25
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
4e Jaargang
No. 1050.
Bureau OUDE SINGEL. 54, L EIO 13IV.
latere. Telefoon 935. Postbus 6.
IT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAQ, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
10 per kwartaalbij onze agenten 10 cent per week, f 1.30 per kwartaal. Franco
tl post 1.50 per kwartaal.
Afzonaerlijke nummers 2V, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Dinsdag
Maart
1913.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën gevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, Iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
[?:t nummer bestaat uit
TWEE biauen.
Een Bisschoppelijk woord-
het verslag van de feestelijke vie-
van het 25-jarig, jubileum van d.en
ed. R. K. Volksbond in het bisdom
iaarlem, vinden de lezers weergegeven
i woorden, op de namiddag-feestvergih-
iring gesproken door Illustren B'e-
hermheer van den Bondt onzen b'emin-
in Bisschop^ Mgr. A. J. Callier. 't Zij,
is vergund voor enkele .van die Bis-
ihoppelijke woorden ook op deze plaats
bijzondere aandacht vian onze lezers te
agen. Niet omdat wij ons zouden yer-
irlooven ze te commentarieeren ze
jn glas-helder en over-duidelijkwij
illen die woorden slechts onderstree-
:n om 'Iiunne buitengewone vbelang(-
jkheidi en zeer bijzondere beteekenis.
oen Mgr. den Volksbond hulde hadge-
■acht voor "het goede voorbeeld dat
had gegeven, het voorbeeld om zich
vereenigen in Katholieke organisar
es, en er aan fmd herinnerd, dat dit
joibeeld is nagevolgd door den Mid-
instand «sprak Hijl
Mijn wensch is, dat Ik het b e-
ïven mag, dat uw voorbeeld
okzalwordenn agev^olgld door
ehoogere standen.
't Was, als of de stilte, die er onder
rede van den Bisschop heerschte,
d,ieper werdals of er een huivering
ai ontzag en eerbied en liefde door
vergadering ging. Hier sprak een
ider^ die het belang van Zijn kinld'e-
enen alleen hert belang van; Zjjn
inderen op het oog heeft, Zijn harte-
Wch uit; een wensch, waarin si ets
van een zachte, vaderlijke terechtwij-
Zeker al hadj Mgr. die woorden' niet
esproken, wij hadden toch .geweten,
at de wensch van het Episcopaat, dat
Katholieken zich in Katholieke .ver
enigingen organiseeren, zich uitstrekt
per alle stan den. Maar in "die duidelijke;
oorden, op een openbare vergadering
tgesproken door het hoogste kerkelijke
:zag in dit Bisdom^ hebben wij een
ieuvv en een krachtig wapen om j>n's
verdedigen .tegen hen, die beweren
at het Episcopaat van de hoogere stan-
m niet zou eischen dat,zij z!ich in'Ica-
lolieke organisaties vereenigen. Wij
ogen nu zeggen, dat het is de uitdruk-
ilijlc uitgesproken wensch, het in klare
oorden geuite verlangen, het levens-
kaal van onzen Bisschop, dat ook de
Dogere standen zich in Katholieke qr-
anisaties vereenigen.
En daarom: uit ons geheugen kan
Porden gewisoht de scherpe herinnering
in die machtige manifestatie langs Am-
erdam's straten en graohten; aan- dien
orm, van geestdrift, die -opstak toen
gr. de Bisschop verscheen onder Zijn
ollcsbondersaan de heldere en ent-
ousiaste itedevoeringen van de beidfe
prekers dat alles kunnen wij verge-
rnaar nooit die hartewensth van
en grijzen Kerkvorst, uitgesproken op
at plechtig 'oogenblik, toen Hij stond te
lidden van 'Zijne zoo geliefde kinderen,
Waarom rechts stemmen
Omdat rechts daden stelt, en
nks mooie beloften doet
Dit antwoord is eigenlijk de korte sa
menvatting van wat wij de vorige week
lebben aangetoond. 'Rechts heeft aan
Nederlandsche arbeiders de invaliidi-
eits- en ouderdomsverzekerinig gesichoni-
;en en links belooft hun een Staatspens
ioen, waarvan,.., de totstandkoming
n de 'doorvoering op onoverko mol ijk e
loei el ijkh eden of zeker op zeer ernstige
*zwaren zal stuiten.
