io
DE Tv\ EE VRIENDEN.
BUITENLAND.
No. 1014.
Iluruiiu OUDE SIIMUEL 34, LEIUEIN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
IT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
n het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
1.1U per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
ier post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2VS cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Maandag
Februari
1013.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen L—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Katwijk-Leiderdorp.
De rechtsdhe kiezers uit het kiesdis-
Jict Katwijk-Leiderdorp behoeven zeker
jets aan, kiezerskweek te doen deze laat-
e, nog restende dagen? Zij komen er'
ich wel I
Neen! Zulk een meening getuigt van
feinig politiek eergevoel. t
Blijven de wijlziinnigen rustig neer-
tten in. dat district, omdat zij toch wel
nederlaag zullen lijden? Volstrekt
Zoo hebben zij b.v. Vrijdag nog
en vergadering gehouden, speciaal voor
vrijzinnige kiezers, behoorende tot 'het
embureaui Zouterwoude (Witte Poort),
ij denken vooreerst: Zoo lang er leven
is er hoop. Eji tweedensHoe kleiner
ét stemmen-verschil is bij een neder-
ag, des te eervoller is deze.
En ze hebben gelijk.
Maar dan moeten wij ook in dezelfde
n denken.
Bij een overwinning aan onze zijde
eeft ook iedere stem haar waarde,
eeft iedere stem meer schittering, is
idere .§tem een uiting te meer van wat
leeft in 'dat district aan Christelijke
vertuiging. Met iedere stem kunnen
ij onze overwinning befeesten en 'be-'
ibelen.
En daarom allen ook in dit district
an de kiezerskweek.
Onze museumwachters.
De discussie ter Tweede Kamer tus-
hen Minister Heemskerk en den .heer
Stuers over de positie der suppoost
]n in het Rijksmuseum te Amsterdam
eed bij ons de vraag opkomenzou 'er
1 voor die beambten meer loon wordt'
evraagd, niet meer nut kunnen worden
etrokken van hun aanwezigheid in de
alen
Waarvoor die suppoosten dienen, is'
ekend: zij passen op de kunstschatten,
elke, 4fldien er geen bewakiijg ware,
chtélijk zouden kunnen worden be
zadigd of zelfs gestolen. Die ervaring
i meerdere buitenlandsche musea bew
ijst zulks, terwijl te Amsterdam Rem-
randts Nachtwacht zelfs al eens
rerd bekrast, wel een bewijs hoezeer
oezicht noodig is.
Zouden echter die\vachters niet meer
unnen doen dan controleeren? Want
iet, in het Leidsch Museum van Oud
eden wordt dat toezien zelfs verricht
oor nog vaüede bewoners van ons Inva-
edenhuis. En blijkbaar goed ook, want
ïen hoort nooit van klachten. Het is al-
oo geen baantje, waarvpor een hoog
Don kan worden geeischt, in aanmer
ing bovendien genomen den
ort n werktijd.
Anders wordt echter de zaak, \yan-
leer die wakers tevens kunnen optreden
ls voorlichters van het publiek.
U wel eens in de Haagsche Ge*
Mgenpoort geweest? Daar wordt alles
itgelegd. Op een dreun, 't is waar,
ïaar het resultaat is dan toch, dat de
ezoekers er aardig op de hoopte komen
iet de historische merkwaardigheden,
erwijl ze menig ander museum even wij!s'
:erlaten als ze er gekomen !zijn. Ze kun-
FEUILLETON.
id
Mismoedig stonden de twee vrienden
egenover elkaar en Jean mompelde,
neer Itegen zichzelf da'n tegen Pierre:
Waar is zij?
Ja, waar was zij, de. ongelukkige, zon-
ler steun, zonder vrienden, zonder fa-
nilie^ die zich alleen op de wereld waan-
le, omdat zij haar vader en haar moeder
'aar het schavot had zien geleiden en
'iet beter wist of fiaar uöederr was
ingekomen, tóen hij den voet weer op
ten grona van Bretagne wilde zet'ten.
Waar kon zij een schuilplaats zoeken?
Waarvan zou zij nu moeten leven, ter-
v'jl alles wat zij' bezeten had, verbeurd
*'as verklaard.
Kon zij nog naar Rretagne gaan, dan
'U zij daar wel boeren gevonden hebben
n den omtrek van La Guyonnière, die
'aar hadden willen opnemen, diep met
'aar lot begaan.
1 Gouray zou gaarne zijn huis voor haar
[lebben opengesteld.
