Waar gaan wij heen?
BUITENLAND.
4e Jaargang.
N<>. 975,
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
Dit blad verschiint elken daq, uitgezonderd zon- en feestdagen.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
«tn het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
*1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 27a cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt vin 1 -5 regels 0.75, elke regel meer 15 een
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels f 1-50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandeis-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
[.Pit nummer bestaat uit TWEE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD,
(Ingezonden.)
Als de jaarkring, geteekend met het
Cijfer 1912, wederom afgesloten wordt
en gehecht aan de rij der voorafgaande
tijaren als een schakel in den langen keten
lider geschiedenis, dan zal Nederland staan
Ifn het teeken der eeuwfeesten.
Dan zullen tegelijk herdacht worden
het herwinnen van een eigen volksbestaan
(jnet het ontkomen aan het juk van den
vreemden overheerscher en de vestiging
eener nieuwe dynastie op de oude, his
torische grondslagen. Vreugde zal er
jioveral zijn in al onze gouwen, om het
(ie juister tijd handelen en optreden van
onze voorzaten een eeuw geleden.
Het Vredespaleis, het internationale
ilfiuis der verschillende volkeren, zal ge
opend worden en wij vertrouwen, dat het
^noodlot niet langer den spot zal drijven
iinet den goeden wil, en het onweer in het
Posten dan voorbijgetrokken zal zijn.
Op eigenaardige^ wijze wil Nederland
iïijne feeststemming uiten door het aan
dichten van een heerschouw van de voort
brengselen der Nederlandsche nijverheid,
kie voorwerpen van handel en producten
jvan kunst.
Wat men dan te zien zal krijgen, moet
■voorzeker den stempel dragen van "het
beste en het volledigste. De verschillende
takken van nijverheid zullen hunne nieuw
ste voortbrengselen in't volle licht trach
ten te zetten. Maar bij al die glorie, die
(dat streven omstralen zal, bij al dat ern
stig pogen, zal er voor het pog van
den aandachtigen opmerker eene groote
leemte te zien komen.
Er zullen verschillende takken van
industrie afwezig zijn. Ook zullen er
verscheidene ambachten verre blijven.
.Onmisbare afdeelingen in den handel
zullen ontbreken. Waar vandaan dit
vreemde verschijnsel?
t Is alleszins natuurlijk, want die nood
zakelijke hefboomen onzer maatschappij,
zij bestaan voor een deel niet meer
of zijii noodlijdend.
Op vele .plaatsen in ons land zijn open
vakken, leemten ontstaan, in de laatste
kwart eeuw, die in den huidigen staat
.van zaken, bij den tegenwoordig nog
gevolgden koers niet licht aangevuld
kunnen worden.
Hoe verheffend het overigens mag zijn
te zien, dat een volk zich opmaakt om
[zijne kracht, kennis en kunst te toonen,
jde buitenwereld zal het geen lust der
oogen vinden, als tusschen de krachtige
.figuren zooveel hinkenden en krukken
loopenden buiten het schouwtooneel aan
getroffen worden.
Die bewering jjjdt niet aan overdrij
ving! O neen!
Men zal ons wel gaan tegenwerpen,
dat dit euvel niet sprekend aan den dag
■treedt maar men vergeet, dat men bij
jde beoordeeling van zaken, die niet sym
pathiek zijn, maar al te vaak niet ziet,
wat andere onbevooroordeelüen wel de-
gelijk waarnemen. In de Nederlandsche
[industrie, in den handel zijn vele gebrek-
kigen gekomen.
In Nederland heeft men verwaarloosd
partij te trekken van het practische dich
terlijke woord van Weber, den auteur
der'Dreizehnlinden„Vorwarts blickend,
Irückwarts schauen".
Dien dubbelen stelregel heeft men
buiten toepassing gelaten.
In de dagen van genoegzaamheid,toen
tnet de christelijke minderheid maar wei
nig rekening gehouden werd, lette men
niet op de klachten, die van onder op
kwamen, klachten die moesten aantoonen,
hoe moeielijk het bestaan werd voor den
middenstand, den ambachtsman, den
kleinen nijv'eraar, den handelsman met
bescheiden zaak, door de vermoordende
en ongebreidelde mededingers van bui-
tenlandsch grootkapitaal.
Men nam geen notitie van hen, die op
bescherming aandrongen. Vrijhandel was
?t hoogste, bescherming uit den booze.
jMeii had de macht, hield ze en gebruikte
Jze, om 't kostte wat 't koste, een éénmaal
aangenomen stelsel dóór te zetten en vol
te houden. En dat was en bleef de
(vrijhandel.
