4e Jaargang.
is
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
No. 992.
Bureau OUOE 8IWGEL -5-^, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus
)1T BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
1.10. per kwartaal; bij onze>agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
ier post f 1-50 per kwartaal.
Afzonaerlijke nummers 2VS cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Woensdag
Januari
1913.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent,
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën gevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
De rede van mr. dr. J. v. best.
Dat heerlijk enthousiasme, dat werd
pgewekt op de gisteravond gehouden
eestvergadering van „De Jongjë Garde"
'oor de van krachtige overtuiging! zwel
lende rede van mr. dr. J. v. Best, moet
lijven, moet worden overgedragen docr
e velen, die de stadsgehoorzaal vulden,
lp nog veel, veel meer anderen. Dat
leerlijk enthousiasme moet blijven
De redenaar is beapplaudiseerd, spon-
aan en uitbundig toegejuicht, toen hij
vees op den gewetensp!licht van
ederen TCatho-liek, om mede te werken
oor den goeden uitslag der verkiezin
gen. Op ondubbelzinnige wijze heeft de
rergadering hare instemming! b'etuigd(f
net den sfpreker, toen deze dat medewer
ken nader aanduidde en verklaarde dat
ve niet slechts zelf naar de stembus
noeten gaan, maar ook anderen daar-
oe moeten opwekken en aansporen.
Doch nu de daden. De daden als
le levende vrucht van dal) enthousiasme I
Er is toch niet geklampt en geapplaudi-
eerd en gejuicht door machines, door
dap- of applausmachines of hoe ge het
ïoemen wilt?
Dat enthousiasme was toch de uit het
lart gegrefpen instemming van menschen
lie ook willen, wat zij als waar en
roed inzien en zelfs toejuichen, uitbun-
lig toejuichen?
Dat nu dan in breeder kring moge
litdijen de kern van propagandisten't
s nu nog tijd voor de kiezexskweek'!.
Dat allen trachten zooveel mogelijk kie
ren te brengen op de kiezerslijst! Nie-
nand, van Welken stand ook, kan of
uag zich voor dien arbeid schamen't
Is, zooals gisteravond terecht is gezegd',
ïeweten S'p licht!
Dat dan de vlammende geestdrift van
jsteravond niet ultdoove in het al-
edaagsche leven, niet wegsterve in
le zaken-beslommeringen.
Dezen wensch willen wij uiten bij het
lip een andere plaats in ons blad' voor-
tomend verslag van de rede van mr.
jr. J. v. Best.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Er schijnt nu weinig hoop meer te
rijn op een goeden afloop der vredes-
inderhandelimgen en
hervatting der vijandelijkheden
ijkt overmijdelijk. De Balkanstaten
ebben besloten tegelijk met de pverhan
iiging van de nota van de mogendheden
lan Turkije, een nota tot de Ottomaan-
iche regeering te zullen richten, waarbij
rij verklaren, dat zij de vredesconferen
tie afbreken, on tevens de militaire be-
elhebbers te velde last te geven aan
Jen wapenstilstand een einde te maken.
Een nader bericht meldt dat deze no
ta zoo zal zijn ingekleed, dat de bedrei
ging met de opzegging van den wapen
stilstand alleen van kracht zal worden
roor het igeval de Porte weigert zich te
schikken naar den raad van de mogende-
heden, zooals die in de nota der gezan
ten wordt gegeven.
Het juiste tijdstip
voor het overhandigen der nota wordt
naar men verneemt, aan de ambassa
deurs te Konstantinopel overgelaten.
Ofschoon er tot dusverre nog uit niets
valt af te leiden hoe'het antwoord van
Turkije, zal luiden, schijnt men toch
te verwachten, dat het niet gunstig zal
zijn voor de geallieerden.
In welingelichte kringen heeft men
weinig hoop meer, dat een hervatting
der vijandelijkheden vermeden zal kun
nen worden. Men wijst er op, dat een
korte strijd vermoedelijk het beste mid-
zal zijn om spoedig tot vrede te ko
men, want volgens het algemeen gevoe
len zal Adrinopel geen nieuwen aanval
kunnen doorstaan en de val van die stad
zal allicht Turken en geallieerden tot el
kander brengen.
In .Balkankringen verklaart men, dat
de vrede nog geteekend kan worden,
wanneer de Turken onverwijld de gestel
de eischen inwilligen. Mochten de vijande
lijkheden echter hervat worden, dan mag
verondersteld worden, dat de eischen
den geallieerden overeenkomstig den
werderen loop van den oorlog gewijzigd
zuilen worden.