Thérèse Nollan zou haar als een zus
hebben welkom gehèeten.
nen een catalogus koopen, zeker, maar
hoe weinigen doen dat? Boyendien is
het zeer vervelend om met zulk een jn
den regel dik en vrjj duur boek rond te
snuffelen. Veel aangenamer i§ bet, wan
neer iemand U een en ancfer met een
kort woord uitlegt, U wijst op merk
waardigheden, die ge anders achteloos
zoudt voorbijLoopen, U opmerkzaam'
maakt waarom die en die schilderij nu
juist zoo mooi moeten geacht worden,
enz.
Daardoor bereikt menjevens, dat het
museumbezoek onwillekeurig leerzaam
wordt voor wie er slechts kwam uit tijd
verdrijf of omdat het zoo regende .en
hij met zijn kinderen geen raad wist.
Krijgt zulk een bezoeker een uitleg
ging, hij wordt wijzer en zal het museum'
'meer gaan waardeeren, wat juist nogal
eens te wenschen oyerlaat, meest uit on
kunde. Welnu voor dat uitleggen waren'
de bewakers te benutten, zoowel in het
Rijksmuseum als in andere verzamelin
gen.
Natuurlijk zijn niet alle bewakers er
geschikt voor, zelfs niet al schreef de
Directeur vpor hen nóg zulk een duide
lijke handleiding, welke'zij maar van bui
ten hebben te leeren. Wat nood: voor de
wèl geschikten zij de loonsverhooging
terwijl de overigen eenvoudig blijven!
controleeren, wat makkelijk genoeg is
en waarlijk geen hoog loon verdient.
Zou op deze wijze de loonquaestie
niet 'practisch kunnen opgelost worden?
hoe dat komt.
Zaterdagavond namen wij uit „Het
Huisgezin" de zeer Juiste opmerking
over, dat blijkbaar de vrijzinnige pers
wel 'hatelijke Stukken mag publiceeren
over ohs,' maar dat wij het niet mogen
wagen, 'zulks te doen ten koste der vrij1-
zinnigheid.
'Groot 'kabaal toch werd van vrjjzinnige
zijde (gemaakt over een stukje in „'De
Heilige (Familie", dat de consequenties
der moderne wereldbeschouwing den
kiezers 'waarschuwend voor oogen hield,
maar (de „Nieuwe Rott. iCrt»",, die be
doeld stukje zoo bravelijk verfoeide^
plaatste zelf een schimpstuk jegens de.
rechterzijde, dat zij eenvoudiglijk een
„vermakelijke parodie"- noemde.
In die „vermakelijke parodie" wordt
vriendelijk 'ondersteld, dat de politiek der
rechterzijde binnen tien jaren zal voeren,
tot vernieling, brandstichting en dood
slag 'om der rechtzinnigheid, wille.
Zulks mogelijk, achten ma_g blijkbaar,
anders zou de „N. Rott. Crt." er niet
zoo'n schik in durven hebben; maar waag
het 'niet, van de vrijzinnigheid iets derge
lijks te veronderstellen!
Deze 'inconsequentie is inderdaad ver
bazend groot.
Er 'is echter een verklaring voor te
vinden, 'en wel deze:
De vrijzinnigheid snapt zelf, dat die zoo
genaamde „vermakelijke parodie" toch
nooit verwezenlijkt zal worden, eenvou
dig omdat de rechterzijde daarvoor te
verstandig is? maar dat hetzelfde geens
zins kan gezegd worden van het toe
komstbeeld, door ^Dte Tt.| Familie" ge-
Thérèse Nollan!
D'ie herinnering "brandde Jean de Tré-
mazan als vuur op het hart.
Hij kon zijn gedachten niet losmaken
van de engelreine trekken van het meisje,
van het gelaat, dat door de misdaad vain
den broeder met een doodelijke bleekheid
was overtogen en waarop het stempel
der eerloosheid was gedrukt.
Thérèse had Rose lief.
Zij was de vriendin harer kindsheid
geweest.
Bij haar en den ouden Nollan zou
de ongelukkige een veilige toevlucht heb
ben gevonden en troost in haar verlaten
heid.
Daaraan twijfelde de graaf niet.
Hij kon den vader en de zuster niet
verantwoordelijk stellen voor het Ver
raad van dien ellendigen dokter.
Evenwel, hoe had Rose buiten de bar
rières van Parijs moeten komen zonder
een paspoort, dat niet voor haar ver
krijgbaar was
De schildwacht voor de gevangenis
had immers gezegd, dat zij de stad nog
niet mocht verlaten'?
lean de Trémazan keek zijn vriend
aan.