Nu rijst dan ook de vraag, zal die
feroote heerschouw den vreemdeling niet
doen glimlachen over onze onbeschermde
nijVerheid, onzen open .handel, die wel
wil, maar niet kan, die geworden
is tot een huis vol agent ure 11
van het buitenland? een nede
rige dienaresse van den vreem
deling?
Zal de vreemde niet nauwlettend met
kennersblik nagaan, waar onze zwakke
punten zijn en, bij behoud van het reeds
veroverde, zijne wetenschap handig ge
bruiken, om nog meer waren, machine
rieën, werktuigen, sloffen, kleederen op
ons af te zenden? Zal hij zijne voort-
brengingsmiddelen niet in die richting
juist verbeteren en ook toezien, waar hij
zijn overproductie aan lage, aan „dum
pingprijzen weer op de Nederlandsche
markt kan brengen
Men heeft goed praten en de klagers
toe te roepen „help u zelf", 'tis kranig
op eigen kracht te drijven, maar de
omstandigheden kunnen zóó kritiek zijn,
de patient kan zóó beginnen te hinken,
dat knappere dokters en een andere wijze
van behandeling dringend noodig worden,
als men ziet, dat de zieke ten slotte niet
meer gaan of staan kan.
Slaan wij het oog op het buitenland,
dan is het óverduidelijk, dat wij in ver
schillende dingen sinds geruimen tijd ver
schrikkelijk achteruitgeboerd zijn. Men
moge dat nu om redenen van politiek
bewimpelen, het ligt voor de hand, dat
als men van Brussel naar Oladbach spoort,
in België overal fabriek aan fabriek staat,
dat, zoodra men van uit het buitenland
de Nederlandsche grens overschrijdt, het
aantal nijverheidsondernemingen nul of
bijna nul is, en dat zoodra men weerover
de zwartwit Pruisische palen is, reusach
tige fabrieken naast kleinere inrichtingen
het land bedekken.
Wij mogen gerust aannemen, dat meer
dan de helft van ons vaderland, over
eene strook, zeer diep, verder dan men
denkt, het land in gaande, geen leven,
geen beweging meer langs de geheele
grens is, op enkele gunstige uitzonde
ringen na.
Qeheele ambachten zijn verdwenen,
steenovens, pannebakkerijen, meelmolens,
weverijen, leerlooierijen, alles is te niet
of lijdt nood.
Zij zijn niet overleden aan gebrek aan
wil en durf, maar ze zijn vermoord door
den buitenlandschen indringer, die alles
met zijn voortbrengselen overstroomt.
Waartoe dan ook zwoegen en slaven,
als de buitenlander toch met den buit
gaat strijken?
'tls geen voorbijgaande crisis, 'tis het
gevolg van een over alles heen doorgezet
stelsel, het stelsel van open deuren
aan de grens, het vrijhandelstelsel.
En nog zouden de oude toonaangevers
die toestanden willen bestendigen, als ze
kans zagen.
Met de handen in de zakken staan ze
te redeneeren, nieuwe schijnbewijzen bij
brengende voor het behoud van het
oude rommelige systeem, on3er welks
heillooze gevolgen we nog steeds zuchten.
En het volk, dat lijdt, zou dat moeten
toezien en dan zwijgen? Dat nooit!
Helder is het sinds lang gebleken en
wij zulien dat in enkele trekken aan
toonen. dat Nederland zeer geleden heeft
onder het vrijhandelstelsel.
Toch schijnt de liberale partij dit als
veldteeken voorop te willen dragen bij den
politieken strijd van het jubeljaar 1913.
Men wil ook nog een bewijs van ver
trouwen hebben, voor het aanrichten van
die onherstelbare schade!
Allerlei mooie statistieken worden op
gerakeld, om als een bonte kaleidoskoop
in de mooiste kleuren den volke voorge-
tooverd te worden, om de kleine luyden
vooral te waarschuwen tegen de voor
standers van zedelijke bescherming.
Maar 't .zal niet baten
Voor wie de teekenen des tij'ds waar
neemt, breekt de zon door de nevelen.
Het schip der vrijhandelaars is lek en
zinkende, al waait er nog altijd een
breede, pompeuze vlag in top met valsche
leuze „op hoop van zegen". Het „mène
thekle phares" is ook voor hen ver
schenen aan huil disch, waaraan zij in
feestroes zaten een kwart eeuw lang
het dreigende en oogverblindende teekeh
is er en wordt overal gezien. Er zal een
einde gesteld worden aan dat loszinnig
omspringen met de groote volksbelangen
door de vrijhandelaars en hunne cornoten
van den rooden kant.
