Woensdag
26
BUlTENLAlND.
BINNENLAND.
je Jaargang
No. 1051.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
5jr blad verschijnt elken dag, uitgezonderd zon- en feestdagen
DE ABONNEMENTSPRljS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
,10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2VS cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Maart
1013.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 15 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
pit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Waarom rechts stemmen?
Omdat rechts, de gelden, die
gedurende de eers.te 75 jaren
•odig'zullenzijnvoordedoor-
ering van de I n va 1 i d i t ei t's-
J'f i Oud erdo msve rzeke ring zal
'eten te krijgen op een wijze
aard 09 r tegelijkertijd han-
el en industrie worden be-
jrdeiridi.
We zeiden gisteren, dat de rechterzijde
0» n bate van de Nederland'siche arbeiders
H n daad heeft gesteld', dat zij n.l.i
ide Invaliditeits- en Oudierdomsveri-
ering heeft -geschonken en tevens
illeft zorggedragen, jdlat deze reeds 'ftivolr
jaar in werking zal kunnen treden,
lordat zij de benoodigde g1eld;en .zal
eten te halen uit de verhooging van het
rief.
Maard,ie verhooging van net ta-
ef, zal d,ie niet strekken ten nadeel
hand.el en industrie? Wordt op de-
wijze niet met d,e eene hand genomen,
it met de andere wordt gegeven
Onze trouwe lezers herinneren zich
it wij' in een "hondertal kruiskopjes de
jnderd advertenties van het anti-tarief-
et-comité, d,ie evenveel onwaarheden
vatten, op deze plaats hebben jweer-
Wij hebben ook telkens een korte
mvtatting gegeven van elke nieuwe
tgave van het voor-tariefwet-comité.
«ij verwijzen naar het persoverzicht in
It nummer). Om niet in herhalingen te
Cl allen, zuil!en wij daarom de waarheid
in ons antwoord njet in den .bree'cle
an aantoonen. Toch willen we 'ns
tentjes de geschiedenis laten weer-
ireken deze geeft ons een krachtig
twijs voor onze stelling.
't Is niet de eerste keer, dat er 'deflf
iroef wordt genomen met 'de verhoor
ing van 't tarief om geld im de schat-
ist te krijgen In 1 '8 9 5 heeft men
ns tarief op een wijze verhoogd, waar
oor 21/4 irrii 11 i o e n gulden meer in
schatkist kwam. En heeft men wel
mand hooren klagen, dat handel en
ijverheid daarvan eenig nadeel hebben
ndervonden Integendeel, iedereen
toet toegeven, dat na de 'verhoog(i|n!g
an invoerrechten handel en nijverheid'
uist in bloei zijn toegenomen. De sta-
stieken wijzen dit onweerlegbaar aan.
k welvaart is na 1895 zoo verhoogd,
at in 8 jaren tijds de gezamenlijke be-
stingen eene klimming van 27 mUilioen
anwezen
Wij kunnen dus veilig het middel om
loor verhooging van het tarief de sphat-
ist te verrijken weer eens aanwendfe'n
Een vroegere proef heeft zeer schoo-
ne resultaten opgeleverd, te schoon om
liet op dienzelfden weg voort te gaan.
Zelf-verheerlijking.
In den Haag heeft de hper Drion g'e-
proken over de beteekenis van de ko
llende KamerVerziezingen. Op veelzij
de wijze heeft de spr. die beteekenïs
oegelicht, o.a. verklaarde hij, dat h£t te
venschen is, djat de verkiezingen de}
inkerzijd.e aan het bewind zullen bren-
ïen, opdat dan ons volk niet wordt ont
rokken aan een godsdienstige op-
fceding! De coalitie toch brengt „gees-
dijke verschrompeling en godsdienstige
starring".
Er spreekt uit zulk een verMariing
ien niet geringe mate van zelf-verheerlij-
iing enzelf-vefbliin;diing. Toch is er
fön de doorwerking van die twee ge
broken op 'smans ideeën nog een veel
sterker staaltje aan te halgn. Hij meenfj
1. dat de linkerzijde zal kunnen regee-
•D „zonder ide gratie van de S. D. A. P."
Hij wijst zelfs hun hulp bij de verkiezin-
£11 af en wil niets met hen te makem
jebben. „Wil de kiezer onverantwoorde-
'jkheid en politiek oiwermog'. i hij
«eze den sociaaldemocraat.
Hoe zal het er bij d,e ver .ie injgiejri
tusschen de concentratie en d i. D. A.
P- heel anders toegaan, en ook als
'nks een mocht overwinnen hoe zou
r na de verkiezingen heel anders
toegaan, d^an de heer Drion denkt enl
*enscht.
