacht om eep uur en
duurde drie uur met de grootste hevig
heid voort. De Turken beantwoordden
het vuur slechts zwak, losten af en toe
een schot, hetgeen als een Nbewijs be
schouwd, werd, 'djat hun munitie opge-
~FEU1LLETQ N.
147)
Bachelin stond op.
Gaat ge al heen?
1 De plattelandjs-heelmeester maakte zijn
verontschuldiging
Ik moet nog ziék'en bezoeken.
Tot weerziens dam.
Gij blijft izeker nog wel eenige
$agen (hier
Dokter 'Nollan maakte een afwerend
gebaar en antwoondidie
'Daaromtrent is nog niets bepaald,
wijn waarde. Te Parijls volgden de ge
beurtenissen elkaar 'snel op, ernstige ge
beurtenissen. Ik moet er het oog oip
houden, ik heb nog eenige schulden te
voldoen, verplichtingen, waarvan ïk mij
moet kwijten. ,Hjoe zal dat alles nog
eindigen
Bachelin luisterde niiet meer naar hem.
De laatste woorden, door HiUibiert
Nollan gesproken, 'Honken hem' als ver
wijderde geluiden 'in |de oor eb. ,H;ij drüklte
de iharud Van (Thérèse, Idie |nog geen woord
had gesproken. Voor het laatst be
schouwde hij den grijlsaard, die lang
zamerhand weer tot bewustzijn scheen
raakt was. Om half vier zweeg aan die;
Oostzijde tegenover het fort Maklak' bet
vuur van d,e belegeringjsartillerie en de
infanterie rukte op voor den .stormaan
val met de bajonet. De Turksche bezet
ting bood verbitterden tegenstand, trok
zich echter tenslotte voor de overmacht
terug. Een Turksche afdeeling, die den
aftocht moest dekken, werd afgesnédlen
en gevangen genomen.
Gruwelijke bijzonderheden worden ver
haald van de laatste wanhoopsdaden Ider
Turken. Toen zij zagen dat de stad niet
meer te houden was, staken zij de voor
raadschuren, kazernes en kruithuizen in
brand.
De ontploffing icfer kruitmagazijnen
was geweldig. Reusachtige vlammen!
schoten op tegen den nachtelijken hemel.
Kruitdampen hulden de stad in dichte
wolken. Door d,e rondvliegende stukken
muur werden talrijke personen gedood
of gruwelijk verminkt. Alle kazernes en
openbare gebouwen liet Sjukri pasja
aansteken. Spoedig leek Nde stad een,
vlammenzee, waaruit de bewoners in
waanzinnigen angst trachtten te vluch
ten. Het hartverscheurendi geschreeuw
der gewonden en der door vlammen, om
ringde vluchtelingen werd gehoord als
h,et kanongebulder een oogenblik zweeg.
De hongersnood was in de laatste,da
gen reeds tot het hoogste punt gestegen.
Brood was ook voor de duurste prijzen
niet meer te krijgen. Vele mannen en
vrouwen stierven van uitputting. Sjukri
pasja vuurde onvermoeid de bevolking
aan. Met groote koelbloedigheid tracht
te hij de paniek, die. na de bes,forming
van de oostelijke forten ontstond, te
voorkomen. I
De geestdrift te Sofia is natuurlijk
groot djoch wordt wel eenigszins getem
perd door de vrees dat de overwinning
den Bulgaren talrijke slachtoffers heeft
gekost. Omtrent de verliezen wordt door
het legerbestuur niets gepubliceeird) en
deze geheimhouding versterkt den in
druk, dat het aantal dooden en gewon
den zeer groot is. Volgens particuliere
berichten, hier aangekomen, moeten bij
het begin van den stormaanval op de
oostelijke versterkingen de Bulgaarsche
infanterieregimenten door het vuur der
Turken weggemaaid, zijn. Geheele com-
pagniën zijn volkomen vernietigd, voor
zij bij dien vijand konden komen, die hen
met een hagel van geweer- en machine-
geweer-vuur ontving. Toen d;aarna de
Bulgaren de Oostelijke forten veroverd
hadden en de bondgenooten kanonhejn
op de vluchtende Turken en de overige
Turksche stellingen richtten, leden de
Turksdhe troepen eveneens'*versch'ri!klkle-
lijke verliezen, die door de ontploffing
van de kruitmagazijnen nog vergroot'
werden.
