DE TWEE VRIENDEN.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
No. 1006.
Bureau OUDE SINGEL, 34, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
)1T BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
i het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
1,10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2V3 cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Aan den schandpaal.
De „Nieuwe Roti Crt." heeft „aan
|en schandpaal" genageld een exem-
>laar van „De Heilige Familie", Zon-
>lad voor 't Katholieke Huisgezin!
Melk ;n gruwelijk misdrijf heelt dat alom
>ekende en verspreide blaadje dan [be
dreven? Wij mogen er onze lezers, van
wie velen geabonneerd zijn op „De Hei
ige Familie" niet onkundig van laten
zullen daarom er een nauwkeurig
;xposé van geven.
In het nummer van 5 Januari komt
roor een artikel „Een toekomstbeeld. Als
1913...." Daarin wordt verhaald, ;dat
een huismoeder bezoek krijgt van een
tastoor, die haar komt mededeelen, ;dat
laar dochter uit het land verbannen is.
Die moeder antwoordt, dat zij reeds
ïad vernomen, dat haar .dochter „in 't
jpenbaar in zonde leefde" en u.t zij
m zeker om dat „schandelijk leven" is
veroordeeld. De pastoor moet haar echter
uit hare dwaling helpen en haar zeggen,
dat niet deze dochter, doch 4e andere',
de religieuze, uit liet land is verbannen.
>,De kuische religieuze, die dag en nacht
waakte aan het bed der arme ziekeiij,
die zoo dikwijls den honger van het
arme weeskind heeft gestild, die de troost
was der weduwen, de hulp der ouden
dagen, die juist is veroordeeld ge
worden om 'haar vaderland te verlaten.
Waarom? Omdat zij religfeuze^ is.
Dat andere vrouwspersoon, het uit
vaagsel der maatschappij, de schande ba
rer sekse, laat men met rust; die wordt
geëerd door die liberalen en socialisten
in 't land."
Deze laatste woorden vooral wekken
de diepste verontwaardiging op bij de
„Nl R. Crt.". Om deze laatste woorden
vooral betitelt zij dien pastoor als een
,min heerschap".
Maar laten wij de woorden' eens ver
gelijken met de nuchtere feiten.
Is het geen feit, dat door liberalen
en socialisten nooit iets tot stand zou
zijn gebracht, gelijkend op de bestaande
Redelijkheids wetten? Is het gei! feit,
dat zoowel liberalen als socialis.en. zich
hebben gekant regen vele bepalingen van
de zedelijkheidswetten, ais strijdend met
dé persoonlijke rijheid, net de meening
van anderen.? En ligt in dat eerbiedi
gen van de persoonlijke vrijheid van die
meening van anderen geen eer en van
de personen, die zuik een meenrng
aanhangen. Ddt van den eenen kant.
En van den anderen kant: Is het geen
feit, dat waar liberalen en socialisten
aan de regeering zijn giekomen, de reli
gieuzen verdreven zijn getuigen Frank
rijk en Portugal. Is het geen feit, dat
ook hier gesproken is van menschen
„vau gering allooi", doelend op d!e kloos
terlingen?
Slotsom is, dat die pastoor uit liét
artikel van „Dé Heilige Familie" het
niet zoo ver mis had.
En dien door de „N. R. Crt." vcor
den dag gehaalden schandpaal willen Wij
gaarne gebruiken, doch niet om er het
bewuste nummer van „Die Heilige Fa
milie" aan op te hangen, doch om er
FEUILLETON.
103)
Hij wees naar de trap, die uit de zaal
naar de bovenverdieping voerde en ging
voort:
Daarboven hebben wij prachtige
kabinets, salons voor een „prins, kamer
voor een hertogin en er zijn meermalen
prinsen en hertoginnen geweest. Zij zul
len er niet meer komen.
Met minachting voegde hij er bij:
Thans ziet men hier slecht? naai
sters en kameniers, met handwerkslieden
en soldaten of, nog erger jacobijnen.
Bah
Wellicht zou hij zich nog verder ver
diept hebben in het maken van vergelij
kingen tusschen het verleden en het he
den, wanneer niet een tweede bezoeker
was binnen gekomen, gekleed zooals de
eerste, alleen was .Ijij in een grijzen
mantel gehuld, jong, zooals hij, maar
iets grooter, iets forscher gebouwd.
Pierre Lasson riep hem toe:
Ha, zijt gij daar, jean?