Zelfbedrog.
.He anarchistische groepen en veree-
n'gingen in Nederland hebben geduren-
d,e Paaschdagen ook «en congreske ge-
houd.en, te Utrecht.
Dat zijn d»ie menschen, wien alle ge
zag uit den booze is, zoodat zij dan ook'
geen partij willen vormen en van .geejn
partijvoorzitter willen weten.
Evenweleen congresvoorzitter moest
er toch wezen en om r.u den schlijnl
te red,den werden er... vier benoemd,
die ieder een zitting mochten presidieei-
ren
Immers: als die vier voorzitters ver
standige menschen zijn zullen zij er naar
streven, dat het congres een vaste Jijn
volgt en niet zigzag loopt, welk streven
in de pr act ijk hierop uitloopt, dat zij
naar 'n gemeenschappelijk inzicht moei
ten zoeken en hieraangezag moeten
toekennen.
Gaan zij zoo niet te werk, d,an 'kan
men beleven, d,at voorzitter no. 2 voor
zitter no. 1 tegenwerkt, dat voorzittelr
no. 3 voorzitter no. 2 afbreekt .en dat
voorzitter no. 4 zijn voorgangers' in 't
zonnetj.e zet welk geval het congfres
misschien judist het ware zou noemen
op. gevaar af van een jaoijbioel te worden.
't Schijnt er geen janboel geweest te
Zijn, zoodat men zich blijkbaar heeft,
zTtten koesteren in het zonnetje van een
onwillekeurig gezag, zichzelf wijs ma
kend dat het zonnetje niet scheen.
V Een dictator.
Gansch anders ziet het er uit bij de
„S. D. A. P." Onze indruk toch van het
roode congres is, dat mr. Troelstra meer
en meer als een dictator optreedt, dank
zkij de plooibare tactiek, welke jiij metl
handige welsprekendheid beoefent. Zoo
heel lang is het b.v. nog niet geleiden')
dat hij geen bewonderaar was van vrou
wenkiesrecht, maar thans lijkt hij wel
een suffragette, met dit onderscheid
evenwel, dat hij aanraadt, den kiesrech/t-
sfcrijd „in twee etappes" te voeren.*Eersit
het algemeen kiesrecht, dan komt dat
voor de vrouwen vanzelf wel, em heel
de schare is het met hem eens. V
Ja, de heer Troelstra is ,een gladde
dictator. Voor geen bezwaren gaat hij
uit den wegterugtrekken zooa'ls
de hervorming van den rooden Dinsdagl
prijst hij als zegevierend voorwaarts
dringen en waar de s,troom hem te mach
tig wordt zooals voor het vrouwen
kiesrecht daar werpt hij er zich moe
dig middenin.
't Zal ons benieuwen hoelang hij die
heerscherspioisitie behoudt.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Het schijnt toch een eigenaardig geval
te zijn met het ultimatum van
Oostenrijk aan Montenegro
In We en en toch' wordt officieus ge
loochend, dat de stappen van Oostenrijk
het karakter van ,een ultimatum dragen»
Toch wordt elders volgehouden, dat het
wel degelijk zoo is. Intusschen heeft Mon
tenegro een gelijkluidende nota aan de
verschillende gezanten der mogendheden
doen ter hand stellen., waarin de i-egee-
rinig zegt, dat zij uit menschlievendheid
gehoor wü geven aan den eenparigien.
wensch der mogendheden en daarom, den
commandant van S'koetari instructies
heeft gegeven om het vertrek der bur
gerbevolking mogelijk te maken.
Te dien einde heeft zich gisterochtend
een parlementair naar Skoetari hegeven.
Naar verluidt heeft Montenegro er
eveneens dn toegestemd het geval van
pater Palits en de gedwongen bekeering
der Katholieke Albia.neezen door een com
missie te doen onderzoeken.
Veel opzien heeft gebaard dit durvend
optreden van dezen David, Montenegro,
tegen Goliath, Oostenrijk. Men geloofde
dan ook, dat het kleine land niet alleen
zou staan, doch in Servië zijn steun zou
vinden. Het blijkt nu, dat ook 'in Bul
garije de openbare meeniing voor 'Mon
tenegro is. Men is toch zeer ontstemd
over het ultimatum en vraagt zich af,
wat Oostenrijk eigenlijk wil. Hjet is niet
karig met mooie woorden over zijn sym
pathie voor de bondigenoote'n, maar werkt
Bulgarije tegen in zijn geschil met Roe
menië, onthoudt Servië een haven aan
de Adriatische Zee en berooft Monte
negro geheel van de vruchten van dezen
oorlog.