Maar nu kan ,men nog zeggen: 't Is
iel mooi, 'dat |de Tweede Kamer de In-
[aliditeits- en Ouderdomsverzekerinig
•oefit aangenomen en ook de Eerste Ka
ler zal er wel voor stemmen, maar#
iefit de rechterzijdie ook gezorgd voor
[et geld? 'Het spreeiktt van zelf, dat de
'aliditeits- en Ouderdomsverzekerinig
't na jaren in volle werking zou zijn,
pngeveer 75 jaren, als de Staat niet
N gezorgd voor het geld om gedurende
rie eerste iaren te kunnen bijspringen,
pelnu, dat heet de Christelijke regeering
Naan. De 10 .millioen, die gedurende
fien tijd ieder jaar noodig zullen zijn,
de rechterzijdie weten te vinden
["t de verhooging, uit de meerdere op
brengst van het tarief, van de invoer
rechten. De buitenlander zal die 10 miil-
lioen betalen. En ais zij door de Eerste
Kamer is aangenomen (aan welke ge
beurtenis niet te twijfelen valt), zal reeds
het volgende 'jaar (de wet in werking tre
king treden..,.
Ziehier de daad .van rechtsWat
steekt die scherp af tegen de beloften
van links 1
ALGEMEEN OVERZICHT.
Zooals men weet zouden de mogen df-
heden op de nota van de Balkanstaten
antwoorden met de in de laatste ver
gaderingen der jgezantenoonferentie op
gestelde
nieuwe grondslagen voor den vrede
Dit antwoord is dezer dagen aan de
Balkanstaten medegedeeld. Zij houden
inde grens van Turkije zal loopen van
Mi dia naar Enos. Het geheel e gebied
ten Westen van deze grens zal aan da
bondgenooten worden afgestaan, behal-
-ve Albanië, welks grenzen de mogend
heden zullen afbakenen. Turkije geeft
zijn rechten op Kreta prijs. ,De bestem'-
ming van de Egeische eilanden wordt
toevertrouwd aan de mogendheden.
De mogendheden 'kunnen niet gunstig
beschikken op den eisch der bondge
nooten nopens een oorlogsschatting. Af
gevaardigden der Balkanstaten zullen
mogen deelnemen aan de beraadslagin
gen der financieel e oommissie, di e te
Parijs zal Vergaderen voor de regeling
der Turksche openbare schuld en an
dere financieel e vraagstukken.
Voorts wordt nog in de nota Verklaard)
dat, zoodra de bondgenooten boven
staande grondslagen Voor de vredeson
derhandelingen hebben aanvaard, de vij
andelijkheden moeten eindigen.
Het antwoord der verschillende Bal
kanstaten luidde natuurlijk, dat zij eerst
ruggespraak met hun bondgenooten moe
ten houden, waarna zij hun* beslissing
zullen mededeelen.
Een ultimatum
Is thans door Oostenrijk aan Montene
gro gezonden, omdat het antwoord ge
lijk we reeds meldden, niet bevredigend
was. Zondagmorgen is dit ultimatum
overhandigd, waarbij geëischt wordt de
militaire operaties rondom Skoetari te
staken, totdat de burgerbevolking de
stad geheel verlaten zal hebben. Wordt
aan dezen eisch niet voldaan, dan zal1
Oostenrijk - Hongarije gewapenderhand
tegen Montenegro optreden.