De Balkangedelegeerden zijn, naar
Reuter verneemt, gereed onmiddellijk
Londen te verlaten, nadat de mogendhe
den hun nota aan "de Porte zuTïen heb
ben overhandigd.
In Konstantinopel schijnt de toestand
ernstig te zijn. Een besluit van den mi
litairen gouverneur toch bedreigt jour
nalisten, die door het verspreiden van
valsche berichten over den tegenwoor-
digen toestand de openbare meening op
winden en de regeering in een minder
gunstig daglicht stellen, met zeer stren
ge straffen.
De Fransche Kamer
die gister weer bijeen is gekomen, heeft
Dcschanel rne.t 347 van de 535 stem
men wederom tot voorzitter van de l\
mer gekozen. De socialist Vaillant kreeg
61 stemmen.
Passy, heeft, als oudste Jid in zijn
openingsrede gezegd, dat het hoofd van
den staat, de zorg van de verdediging
des lands aan patriotten en niet aan
politici toevertrouwt. Het feit dat de
tegenwoordige ministers aan het hoofd1
van marine, oorlog en buitenlandsche za
ken staan, geeft hoop, dat het vaderland
eensgezind zal zijn voor de nationale
verdediging en ten slotte Europa eens
gezind voor den vrede.
Op aandringen van de afgevaardigde
heeft nu D-esciianel een carididatuur voor
het presidentschap aangenomen.
Bij gelegenheid van zijn herkiezing
tot voorzitter van de Kamer, riep 'De-
schanel in 'korte woorden het werk van
de Kamer in de herinnering terug en
voegde daar het volgende aan toe:
waarMaroWoTÏÏan^onder Fransen
protectoraat staat, zonder dat de vrede
van Europa is verstoord, mag men ho
pen, dat ook de Balkancrisis zal wor
den opgelost zonder de groote mogend
heden tegen elkander in oorlog te bren
gen, die geen van haar wenscht. Wij
hopen, dat Frankrijk voor het behoud
van den vrede werkzaam zal blijven.
Deschanel herinnerde voorts aan de
internationale wetten, met name die over
de prijsgerechten. De Kamer heeft het
voornemen getoond om, v/aar de eer
het niet verbiedt, geschillen aan scheids
rechterlijke uitspraak te onderwerpen.
Deschanel vergeleek 'de moeielijkhe-
den van c!e begroeting van voorheen met
de tegenwoordige en voegde er aan toe
dat de president Frankrijk te veel kost.
De laatste woorden verwekten, even
als de woorden over de buitenlandsche
politiek, langdurige toejuichingen.
Deze verkiezin-gsspeech, want zoo'mag
deze wel genoemd worden, lijkt ons
geen onknap begin.
GEMENGD.
Volgens den Romeinschen cprres-
ipondent van de „Köln. Volksztg." heeft
Pau» Pius X zich door versdhjill eindje
competente p.ersonen doen inlichten over
een hervorming van den kalen
de r en verklaart, dat hij zijnerzijds zeer
gaarne met dezen arbeid zou beginnen
zoo men slechts met de verschillende
regeeringen tot overeenstemming! zouj
kunnen geraken. Zoodra van bevoegdie
wereldlijke zijde besliste voorstefleni
worden gedaan, zal de Paus zeer gaar
ne een zoodanig voorstel /praktisch doen
Uitwerken.
De gewezen Spaanschc liberale
minister Caibeton is tot gezant bij!
het Vatic a an benoemd.
De Engelsche verzekeringswet
komt bij gedeelten in werking. De ver
pleging van tuberculeuse zieken in sa
natoria is reeds eenigen tijd aan den
gangzieken- en kraamvrouwgeld is gis
teren voor het eerst uitbetaaldmorgen1
begint de geneeskundige dienst en, in
bepaalde bedrijven, de uitkeering bijl
werkeloosheidde uitkeering bij inva
liditeit eerst 'later, na 104 weken pre
mie-betaling.
Gisteren werd te Londen 1 minuut na
middernacht in een gasthuis een kind
geboren. Men hield dit gisteren voor het
eerste verzekeringskind. De moeder, de
eebtgenoote van een schilder, krijgt nu
krachtens de wet f 18 moed'erschaips-J
'geld.
Het bericht, dat de Londenschifi
ta x i - s t a k i n g door een overeenkomst
tot een goed einde 'gebracht zou ^i|n,
wordt tegengesproken. Beide partijen)
staan nog scheitp tegenover elkaar en
naar de „Evening Standard" van giste
renavond meldde, was er nog geen de
minste aanwijzing, dat men tot een ver
zoening komen zou.