Jean de Trémazan drukte zijn vriend
de hand en deze bestelde:
op te schrijven deze waarheid: Dat de
liberaler en socialisten 'in verschillende
landen de religieuzen hebben verbannen,
die een zegen zijn voor de maatschappij,
terwijl zij meermalen hebben getoond
te eerbiedigen de „rechten" van hen,
wier zeden de maatschappij tot verderf
strekken.
KAMEROVERZICHT.
TW EEDE KAMER.
^De H. Familie." Neutraal onderwijs.
Analphabeten.
De vrijzinnig-democratische afgevaar
digde, de heer Bos, is gisteren komen
aandragen met het hiervoor door ons
besproken stuk uit de „N. Rotterd. Crt."
naar aanleiding van een artikel in het
Zondagsblad „De Heilige Familie". De
minister antwoordde in zijn repliek, dat
hij van meening was, dat er „bedenke
lijke trekken" in het bewuste artikel voor
kwamen. Zou de minister niet tot deze
meening gekomen zijn, doordat hij van
dat artikel een indruk kreeg, die niet
bedoeld is, maar gemakkelijk wordt op
gewekt doordat d£ „N. R. Ct." deze
woorden onderstreepte: die (de vrouw,
die de schande harer sekse is) wordt
geëerd door de liberalen en socialisten, j
Volstrekt wil men hiermede niet zeggen,
dat iedere socialist en liberaal zulik een
vrouw eert, doch dat de liberale en so
cialistische beginselen haar niet per se
veroordeelen, hare „rechten" in verschil
lende omstandigheden eerbiedigen, dik
wijls hare persoon eeren. Men kan de
woorden van het Zondagsblad wat voor
zichtiger, wat minder boud wenschen
een verwjjt behoeft ons daarover zeker
niet te worden gemaakt door de liberalen
en socialisten zelf, die hun woorden
'beslist niet op een goudschaaltje wegen,
en hun meening op een meer dan bru,te
wijze verkondigen!
Wat de debatten over het openbaar en
bijzonder onderwijs betreft Door minis
ter Heemskerk en den lieer Van Wijn
bergen is nog eens op een allerduide
lijkste wijze aangetoond, dat neutraliteit
bij het onderwijs een onding is. Absolute
neutraliteit heeft, zooals de afgevaardigde
van Eist opmerkte geen grenzen. Als
men rekening rjioet houden met de over
tuiging van alle ouders, wordt de leer
stof steeds meer beperkt. Al wat strijdt
met eenige bestaande overtuiging moet
worden ontzien, moet eigenlijk uit het
leerprogram geschrapt worden.
'De heer Van Wijnbergen gaf ook nog
zoo'm paar keurige statistische cijfers,
waarvan spr. terecht zeide, dat zij ,d'e
linkerzijde aanleiding moesten geven tot
nadt.i.ken en... tot bescheidenheid'. Het
percentage der analphabeten bedraagt in
Drente 3,6, in Groningen 1,3 en in Lim
burg 1/2- Het donkere..w. Katholieke
Zuiden! Werkelijk, het zijn cijfers om
te onthoudenI Als we zoo iets mee
dragen van de vergadering van gisteren,
dan mogen we vergeten alle mogelijke
kleinigheden, die de linkerzijde ter sprake
bracht om te „bewijzen" de verderfelijk
heid van be+ bijzonder ouderwijs.
Avondvergadering.
De Marineborid.
lD|e minister van Marine, de heer Colijn,
is een vijand van halve maatregelen. Dat
toonde hij weer gisteren in een krachtige,
soms zelfs dreigende redevoering. Meer-
dart de materieele kwestie is het perso-
neel-vraagstuk behandeld. In den laatsten
tijd is er zooveel geschied zelfs daden
van sabotage dat het inderdaad' de
plicht onzer volksver egenwoordiging is
aan dit vraagstuk ernstige aandacht te
schenken. Door verschillende afgevaar
digden, o.a. den heer Van Wassenaer van
Catwijck, is geweien op het, het gezag
afbrekend optreden van den Marinebond.
De minister vertelde omtrent de pressie,
door dezen bond geoefend', merkwaar
dige dingen. Voor krasse maatregelen (zou
hij desnoods niet terugschrikken, al zou
hij aan den anderen kant gaarne doen
wat mogelijk was om de positie van
de schepelingen te vefbeteren.
Het goede, en eemg-goede standpunt
q— Nog een flesch wijn en een glas.
Toen de bediende het bestelde bracht,
vroeg hij hem:
Hoe heet gij"?
