fe/ww
BUITENLAND,
BINNENLAND.
4e Jaargang.
No. 990.
W
Bureau OUOE 85NGBL 54v IrEKDEN.
Intcrc. Telefoon 9.15. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITOEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met QR \TIS POLIS Ongevallen-verzekering
het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week
1.10 per kwartaal; bij cnze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 27* ceni, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Maandag
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent,
ingezonden mededeeüngen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent. met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote 'etters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur, koop en verkoop
(geen handeis-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1 5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Best.
Zoo gaan we dan morgenavond alle
maal naar de feestelijke bijeenkomst onzer
jonge Garde, om te luisteren naar het
Kamerlid mr. Van Best, die wijzen zal
op „onzen, plicht in 1913".
Best.
Maar dat is niet genoeg. Wij moeten
ons ook stevig voornemen, dien plicht te
vervullen.
Best
Jaw ei, maar spreek nu niet te gauw
want die plichtsvervulling begint niet pas
bij de stembus. Ze is feitelijk al aan
gevangen. Hebt ge er nl. al voor ge
zorgd, dat ge op de kiezerslijst komt?
'Best in orde.
Uitstekend. Voor u was dus ons aan
sporend artikel van Zaterdagavond niet
bestemd. Maar ziet ge: zoovelen zijn er,
die zich niet bekommeren om hun kiezer
schap. Onder uw naaste buren of ken
nissen zijn er misschien wel. Zoudt ge
die niet eens willen aansporen?
Best
Iemand als u moest eigenlijk tot onze
propagandisten behooren. 't Is waar, niet
ieder heeft daar geregeld tijd voor. MaSr
bij voorkomende gelegenheden wilt ge
toch wel eens een handje uit den mouw
steken, nietwaar?
Best
U is zeker ook lid van de R. K- Kies
vereniging, zoodat ik u bij haar eerst
volgende vergadering ontmoeten mag?
Best
;tl6 zoo jammer, dat niet alle R. K.
Leidenaars daar lid van zijn. Willen we
eens afspreken, ook voor die aanwer
ving onder onze buren en kennissen te
jveren?
Best
Nogmaals uitstekend, »waut hoe meer
Roomsche kiezers werkdadig aandeel ne
men in de voorbereiding der verkiezin
gen, hoe beter deze van stapel kunnen
oopen. U is zeker ook van plan, ten
ninste in uw omgeving alle bevoegde
geestverwanten naar, de stembus te
Irijven.-
Best, hoor!
Hè, indien alle Roomsche kiezers eens
waren als u, wat zou 'tdan best gaan.
Allerbest
Enfin, we zuilen ons best doen en
>eginnen met best naar mr. Van öest
e luisteren.
Best
Ze moeten bij eJkaar hooren.
*tSpookt in het district Veendam. De
rrijzinnigen kunnen het er niet over eens
vorden, welken candidaat zij inocten
tellen. Zoo sterk is die oneer.igheid, dat
Ie leiders er van overtuigd zijn, dat
roortzetting van den strijd- op de wijze,
ooais dat thans is geschied, zou leiden
ot het verlies van den Kamerzetel dóór
Ie vrijzinnigen. En zij roepen al hunne
;eestverwanten op om overeenstemming
erkrijgen over hetgeen thans in het
istrict het beste is. Daardoor aldus
uidt het in een brief aan het bestuur
an de centrale vrijzinnige kiesvereeui-
ing daardoor kan alleen de opgewekt-
eid van alle vrijzinnigen, om aan de
anstaande verkiezingen met a',1e krach-
in deel te nemen, behouden blijven en
aarvan hangt af het behoud van den
'amerzetel van Veendam voor de vrij-
innige partijen.
