e ftzidóelve Sou^ant
20
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
4e Jaargang,
No. 948,
Bureau OUDE SIN GEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCH1INT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
ƒ1.10 per kwartaal bij onze agenten 10 cent per week, t 1-30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2'/i cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Woensdag
November
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratlt
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën; gevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Eén ware Kerk.
In de „Standaard" driestart dr. Kuyper
over de oprichting van de, ook door ons
besproken, nieuwe partij, de z.g. Christe-
lijk-Sociale partij. Na er op gewezen te
hebben, dat 't het streven dezer partij is
.om door de actie voor de Christelijke be
ginselen weer heel de samenleving voor
«den Christus te winnen, vervolgt hij:
Het eigenaardige van deze actie is
alleen, dat ze niet blijft staan bij de
Christelijke beginselen, maar die
beginselen zich als geïncorporeerd
•denkt in ééne bepaalde Kerk.
Onbekend is zulk streven niet. Geheel
de wereld door bespeurt men het in
de Roomsch-Katholieke actie, die nooit
anders bedoelde. Alleen gevoelt men
zich eenigszins verrast, dat dit uit
gangspunt van de universeeïe Roomsch-
Katholieke actie juist hier geijkt wordt
door wie zich zoo gaarne hyper-Protes
tanten noemen.
Juist zoo! De Roomsch-Katholieke
Kerk belijdt het beginsel, dat zij de alleen
zaligmakende is. De Protestanten hangen
dit beginsel niet aan, maar... doen
er toch naar; elk hunner kerken handelt
en treedt op als de alleen-ware, met uit
sluiting van alle andere, enallereerst
van de Roomsch-Katholieke! Practisch
dus belijden zij hetzelfde beginsel als
de Roomsch-Katholieken, gaan dikwijls
veel verder dan de Katholieken, die naast
Jd it beginsel ook hoog "houden het
Deginsei van veraraagzaamiieid. in tneo-
rie willen zij er echter niets van weten.
SEn dit is volkomen begrijpelijk. Hoe
zou een der Protestantsche kerken, welke
look, zich kunnen beroepen de alleen-ware
te zijn, daar elk van die kerken er zich
van bewust moet zijn, te zijn ontstaan
eeuwen na Christus' prediking en
t ij d e n s haar bestaan weer telkens
te zijn vervormd?
Dat zij dit.beginsel echter practisch
aanhangen, is, als men wil, een „verras
sing", omdat men er in zien kan een
onbewust aanhangen van de Katholieke
opvatting, dat slechts één Kerk
de ware kan zijn.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Ofschoon de Turken ons overstroomen
ïnet overwinningsberichten bij de Tsja-
taldsja-linie blijven de Bulgaren het
Üocn voorkomen, alsof er nog slechts
voorpostengevechten zijn geleverd om
[de verdere krijgsbedrijven voor te berei
den. Het schijnt dat men zich van dien
kant niet te veel wil wagen en zich
liever wat bemoeit met de
vredesvoorwaarden
De ministerraad, aldus seinde de cor
respondent van de „Lok. Anz." d.d. 18
dezer, vergaderd heden. Deze heeft reeds
de voorwaarden van Griekenland voor
een wapenstilstand ontvangen en zal nu
tegelijk met zijn eigen voorwaarden, een
gemeenschappelijk stuk opstellen, dat
hei Bulgaarsche hoofdkwartier den Turk-
'schen opperbevelhebber Nazim-pasja zal
doen toekomen. De Balkan-staten moe
ten overeengekomen zijn, in ieder geval
er op te staan, dat Albanië verdeeld
.wordt Servië houdt vast aan een uitgang
bij Doerazzo, zooals mij heden de Ser
vische gezant Spalakowits verklaarde,
•pf Oostenrijk, zeide hij, houdt rekening
ïnet onze overwinningen en onze le
vensbelangen, en schept daarmede een
hechten grondslag voor goede betrekkin
gen en een duurzamen vrede op den Bal-
lcan óf het laadt een verantwoording op
Zich, die het tegenover Europa niet dra
gen kan.
Nog werd aangaande de vredeskwestie
!uit Sofia bericht, dat de regeering tot ant
woord van een telegram door den groot
vizier aan Koning Ferdinand gericht,
ïia overleg te hebben gehouden ïnet dc
kabinetten der verbonden staten, den
Porie heeft geantwoord, dat zij gevol
machtigden had benoemd om met den
opperbevelhebber van het Turksche le
ger de voorwaarden voor een wapenstil
stand vast te stellen en vervolgens tot
het sluiten van den vrede over te gaan.