Vroeger noemde men mij Lucïen,
maar sedert er andere klanten z,ijn geko
men, hebben ze mij een anderen naam
gegeven.
Zij hebben u verdoopt, zooals de
maanden van het jaar, zooals de dagen,
zooals de straten, zooals de heiligen,
zocals alles.
Ja, zij noemden mij Brutus, vol
gens de nieuwe mode. Och, ik moet
mijn klanten nu ook -anders noemenl
dan vroeger. Tegenwoordig mag ik al
leen zeggen burger en burgeres, vroe
ger was het steeds monseigneur, me
vrouw en hertogin.
Die woorden „burger" en „burgeres"
stonden hem tegen, dat was duidelijk
merkbaar en hij deed ook geen moeite
om liet te verbergen voor de twee jon
gelingen, die hem vertrouwen inboet
zemden.
Pierre Lasson had medelijden met dén
man en wilde hem troosten.
Hij schonk'hern nog een glas wijn in
en zegde
Laten wij drinken o,p den voor
spoed van Les Porcherons, mijn vriend.
Die goede tijd zal nog wel terugkeeren
ALGEMEEN OVERZICHT.
Nu gistermorgen eer'st nog plotseling
te zijn afgelast is toch gistermiddag aan
den. Oostenrijkschen gezant de
antwoord-nota der Portè
aangeboden. In dat antwoord verklaart
de Turksche regeering gaarne te willen
erkennen dat sluiten van den vrede ge
heel overeenkomt met haar wenschen
en belangen. Zij is overtuigd, dat er ten
spoedigste een einde moet komen aan
den strijd, die geenszins! door de regee
ring is uitgelokt. Zij meent er echteri
op te moeten wijzen, dat zij reeds' onmis
kenbare blijken van haren verzoenenden:
geest heeft gegeven door zich bereid te
verklaren tot het brengen van zware
offers.
Daar Adrianopel een bij uitstek Mo-1
hammedaansche stad is0 de .tweede
hoofdstad van het rijk en onbetwistbaar
ten nauwste verbonden met het rijk,
heeft het gerucht, dat de stad zou wor
den afgestaan, ontstemming gewekt in
het geheele iand. Die beweging was zoo
sterk, zij zelfs geleid fe&ert tot het
aftreden van het vorige kabinet Toch
heeft de regeering, ten einde een be
wijs te geven van den verzoenendenl
geest waarmede zij bezield is, besko
ten zich te voegen naar den. wil der mo
gendheden ten opzichte van .een deel
van Adrianopel, gelegen aan den rech
teroever van de Maritze, met behoud
echter van de moskee, de mausolea en
andere historische en gods.dienstige r'eli-
quien in het gedeelte van de stad, dat
op den linkeroever gelegen is. Het is be
slist noodzakelijk, dat dit ged.eelte van
de stad onder directe Turksche souve-
reiniteit blijft zal het land niet wor
den blootgesteld aan een beroering, die
de ernstigste gevolgen zou kunnen heb
ben.
Ten aanzien van de eilanden ini de
Egeïsche zee wijst de regeering erop,
dat een deel dier eilandjen, wijl zij in
en misschien zelfs heel spoedig. Laat
ons nu alleen. Ik moet met mijn vriend
over zaken spreken. i
Brutus glimlachte en verwijderde zich
bescheiden. i
Toen wendde Pierre zich tot zijn!
vriend en (vroeg:
Hebt ge haar gezien' 1
,De graaf keek, evenals zijn vriend
te voren had gedaan, de plaats jeens
rond waar zij zich bevonden.
Er was belangstelling, maar ook een
weinig ongerustheid in zijn blik.
Pierre stelde hem gerust.
Trouwens, zij waren in staat om zich
te Verdedigen.
Onder hun mantel droegen zij, aan
een riem om het lichaamv een koppiel
pistolen, zorgvuldig geladen en, naar
het voorbeeld Van de muscadins bij Vé-
ry, hadden zij stevige stokken bij z'ich,
die wei in staat waren eerbied af te
dwingen.
,De graaf antwoordde:
Ja, ik heb haar gezien en dat deed
mij veel genoegen.
Waar i,s zij?
In een prachtig huis, dat zeker
vroeger door een /voornaam heer be
woond werd.
i Allêcfi i?