Voor het eerst sedert Pierre Lasson,
om hem te volgen, Vaudreuil had ver
laten, scheen hij neerslachtig, mismoedig.
schetst, 'omdat zie immers he,t buiten
land de moderne wereldbeschouwing,
daarvoor te "teugelloos doorwerkt.
Daarom durft de vrijzinnigheid het
eene stukje wel aan, maar het andere niet.
Een verklaring, welke zeer voor 'de
hand ligt en 'waarmede we ons wonder
wel kunnen vereenigen.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Weer duiken telkens berichten op
over een mogelijk aanknoopen van On
derhandelingen tusschen Turkije en Bul
garije Waarop men de meening grondt
dat.
de vijandelijkheden
binnenkort zouden eindigen.
De stand van zaken op het oogenblik
geeft aan deze geruchten wel ©enigszins
voet. De opmarsch tegen de „Turksche
stellingen bij Boelair is. naar aan de
„Voss. Ztg." uit Sofia wordt geseind,!
voorloopig tot stilstand gekomen.
Men schijnt zich ertoe te willen be
perken de Turken op het schiereiland
van Gallipoli .in te sluiten, zoodat een
beslissende slag voorloopig niet te ver
wachten is. Ook bij Tsjataldzja bepaalt
men zich tot een afwachtende houding
Het legerbestuur wil blijkbaar zoo lang
mogelijk nuttelooze óffers vermijden,;
omdat men denkt, dat de Turken na den
val van Adrianopel gemakkeLijker tot1
tegemoetkomendheid te krijgen zijn. Het
bombardement van Adrianopel is in een
rustiger en .gelijkmatiger tempo getre-i
den.
Adrianopel
zal zich echter, naar de talrijke vluch
telingen uit d^ stad mededeelen niet zoo
spoedig door honger tot overgave .ge
dwongen zien. Er moet nog van alles
ruimschoots genoeg zijn, behalve van
petroleum, waardoor men 's avonds in
het donker zit. De Correspondent vpn de
„Köln. Ztg." te Dede Agatsj heeft ge
ïnformeerd naar wat ,er aan .voorraad'
in Adrianopel was bij den aanvang van,
het beleg. De cjjfers die hij geeft zijn'
inderdaad groot en betreffen nog .alleen
de hoeveelheden, die sederf 11 Augustus
in de stad zijn gebracht in verband 'met)
de mogelijkheid van een beleg. Zij vol
gen hier: 41,200 K.G. koffie, 278,875
K.G. rijst, 2660 K.G. the^, 2370 K.G.
peper, 25,880 K.G. olieën, 7370 K.G.'
sardines, 6000 K.G. boonen, 20.500 K.
G. alcohol, 25,850 K.G. suiker, 73.000
K.G. rozijnen, 47,900 K.G. petroleum.
Bij Tsjataldzja
treden de Turken aanvallend op. Vrijdag
voerden zij in drie richtingen een vooN
waardsche beweging uit.
Om 9 uur in den morgen trok een
kolonne van zes bataljons gesteund door
de artillerie van het fort Tsjavoertabia1
en het geschutvuur van twee kruisers en
en twee torpedobooten, die bij Bioejoeh-'
tsjekmedzje lagen, op de BTlgaarsche1
troepen aan, welke stellingen te An-i
bautkeui bezetten. De .Bulgaren dron
gen door een krachtigen aanval de-yjj-
Zijn goed humeur en zijn onbezorgd
heid verlieten hem een oqgenblik om
plaats te maken voor sombere gedach
ten.
Dat was een tegenslag waaropl hij niet
had gerekend.
Wel |s waar had hij njooit aan liefde
gedacht voor de zuster van zijn school1-
kameraad, zijn boezemvriend, maar hij
voelde zich aan dezen gehecht, dat hij
ten volle den angst deelde, die Jeaït
voor het lot van Rose sidderen deed.
Hij begreep de smart, de ongerustheid
van Jean en daarbij herinnerde hij zich
hoe schoon het meisje was, dat hij meer
malen bij haar ouders op La Guyonnière
had gezien en toen hij naar Parijs ging1,
de groote stad waar hij wist dat Zooveel
gevaren hem zouden bedreigen, had hij
er met een nog onbewust verlangen bij
gedacht, dat hij daar ook die schoone
Bretonsche zou weerzien, dat hij zou
helpen haar uit de gevangenis te bevrij
den en .dat er dan ook tusschen hem ïen
haar een broederlijke genegenheid zou
kunnen ontstaan.
Het had niet mogen zijn.
In enkele seconden was die geheele
roman ineengestort.
Zij was verdwenen.