Nu Adrianopel gevallen is Zal ook
meer voortgang gemaakt worden met
de aanvallende beweging bij Tsjataldsja,)
die reeds aan den gang is. De generale
Staf heeft besloten, zoodra het belege
ringsleger eenigszins op zijn verhaal ge
komen is. de door den val Van Adriano-
te .komen; het w,as alsof gelijktijdig het
leven en het verstand tot hem weder
keerden.
Met een bluiging nam 'hij afscheid van
dokter Nollan, rdie hem in de gang uit
geleide deed tot aan de trap van graniet
en hij ging heen .door den tuin, zooals
hij gekomen was.
(Hij wist niet meer wat hij er van
denken moest. De (mededeelingen Van den
dokter hadden eensdeels zijn vermoedens
bevestigd, anderdeels fre ,aan ,h,et jwankelen
gebracht. Dat al deze goederen in handen
gevallen waren van dien eerzuchtige, (diee'd
hem vaag (het doel zien, waarmee 'die
geheele intrige Was op touw gezet, maar
wanneer Ihij (nu de goederen aan den
rechtmatigen erfgenaam teruggaf, dan
verviel daarmee ook weer elk persoon
lijk belang, 'dat hij' ikon beoogd hebbem
In 'zijn strikte eerlijkheid zag of ver
moedde de 'eenvoudige man mi et de be
doeling, waarmee 'Hublert juist hem. dit
alles had verteld
Toen 'dokter 'Nollan weer i'n de kamer
kwam, zat 'zijn zuster nog steeds, op (de
zelfde plaats, -maar zij had het hoofd
opgericht en 'zag haar vader aan.
De grijsaard was opgestaan en met
gekruiste armen, een bitteren trek om
den mond en terwijl zijln bleek galhat
de hevigste verontwaardiging uitdrukte,
vroeg hij zijb zoon:
pel vrijgekomen troepen, totaal ongeveer
40.000 man, naar Tsjataldzja te zenden,
om de daar staande divisies zoodanig
te versterken, dat zij in aantal de Turken
overtreffen. Ook het leger op Gallipoli
zal versterkt worden. Daarna zullen de
operaties ook daar met kracht worden
voortgezet.
De overstrooming in de V. S.
waarover wij reeds iets berichtten, blijkt
nog erger dan zich eerst liet aanzien. Uit
verschillende plaatsen in de staten Ohio
en Indiana komen berichten die mel
ding maken van de groote verwoesting
die het water heeft aangericht.
Volgens een bericht uit Middleton in
Ohio, staan daar 200 huizen onder wa
ter. De bewoners hebben £e \yijk geno
men in scholen, kefk'en en stedelijke ge
bouwen. De Miami-rivier heeft daar ter
plaatse een breedte van I1/2 KJVk ge
kregen
De tijding dat van Dayton een banjir
van twee M. hoog kwam aanstormen,'
veroorzaakte een paniek.
Naar luid van telegrammen, fiie te
New-York worden ontvangen ten kan
tore van de American Telephone C>y.,
en die rechtstreeks afkomstig waren rvan
agenten der My. in de geteisterde streek
was het aanzwellen van de «Miami-ri
vier veroorzaakt door het bezwijken van
het Loramic-reservoir in de provimciie
Shelby, welke 80 K.Ml ten Noorden van
Dayton is gelegen.
Uit Columbus in Ohio wordt ge-I
meld, dat een telefoniste te Dayton zich'
door haar moedig gedrag heeft onder
scheiden: Cox, de gouverneur van den
staat Ohio, telefoneerde dadelijk met
Dayton, en om twee uur_kreeg hij ant
woord van een jotnge telefoniste, die hem
Zeide, dat zij de eenige was, die zidii
nog in de telefooncentrale bevond. .Zij
vertelde, dat zij terwijl zij sprak
tegenover de centrale het stadhuis z?Jg
Instorten, en dat zich Qp het dak van het
(stadhuis vele lieden bevonden, die daar
een toevlucht hadden gezocht. Zij ver
telde ook nog, dat men zekerheid1 Ji'ad,
dat bij de wolkbreuk Ps morgens vroefcr
12 personen waren verdronken te Dela
ware, in den staat Ohio, terwijl er even
veel personen vermist werden.