Ook andere mogendheden hebben zich
zij het met minder dringende Vertoogen
tot Montenegro gericht. De gezant van
Rusland heeft op bevel Zijn ér regeering
er bij den minister van hudtenlandsche
zaken op aangedrongen de burgerbe
volking van Skoetari te machtigen de
stad te verlaten. Hij heeft tevens ook ge
vraagd het bombardement 'te staken tot
de burgerbevolking is weggetrokken.
De gezant van Italië heeft een derge-
l'ijken stap gedaan.
Het is niet waarschijnlijk dat Monte
negro alvorens het op bovengenoemde
vertoogen antwoordt, een laatste po
ging doet om Skoetari te bemachtigen.
Uit het Montenegrijnsch hoofdkwartier
wordt dienaangaande aan <le „S.ud Sla
vische Gort' ■'(gemeld. De koning Voert
zelf het bevel over het leger, dat thanM
52.000 'man telt. De prinsen Danilo,
Mir'ko en Peter Zijn onderbevelhebbers.
Generaal Bojowitsj voert het comman
do over de Servische troepen.
Met groote spanning ziet men den
afloop tegemoet
t>ver den
moordenaar van koning George
melden Amerikaansche bladen, dat hij in
verschillende steden der Vereenigde Star
ten als kell/ner werkzaam is geweest jen
daarbij herhaaldelijk zijn haat tegen het
koningschap luchtte. Een 'andere Griek,
die met hem in een hotel te Baltimore
diende, vertelde aan een 'journalist het
volgende
Nog geen jaar geleden was Schkias
hier. Dikwijls heb ilk woorden met hem
gehad, wijl hij' rmij zijn atheïstische en
socialistische denkbeelden wilde opdrin
gen. Sprak hij over den vermoorden ko
ning, dan deed hij dit altijd in verachte
lijke en beleedigendie termen, zoodat het
in het hotel 'meermalen tot een gevecht
kwam.
Schinas was een uitstekend kellner „en
kon vloeiend Griëksch, Engelsch, Itar
liaansch en Fransch opreken. De laatste
taal sprak hij altijd wanneer Jrij /boos
was. Meermalen 'hoorde 'men hem uit
varen over de regeering van koning
George in Griekenland; „het .is een
schande, zeide 'hij 'dan, dat mijn verlichte
landgenooten in Griekenland door een
koning willen geregeerd worden en,
voegde hij 'er soms aan toe, ik zal naar
mijn land terugkeerenen den toestand
daar veranderenw"
Verscheidene Grieken, die Schinas per
soonlijk kenden, hebben Verklaard, dat
de moordenaar tegen 'den 'koning een
wrok voedde, omdat de regeering bevel
had gegeven 'de anarchistische sahool,
welke Schinas 'zelf te Ycxlo in Thessalië
had opgericht en geopend, te sluiten.
De begrafenis van koning George Is
op 30 Maart bepaald.
GEMENGD
Volgens de Tribun a" begaf Z.H.
de Paus zich gisteren naar dJe lager ge-,
legen vertrekken. De persoonlijke audiën
ties werden hervat, |^e oflficieele audiën
ties zullen aanstaande week weer aan
vangen,
Het socialistisch. Paaschcongres in
België heeft met op 20 na algemeene
stemmen (er waren 1380 afgevaardigden
aanwezig) besloten tot algemeene
werkstaking, die 14 April zal be
ginnen. Tevens werd besloten, dat de
staking die alleen door een buiten
gewoon congres kan wJrden opgeheven
vreedzaam zal zijn.
