DE TWEE VRIENDEN.
BUITENLAND.
4e Jaargang.
N<\ 967.
Bureau OUDE SINGEL 34, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIINT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
der post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2l/t cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Donderdag
12
December
IOI2,
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 ce:
ingezonden mededeelingen van 15 regels t 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratL
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangebodet,
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Allerzielen.
De nieuwe burgemeester van Apel
doorn heeft de opvoering van dit stuk
in zijn gemeente verboden.
Tot dusverre legden tooneeldirecties
zich bij een dergelijke beslissing eenvou
dig neer, maar de heer Heijermans, die
erdoor getroffen wordt in zijn dubbele
qualiteit van auteur en directeur, zal het
nu eens hoogerop zoeken.
Hij is met zijn troep toch naar Apel
doorn gekomen, heeft zich den toegang
tot de schouwburgzaal doen weigeren
en daarop den burgemeester in rechten
betrokken voor eene actie tot schadever
goeding, ten einde zoo mogelijk beslist
te krijgen of die autoriteit met het ver
bieden van „Allerzielen" in zijne ge
meente, binnen of buiten zijne bevoegd
heid is gegaan.
We zijn benieuwd of de rechter zich
bevoegd zal verklaren, in deze uitspraak
te vellen. We hebben hier toch te doen
met een geschil tusschen een burger en
de overheid, welke gevallen tot dusverre
buiten onze gewone rechtspraak vielen,
't Is juist voor dergelijke aangelegenhe
den, dat de invoering van administratieve
rechtspraak noodig is.
Het Hbld. schijnt al te vreezen, dat
de heer Heijermans aan doovemans deur
zal kloppen, want het houdt den ma
gistraten met nadruk voor, dat hun roe
ping is: „de burgers te beschermen in
hunne vrijheden de kleinen te vrijwaren
jegens de grooten de onderdanen tegen
de machthebbers het pföfanum vulgus
tegen overspanning van gezag. En de
rechterlijke macht, die begint met zich
daarvoor niet ontvankelijk te verklaren,
verstaat haar roeping zeker niet", zegt
het Amsterdamsche orgaan.
j M. a. w.de rechterlijke macht heeft
tot dusverre haar roeping niet verstaan,
want als regel onthield zij zich van uit
spraak in geschiHen tusschen overheid
en burgerij: Op frappante staaltjes kan
dienaangaande gewezen worden.
Zal nu ter wille van den heer Heijer
mans in die practijk opeens wijziging
komen
Hoe 't zij, een merkwaardig geding
staat ons zeker te wachten, ook wijl de
burgemeesterlijke bevoegdheid in zake
uitvoeringen er nog eens grondig bij on
der 't oog kan worden gezien.
intusschen als de Tweede Kamer eens
tiici vindt voor de administratieve recht
spraakheugen, zij-zal er goed werk
mee doen.
KAMEROVERZICHT.
TVt tEDE KAMER.
De 'al/emêene beschouwingen.
Herziet u zelf, heeft de heer Brummel-
kamp tot slot van een nijdig requisitoir
der linkerzijde toegeroepen.
Herziet u zelf en doet uw plicht als
volksvertegenwoordigers.
't- Was een scherp vonnis, dat de A. R.
afgevaardigde over de linkerzijde velde,
maar volkomen rechtvaardig en welver
diend!
Want de bijtende- scherpte, waarmede
FEUILLETON.
64)
Even buiten de poort werd hij even
wel door een patrouille aangehouden,
waarvan de bevelhebber hem naar zijn
papieren vroeg.
Zij werden in orde bevonden en hij
kon zijn weg vervolgen.
I iet was een triestige morgen. Parijs
leerde in een vooridurenden angst. Een
decreet, dat een paar dagen te voren was
verschenen, verbood op de deuren of
gevels der huizen, de namen der bewo
ners te schrijven. Niemand wist welk
nut dit verbod inhield, maar men ge
hoorzaamde er aan, door vrees gedreven.
De weinige voorbijgangers slopen als
schimmen door de straten en keken tel
kens vol wantrouwen om zich heen.
Op de vlakte van Vaugirard' gekomen,
ademde de ruiter vrijer, voor een deel
van zijn angst ontheven. Daar in die
straten was het hem geweest alsof de
sombere gesloten huizen zich elk oogen-
blik op hem konden storten om hem te
verpletteren.
De ,weg, dien hij nu, volgde, liep tus-
van links tegen onze Christelijke regee
ring wordt opgetreden, is zoo onredelijk
mogelijk.