In de nabijgelegen lage landen staan
200 huizen onder water.
De spoorwegbrug en de andere brug
gen over de Miami, in de buurt van Day
ton, zijn vernield. De rivier wast nog
steeds. De verbinding met Pigua en
Tiroy, in de provincie Miami, is verbro
ken. Men vreest dat de toestanden daar
Zeer ernstig zijn, want _te Indianapolis
is een telegram ontvangen van'.een te
lefonist te Dodson, in Ohio, die meedeel
de, dat zijn kantoor gevuld! was' met
buitenlanders, die in panischen schrik
uit Dayton w^ren gevlucht.
Zij zeiden, dat in Dayton de brug bij
de 5e Straat was weggeslagen en dat er
aanstalten werden gemaakt om de over
blijfselen met dynamiet uit den weg te
ruimen. Deze gevluchte menschen ver-
"Wat heblt gij dien eerlijjken man
zoo even Voorgelogen?
De oude Nollan had zidh nu| im zijln
volle lengte opgericht.
Het was alsof hij zijn zoon wilde ver
pletteren onder het gewicht 'van zijn
toorn.
Met vlammende oogen ging hij voort
Men meent dat ik krankzinnig ben;
dat ben ik niet. Tiet is een rol die ik
mijzelf heb opgelegd voor de werelld,
voor de menschen, die mij zouden.kuinnen
ondervragen omtrent inijin zaken. 'Ik ver
mijd aldus ihet gevaar om verantwoor
ding te moeten doen, 'hetgeen mij on
mogelijk zou zijn, maar weldra zal ik
dit gevaar niet meer te Vreezen hebben.
Hij verklaarde:
Gij kunt u er op beroemen, gij'
zoowel als uw vrienden te Parijs, dat
gij ongelukkigen ter dood veroordeeld
hebt en in de eerste plaats... uw vader...
Ik izal' u de voll'e waarheid zeggen. Wan
neer !mijn levensvlam langzaam uitdooft4
dan geschiedt dat uit mijn vrijen wil:
ik laat mij doodhongeren en uw misd'a-
daden gijn daar d,e oorzaak van. Ik hieb
alles Voorzien, van den eersten dag af
en ik geloof dat ik, met zoo te spreken,
ook uw zuster niets nieuws mededeel.
Het arme kind moet het al reeds even
lang weten als ik. Hoe? Door welk toe
val? Wie heeft'haar uw sombere plannen
telden opgewonden verhalen van het
neerschieten van dieven in de straten
van Dayton. Zij zeiden, dat de stad bijna
geheel onder water stond en dat de 'toe
stand er snel ernstiger werd, toen zij
Dayton verlieten.
Een telegram uit Lafayette in den
staat Indiana behelst, dat daar 's mid
dags om twee uur twee overspannin
gen van ;d'e brug over de Wabas^i in
stortten, een aantal personen met zidh'
meesleepende. Gelukkig slaagldel men er
benedenstrooms van de brug in, de dren
kelingen met booten te reedden, twee
uitgezonderd.
Men gelooft, d<at de groote brug over
d|e Miami bij Middleton, in Ohio, is in
gestort. Om twee uur werd/en 15 perso
nen vermisten men kan de huizen bij
tientallen de rivier zien afdrijven.
Uit verscheiden steden (b.v. Indiana
polis in Indiana, en. Columbus, in pMo)
weigert het electrisjdh licht en rijden de
trams niet meer. De straten staan een!
hal ven M. of meer ond;erwater. De fa
brieken zijn stop gezet.
Te Columbus zijn dp groote bruggen
en ook enkele kleinere weggeslagen.'