De bemiddelingspogingen
hebben eveneens geen gunstigen indruk
op de Balkanstaten gemaakt De voor
waarde,. diat de vijandelijkheden moeten
worden gestaakt tijdens de onderhande
lingen, acht men zeer nadeelig voor de
bondgenooten. De andere voorwaarden
zijn alleen aannemelijk voor Bulgarije,
niet voor de drie andere Balkanstaten
dat geldt met nam,e voor de bepalingen,
dat de mogendheden de grenzen van
Albanië zullen vaststellen en over -de
eilanden im de Egeïsche Zee zullen be
slissen.
De bondgenooten zullen volgens den
Atheenschen correspondent der „Daily
Tel." ongetwijfeld antwoorden, dat zij
bemiddeling im dezen vorm moeten af
wijzen. 'H.iji acht het onwaarschijnlijk, dat
de mogendheden in dat geval hun be
middeling zullen doordrijven.
Het antwoord, aldus de correspondent
van de „Köln, Ztg." te Sofia, zal be
leefd, maar stellig zijn. Als grens stelt
het de lijn MiidiaMoeradleSaros voor.
Den eisdi van een oorlogsvergoeding kan
men ijiet laten varen. Vóór de staking
der vijandelijlkiheden moet Adnianopel
worden overgegeven en het Tunksche
leger worden gedemobiliseerd.
Rond Adrianopel
is intusschen de strijd weer iin vollen
gang. Gistermorgen is een algemeene
aanval ondernomen. Naar uit Sofia ge
meld wordt, bemachtigden de Bulgaren
dé verschansingen van .Haslih, het fort
van dienzelfden naam en alle versterkte
punten van den Oostelijken sector. 12
kanonnen, 4 machinegeweren en 300
krijgsgevangenen vielen den Bulgaren in
handen. De Bulgaarsche voorposten zijn
nu 1 K»M. van de vij adelij'ke forten-
linie verwijderd De Turken zijn even
eens teruggeslagen op de Zuidelijke en
Westelijke sectoren»
Ook bij Tsjataldsja
wordt weder slag geleverd Volgens Bul-
gaarsche berichten zouden de bondge
nooten tot de hoogten van Or mank en
Epiivatos doorgedrongen zijin. Uit Kon
stantinopel komt echter een andere lezing,
ofschoon ook daar toegegeven wordt, dat
een groote slag gisteren aan den gang
was. Gisteravond verklaarde men op de
Porte, dat de Bulgaren volkomen zijn
teruggeslagen. Er is daaromtrent nog
geen officieel beridit meegedeeld
iHet gevecht, dat den geheel en dag
over de geheel e linie vanTsja taldzja voort
duurde, was vooral verbitterd op dien
rechtervleugel der Turken bij Derkos.
Men verzekert, dat 800 Buigaren gediood
zijn. Gisteren zijn troepen uit San Ste-
fano naar Tsjataldzja vertrokken.
Dat men vreest daar weer de handen
vol te zullen krijgen, ''jbewijSt nog het
volgende bericht uit Konstantinopel: De
.plaatselijke commandant verzoekt den
officieren, diie met verlof (te Konstanti
nopel zijin of huntoips om andere redenen
hébben verlaten, van heden Jaf, 't koste
wat het kost, zich weer bij hun regi
menten te Tsjataldzja te vervoegen.
Er zijn blijkbaar weer verscheidene
heeren gedrost, en met zulk een leger
wil men weerstand bieden!
Het stoffelijk overschot van koning
George
lis gisteren uit Salonikii naar Athene over
gebracht, in tegenwoordigheid! van den
koning, de koningin, de prinsen en prin
sessen. Alle huizen in Saloniiki waren
met krip behangen. Het koninklijke jacht
lag aan de kade gemeerd; de lijkkist
werd aan boord gedragen door de prin
sen» De koninklijke familie scheepte zidh
op bet jacht in.
Toen de lijkkist door de prinsen in
'het salon van het jacht Annphitriite was
geplaatst, sprak de metropoliet van Sa-
loniki: „Gij hebt uw plicht jegens uw
volk vervuld. Gij zult van God daar
voor de belooming, een onsterfelijke
kroon, ontvangen. Vaarwel."
De Amphiitrite lichtte het anker om
twaalf uur 's middags en stoomde aan
het hoofd van de buitenlandsche stoom
schepen, die iin twee rij'en voeren.
Het stoffelijk overschot Van den koning
zal hedenmiddag om drie uur te Piraeus
worden ontscheept.
GEMENGD.