'Echter luidt een ander telegram dat
He voorwaarden voor een wapenstilstand
alsmede de hoofdvoorwaarden voor den
vrede gister naar Konstantinopel zijn ge
bracht.
Deze voorwaarden zouden, volgens te
Parijs ingekomen berichten, vrij kras zijn.
Zij zouden omvatten het afstaan van een
bepaald aantal plaatsen, waaronder Adri-
anopel, Doerazzo en de Tsjataldsja-linie.
Bulgarije zou dan afzien van het voor
nemen om Konstantinopel binnen te
trekken.
Men weet niet of Turkije deze voor
waarden zou kunnen aannemen, maar
sommigen meenen, dat de Porte op de
meeste punten zal toegeven ,in de hoop,
dat Europa zich er ten laatste wel mee
belasten zal om de eischen der Balkan-
staten wat te doen inkrimpen op het
oogenblik van het sluiten van den defi
nitieven vrede. Intusschen is er van te
voren over het antwoord der Porte met
zekerheid niets te zeggen.
Te Konstantinopel echter meent men
dat zulke krasse eischen niet ingewil
ligd kunnen worden, en dat men den
oorlog zal voortzetten.
Om Monastir
schijnt nog heviger gevochten te zijn dan
de eerste berichten hebben doen ver
moeden. Aan de inneming toch, aldus
wordt aan de „Loh. Anz." bericht, gin
gen drie dagen van heftigen strijd voor
af. Over het gevecht, dat aan de in
neming vooraf ging woren ambtelijk uit
Belgrado de volgende bijzonderheden
gemeld. Den tweeden dag was het ge
vecht over de geheele linie bijzonder
hevig. De Servische kavalerie maakte
zich meester van een brug over de Serna
en bezette het zuidelijk gedeelte der
stad Hp Morawn-divicÏA lirneJif "iit dien
tijd de Turksche artillerie tot zwijgen
op den linkervleugel en maakte zich
meester van vier stukken berggeschut.
De Turksche troepen trachtten door de
Servische lrinie heen te breken in de
richting van Ochrida, maar ze werden
naar de stad teruggeworpen door de
Servische troepen. Na een zeer hevig
gevecht maakten de Servische troepen
zich van alle Turksche stellingen mees
ter en sloten de stad in.
De Oosterïjïcsch-Servische kwestie
bevindt zich, meent de „Neue Freie Pres-
se", op het doode punt, hoewel de vrede
aan een zijden draadje hangt. Alle krach
ten van Drievoudig verband en Triple
Entente zijn noodig om een ernstig con
flict t e voorkomen.
De Serviërs schijnen absoluut geen
plan te hebben Doerazzo op te geven.
Volgens de laatste berichten moeten zij
na de inneming van Alessio te samen
met de Montenegrijnen, nu verder op-
ken naar Doerazzo waarheen, naar te
Konstantinopel verluidt, Oostenrijk oor
logschepen gezonden heeft, om de be
zetting door de Serviërs te verhinderen.
Door den val van Monastir, zoo
wordt aan de Reichspost uit Belgrado
geseind en het gevangen nemen van het
Westelijk leger van de Turken komt, met
uitzondering van de troepen, die naar
de Adriatische zee rukken en de ver
sterking voor het ooriogsterrein in Thra-
cië, het grootste gedeelte van het Servi
sche leger vrij en men gelooft, dat de
treuzelende behandeling van de tusschen-
komst van de mogendheden van het drie
voudig verbond door de Servische regee
ring, vooral ten doel heeft om het Ser
vische hoofdleger in de plaats te kun
nen legeren van waaruit de opmarsch te
gen Oostenrijk zou moeten beginnen.
De bladen verklaren dan ook den oor
log met Oostenrijk onvermijdelijk, daar
Servië de Oostenrijksche eischen niet
voldoen kan. De beslissing zal tot het
einde van deze week uitgesteld worden.
Er zijn reeds Fransche en Engelsche oor
logscorrespondenten aangekomen, die
aan Servische zijde den oorlog willen
medemaken.
In sommige kringen meent men dat
Servië moeilijkheden uitlokt om Rusland
tot gewapende inmenging in deze kwes
tie te verleiden. Toch achten we dit niet
zoo waarschijnlijk, daar Rusland aan an
dere zijde moeilijkheden heeft uitgelokt.
Tusschen
Rusland en China
dreigt n.L een conflict naar aanleiding
van 't feit dat Rusland de afscheiding van
Mongolië erkend heeft en met dit rijk
overeenkomsten is aangegaan.