De Hongaarsche fcociaal-democra-
ten ontplooien overal in'den lande groo
te bedrijvigheid in verband met de Voor
bereiding van de proteststaking!
tegen het kiesrechtontwenp van de re
geering. De bedoeling! is $at deze sta
king acht dagen zal duren.
Pe commissie tot onderzoek van
de ra. mp o p d e Masséna heeft uit
gemaakt, dat de stoompijp gesprongen
is, doordat zij was versleten. Alle stoom
pijpen zullen door nieuwe worden ver
vangen.
De Ohio blijft wassen. Driedui-
menschen zijn door de overst roo
ming uit hun huizen verjaagd.
Den slachtoffers heeft men onderko
men verleend in de openbare gebouwen.
Vele honderden vierkante kilometers
van de Ohiovallei, in de buurt van E-
vansville (Indiana) staan blink. Het wa
ter is van 1 tot 6 meter diep.
Er is zeer groot verlies aan vee en
materieele schade. De bevolking lijcft
vreeselijk.
Zondagnacht is te Belgrado een
groote magazijn der aan den "Donau gje-
legen lakenfabriek van de firma
Kosta IIets geheel uitgebrand. Deze fa
briek' stonds reeds van het begin van den
oorlog onder militair toezicht, wijl zij
de stoffen leverde voor H Servische le
ger. De schade bedraagt ongjeveer
200.000 francs. Men vermoedt, dat de
brand ontstaan is door kortsluiting.
Te Calgai in Canada is de i n r i c h-
t'ing voor bevroren vleesch
verbrand. De. sch z wordt op!
3,000,000 dollars geschat
Bij het station Sparanisa is Maan
dag de sneltrein van Napels naar
Rome ontspoord. Drie waggons kan
telden. Er zijn 2 beambten zwaar en
verscheidene reizigers licht gewond.
Eveneens is een sneltrein naar
Glasgow bij Kilmarnock in Schotland op
een stilstaanden büurttrein geloopen. Er
Zijn zeven gewonden.
Te Trigine in de streek van Ak-
boe Zijn hevige aardschokken
waargenomen. Er Zijn muren gescheurd.
Onder de bewoners heerscht een paniek.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit is benoemd tot direc
teur van het post- en telegraafkantoor te
Veisen J. Schaapman, thans in gelijke
betrekking £e Mijdrecht, te Doetinchem
F. M. van de Velde, thans in gelijke
betrekking te Oosterbeek, te Goevorden
J. Blitz, thans in gelijke betrekking te
Süedrecht, te Simpelveld J. H.. Uwlandr,
thans commies-tituilair der posterijen en
telegrafie;
zijn voor den tijd van 5 jaren benoemd
tot buitengewone leden van den Octrooi-
raad: prof. dr. G. Hondius Boldingty
buitengewoon hoogleeraar aan de gem.
universiteit te Amsterdam, prof. dr. L
van 'Hallie, hoogleeraar aan de rijks
universiteit te Leiden; dr. G. Mann,
oud-waarn. directeur der Nederl. School
voor Nijverheid en Handel te Enschedé,
te 's Gravenhage, en J. Rutten, adjunct-
directeur der gasfabriek te 's Gravenhage.
De typografenstaking.
Het hoofdbestuur van den Nederl.
Bond van Boekdrukkerijen heeft gister
middag 'met eenige afgevaardigden van
het sta kings comité een bespreking gehou
den, bij gelegenheid waarvan het hoofd
bestuur ten ernstigste heeft aangedrongen
op beëindiging van de staking. Hierbij
werd ook gewezen op het gevaar, datde
strijd zich tot buiten Amsterdam zal uit
strekken.
Gisteravond is de conferentie voortgezet.
Het stakingscomité was mede vertegen
woordigd, Het hoofdbestuur van den
Nederl. Bond van Boekdrukkerijen wees
met klem op de noodzakelijkheid van
samenwerking met de werkliedenorgani
saties om te kunnen komen tot een
landelijke loonregeling.
Daarna werden de besprekingen ge
voerd op de basis van een aan de
organisaties reeds ter kennisneming ver
zonden officieus schrijven. Behandeld
werd de vraag, of dit schrijven officieel
verklaard zoude worden. Daar echter (de
bestuurders van de typografenorganisa-
ties niet genegen waren om de staking
op te schorten op 3e laatstingediende
voorstellen van de patroons, gelijk dn
dit schrijven wordt voorgesteld, verlieten
zij de bijeenkomst, zonder dat men tot
een vergelijk was gekomen. Het hoofd
bestuur van den Nederl. Bond van Boek
drukkerijen ging daarna over in een be
sloten vergadering, in welke werd vast
gesteld, dat het zich nader in verbinding
zal stellen met de Amsterd. Druklcers-
patroons vereeniging.