Hebt gij wel eens, lezer, aanfriiouwd,
at tafereeltje in een volksbuurt, waar
wee moeders hunne' lieve kindertjes
zamen voor de deur te spelen
ettenZe moeten bij elkander
ooren, of ze willen of niet; dat
trekt nu eenmaal eenerzijds tot gemak
er respectievelijke moeders en ander-
ijds tot versterking harer onderlinge
riendschap. En als de kleintjes weg
lopen, worden ze beetgepakt cn weer
aast elkander neergezet of als de
loeders niet erg zachthandig zijn
eergebonsd. Ze moeten bij elkaar
ooren.
AUe vergelijking gaat mank en deze
pok wat minder eerbiedig - maar dat
eeld rijst ons voor den geest, als wij
et samengaan der vrijzinnigen beschou
wen. Ze moeten bij elkaar hooren.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Uit de berichte* die het laatst binnen
komen zou men willen beskuten dat er
van
hervatten der onderhandelingen
in Londen niet veel zal komen. Resjid,
pasja heeft aan den onder-staatssecre
taris van het Engelsche departement van
buitenlandsche zaken verklaard dat her
opening alleen mogelijk is „als de bond-
genoöter. or;6 verklaren dat zij haar weri-
:sehen om ons een voorstel te doen, waar
bij Adriaaojj-ei aan ons wordt gelaten.
Wordt dat voordel ons niet gedaan, dan
heef» de hervatting van de werkzaamhe--
dea der conferentie geen doel en .zul
len wij Londen verlaten."
Men meldt dat eenige Turksche gede
legeerden inderdaad toebereidselen ma
ken tot vertrek en feeds uit Konst&nti-
□opel het geld voor den terugreis is ver
zonden.
Danef heeft daartegenover verklaard
De Turksche gedelegeerden zeg£er
voortdurend, dat ze Londen zullen ver
laten. jnaar ik begrijp niet waarom ze
het don niet doen. Zij hoeven er niet
op te wachten tot wij van Adrianoipiel
zullen afrien, want dat zullen vrij z"~
ker niet, nooit en we kunnen het niet.
De groote mogendheden hebben ons
verzocht de cndeihandelingen niet af te
breken, omdat zij zelf een poging wilden
doen van Turkije den afstand van Adria-
nope! te verkrijgenwij laten hen hun'
gang gaan.
Adrafiópel ral Bulgaarsch worden
daar valt niet aan te twijfelen.
Zulka schijnt ook de meening te zijn
die de
nota der mogendheden
zal uitdrukken. Deze zóu zaterdag met
Londen naar Kon^tantinopel gezonden
zijn. „Le Journal" meldde echter dat Za
terdag de P'orte de nota reeds had ont
vangen. Gister zou daar dan te Konstan-
tinopel over worden beraadslaagd en
heden zouden dan de ambassadeurs te
Londen het antwoord reeds in hun bezit
hebben.
De Turksche gedelegeerden schijnen
overigen* reeds op de hoogte van den in
houd der nota te zijn, want gisteren
reeds meldde de Porte hun, niet in staat
te zijn de gegeven wenken op te vol
gen.
Ook uit We en en wordt aan het ,.Berl.
iTageblalt" geseind dat daar in diploma
tieke kringen bet bericH* bevestigd wordt
dat dó Porte den ir .gendheden mede
gedeeld heeft, dat het gemeer.schapfaelijk
optreden r.icts ral opleveren, Turkije is
vast besloten noch A.drianopel, noch de
eilanden in de Lgc-ïsche Zee af te staan
Te Konstzntincpei hoopte men, dat dit
gemeer,scha pte e i ij optreden van de mo
gendheden thans aal uitblijven.
De noia van Turkije, meldt de „Lok.
Ann." bevat geen dreigementen, maar
geeft slechts duidelijk te verstaan,
hoezeer men ontevreden is over de hou
ding vun de Porte. AI* men den toon van
de nota kenschetsen wil, dar» zou men
hel best van een dringenden wenscfi
van de mogendheden kunnen spreken.