Zonder z:jn hulp had zij de gevangenis
verlaten en ofschoon zij nu zijn hulp
anden terug naar de brujg van .Tsjekmed-'
zej.
Een andere kolonne, bestaande uit
twee bataljons trok op uit Bagtsjèln'
keui, maar kwam tusschen het vuur van
Bulgaarsche artillerie en infanterie en
trok achter de Karasoe terug.
Een vijandelijk regiment met een seo-
tie machinegeweren en een batterij berg-
geschut, dat uit het dorp Geukjeli op
trok, werd door de Bulgaren met de
baionet aangevallen en moest in de
grootste wanorde den aftocht blazen;1
alle dooden en gewonden werden in den
steek gelaten.
Alle pogingen v§n de Turken oml
aanvallend op te treden op de linie van
Dzjemkeu^ Lizarikeui en Derkos werden
verijdeld. Hun troepen moesten zich op
hun vorige stellingen terugtrekken. Den
heelen dag zweefden vliegtuigen boven
de Tsjataldzja-linie en deden verken
ningen.
De aanval op Skoetari
waaraan, behalve 40.000 Montenegrij-
nen ook 20.000 Servieërs deelnemen, is
nu met kracht begonnen. Officieel wordt
over de gevechten der laatste dagen en
hun resultaten het volgende gemeld.
De rechtervleugel der kolonne van
generaal Martinovitch bezette het dorp
Djons, dat gelegen |s onder de fortifi-
paties van den Tarabosch.
1 De linkervleugel, die voortrukt langs
de kusten van het meer van "Skoetari!
heeft bijna Schiraka bereikt.
De troepen van het centrum naderden
tot op 200 meter de verschansingen van
den Tarabosch, na,dat detaichementen ver
kenners o ptwee plaatsen met ijzerdraad
afgezette hagen hadden vernield.
Van den kant van Schiraka, Gora en
lOblik wordt de Tarabosch onophoudelijk
gebombardeerd. Een detachement Servi
sche troepen, onder bevel van kolonel
Popovitsch en drie bataljons Monteno
gijnen met mitrailleurs en kanon
nen rukten op naar Breditz en vieleW
den vijand krachtig aan.
Volgens berichten, ontvangen uit het
leger van den kroonprins zouden de Tur
ken over de geheele linie verslagen zijn.
De Montenegrijnsche troepen rukten op
en zouden de kleine redoute omsingeld
hebben, terwijl de groote redoute reeds
gisteren bezet werd.
Turksche gevangenen bevestigen het
gerucht dat Hassan Riza gedood werd
cn dat gebrek aan levensmiddelen in de»
vesting zich goet gevoelen. Zij voeglen
hier echter .aan toex dat er nog oveb->
vloedig minutie aanwezig is.
Bij de viering van de bevrijding van
li t Duitsche volk in 1813 door de Frie-
t'rich Wiilhelm-Universiteit te Berlijn,-
werd gister een rede uitgesproken door
Keizer Wilhelm over den Godsdienst
Hij verklaarde, dat de groote kracht
van den tijd van nationaal herstel hierin
bestond, dat het Pruisische Volk zijn mo-
reele levensopvatting baseerde op den
godsdienst, m. a. w. het geloof in zijn
God wedervond. Het tegenwoordige ge
slacht, dat geneigd is slechts hetgeen
nog zooveel meer zou noodig hebben,
was hij niet bij machte haar die te Ver|-
leenen.
Jean maakte een wanhopig gebaar én
zegde
Laten wij heengaan, hier ya]t niets
meer voor ons te doen.
Vruchteloos zocht hij in zijn geheugen
naar namen van bekenden of lan'dgenoo-
ten, tot wie zij zich in haar hulpeloosi-
heid had kunnen wenden.
Die waren er niet.
Vruchteloos ook liepen zij door de
straten in de omgeving van l'Abbaye om
te trachten haar daar nog te vinden-;
vroegen zij aan de portiers der huizen
en aan de menschen. in de wjnkels, of
die geen meisje hadden gezien in het
zwart gekleed en ^waarvan zij een zoo
getrouw mogelijke beschrijving gaven.
Zij ontvingen slechts vage antwoor
den. waaruit zij niet wijzer werden.
Geen spoor van de .jonge gravin.
Niemand had haar gezien.
De twee Bretagners moesten het zoe
ken opgeven.
Tegen het vallen van den avlpnd keer
den zij huiswaarts, na alles beproefd
te hebben wat binnen hun bereik lag.