Geruchten van aftreden.
Dr. Nolens wijst er in de ,„N. Venl.
Ct." op, dat nu reeds over het vermoe
delijk aftreden van enkele ministers na
de algemeene verkiezingen gjeruchteni
verspreid worden. Bedoeld wordt na
tuurlijk: als de „meerderheid rech'ts en
het ministerie dus aanblijft.
Met name worden reeds genoemd de
ministers van Buitenlandsche Zaken, van
Financiën en van Waterstaat.
Wat den eerste betreft, werd het ge
rucht reeds uit de „allerbeste" brorf
(den minister zelf) tegengesproken.
Dr. Nolens acht het voor de continuï
teit in bestuur en wetgeving gfèwenscht,
dat- geen onnoodige aftredingen plaats
hebbenhet optreden van nieuwe be
windslieden geeft tijdverlies.
In het bijzonder geldt dit voor de
hoofden van die departementen, waar
van de belangrijkste ontwerpen zijn uit
gegaan. Op dit oogfënblik zijn dat de
departementen van Landbouw en van
Financiën.
Dr. Nolens vindt ten slotte, dat het
zeer gewenscht kan zijn, de geruchten
van aftreden tegen de spreken door in
lichtingen, aaa de „besb: bronnen" ont
leend.
Eerste lustrum der Haagsche Hanze.
De 's Gravenhaagsche R. K. Midden-
standsvereeniging de Hanze vierde de
vorige week kerkelijk haar eerste lu
strum door een triduum in de St. Ja-
cobuskerk. Deze geestelijke oefeningen
toerden geleid door Rector J. W. B. M.
Möller, feestelijk adviseur der vereeni
ging, die Zondagochtend ter intentie der
R. K. Middenstandsvereeniging in ge
noemde Kerk een H Mis opdroeg on
der welke de leden in grooten getale tot
de H. Tafel naderden. Hierna had in
een der zalen van het Kon. Zoöl. Bot.
Genootschap een gemeenschappelijk ont
bijt plaats.
LEIDEN, Ï5 Januari.
De Jonge Garde..
't Was een drukbezochte en amusante
feestvergadering, welke de R. K. lJro-
pagandaclub „De Jonge Garde" giste
renavond hield in de ruime Stads-Ge-
hoorzaal ter viering van haar tweede lus
trum. Toen we daar binnen kwamen, om
onze indrukken te gaap neerschrijven,
hadden de muzikanten reeds hun plaats
op .het door den heer .Devilé van de
Hoogewoerd in groen getooide podium
ingenomen, om den avond in te zet
ten met een opgewekten Marsch. Daarna
werd de vergadering door den voor/,it-
ter, den heer J. P. J. Viddeleer, geopend
met een hartelijk woord van welkom aan
allen en in 't bijzonder aan de heeren
Mr. Dir. J. van Best en Mr. P. J. M.
Aalberse, aan het bestuur van de R. K.
Kiesvereeniging en aan de andere dames
en heeren, die herhaaldelijk van hun be
langstelling voor de Jonge Garde blijk
gaven en wier tegenwoordigheid hier
op hoogen prijs word gesteld.
Wanneer spr. een terugblik werpt op
het tienjarig bestaan der vereenigingt
dan meent hij, dat er alleszins reden is
itot tevredenheid. De Vereeniging is be
zig haar oude roem te herwinnen. In
Juni van dit jaar zal getoond worden,
dat de Jonge Garde is een corps, waar
mede men nog rekening houden moet.
Hulde bracht spr. aan allen, die geduren-
rende de tien jaren van haar bestaan
de Vereeniging steunden, vooral aan de
heeren Schinck, den eersten voorzitter!
der Vereeniging, en Molkexi'boer, die
eveneens van het oprichten der vereeni
ging af in het bestuur deelde. Spr. hoopf-
te ten slotte^ d,at allen zich op dezen
feestavond wel zouden amuseeren en ver
klaarde 'de vergadering geopend.
Nadat door de Symiphonie der St. Jo-
zefgezellenvereenigingversterkt door
eenige leden van de Stafmuziek van het
de Regiment infanterie, onder ,verdien-|
steliike leiding van den heer Wl F.
Schinck een tweetal korte stukjes waren
uitgevoerd, zong heel de vefgiadering, uit
volle borst Schaepmans forsche lied
„Aan u O Koning der eeuwen."