Tevens bestrijdt','t blad, blijkbaar offi
cieus, het gerucht, dat er oneeni$ied«n
tusscben de groote mogendheden zoude:',
bestaan, betreffende him optreden te>
Konstantinopel, De kabinetten van de
groote mogendheden, zoo zegt het blad,
zijn eenstemmig van meening, dat een
tegenstand van de Porie tegen de hoofd
ei schen van de Balkanstatf.n niet in het
belang van Turkije is en dat Turkije
Adrianopel moet afstaan, daar zonder dit
de vrede, die nu gesloten zal worden,,
slechts het karakter van een verlenging
van den wapenstilstand zou dragen, daar
hij binnen afzienbaren tijd tot nieuwe
vijandelijkheden zou moeten leiden. Of,
zooals de Engelsche bladen .melden, op
het oogenblik reeds een dergelijke actie
als te Konstantinopel, bij de B-alkansta-
ttn beraamd wordt, schijnt twijfelachtig.
Daarentegen zal het wel juist zjjn, da?
de groote mogendheden ook hier bemid
delend zullen optreden, zoodra de Ports?
zich bereid verklaard heeft aan den
wensch van Europa gehoor te geven.
Volgens de „Tirr.és", roert de nota,
de kwestie van de eilanden r.iet aan.
De kwestie tusschen
Roemenië en Bulgarije
aldus meldt raen uit Sofia aan het„Berl.
Tageb'att" is in een. hoogst kritiek stadi-
j urn gekome*. De Bulgaarsche regeer:ng
schijnt thans besloten fe rijn om de
J eiSchen van Roemenië, voor het afstaan
van een gefeied, waarbij een kuststrook
I aan de Zwarte Zee inbegrepen is, in
j ieder geval te weigeren, ook al mocht
Roemenië het geëischte gebied bezet-
ten.
j De correspondent van de Terqjps te
j Boekarest bevestigt, dat de R.oemeen-
1 sclie regeering besloten 'heeft, jnct de
J mobilisatie van hare troepen te begin-
j nen, indien zij binnen achtenveertig uur
van Bulgarije geen voldoening heeft ort-
i vangen ten aanzien van de regeling/ van
de grens en de door haar geëiscta
j strategische maatregelen.
Deze maatregelen bestaan voorname-
j lijk in de slechting van de vestingen
j Silistria Batsjik en Medzjidié. welke
slechting Roemenië noodlg acht voor de
j veiligheid van haar grens.
Was er eerst sprake van een Turksch-
Roemeensche overeenkomst die de za-
f ken nog kritieker zouden maken, thans
wordt u»t Konstantinopel gemeld datf
men daar in diplomatieke kringen aan
j 'dat gerucht geen geloof slaat. Wel ziet
j men met voldoening, dat de betrekkin-
i gen tuascher Bulgarije en Roemenië zeer
1 gespannen zijn.
Minister MsUerand
heeft een hevige opgewondenheid in de
toch reeds door de verkiezingsemoties
roerige Fransche gemoederen gebrach/t,
door kolonel du Paty de Clou die bij de
Dreyfus-affaire zoozeer van zich heeft
doen spreken, weer bi.U het kader van
het Fransche leger 'iri te deelen. Zater
dag w daarvan een zeer woelige mi
nisterraad het gevolg geweest. Verschil
lende ministers verklaarden dat dc maat
regel buiten medeweten der regeering ge
nomen v/as. Indien zij geraadpleegd wa
ren. zouden zij de noodige tegenwer
pingen gemaakt hebben. Millerand recht
vaardigde zich dóór te verklaren, dat de
maatregel in het geheel geen politiek
karakter droeg. Hij nam de volle verant
woordelijk er van op zich en bood'
tweemaal Zijn ontslag aan teneinde het
kabinet van de verantwoordelijkheid te
bevrijden. Het kabinet verklaarde, dat
het ontslag van welken minister dan ook
thans zeer gevaarlijke gevolgen zou heb
ben en stelde een nota cp, waarin Mille
rand ten volle verantwoordelijk gesteld
werd. De publicecring dezer nota deed
de opwinding in de politieke kringen
niet bedaren. Verscheidene parlements
leden vroegen nadere inlichtingen. Poin-
carë confereerde: langen t'jd met ver
schillende ministers.