Tengevolge van een w o I k b r e u k,
dje losbarstte na het voorbijtrekken van
4en wervelstorm in Amerika heb
ben er pvferstroomingen plaats gievond.'en.
Men vreest, d,at deze overstroomingen
die ernstigste zijn, die gedurende vele ja
ren geled,en hebben plaatsgevonden. Ver
scheidden steden staan onderwater. Reeds
weet men van 5 menschen die verdron
ken zijn. Er zijn tal van gebouwen ver-
inield en veel vee is in de weijfie omge
komen. Het te velde staande gewas' is
verloren. Die beworiers van het oveir-
9troomde gebied hebben de wijk .ge
nomen naar hooger gelegen ferreinen.
Blijkens die laatste schattingen zijn er
bij den orkaan van Zondag meer dab 2O0
menschen pmgekomen en pver djö 1000
personen gekwetst.
Men herinnert zich, dat eenige
maanden geleden de onthullingen over
het voorgevallene op de Socialistische
glasfabrieken te Albi veel gerucht
maakten. Thans is de fabriek1 weer in
opspraak door een proces dat de werk
man Bernard,' is begonnen tegen de fa
briek, waaryan hij een der stichters is,
en waaruit hij is gezet. Hij richt edn
open brief tot den administrateur "Diel-
zant en daagt dezen uit naar Albi te
komen, terwijl hij eenige techjnisthe en
financieele bijzonderheden geeft oVer'
cJen toestand van de werkmansfabriek!.
D|e vakvereeniging van dje arbeiders in
4e glasindustrie, waarbij niet al de ar
beiders van de fabriek zijn aangesloted
heeft een motie aangenomen ten gunste
,van Delzant, waarin de "houding van;
Bernard; wordt veroordeeld.
De Tweede Kamerverkiezingen.
In 'het district Tilburg wordt, volgens
liet „Huisgezin", behalve voor denihk-ör Jj.
van RijzeWijk, ook geijverd voor 'n can-
didatuur van den heer A. van Rijen, lid
van den gemeenteraad van Tilburg.
De vrijzinnige kiesvereniging te Schoon
hoven, district Bodegraven, heeft de
heeren J. F. W,. |S|. Middelbeek, jhr. mr.
H. Smdssaert en dir. G. Lely, allien te
's-Graverihage, o.p de groslijst van Can
dida ten geplaatst.
Belangrijke data.
Van heden af: ter visieligging en ver-
krijgbaarstelling der voorioopige kiezers
lijst en bijbehoorende lijsten.
23 Maart tot en met 15 April gelegen
heid tot reclame.
Tot 21 April: ter vis iel jigging en ver
krijgbaars telling der reclames.
-Vóór 15 'Mei: definitieve vaststelling
der kiezerslijst.
De Wilhelminatop bereikt.
Naar de Nedi verneemt, is bericht ont
vangen, dat de expeddtie-Franssen Her
derschee er in geslaagd) is. den Wilh.elh
minatop tot den spits te beklimmen.
Slechts weinige dagen komendJ na het
bericht der beklimming van idien slechts
weinige meters hoogere Carsteraztoip'door
de Enigelsdhe Wiollaston-expedJitie, zal de
ze tijding hier te lande inet groote en
begrijpelijke voldoening worden ontvan
gen.
De beklimming van dezen pLm. 4700
M. hoog en bergreus werd reeds in 1909
tijdens de 2e Oranje-ge'bergte^expediitie
door mr. Lorentz beproefdi. Deze bereikte
echter slechts de sneeuwgrens, en biraaht
er ternauwernood het leven af.
De derde expeditie is gelukkiger ge
weest; er is alle reden de stoute pio
niers, die dit resultaat van oud-Holland-
sche durf en volharding bereikten, van
harte geluk te wenschen.
De uitsluiting in de sigarenindustrie
,Het „Volk" meldt, dat het Verbond
van Vereenigingen van Sigarenfabrikan
ten het verzoek van de arbeidersorgani
saties, om een tweede samemsipreking
over de door de fabrikant en commissie
ontworpen loonregelingen ingewilligd
heeft De conferentie wordt vanmiddag
om 2 uur te Utrecht gehouden.
Tijdens de fees Vergadering Van dien
R. K. Volksbond te Amsterdam' werd
een colleate gehouden voor de uitge
sloten R. K. sigaren makerswelke
f 120,30 opbracht
De Gelderland en de Ned. ambulance
te Konstantinopel.