Drie groote fabrieken staan in brand)
Het vuur bedreigt een groote uitge
strektheid,; en het blusschingswerk
wordlf ernstig belemmerd door het on
klaar* raken van den watertoevoer voor
de spuiten.
Die laatste berichten uit die over
stroomde streken houden in dat de stad
Peru in Indiana een d;er zwaarstbeproef-
dp plaatsen is. De .wateren van de Wla-
basfirivier gudjsen dooj de „straten en
voerden veel lijken van vrouwen en 'kin
deren mee.
Volgens rapporten, te pegen uur van
ochtend ontvangen, klampen 7.ich. nogl
honderden menschen aan de daken vast.
Zij zijn den geheelen nacht blootge
steld, geweest aan hevige koude.
De autoriteiten zend(en in allerijl hulp
uit plaatsen, djie gelegen zijn in de na
bijheid der geteisterde streken.
Voedsel en kleeren voor vijfduizend/
menschen zijn uit d,e naburige steden ge
zonden, maar men kan de overstroomde
streken niet bereiken .door den hevigenf
Stroom dje 't .varen belet.
De toestand, te Dayton blijft wan
hopig. Men schat het aantal omgeko
men tot nog toe op 1300, de mateirieele
schadp op 58 millioen „dollars.
GEMENGD.
Men verneemt uit ambtelijke Mon
tenegrin s;dhe bron, d.at Essad-pasja, d'e
Turksche bevelhebber van Skoetari, vol
gens een telegram uit Cettinje, aan dp
burgerlijke bevolking geen verglun-
ning heeft willen geven om Skoip-
t'ari te verlaten.
(De Engelsfche admiraliteit heeft
een oorlogsschip der MiddjellandsohP
zee-vloot aangewezen pm den Pause-
lijken. legaat op het jE.uch'ailisti schf
congres in April van Syrakuse naar
Malta te brengen.
De nieuwe D;uitsdhe lege^r-
blootgelegd? Ik weet 'het niet. Zie haar
aan, zij is 'als het beeld der wanhoop.
O! gij zult rijk zijn, gij zult kaste.elen
en landgoederen bezitten. Gij zult er van
willen genieten, ze bewonen misschien.
Wat zult ge er vinden? De schimmen van
uw slachtoffers, van de Lieve,, jonge me
vrouw de Kérou&b een engel van goed
heid; van haa'r zuster, mevrouw de Ba-
lazé en van de anderen, brave edellieden,
die u slechts blijken van'Vriendschap heb
ben gegeven eii u behandeld als een lid
hunner familie. Gij zult 'hen allen zien
met een rood lint om den hals, Jbet
bloedige merk, dat er op gemaakt is
door de valbijl de guillotine, het nationale
silachtmes. Gij zult hun hoofdelooze li
chamen opgestapeld 'zien op een kar,
waarmee zij naar het gemeenschappelijk
graf gereden werden, en die een. breed
bloedspoor achterliet.
j,Gij hebt 'het gewaagd uw plan ten
uitvoer te 'brengen het gruwelijke plan,
dat ge Inij hebt voorgelegd in dien nacht,
toen ik 'u onzen ondergang meedeelde,
die Veroorzaakt 'was door uw verkwis
tingen en vmijn zwakheid. Hebt "gij er
wel eens over nagedacht, dat de pachters
der dooden 'u zouden isteenigen, wanneer
gij het 'waagdet hun erf te betreden; dat
wanneer gij door (de dorpen gaan zult,
de menschen 'het gelaat zullen afwen
den om u niet te groeten en dat de
wet en die daarbij beh00rende dekkingls-
wetten zullen vermoedplijk Vrijdag open
baar gemaakt worden, nadat de Bonds
raad er dien dag voor de laatste piaal
over beraadslaagd zal hebben. Als de
Rijksdag komende week yveer geopendl
wordt, zullen de afgevaardigden den ge-
drukten teklst ontvangen.