Ma herhaalde ontslagaauhiedirg is>toch
het
ontülag van Millerand
aanvaard. De ieden van dc ministerraad
verklaarden echter, zij zich niet soli
dair konden verklaren met den „admini
stratieve maatregel van hulshoudeiijken
aard" door den minister van Oorlog ge
nomen. Zij ad dien hei onmogelijk eer.
gemeenschapipelijke verklaring te vliw
den. die door het parlement aanvaard
zou kunnen worden, in geval de regee
ring hierover zou worden geïnterpcl-l
leerd. De minister-president herinnerde
a*n de omstar..rigiieden, waaronder 't
cabinet tot stand gekomen was, aan dc
taak, die het op zich genomen had en
aan hetgeen door allen in den geest van
eenheid en eendracht gedaan was. Hij
bleef van meening. dat het aftreden van
één lid van het cabinet een collectief
ontslag ten gevolde moest hebben. Dit
was echter niet de meening der overige
lede# van het ministerie. Allen merk (ca
op, dat de tegenwoordige omstandig
heden zeer ernstig zijn er» dat de .presi
dent van den ministerraad de dringende
plicht heeft op zijn post te blijven. Zij
voegden hieraan toe, dat "men het ontslag
van Milierand moefct Aanvaaiden en over
gaan tot Zijn vervanging). De president
der republiek sprak zich in denzelfden
zin uit. De ministerraad meende, dat dc
nieuwe titularis van Oorlog onder de
ministers gekozen moest worden, aange-
j zien het cabinet noodzakelijker wij re op
i den 17den Februari bij dc installatie van
den nieuwen president der republiek
j moet aftreden. Na onderling overleg viel
t dc keus op minister Lebrun.
Busuard werd vervolgens tot minis*
iter van Koloniën benoemd terwijl men de
post van onderstaatssecretaris van Fi
nanciën afschaft.
GEMENGD.
De Qhineesche regeering is
I van plan tegen den herfst te Sjanghai
I een nieuwe universiteit met vier facultei-
teiten opl te richten. Daarna volgen Ujnir
v e r s i t ei t e n te Woetsjang en Kanton,
i Intusschen zal de Europeesch ingerich-
te universiteit te Peking mei zeven fa-
1 culteiten en buitenlandsche professoren
I v/orden heropend.
i. Volgens de Daily Mail, heeft het
besluit van Churchill den .matrozen
I en onderofficieren bij de Engelsche
I vloot, hooger loon en andere voordee-
l'en, te verleenen, tengevolge gehad da*
J er zich zeer veie mannen tot dienstne
ming bij de vloot aanmelden. Bij hei
J weifdepot te Portsmouth meldden ziel}
verleden week op één dag 150 mar?
De droogte heeft in de streek
bij Orense (Spanje) in de werkmanswe
reld een ernstige crisis veroorzaakt. In
de gemeente Carbalina is het tot een
oproer gekomen. De doi^psbewoners
wierpen steenen naar het gemeentehuis
en roofden de graankelders en zolders
leeg. Vervolgens trokken zij naar. da na
burige dorpen om daar desgelijks ff
doen en verwoesten wat op hun weg
v/as. De burgenvacht is ter plaatse óa-
rr.engetrokken en men heeft ijlings ver
sterking entboden.
Het oproer is mede te wijten aan den
invoer van versneden wijn uit Castilië,
welke de wijnmarkt in dit district heeft
gedrukt.
In de mijn Gorsko Iwancfsky bij
jekaterinoslaw zijn door 't neerplof-
fez var» de lift 7 arbeiders gedood
en 5 gewond.