Uit de verslagen der afgevaardigden
bleek, dat er veel geestdrift onder 'de
arbeiders is voor 'de beWeging, Zoo werd
beweerd, dat er 5Q.000 stakers zouden
zijn in Oost-Vlaanderen, waarvan 25.000
te Gent alleen, 40.000 in de Borinage,
50,000 in 't Luikerland enzL, terwijl ook
uit Charleroi, Verviere en andere ge
westen Veel deelneming verwacht wordt
De Italianen jn Tripolis
hebben een uitval gedaan om rebellen
en roovers, 'die zich voor Garian had
den genesteld, te verdrijven; Na een hevig
gevecht werd (de vijand op de vlucht
gejaagd, achterlatende 200 dooden en
vele gewonden. Aan Italiaanschen kant
sneuvelden 24 ïüan en werden er 133
gewond
Naar men zegt, is de Kathol ie ke
priester Datiloh, Van Djakow, op de
vlucht gedood, nadat hij geweigerd had
te blijven staan, toen hij daartoe gesom
meerd werd
Op Goeden Vrijdag is te
Parijs niet minder dan 600.000 kilo
visch opgegeten, p.a. 300,000 kilo zoute
vis ch.
j. ,Een w er vL(e 1 s t o r m heeft in Ala-
I barna, Indiana en Ohio gewoed en voor
millioen en dollars schade aangericht Te
Alabama zijn 100 personen gedood en
verscheidene honderden gewonidl; in,
de andere plaatsen in het westen eh
zuiden bedraagt het aantal omgekome
nen waarschijnlijk 4 maal meer. r
'Parijs wordt bedreigd met een
bakkersstaking. Pe bakkersknechts
hebben nl herhaaldelijk eischen tot
lotsverbetering gesteld, de patroonsor
ganisatie heeft echter telkens verklaard,
j deze «eischen niet te kunnönl inwilligen,
Het conflict heeft zich intusSchen ver-
I scherpt en het arbeiders-syndicaat
1 schreef daarom een referendum uit, dat
1 beslissen zou of er al of niet gestaakt
Izou worden.
Waarschijnlijk zal a.s. Woensdag tot
staking worden besloten.
I —Het aantal cimema-theaters in
puitschland bedraagt thans 2900,
dat der bezoekers per dag 1.400.000,
zoodat gemiddeld elk theater dagelijks
490 bezoekers Hielt. De filmindustrie pro-
J duceert dagelijks ongeveer 600 meter
j nlegatieven, waarvan elke meter 52 ver
schillende beelden geeft Elke film-op
name wordt ongeveer ,70 maal veryeel-
\faldigd, Zoodat de wekelijksche filmpro
ductie ongeveer 3'millioen meter be
draagt, Djat (zijn e enige Cijfers uit de laat
ste Kinostatistiek, die op de cinemo-
triomfen een veelbeteekenend licht werpt
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. (besluit is aan HL Vijn eervol
ontslag verleend ais burgemeester te
Twisk;
is benoemd tot heemraad van den pol
der Charlois, provincie Zuid-Hólland, A»
N. Vaandrager, te Rotterdam;
is bij den Raad van Toezicht "op de
Rijkspostspaarbank eervol ontslag ver
leend als lid aan den heer mr. G. Hi. M.
Delprat en benoemd tot lid de heer nur.
J. G. Schölvindk, directeur van Wieg
mand Bank te Amsterdam.
De Tweede Kamerverkiezingen.
iHet „Huisgezin" verneemt uit goede
bron, dat de heer mr. .A- C. JBi. Arts,
hoofdredacteur van de N. TiibL "Ct, ge
noemd wordt als candidaat voor het
district OosteriiouL
Ook wordt aan genoemd blad gemeldt,
dat in het district Tilburg tegenover het
aftredend lid, den heer Arts, een „arbei-
ders"-candidaat zal worden gesteld. Ge
noemd wordit de heer J. van Rijzewijk,
voorzitter van het R. IC Vakbureau.
Tweede Kamer.
De leden 'der Tweede Kamer zijn thans
ter vergadering bijeengeroepen legen
Dinsdag 1 April, 's namiddags half twee.
Prov. Bond v. R. K. Kiesvereenigingen
in Zuid-Holland.