Weineen, zij is in dienst van een
de onmiddellijke nabijheid van de Dar-
danellen zijn gelegen, onmisbaar zijn
voor de verdediging van 4e hoofdstad,
terwijl de andere een integreerend d,eel
vormen van de Aziatische bezittingen1
van het Rijk en niet minder onontbeerlijk
zijn voor de veiligheid van Klein-Azië.
De Porte geeft vervolgens' te kennen
zich te willen nederleggen bij hetgeen
de mogendheden zullen beslissen om
trent het toekomstig lot der eilanden^,
die door de Balkangealiëerden zijn be
zet, op voorwaarde, dat rekening werd
gehouden met de genoemde overwegin
gen en zorg wordt gedragen voor het
ongeschonden bezit van de Dardanelles
dat de Porte beschouwt als een ^uaes.tie,
die voor Europa van het grootste belang
is.
De regeering, overtuigd, dat de mo
gendheden, die bezield, zijn met den
geest van rechtvaardigheid, den omvangt
van de offers, waartoe de Porte zich
reeds bereid heeft verklaard/ zullen er
kennen en zullen toegeven, dat de Porte
het recht zou hebben eiken nieuwenl
eisch, dien de geallieerden misschien,
zouden kunnen stellen, van de hand te
wijzen, neemt nota van de bereidwillig
heid der mogendheden om haar te steu
nen bij de wegruiming van de door den
oorlog veroorzaakte nadeelen en bii ha
re pogingen om de natuurlijke hulpbron
nen van het land ruime- te doen vloeien.
De regeering bezweert de mogendhe
den om naar recht en billijkheid te er
kennen dat de reeds gebrachte opoffe
ringen groot zijn en dat de Porte het
recht zou hebben eiken nieuwen eisch
van de Balkan-staten af te slaan.
De Porte neemt met voldoening nota
van de welwillende beschikkingen der
mogendheden nopens oen zedelijken eii
stoffelijken steun teneinde de nadeelen
van den oorlog te boven te komen en de
natuurlijke hulpbronnen van het rijk tot
hun recht te brengen.
Na het sluiten van den vrede zal de
Porte bereid worden gevonden de mid
delen te overwegen die kunnen leiden
tot opheffing der capitulaties.
Over dit antwoord der Porte .heeft
Danef uit naam der
Balkanbondgenooten
aan Reuter verklaart
Het antwoord van Turkije is geen
grondslag voor nieuwe, onderhandelin
gen. Deze zullen niet hervat worden zon
der den afstand van Adrianopel en de ei
landen. Overigens moet die afstand ge
schieden voor de oorlog weer bggint.
Het eerste schot zal onze vredesvoor
waarden veranderen.
De Balkangedelegeerden hebben nog
verklaard, dat van vredesonderhandelin
gen niet eens sprake zal kunnen zijn',
voordat Turkije de vredespreliminair^n
op het slagveld geteekend heeft.
De wapenstilstand is zooals men weet
4 dagen na de aankondiging opgeheven,
zoodat het hervatten van den strijd ver
wacht wordt tegen Maandagavond 7 uur.
GEMENGD.
Het Engelsche Hoogerhuis heeft
gisteren ia tweede lezing de H o m e-r u-
der beroemste tooneelspeelsters van Pa
rijs, mej. Lange.
Wat doet ze daar?
Zij is belast met de zorgen voor
het linnengoed en de toilejtten vah haat
meesteres. Dat is geen kleinigheid. Ik
heb de garderobe van die d.ame gezien.
Een schat van costumes en mantels, zij
de, fluweel, kantwerk. En het huis is
gemeubileerd met een rijkdom, waar ik
verstomd van stond.
Prachtige schilderijen, marmeren en
bronzen beelden, vazen van Sèvres-por-
celein, kostbaar tapisseriewerk, in een
woord een paleis, waar men zich nogt
in de dagen van het koningschap zou
wanen.
i—, Hoe vondt gij haar?
Vol moed en tevreden met haar lot,
ofschoon wat treurig. Mejuffrouw Lan
ge heeft haar uit vriendschap tot zich
genomen, maar nu zou zij haar niet meer
kunnen missen. Zij zegde tegen mij: Ik
heb deze betrekking aangenomen om)
uwentwille, in de hoop u van dienst te
kunnen zijn. Mijn oudere vriendin1, Lydie
Manon, aan wie .k deze betrekking dank,
heeft mij met lof over haar kunstzuster
gesproken. Zij onderhoudt vriendschap
met verscheidene machtigen van 't oo-
genblik, van wie zij alles kan gedaaji
krijgen wat fij vraagt ,Diaaraa vroeg
I ewet met 326 tegen 69 stemmen ver
worpen.