Bij een nevigen storm is te
Garnoustle bij Dundee gisterer.avonS de
Nederlsuidsche schoener Aafiena uit Bre
men gestrand en geheel wrak geslagen.
Van de bemanning van vier kopjpen 19
alleen de gezagvoerder gered.
De stad Wheeling (Amerika) Is ge
deeltelijk overstroomd, het ver
keer is gestremd. De Ohio en de Missip-
pi wassen. Men vreest dat groote scha
de schade zal worden aangericht.
Minister E. Regout.
De Minister van Justitie, mr. E. R. H.
Regout, is Zaterdagavond omstreeks 10
uur uit Nizza in clc residentie terugge
komen. De patiënt maakte ae reis in een
salonrijtuig van de Fransche spoorweg
maatschappij P. L. M„ in. gezelschap
o.a. van zuue echtgenooté, zijn broeder,
den Minister van Waterotaat, enkele fa-
nulieleden uit België en Holland, o. w.
zijn luster jonkvr. Smits van Oycn-
Regout, en een breeder van Joannes
de Deo, die hem tot Parijs tegemoet
was gereisd.
Hij gai er zijn groote voldoening" over
te kennen, dat hij de reis zoo gceti vol
bracht had, en gevoelde z»ch tevreden
fw rustig, dat hij zich thans niet meer
in het buitenland bevindt, maar nu ver
pleegd kan worden in zijn eigen woning
Ai de residentie.
bij aankomst aan hei Holiandsdic
Spoorstation stond op het perion een
Roode Ka'uss-automobiel gereed om den
zieke r.aar zijn woning aan het Bezuiden-
houit te vervoeren. Op een rustbed werd
hij int het salonrijtuig overgedragen Ln
de ziekenauto, waarin ook plaats namen
dr. Visser en de broeder-verpleger.
Absentie in de Tweede Kamer.
Donderdagmorgen kon de Tweede Ka
mer niet op tijd haar vergadering aan
vangen, daar er op het bepaalde uur
niet genoeg leden aanwezig waren.
De „N. R. Crt." schreef naa raanlei-
ding daarvan in naar Kameroverzicht
o.m.: „Het begint mooi zoo. Veis afge
vaardigden en daaronder ettelijke man
nen van rechts plakken blijkbaar aan
het al te korts reces- voor achzelven
een verlengstuk."
De a.-r. „Rotterdammer" schrijft in
verband met deze opmerking van het
liberale Rotterdams die blad:
„We moeten naar aanleiding van dat
verwijt aan tic rechtsche Kamerleden op
merken, dat üomde!"dagmoigen te 11.10
uur in het geheel 4S leden aanwezig
waren, aizoo 3 tie weinig 'om dc ver
gadering te beginnen.
Van die 43 leden waren er 35 rechtsch
en 13 .Jinksch. Wat de rechterzijde betreft,
zouden wc zoo zeggen, dal 't slechter
kon. Maar wat de linkerzijde aangaat
die van haar 41 leden slechts 13 tijdig
ter vergaderzaal zag, mag gerust ge
wezen worden op het spreekwoord van
pot en ketel. De „N. R. tC." had haar
opmerking achterwege moeten houden of
juist het tegengestelde moeten schrijven.
Dat zou meer overeenkomstig de waar
heid zijn geweest"
Nationaal comité ter bevordering
der Katholieke Pers.
21 D. FL de Bisschop van .Haarlem
heeft de statuten goedgekeurd van het
onlangs opgerichte nationaal comité ter
bevordering der Katholieke Pers en te
vens tot geestelijk adviseur van dit co
mité benoemd den Z.Eerw. heer J. B.
W M. Moll er, icctor van het Sti Maria-
gesticht te 's-Gravenhage.
Naar de MsbcL verneemt bestaan er
plannen bij het comité om binnenkort in
verschillende steden van ons land groote
propaganda-vergaderingen te beleggen,
waarop door bekende Katholieke spre
kers de noodzakelijkheid eener bloeien
de Katholieke pers in ons vaderland zal
worden betoogd-
Een naam.