De dwaze begrippen, de gekke vragen,
de looze beschuldigingen, de kwalijk ge
meende waarschuwingen, zij zullen in 't
niet zinken vopr 'den ernst der steeds
meer omhoogkomende waarheid.
.Het oude, onhoudbare, stelsel van open
deuren heeft zijn volkomen onbruikbaar
heid bewezen, zelfs in de bakermat Enge
land wordt het verlaten!
Wij zullen niet nalaten nader aan "te
toonen, welke de middelen zijn, die men
aanwendt, om de verkeerde toestanden
te bestendigen, en eens zien; in eene
nadere bespreking, niet alleen waarheen
men ons gebracht heeft, maar ook wat
men daarmede vóór had.
V Overstrooming.
Tot dusverre waren de Kerstdagen een
dam voor de begrootingsdiscussies, maar
ditmaal vloeien ze over die waterkee-
ring heen.
't Is waar, er zijn in begrootingstij-
den al eens sommige stukken debat
over personeelbelangen bijv. tot na
Kerstmis uitgeschakeld, maar dit betrof
dan ook niet het eigenlijke begrootings-
werk. Het was er per motie of anders
zins aangehaakt. Met de Hoofdstukken
der Begrooting kwam men tot nu altijd
vóór de feestdagen klaar éénmaal
uitgezonderd, toen de heer Roessingh
de collega's na Kerstmis even liet te
rugkomen voor een stemming over een
onderdeel der West-Indische begrooting.
Dit was een unicum, waarover de Ka
merleden niet bijster gesticht waren.
O, wat is er, vooral in de laatste ja
ren, vaak gejakkerd, om op tijd klaar
te komen, 'i Is wel voorgekomen, dat
alle sprekers meer dan een half do
zijn over de afdeeling Landbouw van
't woord afzagen om toch den Kersfdam
maar niet te overschrijden, 't Is ook wel
gebeurd, dat het de laatste dagen leek
alsof er niet door te komen zou zijn,
maar telkens toonde dan de Kamer, dat
zij wel opschieten kan als ze dat nu
eenmaal wilde.
Dit jaar echter wordt de traditie niet
gehandhaafd. Tot na Kerstmis blijven
liggen: Binnenlandsche Zaken, Marine,
Oorlog, Suriname en Curagao wat al
les bijeen geen kleinigheid is. Begin Ja
nuari komen de afgevaardigden ervoor
terug.
'tZal natuurlijk wel geen stagnatie
geven in het Staatsbestuur, want ook
ondanks het feit, dat de Eerste Kamer
altijd pas eind Januari met de begroo
ting klaar kwam, gingen belasting hef
fen en geld uitgeven hun geregelden
gang. En ook al zou 't nu eens last ver
oorzaken, dan wordt daar toch wel wat
op gevonden.
't Blijft intusschen jammer, niet al
leen om 't gemis aan regelmaat, maar
ook om den parlementairen tijd, die toch
al zoo broodnoodig is en nu nog meer
door de begrootingsdebatten in beslag
dreigt te worden genomen. In Januari
hebben de heeren weer den tijd, vooral
die van den linkerzijde
V Is daar dan alles mis?
De lijst der parlementaire fracties zal
in Frankrijk wederom met een groepi
vermeerderd worden zoo lezen we. De
nieuwe partij, welke nog geen naam
heeft, bedoelt een parlementaire kruis
tocht aan te vangen tegen de prefekten
en de misbruiken, in de administratie
bestaande. Verschillende afgevaardigden
van de meest uiteenloopende politieke
richting zijn van oordeel, dat aan de
„tirannie" van zekere ambtenaren een
einde moet komen. In een circulaire
geeft het voorloopig comité uiting aan
zijn verontwaardiging over de wille
keurige daden, welke geheel in strijd
zijn met de werkelijk republikeinsche
beginselen en de misbruiken, waartegen
men noodig te velde moet trekken en
welke de administratie maar laat voort
woekeren."
Aldus in Frankrijk.
Is dat niet het land, waarlangs den
sociaal-democratischen ladder ministers
omhoog zijn gestegen Is dat niet het
land, maar men het geloof zooveel mo
gelijk ondermijnt en de Kerk openlijk
en geniepig vervolgt?
Is dat niet het land, waar het anti-
clericalisme zooveel zegeningen moest
brengen
Is dat niet het land, waar men zijn
eigen kruit vreest, waar men manschap
pen te kort komt voor het leger en waar
de moderne vakbeweging af en toe de
boel op stelten zet?