De onzinnigste beweringen worden ge
uit.
Zoo hoort men verwijten, dat rechts
geen sociale wetten tot stand brengt en
even later worden de ingediende ontwer
pen radicaal als prulwerk in stukken ge
scheurd.
't Eene oogenblik ontdekt men niets
van de Christelijke^beginselen'n ander
moment jaagt de regeering de gods
dienstgeschillen op.
Op deze wijze gaat het al dagen ach
tereen.
Zou men nu maar niet ophouden?
De voorzitter zeide gisteren te ver
wachten, dat de algemeene beschouwin
gen deze week afloopen. 't Zal wel dien
stig zijn ook, wil ihet begrootingswerk op
tijd gereed. Maar wij zien het er zonder
extra krachtsinspanning niet van komen;
met een onwillige tijd-verkletsende lin
kerzijde valt nu eenmaal niet op te schie
ten.
Gisteren dachten wij mr. Troelstra te
zullen hooren, doch een ongesteldheid
houdt den leider der socialisten thuis
gevangen, zoodat wij ons met een min
dere grootheid tevreden moesten stel
len.
Schaper was aan 't woord en heeft de
groote politieke rede van den meester
afgestoken. Hij heeft uitgepakt. Alle mi
nisters kregen hun beurt en ongezouten
ook, hoor! Natuurlijk waren er 'n paar
die het bij de rooien erg hadden verbruid
en voor hen had Schaper iets extra. Op
Regout van Waterstaat vooral, die Troel
stra en consorten meermalen terugstiet
op een wijze, als de socialisten zelden
ondervonden, op hem was het speciaal
gemunt.
Treurig was het, dat Schaper de open
lijke obstructie in bescherming nam, er
zelfs prat op ging, dat de socialisten
zulke heldendaden hadden gepraesteerd,
en de valsche stelling verkondigde, dat
rechts maar moest zorgen met een vol
doend aantal mannen present te zijn.
Op ieder van de 100 Kamerleden rust de
plicht voor den normalen loop van zaken
te zorgenden niet op de regeeringsmeer-
derheid alléén. Die plicht hebben de le
den der oppositie ernstig verzaakt.
Als rechts, in de minderheid komende,
eens met gelijke munt terugbetaalde!
Wat zouden de liberalen dan op hun
neus kijken.
Reeds nu werd hun door Schaper be
duid, dat zij vrij wat meer concessies
moesten geven om in Juni de gunst -der
socialisten te verkrijgen. Zóó heel goed
koop is de hulp der S. D. A. P. niet.
Met het concentratie-program is zij niet
tevreden en de liberalen zullen een hoo-
ger bod hebben te doen voor den soci-
alistischen steun.
Heel veel gelooven wij hiervan niet.
De roode neven der liberalen zijn ge
woon hun ooms de huid vol te schelden
om later toch bij te draaien. Familie
relaties verloochenen zich zelden. Daar
om mocht men rechts gerust interrum-
sciieii velden door; hij ontmoette er nu
en dan een wagen mei groenten of met
hooi en hij voelde zich te mopde als
iemand die aan een groot gevaar ont
komen is. Hij kon nu vrij denken, zonder
zich te bedwingen, zonder vrees zich
door een of andere onvoorzichtige uit
lating te verraden.
Welke vreeselijke dagen had hij door
leefd. Onuiiwischbare herinneringen had
hij opgedaan. Het waren slechte enkele
uren geweest, maar hoeveel folteringen
hadden zij hem niet doen ondergaan
en welk een haat hadden zij in zijn
jeugdig gemoed gezaaid, een haat, die
nooit te verzoenen zou zijn. Steeds stond
hem het visioen voor oogen van die af
schuwelijke karren, waarop alles wat hem
dierbaar was, naar het schavot werd
vervoerdzijn vader, een grijsaard, wiens
leven steeds een voorbeeld van eerlijk
heid en rechtschapenheid was geweest;
zijne moeder, eeii onberispelijke vrouw;
zijn vrienden, de Balazé's en de d'Achets,
trouwe metgezellen van zijn jeugd.
Onophoudelijk vervolgde hem dat
schrikbeeld, terwijl zijn paard draafde
over den weg, die nu flauw beschenen
werd door het daglicht van den aan-
brekenden wintermorgen, dat met moeite
door den nevel drong.
En zijn zuster, zijn lieve Rose, die
bemind werd of althans begeerd d,oor liet
peeren, toen Schaper geducht aan het
uitpakken was, dat de heeren elkaar in
1913 wel vinden.