De volkstelling in België
heeft uitgemaakt dat er op 31 Dec. 1910
1.831.102 huishoudingen waren met .405
personen op. 100 huishoudingen.
De bevolking is in IQ jaar met 11
(percent aangegroeid.
~7 De Temps verneemt uit Rome dat
Itaiië aan de administratie der Turk
sche Openbare Schuld heeft
doen weten dat 50 millioen, het evenre
dige deel der Turksche schuld voor Tri
polis/ van heden af te harer beschikking
In Duisburg heeft gisternacht een
zware brand gewoed in de graan'-"
pakhuizen der firma Rosenthal en Neu-
mark. Alleen de .muren der gebouwen'
die vier verdiepingen hoog waren, staan
nog overeind. De schade bedraagt pl.m.
850.000 mark. (D|e oorzaak Van den blrand
is nog onbekend.
Tweede Kamerverkiezingen.
Men meldt uit Katwijk aan Zee aan
„De Ned."
De kiesvereeniging der Chr. HisL
Unie te Voorschoten heeft gister
avond met algemeene stemmen besloten
het zittend Kamerlid mr. O J. E. baron
van Wassenaer van Catwijck de candi-
detuur opnieuw aan te bieden.
|De heer I. Th. Verheggen, voor'zitte'r
van den Limburgschen Landbouwbond.
heeft een candidatuur voor de Tweede
Kamer in h,et district Roermond aange^
nomen.
Verkiezing Provinc. Staten.
Bij de gisteren gehouden Statenverkie
zing (vacature-mr. Ai. baron Mackav, af
treding 1916) zijn uitgebracht 16,358
geldige stemmenvolstrekte meerder
heid 8430. (Het aantal kiezers is 37,866)
Mr. J. J. Henny (vrijzinnige concen
tratie) verkreeg 5975 stemmen, de heer
C. ter Laan (s. d. a. p.) 4638; inr. >E.
baron Mackay (gesteld door een groep:
kiezers) 1498, en mr. R. van Veen
(c.-h.) 4747 'Stemmen, zoodat er herstem
ming moet plaats hebbe tusschen de
h,eeren Henny en Van W it
Voor de verkiezing ter vervulling Van
de vaeature-dr. W. P. Ruysch (aftr.
1913) werden uitgebracht 16,894 geldi
ge stemmenvolstrekte meerderheid
8448.
Dir. B'. A. P. van Dam (vrijz. concen
tratie) verkreeg 6641 stemmende hee'fl
L. Hoejenbos (s. d. a, p.) 4656, en de
heer A. C. A. van Vuurén (r.-k.) 5997
stemmen, zoodat er hejstemming moet
plaats hebben tusschen de heeren Van
Dsam en Van Vuuren.
Onlusten.
Blijkens een uit Nederlandsch-Indië
ontvangen telegram, werd bij Kampong!
Oebah Soengei Karangan, in het land
schap Landak (residentie WesterafdeeL
ling van Borneo), een bende Dajaks omL
feingeld. Bij een poging tot ontvluchting
sneuvelden 6 gewapenden /en werden,1
zij mij wat ik wenschtte en ik heb haai!
gesproken over mijn zuster mijn lieve
Rosa. Zij zal trachten haar invrijheidstel
ling te verkrijgen. i
11 Dus alles gaat goed?
Laten wij het h.oopen, i
Een derde bezoeker trad binnen.
Het was de muscadin van het paleis
Egalité.
Hij legde zijn stok op eer tafel neefl
en stak Pierre Lasson en zijn metgezel
de beide handen toe, terwijl hij zegKfle:
Neem me niet kwaljjk, dat ik wat;
laat kom. Ik moest nog een boodschapt
doen in de buurt van Bagnolet XenJ
gij Bagnolet?
Neen. I
Dat is een aangename plaats in
de nabijheid van Parijs, Een van mijn
vrienden
Hij hernam met gedempten stem:
Mijn aanvoerder.... bezit daar een
landhuisje, gelegen in een „groot park,
dat vroeger aan een prins toebehoorde.
Het is een woeste plek, zoo eenzaam1
als een woestijn. Nu neem ik u mee
naar mijn huis. Laat ons gaan.
Hij scheen zeer bedrijvig, maar vol
zelfvertrouwen en gerustheid.
(Wordt vervolgci)
i 1 i i ii