De algemeene jaarvergadering van bo
vengenoemden bond zal in Den Haag
worden gehouden op Zondag 20 April
a.s. Plaats en uur zullen nader worden
bepaald.
Kon. Paleis in Den Haag.
De Regeering' heeft in hare missive
aan het 'Haagsche Gemeentebestuur ten
besluite van de onderhandelingen over de
Paleis-Raad'huislkwesitie de mededeeling
gedaan, dat omtrent de mogelijkheid1 eetner
verbetering van *het KoniinMijlk paleis aan
het Noordeinde een meer uitvoerig on
derzoek was ingesteld,
„Het Vaderland" weet nu mede te idee»
len, dat de bouwmeester van het Vredes
paleis, de heer Van der Steur, in ver
band met die voorgenomen verbouwing,
dezer dagen een bezoek aan het paleis
heeft gebracht en dat verschillende op
metingen zijn gedaan»
De nieuwe Indische Postzegels.
Naar de M&bL verneemt, zijn nieuwe
Indische postzegels in aanmaak. Op de
plaatdrukzegel9 i9 H; M. de Koningin
aijgcbeeld, geflankeerd! door twee pat-
men; op de boekdrukzegels kijkt H. M.
op zee naar een koopvaardijschip. Op de
zegels met groot waardecijfer zijn de;
stippeltjes vervallen, zoodat ze op een
witten ondergrond staan, juist als op tie
Hollandsche zegels.
Storm en ziekte.
De correspondent van de „N. R. Crt,"
te Batavia seint:
Volgens de So er aba ja Courant heeft er
op Zuid Biali een hevige storm gewocdi,
waarbij veel mensdhenleven9 moeten1 ver
loren zijn gegaan.
(Hetzelfde blad meldt, dat er op Lom
bok een hevige pokkenepidemie is^ uit
gebroken; volgens de geruchten zouden
er 1100 mens chen aan die ziekte bezwe
ken zijn.
Congres van de S.D.A.P.
Het negentiende congres van de So
ciaal-Democratische Arbeiderpartij in Ne
derland is Zondag, gisteren en heden te
Utrecht gehouden. Ofschoon het volgens
het oordeel van (die „N. R. Grt,'; zoo ge
wichtig was, dat zij meende er juist
zesmaal zooveel plaats aan te moeten
wijden dan aan de viering van het 25-
jarig jubileum van de Ned. R. K. Volks
bond, kunnen wij het toch heel goed
van ons verkrijgen om dat wat Zondag
en Maandag te Utrecht door de S. D. A
P. is verhandde^ in drie punten saam
te vatten de leze-rs kunnen er zeker
van zijn, dat zij dan op de hoogte zijn
van al het belangrijke, al het wetens
waardige. f
Ten eerste 19 met bijna algemeene
stemmen besloten dit jaar geen rooide
Dinsdag te houden, doch op den Maan
dag vóór tien dag der candidaatstelling
voor de Verfciezingen op zooveel mogelijk
plaatsen, liefst op den dag, en anders
's avonds, meetings en demonstraties te
houden voor tie invoering van algemeen
kiesrecht voor mannen en vrouwen.
Mr. Troelstra motiveerde dit besluit
als volgt:
„Met den laatsten Rooden Dinsdag
is het laatste woord gesproken. Nog één
Roode Dinsdag, nog één stap verder, en
wij staan niet vóót de bajonet,
dochrtie bajonet dringt dan in
ons lichaam. Blke stap in de kies»
rechtbeweging moet zijn een stap vooruit
en dat zou niet kunnen met het houden
van een derden Rooden Dinsdag.
Ten tweede werden met algemeene
stemmen aangenomen 'de besluiten van
het partijbestuur in zake de verkiezin-,
gen. Deze besluiten komen hierop neer:
bij de eerste stemmingen zullen die can-
didaten in aanmerking komen, die zijn
voor algemeen kiesrecht, staatspensioen
enz. de bekende socialistische eischem.