Dit neemt echter niet weg, dat Scha
per harde woorden zei over de dubbel
zinnige hóuieng der liberalen bij de eind
stemming d.r Bakkerswet, waarbij men
de bakkers er heeft laten invliegen door
niet-verwezenlijkte belofte. Paste deze
critiek* evénwel in deri mond der socialis
ten, die niets anders doen dan de arbei
ders lokken en paaien met onvervulbare
toekomst-idealen?
v heer Patijn volgde den socialisti-
sciien spreker op, niet met een eigenlijke
politieke rede, doch met detail-critiek.
Drie punten werden door hem behan
deld, le. de ambtenaarstractementen, 2e.
de gemeentefinanciëri, en 3e. de inkom
stenbelasting.
Avondvergadering.
Landbouwzaken.
't Voornaamste punt van de bespre
kingen vormde de botercontiölesta-
tions. Men weei, de zaak in elkander
zit. Aan (door den Staat gesubsidieerde)
vereenigingen wordt het recht toegekend
aansluiting bij de botercontrólestations
te weigeren, terwijl de belanghebbenden
tegen deze afwijzing niet in hooger be
roep 'kunnen gaan. Er: toch is die aanslui
ting een zeer belangrijke zaak: in bin
nen- en buitenland wordt aan het rijks-
merk (o»p: welks gebruik alleen de aan
geslotenen recht hebben) groote waarde
toegekend. De heer Loeff had bezwaar
tegen zulk een regeling; naar zijn oor
deel oefenen zulke vereenigingen een
recht uit, dat eigenlijk der. staat toe
komt, en is bij zntlceeri regeling een
optreden, ingegeven door eigen-belang,
volstrekt niet uitgesloten. Tegen deze
theoretische bezwaren van den heer
Lpeff stelden andere sprekers en de mi
nister, de heer Talma, beschouwingen,
ontleend aan de practijk, welke deze be
zwaren wel geheel en al ondervingen.
Eerstens: in de besturen van' de boter-
controlestations zitten volgens de statu
ten in meerderheid personen, die niet
zelf boterbereiders zijn, bij wie dus
eigenbelang is buitengesloten. Tweeden-s
dc bestuurders dier stations zijn, daar
hun terrein zich slechts over eeti bepaal
de streek uitstrek', beter dan wie ook op
de hoogte van dc deugdelijkheid der fir
ma's, die aansluiting vragen. En ten der
de: bij den minister zijn nog nooit ern
stige klachten tegen de bestaande rege
ling ingekomen.
Om de belangrijkheid van het gespro
kene voor velen onzer lezers, hebben wij
de besprekingen in ons verslag nog al
breed weergegeven. Voor nadere bijzon
derheden vc ijzen wij daarnaar.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Er zal, verneemt de „Berl. Börs. Cour."
niet lang onderhandeld worden over den
vrede. De betrokken partijen zijn her
er over eens, dat de zaken snel moeten
monster van trouweloosheid, dat Hubert
Nollan heette, wat zou er van haar
worden? Welke nieuwe beproevingen,
weike gevaren wachtten haar? Op welke
wijze zou hij haar te hulp kunnen komen?
Op de hoogte van Meudin gekomen,
keerde hij zich oin. In zijn oogen schit
terde een koortsachtige glans. Hij zond
een afscheidsgroet toe aan het verslindend
Parijs, dat hij door dén nevel slechts
onduidelijk Icon onderscheiden, en hij
mompelde tusschen zijn op elkaar ge->
klemde tanden door:
Ik verlaat u, maar wij zullen elkaar
weerzien.
Aan wie dacht hij? Aan de stad, die
reeds uitgestrekt was, ofschoon zij toen
nog niet de helft was van hetgeen zij
heden ten dage is? Wat zou hij tegen
haar kunnen doen
Het was aan een'igen harer inwoners,
dat hij dacht: aan dien Fouquier-Tin-
ville, wiens snijdende stem, waarmee hij
de hoofden voor de guillotine opeischte,
hem nog in de ooren klonk; aan anderen,
hooger geplaatst dan hij, wiens bevelen
hij opvolgde; aan de rechters, die het
doodvonnis hadden geveld; aan het huis
in de rue Saint Honoré vooral, waar hij
Lydie Manon, de schoone en gevierde
tooneelspeelster, had opgemerkt en ne
vens haar Sicard, -den regeering;:ommis-
gevolmachtigde van de Natio-
afloopen en het niet langer dan een
week behoeft te duren. Ze zullen eerst
beginnen, wanneer de Balkanstaten het
onderling over de gebiedsuitbreiding zijn
eens geworden.