De correspondent te Koustantinopel
van de „N. R. Crt." schrijft d.d. 22
dezer:
In vefband met de mogelijkheid, dat
het na het sluiten van'den yrede tofTeen
botsing zal konten tusschen de troepen
van het Comité en die van~de Officieren
liga, is het hier nog verder aanwezig
'blijven van een Nederlandsch oorlogs
schip bepaald noodzakelijk, althans tof
na de dislocatie zoowel van het leger
van TsjataLdsja als Van dat van Sau Ste-
fano.
Daar onze rqgeering echter de Gel
derland vóór Mei in het vaderland terug
wil hebben voor de oefeningsreis met
de adelborsten van het oudste studie
jaar en het jonge vólk, 'dat nu van 'de
opleiding komt, zal onze kruiser de reede
hier over 'n goede veertien dagen moe
ten verlaten. Maar de Gelderland zal
naar ons wordt verzekerd' daar,
zooals gezegd, een Nederlandsch. oor
logsschip hier nog niet gemist kan wor
den, vooraf door het nu te Smyrna lig
gende pantserschip Kortenaer worden
vervangen. Deze bodem heeft weliswaar
60 koppen minder dan de Gelderland
aan boord, dioch het is over het alge
meen ouder vol'k en dus krachtiger en
geschikter voor een eventueel optreden
aan den WaL
Ook onze ambulance is begonnen met
aanstalten voor haar naderend vertrek
te treffen, dat eveneens over een dag
of veertien zal plaats hebben. Zij is al
begonnen met inpakken en neemt nog
maar een beperkt aantal nieuwe gewon
den aan. Op het oogenblik heeft zij nog
ruijn vijftig zieken en gekwetsten in be
handeling.
Voor het Prinsesje.
H. M. de Koningin heeft eene belang
rijke bestelling poppengoed voor die pop
pen van 'Prinses Juliana bij de vereenii-
ging „Arbeid Adelt" en „Tesselschade"
te s-Gravenhage en Amsterdam laten
doen. „Ctm."
De Landstormwet.
Zooals bekend is, heeft de Tweede
Kamer de z.gu „Landstormwet" aangte-
nomen. Diaarmede is een nieuw element
ingevoerd in ons verdedig&ngs-stelsel.
Deze nieuwe wet bepaalt, dat tot den
landstorm zullen behooren niet alleen'
de militairen, die bij de landweer hebben
gediend, maar ook degenen, die ^ijn vrij
gesteld geworden wegens broederdienst
en kostwinnerschap of zijn vrijgeloot.
Dus ieder mannelijk ingezetene, hetzij
hij zich ooit in het soldatenpak zag |gje-
stoken, hetzij hij nimmer sabel of ge
weer hanteerde behoort tot den land
storm, zoolang hij de 40 jaar niet heeft!
overschreden.
Men heeft langen tijd het art. 180
der Grondwet, bepalende, .daL„alle Ne
derlanders daartoe in staat, zij nverplicht
mede te werken tot handhaving der on^
afhankelijkheid van hpt Rjjk en tot .ver
dediging van zijn grondgebied" zóó
opgelat als zou algemeene "dienstplicht
voorschrift zijn.
Wij houden het echter met Biuijs, dat
men ook nog op andere wijze kan mede
werken tot verdediging van het grondge
bied n.l. door het verstrekken van gel
delijke bijdragen. Intusschen, wie de eer
ste interpretatie blijft huldigen kan nu
tevreden zijn.
D|e landstormwet voert een soort^,al
ge me ene", zij het, iniet zware, dienst
plicht in, althans „in geval van oorlog^
oorlogsgjevaar pf andere buitengewone
o m s t a n bigbeden."
Want alléén wanneer zulk een toef
stand intreedt wordt de landstorm op
geroepen.
De landstorm wordt onderscheiden in
a. gewapende landstorm waartoe be
hooren, zij, die vfm landweer, mariniers'
of zeemacht er Woe zijn overgegaan
b'. ongewapende landstorm waartoebe1-
hooren zij, die wegens broederdienst of
kostwinnerschap, of vrijloten niet bij de
militie hebben gediend.
Van deze laatste categorie kan de
naam duidt het reeds aan ^.geen gfe-
wapende dienst worden .geworderd.
Haar zullen de zg.. werkdiensten wor
den opgedragen, terwijl haar ook,geen
kleeding zal worden verschaft.
Wanneer nu binnen korten tijd de
Eerste Kamer de wet heeft aangenomen
zullen 450.000 man, die jonger zijn dan
40 jaar tot den landstorm gaan1 behooren,
waarvan 160.000 voor den gewapenden
dienst en 290.000 voor werkdiensten.
Wanneer we die eerstgenoemde
160.000 man tellen bij de 210.000 man
waaruit landweer en.leger bestaan, krij
gen we dus een totale .strijdmacht van
370.000 man.