Is dat niet het land, waar de tot mi-
pister omhoog gekropen socialisten zich
haasten, hun roode beginselen met voe
ten te treden.
Is dat niet het land, waaruit den laat-
sten tijd reeds zoo tallooze klachten zijn
opgestegen
Waarlijk, de vooruitgang is daar wel
van zeer bedenkelijken aard.
ALGEMEEN OVERZICHT.
De Lord Mayor van Londen heeft gis
ter de vertegenwoordigers van de Bal-
kanstaten aan een feestmaal ontvangen
en verklaarde daarbij dat de burgers
van Londen er natuurlijk trotsch op zijn
dat hun stad de eer der conferentie is
ten deel gevallen, maar dat zij nog meer
voldaan zouden zijn als deze tot een eer
vollen vrede zal hebben geleid. Zou dit
als een gemoedelijke steek te beschou
wen zijn over de stagnatie in de
vredesonderhandelingen
waarmede het er nog treurig uitziet?
Zooals men weet zal de conferentie van
daag weer bijeenkomen. Laten we hopen
dat dan de Turksche volmachten er zul
len zijn. Naar men in diplomatieke krin
gen te Konstantinopel weet is de Porte
zich van haar slechten situatie bewust
en zoekt thans slechts allerlei uitvluchten
om betere vredesvoorwaarden te krijgen
Adrianopel kan toch niet langer meer
standhouden.
De zoogenaamde groote zeeslag voor
de Dardanellen is, naar uit de drade-
looze telegrammen, die de vreemde oor
logsschepen hebben ontvangen, blijkt,
slechts een artilleriegevecht geweest,
waarbij beide vloten voorzichtig op een
afstand bleven. Niet veel schade is aan
gebracht. De Grieken hadden, naar men
te Konstantinopel denkt, plan, om de
Turksche vloot naar buiten te lokken,
om in haar afwezigheid een groote Jan-
ding op Gallipoli uit te voeren, van
Lenbos uit.
Men is nu in Konstantinopel van mee
ning dat de onderhandelingen wel zon
der het toetreden van Griekenland zullen
voortgezet worden, maar dat men het als
een ernstiger moeilijkheid beschouwt, als
Bulgarije aan den Turkschen eisch, om
de approviandeering van Adrianopel toe
te staan, niet voldoet.
De regeering zou het te kwaad krijgen,
als de stad tijdens de onderhandelingen
tot overgave gedwongen werd, waardoor
de positie van Turkije bij het bepalen
van de vredesvoorwaarden veel slech
ter zou worden.
Of het tot een breuk zal komen, als
de Bulgaren weigeren de approviandee
ring van Adrianopel toe te staan, zal er
van afhangen hoe men te Konstantinopel
denkt over de mogelijkheid, dat het
Turksche leger tot den aanval zou kun
nen overgaan.
Ook Veniselos gelooft aan het voort
zetten der onderhandelingen, naar hij
in een interview verklaarde. Het pre
cedent is toch reeds gesteld bij de on
derhandelingen over den Turksch-Itali-
aansche vrede, gedurende welke men
ook doorvocht. Voorts geloofde hij te
kunnen verklaren dat binnen 24 uur op
de Londensche conferenties een prin-
cipieele overeenstemming zou zijn ver
kregen.
De gezantenconferentie
heeft gisteren voor het laatst vóór Kerst
mis onder voorzitterschap van Grey ver
gaderd. Van hun besprekingen wordt
ambtelijk het volgende medegedeeld. De
gezanten hebben aanbevolen, dat Alba
nië autonoom zal worden, onder voor
behoud, dat aan Servië een economische
toegang naar de Adriatische Zee zal
worden gewaarborgd. De zes regeerin
gen hebben zich in beginsel met dit
tweeledige voorstel vereenigd.
Voor Montenegro
heeft de taaie volharding der Turksche
bezetting van Skoetari reeds minder aan
gename binnenlandsche gevolgen, naar
de „Sudslavische correspondetiz" uit
Belgrado verneemt. Er zou zich n.l. een
bedenkelijke stemming openbaren tegen
de regeering en de dynastie. Men hecht
aan deze berichten te Belgrado zooveel
te meer gewicht, daar men gelooft met
de mogelijkheid rekening te moeten hou
den, dat onder omstandigheden de kwes
tie van een vereenigde heerschappij over
- de Serviërs op den Balkan ernstig in
overweging dient genomen te worden.