Eenige bladen maken bezwaar tegen
den naam „departement van defensie",
gegr\en aan het nieuwe ministerie.
't Gaat naar cm een naam, doch wij
vinden dat bezwaar zeer gemotiveerd.
Te groote rol spelen sleur en traditie op
wetgevend gebied in de keuze van namen
en in het algemeen in de taal. Waarom
niet gezegd„departement van lands
verdediging" Aan onze Needrlandsche
taal de eerc, die haar toekomt 1
De Typografenstekinjf.
TngèvcJ'O'e het 'besluit van de Amsten-
dainsche Drukkcrs.patroonsvereeniging is
gisteren, met een opzegtermijn van 14
dagen, aan 317 typografen bij verschil
lende werkgevers het werk opgezegd.
Van de binders Ls niemand uitgesloten,
zoo als aanvankelijk werd medegedeeld
dat geschieden zou
De firma's, die hun personeel uitgeslo
ten hebben, zijn: dxuk&erij Rembrandt
(5 man), Ani6terd. Lettergieterij; voorheen
A. Tetterode (huisdrukkerij 8 man.) 4
Muller en Co. (8 man), Van Stein (4
man), Van Mantgem (23 man), Faddegon
(14 man), Wasmoeth (4 man), Ipenbmrr
en van Seldam (F7 man). De Nieuwe
Tijd (20 man), Senefelder (5 m&r.'i, Thea-
terdrukkerij Erven Visscher (10 man),
Lor jé (4 man), drukkerij v.h. Ellerman
Harms en Co. (146 man), A. Linden-
baum en Co. (35 man) en Portielje
(12 man).
De eischen der werklieden z:jn alsnog
ingewilligd door oe drukkery 't Kogg'e-
schip' (10 mar»).
Gisteravond vergaderde het stakings-
fcomité met eenige der uitgesloten per-
soneelen en za! dit morgen voortzetten,
tef vaststelling van de houding tegenover
de uitsluitende i»xma'6.
De Sige.rentoakersactle.
Het grootste gedeelte der arbeideta
in de tabak- en zigarenindustrie te Dor
drecht, Oorer.chem er» Rotterdam, voo»
zoover werkzaam bij georganiseerde pa
troons, heeft Zaterdag het werk met
acht dagen opgezegd.
Men vraagt inwilliging van de eischen
betreffende loon en arbeidsvoorwaarden,
verval in liet bekende gemeenschap(pelijk
program. Zooals gemeld, werker, in de
ze actie samen de Neder!. Federatie van
Sigaren- cn Tabaksbewerkers, dc Neder!,
de Christelijke en de R K. Sigaren-
en Tabaksbewerkeisbonder.
Van werkgeverszijde deelde men aan
dc „Msbd." nog het volgende mede:
Reeda geruimen tijd werden onder
handelingen gevoerd, tusschen de groote
patroons-organisaties en de werklieden-
organisaties over talrijke vvijrigin^en in
dc arbeidsvoorwaarden. Tenslotte weed
overeengekomen, dat een bijslag op het
loon zou worden gegeven, totdat een
nieuwe loonregeling in onderling ovef/-
leg zou zijn vastgesteld. Door de sta
king, v/eike te 'a-Hertogenboich onder
de sig&renmafcera uitbrak, weSd deze toe-
zeggiingi van bijslag echter té.iiet ge
daan. De «taking der werklieden werd
toch aidaar door de patroons, aangeslo
ten bij den Zuidelijken bond, beantwoord
r».e. de aankondiging eener uita'uiting
in het gehcele Dedrijf. Door de tt»»-
schenkomst der R, Kath. geestelijkheid'
kwam het ecliter zoover niet: het werk
werd hervat en een commiesie van arbi
trage werd samengesteld. Echter, ook in