Als spreker van dezen avond trad op
Mr. Dr. J. Van Best, het Kamerlid
voor Eindhoven, die, bij zijn betreden
van het spreekgestoelte met luid hand*-
geklap begroet, na een geestige in
leiding begon te spreken over de
komende verkiezingen. We voelen wel
veel meer voor feestvieren, dan vpor
werken, maar juist als er feest is moet
men denken dat het eerst dan iets waard
is, als het is de bekroning is van een
werk of de aanmoediging, de krijgsmu
ziek voor den komenden strijd. Deze
avond is een feest onder béide op
zichten. Het geldt hier een tienjarig be
staan van een garde Jonge menschen,
die tien jaren lang het werk hebben vol
gehouden, zonder te vragen korporaal of
sergeant te worden, doch slechts als
gewoon soldaat hun krachten en hun ar
beid hebben gegeven. Spr. brengjt dien
eenvoudigen jongen menschen voor hun
arbeid, die slechts verricht werd ter eere
Gods, oprechte hulde. (Applaus.)
Niets is minder juist dan de meening,
c(at de personen, die, in 't openbaar
optreden en dje leiding hebben bij de ver
schillende verkiezingen eigenlijk het
voornaamste werk zouden leveren. Het
is ten slotte te danken aan den stillen
arbeid van die noeste werkers, dié in
'i verborgen arbeiden en geen dank vra
gen voor hun arbeid. De bouwmeesters
van den politieken strijd kunnen niet
tot hun succes komen zonder den arbeid
van .die eenvoudige werklieden Von
Moltkè was niet de 'groote overwin
naar geworden, wanneer hij niet die
kloeke krijgers had geh'ad, die met
doodsverachting en durf zijn bevelen/
ten uitvoer brachten. Spr. schetst het
moeilijke werk van den -propagandist,
"die met allerlei bezwaren en gevaren
te kampen heeft. De propagandist heeft
het zware harde werkhij is het die
als fundament de verkiezingen draagtt,
die niet om belooning vraagt, doch alles
doet ter eere Gods. (Applaus.)
Spr. zet kortelings uiteen, wat de inzet
is bij de komende verkiezingen. Toen in
1908 het ministerie De Meester „failliet
was gegaan", heeft liet ministerie Heems
kerk vooropgesteld het programma, het
welk de voortzetting is van het pro
gramma, waarmede het ministerie Kuyper
in 1901 voor de Kamer trad. Dat pro
gramma, hetwelk geheel overeenkomt
met dat van de Katholieke partij, bevat
allereerst den eisch van sociale verzeke
ring, welke zou voorkomen, dat men met
zorg zijin 65ste jaar zou tegemoet zien.
De tegenwoordige minister van Land
bouw, Nijverheid en Handel, die onver
moeide stoere werker, heeft breed op
gezette wetsontwerpen ingediend, waarin
het recht van den arbeider wordt vastge
legd op voorziening in zijn nood bij
invaliditeit, ziekte en ouderdom. En wat
zien we nu gebeuren? Uit haat tegen de
rechtsche partijen weigeren de heeren
van links .niet alleen mee te werken
tot het tot stand brengen van die wetten,
maar zij doen zelfs hun uiterste best om
den stoeren minister het werk onmoge
lijk te maken, hem 'te beletten zijn woord
aan de arbeiders gestand te doen.
Zeker, men heeft uit anti-clericalismje,
uit vrees voor Rome, uit anti-papiame
de handen ineengeslagen, en geschaard
naast elkander trekt het proletariaat op
naast de aanhangers van de school van
Manchester voor den eisch van staats
pensionneering, die deze laatsten eens
zoo uitgekreten hebben. Maar de opzet
van den strijd zeggen zij niet. Dat zeggen
alleen de enfants terribles, dat zegt alleen
een Tydeman, die.het vrij toegeeft, dat
het gaat uit vrees en uit haat tegen de
Christelijke partijen en de Christelijke
ideeën, maar vooral uit haat tegen Rome.
Als 'twaar is, wat we 'hoorden bij
de algemeene beschouwingen over de
invaliditeitswet, dat nl. bij links het
grootst mogelijke meeningsverschil be
staat over die staatspensionneering, dan
beklaagd spr. die arme stumpers, die
zich warm laten maken voor zulk een
droombeeld. En nog moeilijker wordt de
vraag, op welke wijze zij door de rijste
brijberg zullen heenhappen om in het
land van staatspensionneering tc gera
ken, hoe zij! m. a. w. aan het geld zullen
komen. Nu hebben die heeren, die zoo
groot gaan op hun intellect, wel gezegd.