De toestand van Montenegro is tenge
volge van den weinig voorspoedigen
oorlog moeilijk geworden. Van de 42000
man troepen, die in het begin van den
oorlog uitgerukt zijn, zijn er bijna 6000
gevallen, waaronder vele officieren die
tot de beste familie's in het land behoo-
ren. Het getal gewonden en zieken is
groot en de economische gevolgen zijn
voor het land zeer ernstig, daar een hon
gersnood dreigt. De algemeene stem
ming is echter nog bedenkelijker gewor
den, doordat het hoofddoel van den ge-
heelen oorlog, de val van Skoetari, niet
is bereikt, en omdat de vooruitzichten
deze stad bij het sluiten van den vrede
te krijgen, thans zeer gering zijn, daar
Skoetari waarschijnlijk bij Albanië zal
komen.
Koning Nikolaas heeft met het oog
op deze stemming op het laatste oogen-
blik het commando voor Skoetari op zich
genomen om den val van deze stad aan
zijn naam te verbinden, en daarmede
de positie van de dynastie te verbeteren.
Dit schijnt hem echter niet gelukt. De
positie van Skoetari schijnt verrassend
goed te zijn. Bewegingen tegen de dy
nastie zijn reeds vroeger voorgekomen
en hebben de gevangenzetting van ver
scheidene hooggeplaatste personen ten
gevolge gehad. Koning Nicolaas heeft in
den laatsten tijd verscheidene samen
zweerders gratie verleend en hoopte
daarmede de strooming tegen de dynas
tie te verzwakken, maar een definitieve
mislukking van het beleg van Skoetari
zou de dynastie zeer schokken, vooral
omdat de overwinningen van de Serviërs
reeds thans de kwestie van de toekom
stige leiding van de Serviërs op den
Balkan ten gunste van het huis Kara-
georgevvits beslist hebben. Koning Ni
kolaas ziet het ernstige van den toe
stand zeer goed in en heeft zich daarom'
tot zijn bondgenooten gewend met het
dringende verzoek alles te doen om
Montenegro in het bezit van Skoetari
te verzekeren.
Het bericht klinkt ons bij uitstek zon
derling indeooren. Zou de wensch hier
niet de vader der gedachte kunnen zijn en
Servië niet veel zin hebben zich voor den
tegenslag in Albanië door de tegenkanting
van Oostenrijk, schadeloos te stellen'
door een uitbreiding naar Montenegrijn-
schen kant, waarmede het tegelijk een
uitweg naar zee zou krijgen?
GEMENGD
Naar de „Köln. Volksztg." uit Ma
drid verneemt, is aldaar de algemeene
vergadering begonnen van de diocesane
besturen der „Kath. Actie" van
Spanje. Onder leiding der bisschoppen
zullen in alle diocesen centrale bureaux
worden opgericht. Men wil in alle dioce
sen de verschillende vereenigingen der
Katholieke Actie en arbeidersorganisaties
samenbrengen en deze wederom naar
de verschillende kerkelijke provincies in
deden. Zoo mogelijk zullen in alle paro
chies organisaties worden opgericht,
welke elk kwartaal verslag zullen uit
brengen aan de diocesane vereeniging.
Elk jaar zal een congres der diocesane
vereenigingen plaats hebben. De alge
meene vergadering nam eenstemmig het
besluit, dat het wetsontwerp betreffende
de reorganisatie van het onderwijs als
anti-katholiek moetworden aangeduid.
Er zullen hierom groote protestvergade
ringen op touw worden gezet. Er werd:
besloten een dankbetuiging te zenden aan
den bisschop van Madrid, Alcola, die
voorzitter is van het hoofdbestuur der
"Kath. Actie" en tevens grondvester van
de parochiale organisaties in Spanje,
waarvan er reeds talrijke in de negen
kerkelijke provincies in Spanje bestaan.
De minister-president van Beieren,
meldt de „Lok. Anz.", heeft de presiden
ten van den Landdag en de leiders der
partijen op de hoogte gebracht van een
regeeringsvoorstel, dat aan den buiten
gewonen Landdag, die in Januari bijeen
komt, zal voorgelegd worden. Daarna zal
aan de volksvertegenwoordiging een ver
andering van de grondwet voorgesteid
worden, die tot opheffing van het regent
schap leiden moet.
Dat wil dus zeggen, dat prins L u d-
wig niet regent, maar Koning wor
den zou.
De Beiersche verordening,
die den Jezuieten g'rootere vrijheid
van beweging toekende, is nu, in over
eenstemming met het besluit van den
Bondsraad, buiten werking gesteld.
- De nationale Zwitsersche raad te
Bern hec"1 het wetsontwerp Ld nst ,.v.g
1 van ee; staatsbureau voor so-