Het plan is, om de wetten in del
tweede week van April, wanneer de po
litieke partijen hun houding ten aanzien
ervan bepaald kunnen hebbenv voor de
eerste maal te lezen. Dan moeten zij na
tuurlijk naar de commissie. Het Pink-
s.terreces zal tusschen 25 en 30 April
beginnen en wagens d'e verkiezing voor
den Landdag in Pruisen tot 27 Mei du-
Ten. Inmiddels zal de commissie .wel
met d|e wetsontwerpen gereed zijn ge
komen, zoodat ze uan in de eerste helft
van Juni afgedaan kunnen worden.
Het bestuur van het syndicaat van
slpoorwegbambten in C atalö-
ni heeft zich in verbinding gestéld
met d'e werkliedenvereenigingen te Bar
celona en d;e spoorwegbeambten van de
Noorderspoor om gezamenlijk .te sta
ken.
De overheid' neemt tal van voorzorgs.-
maatregelen.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit zijln benoemd tot bur
gemeester te Gorincham R. F. C. de
B:uyn, te Koudekerk J. C. van Voorthuy-
sen, te Oostlbiurg ,H|. S. Gratama, te Nieu-
werkerk J. Biouman, te St. Janssteen C.
Ysèbaert, te Ouwerkerk J. van der Have,
te Maartensdijk jhr. E. Quarles van Uf-
ford, te Stavoren J. A. Drijber, secretaris
dier gemeente, te ^Goor V. Cats.
Bij Kon. besluit is benoemd tot buiten
gewoon hioogleeraar in de 'faculteit der
rechtsgeleerdheid aan de Rijksuniversir
teit te Utrecht, tot het geven van onder
wijs in het volkenrecht, mr. J. de Lou
ter, oud-ihoogleeraar aan genoemde uni
versiteit.
Drankbestrijding.
De bedevaart naar O. kL. V. ter Nood
te Heiloo, met welker organisatie de Pro-
paganda-commissie in het le district van
het Bisdom Haarlem zich bezg houdt,
zal niet plaats hebben op .Hemelvaarts
dag, maar wel op 2en Pinksterdag. Die
bedevaart zal een akte van eerherstel
zijn voor de vele buitensporigheden, wel
ke tijdens de Pinksterdagen op tal van
plaatsen in het district gepleegd worden.
De Wilhelmina-top bereikt.
Men meldt nog nader:
Blijkens een .uit Ned.-Indië bij 't Minis
terie van Koloniën ontvangen telegram
heeft de ,door de Maatschappij tot be
vordering van het natuurkundig .onder
zoek der .NederL koloniën uitgezonden
derde Nederl. expeditie naar het Oranje-
gebeigte (Nederl. ,Nieuw-Guinea), onder
leiding van den 'Kapitein der infanterie
van het ,Ned.-Indische leger A. Franssen
bedelaars zelfs een aalmoes zullen wiei-
geren, die uit uw bezoedelde hand komt.
„Hebt gij 'et welf eens over nagedaaht,
dat gij 'onder de verachting van allen
gedwongen zult worden te vluchten uit
dit land, Van waar men u zal wegjagen
als een 'dief en als een verrader? En
dat zift gij, dief van het geld uwer vrien
den, verrader, the ben aan den beul
verkocht heeft. ïk ben medeplichtig ge
weest aan uw misdaden, maar ik .doe
mij zelf recht. Ik had die ongeluikkigen
moeten waarschuwen, hun uw plannen
meedeelen, hen bewegende vluchten, hun
het geld te geven dat van hen was en 'dat
gij hun Ihe'bit afgenomen. Ik heb h'et niet
gedu'rfd, want dan 'had ik u moeten be
schuldigen, mijzelf tnoeten beschuldigen
en ik wilde nog niet aan uw laagheid
geiooven. Ik hoopte, dat gij nog zoudt
terugkeeren yan uw weg, dat een laatste
overblijfsel Van uw geweten luider zou
spreken dan uw 'geldzucht en dat de
gedachte aan uwe moede'r, de brave
vrouw, die u heeft gekoesterd en ver-
zo'rgd, den demon zou verjagen, die u
zijn verzoekingen influisterde. De gevan
genneming derr Trémazan's en van de
andeiren deed mij de schellen van die
oogen Vallen.
(Wordt vervolgd.)