Den volgenden dag gingen zij weer
door de stad loopen door de stad, die
zij zelf nog zeer slecht kenden om
men ziet of met de handen grijpen kan,
te gelooven, maar dat voor transcenden
tale begrippen zich weinig ontvankelijk
betoond en het woord godsdienst on
gaarne hoort, moet gewezen worden op
de wijze, waarop het het oude geloof
van zijn vaderen herkrijgen kap. Kor
ten tijd na het overlijden van den groo-
ten koning, had het Pruisische Volk dit
geloof verloren. Buitenlandsche invloe
den wonnen terrein, maar toen de groote
vuurproef van het jaar 1806 kwam, volg
de een ineenstorting, zooals de werdid
die waarschijnlijk nooit gezien 1;t.
W,as dit een daad van menschen Dit
was een gericht Gods. Evenals de daar
opvolgende wending in de wereldge
schiedenis en wedergeboorte rr.n een
geheel volk, want dit zijn zoo geweldige
gebeurtenissen, dat zij niet pit de daden
van menschen kunnen voortvloeien, maar
daden van God zijn. Zoo verhief zich in
't geloof aan God het onderdrukte «en
uiteengerukte volk en wierp als een nog»
'niet gezien wonder, alles wat het in den
weg stond, neer. Zoo hebben wij in de
gebeurtenissen van het verleden de zicht
bare bewijzen voor het bestuur Gods.
'Wij hebben zichtbare bewijzen, dat Hij
-met ons was en met ons is. Uit deze leer
van het verleden kan de geheele Duit
sche jeugd een in 't vuur gehard schild
des geloofs smeden, d^; niet ontbreken
mag in de wapenrusting van den Duit-
scher en den Pruis. Met zulke wapenen
kunnen wij onbekommerd om hetgeen
rechts en links gebeurcj, onzen rechten
weg gaan. Hoofd en hart omhoog in ver
trouwen op God, dan kunnen wij allen
het woord van den geweldigen eersten
kanselier herhalen: „Wiij Diüitschers,
vreezen God en overigens niets op de
wereld." Laten wij, om dit te bevestigen,
op het Duitsche vaderland en het gelief
de Pruisen drie hoera's 1 uitbrengen.
GEMENGD.
Het Rctersburger telegraafschap
verneemt uit Urga: Verkenners van de
Mongoolsche regeering hebben waarge
nomen, dat China voor den oorlog
tegen Mongolië 40.000 man be
hoorende tot de verschillende wapenen
gemobiliseerd en in de* grensstreken sa-
qiengetrokken heeft.
De gr uwelen in het Puto-
m a y o-dlstrict in Peru, waar inboorlin
gen aan dc wreedste kwellingen bloot
staan van de zijde der rubberplanters,
duren volgens een telegram uit Washing
ton voort, ondanks de protesten, daar
tegen ingebracht.
Er is een iradé verschenen, waar
bij dc Fransche kruiser Victor Hugo
vergunning krijgt, heden de Dardanelles
door te varen. De Sultan heeft den Oos-
tenrijkschen ambassadeur Pallavacini in
audiëntie ontvangen.
De stad Zuckmnntcl in Ooskmantel
in Oostenrijksch Silezië is door 'n heviJ
gen orkaan geteisterd. Tal van hul
zen in aanbouw zijn ingestort. D;e aan
gerichte schade is groot en v'ele inwo
ners zijn gekwetst.
In een storm is Vrijdagavond een
boot van den havendienst tel.i v e r p o o l
Rose te zoeken, maar met even weinig
gevolg.
Zoo deden zij nog eenige dagen cn
toen al hun zoeken vruchteloos was, al
hun.vragen onbeantwoord bleven, kwa
men zij tot de overtuiging dat hier niets
meer baten kon.
Slechts het toeval zou hen nog kunnen
helpen.
Dat was een wonde te meer in het
hart van den graaf, een schrijnende won
de, die zijn haat verdubbelde tegen hen,
die de oorzaak waren van zijn ongeluk
en die zijn dorst'naar wjaak nog deed
toenemen.
Als laatste middel besloot hij een
brief te schrijven aan zijn trouwen vriend
Frangois Gouray, waarin hij hem mee
deelde, dat Rose de gevangenis had ver
laten en hij niet wist waar zij was heen
gegaan.
De brief was in zoo voorzichtige be
woordingen gesteld, dat, zelfs al viel hij
in verkeerde handen, of werd hij door
een spion van de Nationale Conventie
onderschept, er nog niemand door in
ongenegenheid Igebraicht zou kunnen wor
den.
Hij was onderteekend „Rocher".
(Wordt vervolgd.)