De gezantenconferentie
heeft minister Orey gister reeds ter spra
ke gebracht en wel toen hij in ant
woord op een hem gestelde vraag mede
gedeeld had, dat de keuze van Londen
voor de onderhandelingen geenszins door
Engeland beïnvloed was. T>e keuze was
hem echter zeer aangenaam en thans
zeer welkom.
Wij gelooven, zeide hij, dat de oor
logvoerende partijen hier gunstige om
standigheden zullen vinden om de on
derhandelingen te voeren en den vrede
te sluiten, welken wij allen ernstig wen-
schen te zien verzekerd te Londen.
Deze laatste zinsnede bracht hem er
toe en deze samenkoppeling geeft te
denken te spreken over de gezanten
conferentie, waarin alle mogendheden nu
hebben toegestemd. Dit zal zijn, zeide hij,
een vrije beraadslaging zonder bindende
besluiten, dat de gedachtenwisseling zal
vergemakkelijken, speciaal wat betreft
punten, waarbij de belangen van de af
zonderlijke mogendheden direct betrok
ken zijn. Deze besprekingen zullen dade
lijk beginnen zoodra alle gezanten te
Londen, elk van zijn regeering, instruc
ties zullen hebben ontvangen. Wij ho
pen, dat dit in de volgende week zal
zijn. Zij zullen geen „conferentie" uit
maken. In dit verband herinnert hy er
aan. ,dat het eerste plan, dat werd op
geworpen, afkomstig is van Poincaré,
die een formeele conferentie voorstelde.
Parijs zal daarom het eerst in aanmerking
komen als de plaats, waar men bijeen
zal komen, indien het nuttig en nood
zakelijk wordt bevonden, .een formeele
conferentie te houden.
Over den Europeeschen toestand
zeide hij o.m., dat hoop en vrees elkaar
van dag tot dag hebben afgewisseld en
elkaar nog eenigen (tijd lang zullen blijven
afwisselen en het is moeilijk iets te zeg
gen zonder gevaar te loopen een onge
motiveerd pessimisme te veroorzaken te
genover de opkomende goede verwach
tingen, welke dientengevolge teleurstel
lingen zouden worden.
De betrekkingen tusschen de regee
ringen van de mogendheden zijn vriend
schappelijk en de diplomatieke toestand
is gunstig en indien er eenige bezorgd
heid bestaat is het deze, dat er eeniger-
lei inwendig en onvoorzien incident zal
ontstaan <en een ongunstige verandering
zal veroorzaken in de diplomatieke at
mosfeer.
De beraadslagingen van de gezanten
moeten niet formeel en vrij zijn en dit
is zeker een aanwijzing, dat de. mogend
heden .er nog niet zeker van zijn, dat
de oplossing van alle moeilijkheden in
het zicht is. Van den anderen "kant ech
ter .mag het feit, dat de mogendheden
er .alle in hebben toegestemd zich dich
ter aan een te sluiten bij de besprekingen
als een bewijs beschouwd worden, dat
er niet één is_, die meent, dat zulk een
nale Conventie, die het onderzoek in
Bretagne had geleid en de slachtoffers
had aangevoerd, welke door een duistere
kuiperij in het verderf gestort waren.
Duister? Ja, ongetwijfeld, dat was het
nog toen hij de veroordeeling van zijn
ouders en de vrienden, die hem na aan
'thart lagen, bijwoonde, maar nu? Kon
hij nog twijfelen? Had hij niet genoeg
gezien om te begrijpen wie de ware
oorzaak van het kwaad was, de geheim
zinnige vijand, dien een toeval hem had
aangewezen, de lafhartige verrader, die
het net gespannen had, waarin al die
ongelukkigen waren gevangen?
O! had had dien ellendeling wel juist
beoordeeld. Hoe verfoeide hij hem reeds
eenige jaren geleden, ondanks de liefde,
die hij had opgevat voor zijn zuster
Thérèse, een grenzenlooze liefde, en die
den broeder had moeten beschermen
tegen zijn afkeer, maar 't instinct had
luider gesproken dan de hartstocht. Het
waarschuwde hem op zijn hoede te zijn
voor Hubert, dien hij moest wantrouwen,
ofschoon alle deuren voor hem geopend
waren en hij overal vriendschap vond.
Zijn misdaad was er slechts te grooter,
te afschuwwekkender om!