Bij de herstemmingen zal aan geen bur
gerlijke candidjaten steun worden gege
ven, dan die, le. als eisah van urgentie
invoering bij de Grondwet van1 het alge
meen 'kiesrecht voor mannen en ophef
fing van de grondwettelijke uitsluiting van
de vrouw van Tiet kiesrecht aanvaarden,
onder bepaling, dat ook bij de kieswet
geen vrouw op grond van minderen
maatschappelijken welstand mag worden
uitgesloten; 2e. zich tegen elke verster
king van de positie der Eerste Kamer
door regresredht of op andere wijze, zul
len verzetten; en 3e. zich homogeen Vöp-
idaren met bovengesteld en eisch in zake
staatspensioen.
Op de derde plaats nog een eigenaar
dige bijzonderheid. Op den vooravond
van het congres had Duys gescholden
op de concentratie, zooals alleen Duys
dat kan. Maar mr. Troelstra vond dit
blijkbaar al te bar en verklaarde Maandag
rond uit:
Voor de S. D. A P> kan tusschen
coalitie en concentratie, gezien de hooge
belangen^ die op het spel staan, geen
keuze zijn. Spreker staat hier zonder
eenige aarzeling aan de zijde der con
centratie en elke poging, die hier zal
gewaagd worden om te verdedigen, dat
concentratie of coalitie de partij onver
schillig moet zijn, zal door spreker met tile
meeste energie worden teruggewezen als
onwaardig aan het peil, waarop de partij
dient te staan in den a»s. strijd.
Men ziet het: Hpe vierkant de con
centratie staat tegenover de S. D. A
toch wil de S. D. A. P„ met haar samen
igaan,( en dat nota bene omi hare waar
digheid op te houden; zeker die „waar
digheid", w&ke zij zoekt in het fel en
onafgebroken bestrijden der Christelijke
beginselen.
KORTE KRONIEK
De opper-ceremoniemeester maakt
bekend, dat het Hof, ingevolge de beve
len van H. M. de Koningin, met ingang!
van 25 dezer den i;ouw zal aannemen;
wegens het overlijden van Z. M. den ko
ning van Griek en Lanjd',voor den tij&
van drie wek en v «en welzeVen dagen!
middelbaren rouw en veertien dagen
lichten rouw.
De directie van „Mlalson tie Bonnei-
terje", te 's Gravenhage, heeft "ter gele
genheid van de opening der nieuwd'
.zaak te 's-Gravenhage «een bedrag van
f 10,000 geschonken voor een op te rich
ten pensioenfonds van het personeel.
Naar het „Centrum" verneemt zal
begin^ Mei te Valkenburg de Katak'om-
benstichting tot stand komen, teni einde
ook voor de toekomst den pa rilden het
doel der Romeinschen Katakomben te
Valkenburg te verzekeren.
LEIDEN, 25 Maart.
De kiezerslijst.
De kiezerslijst voor den dienst 1913
1914 voor de yerkiezing van leden van
de Tweede Kamer der Staten-Generaalj
de Provinciale Staten on den Gemeente
raad is thans vastgesteld. Die lijst i|s(,
voor wat betreft deze gemeente, van den
23sten Maart tot en met den 21stëni
April a.s. op de Secretarie dezen ge
meente voor -een ieder ter inzage nedeus
gelegd en tegen betaling der kosten iln!
afdruk verkrijgbaar gesteld.
Eerste gevelwedstrijd.
Aan het verslag van de jury, die door
B. en W. was uitgenoodigd om op te
treden voor den^eerstgn gevelwedstrijd",
uitgeschreven door het gemeentebestuur
van Leidenontieenen we nog het
volgende
Nadat de jury door den wethouder van
Fabricage, den heer li,W. Fischer, in het
Raadhuis (ontvangen en (geïnstalleerd wa-