In deze overpeinzingen verdiept, tril
lend van haat en wraakzucht, had hij niet
opgemerkt, dat zijn paard was blijven
staan vo.or de deur van een groot ge-
oplossing onmogelijk is of dat een over
eenkomst niet waarschijnlijker is dan 'n
mislukking der onderhandelingen.
Indien de besprekingen te Londen een
maal begonnen zijn en de vertegenwoor
digers der mogendheden in staat zijn
de kwesties met elkaar van nabjj te
bespreken, zullen de mogendheden zoo
doende in nauw contact met elkaar zijn,
£n zal er minder gevaar zijn, dat één
van haar van de andere afwijkt, zoo
er onvoorziens moeilijke punten zouden'
ontstaan.
Wij vertrouwen daarom, dat deze be
sprekingen zoo spoedig niogelij'k zullen'
beginnen. Intusschen wensch ik mij van
alle verdere verklaringen van politieken
aard over den toestand te onthouden,
want juist het feit, dat Londen de plaats
van bijeenkomst is voor de besprekingen
en vredesonderhandelingen, legt de Brit-
sche regeering speciale verplichtingen op
om gereserveerd te zijn wat betreft het
doen van zulke verklaringen.
Op den Balkan
blijft het intusschen, uitgezonderd dan
wat Skoetari betreft, en de actie dec
Grieken, rustig. Tegen Griekenland
schijnt de Turk nu zijn vloot te willen
doen uitvaren.
De „New-York Herald" verneemt te-
legrafisch uit Athene, dat de schepen,
die de Dardanellen doorvoeren, melding
maakten van Turksche vlootbewegingen.
Men meent, dat zulks wijst op de
plannen der Turken om de Dardanellen
uitte varen en den strijd aan te binden
met de Grieksche vloot.
De Turksche oorlogsschepen hebben
den omtrek van Constantinopel verlaten
en liggen thans te Kale Sultane geankerd,
terwijl de Turksche torpedovernielers bij
het einde der Dardanellen verkenningen
hebben gedaan.
Vervolgens kunnen we eerstdaagsch
nog van een andere vlootdemonstratie
hooren. De Italiaansche bladen deelen
n.l. mede, dat het Drievoudig Verbond
besloten zou hebben door de vloot troe
pen naar Albanië te zenden om de on
afhankelijkheid van Durazzo en Walona
te verzekeren. De tweede Itatiaansche
divisie van de marine heeft bevel ont
vangen zich gereed te houden om een
transportvloot met 300 man troepen aan
boord naar hun plaats van bestemming
te begeleiden.
Een bericht uit Triest schijnt dit te
bevestigen. Het meldt, dat vermoedelijk!
het Duitsche oorlogsschip Göben, dat te
Konstantinopel gelegen heeft en een an
dere Duitsche kruiser in de oorlogsha
ven Pola aangekomen zijn. Een authen
tieke mededeeling daaromtrent is echter
nog niet ingekomen. Volgens geruchten,
die ook daar loopen, zou de aankomst
van deze Duitsche oorlogsschepen in ver
band staan met een vlootdemonstratie
van het Drievoudig Verbond voor Du
razzo en Walona.
GEMENGD
De Belgische Kamer heeft
het wetsontwerp aangenomen, waarbij
het recht voor vergunningen tot den v e r-
koop van sterken drank in het
bouw, waar het als uit de kracht der.
gewoonte vanzelf was heengegaan. Het
was de posi van Versailles.
De dag was nu geheel aangebroken en
men kon de gezichten goed onderscheiden.
Een barsche stem riep hem toe:
Uw papieren!
Hij sprong van zijn paard en rustig en
beleefd zeide hij:
Hier zijn zij, burger.
De man, die de wacht had bij de
monumentale poort, zag er norsch cn
grimmig uit.
Blijkbaar had zijn post hier in den
nevel een ongunstigen invloed op zijn
humeur gehad.
Hij droeg een grijze rok met roode
opslagen, waarover een gekruiste witte
bandelier, met een patroonia'sch en een
sabel er aan, een witte spanbroek en
halve laarzen, terwijl zijn hoofd bedekt
was door een steek met de driekleu1-
rige cocarde.
Beurtelings keek hij met wantrouwigen
blik naar het signalement op het paspoort
en het gelaat van den reiziger. Alles
scheen echter in orde. Pierre Lasson, op
wiens naam het paspoort stond, en Jean
de Trémazan geleken op eikaar. Het
signalement van den een stemde met
dat van den ander overeen.
_(W,ordt vervolgd.)