Van beide kanten schijnen troepen naar
Mongolië gezonden te worden. In het ge
heel moeten van China 46.000 man aan
gewezen zijn om zich naar Mongolië te
begeven
Op vertoogen van de Chineesche re
geering bij de gezantschappen der
vreemde mogendheden, zou van Engel
sche en Japansche zijde een antwoord
zijn gevolgd, dat aan China weinig hoop
geeft op steun van die beide mogend
heden.
De toestand is, volgens de „Daily Te
legraph", eenig, -daar de Chineesche re
geering in haar conflict met Mongolië
moet doen alsof het met Rusland niet
te maken heeft, daar dit in Mongolië
niets heeft te zeggen.
Ten bewijze, dat de afscheiding van
Mongolië slechts als een soort rebellie
van den khotoechtoe van Oerga en zijne
aanhangers aldaar en in den naasten
omtrek moet worden opgevat, moet dan
nog medegedeeld, dat 110 te Peking
aanwezige Mongoolsche Vorsten, herto
gen en hoofden de te Oerga gesloten
Russisch-Mongoolsche overeenkomst ver
worpen hebben en verklaard zich bij de
Chineesche republiek aan te sluiten.
De Russische regeering heeft, blijkens
een Reuter-bericht uit St. Petersburg,
echter reeds maatregelen getroffen om
der Chineesche regeering te toonen, dat
het haar ernst is den khotoechtoe te
beschermen. Een Kozakkenmacht, behoo-
rende tot het militaire district van den
Amoer, bevindt zich reeds op marsch
naar Oerga.
GEMENGD
Ko ning Christaan van Dene
marken die bij den koning van Zweden
op bezoek, werd door dezen benoemd tot
Zweedsch generaal.
Sir Herbert Samuel heeft gisteren
een riicTTw fina ncieel voo rs te 1
gedaan nopens de home r u 1 e w e t. Als
dit voorstel, dat volkomen dezelfde strek
king heeft, werd aangenomen, zou inen
tot dén toestand zijn teruggekeerd van
den 11 den November, toen de regeering
verslagen werd. De beraadslaging over
de wet zal vervolgens haar gewonen
loop nemen.
Nader meldt men
Na een onbelangrijk debat is de nieu
we financieele resolutie met 318 tegen
207 stemmen aangenomen.
De Panama-commissie te Was
hington heeft Maandag een rapport het
licht doen zien, waarin zij verklaart, er
zeker van te zijn dat het kanaal op 1
Juli 1913 gereed zal wezen. De offi-
cieele openstelling zal echter pas zes
maanden a een jaar later geschieden.
Er is te Santos een algemeen e
staking uitgebroken onder de sjou
wers.
Er zijn gisteravond wanorde
lijkheden uitgebroken in het huis
van bewaring te Rochefort. De mui
tende gevangenen hebben den hoofdci
pier met revolverschoten gedood en zijn
vrouw met een scheermes den hals af
gesneden. Een officier, die den hoofd
cipier ter hulp snelde, is ernstig gewond
alsook een matroos. Een commissaris
werden de kleeren van het lijf gescheurd.
De gevangenen hebben zich verbarrica-
deerd. De overheid en soldaten zijn ter
plaatse.
Nader verluidt dat behalve de hoofd
cipier en zijn vrouw, nog een bewaker
en twee gevangenen gedood en een of
ficier en een korporaal gewond zijn.
maatregelen moeten in enkele dagen tijds
genomen worden om de kostbare levens
te beschermen van hen, die hulp zullen
gaan bieden.
De Biulgaarsche ambulance heeft nog
minstens f 10.000 noodig om Zaterdag te
kunnen vertrekken. De ambulance richt
zich daartoe met een bede om hulp tot
de burgers, in de verwachting, dat het
Nederl. volk haar steunen zal.
Giften in geld worden onmiddellijk in
gewacht b»j bet hoofdcomité van het
Roode Kruis in den JtJaag met uitdruk
kelijke vermelding: .voor de Bulgaarsche
ambulance.
Ter verduidelijking van de spoed-
eischende maatregelen, hierboven be
doeld, wordt hier bijgevoegd, dat de Bul
gaarsche Regeering in haar dringende
bede om hulp aan de ambulance volledig
onderhoud had toegezegd voor het ge
heele verblijf daar te lande. Nu echter
in het land pest en cholera zijn gaan
heerschen, acht haar leider, dr. E. W.
Sikemeijer, zich niet verantwoord van dat
aanbod gebruik te maken. Dit beteekent
dat in enkele dagen moet worden aan
geschaft levensmiddelen en drinkwater
voor haar geheele verblijf aldaar; een
keuken-inrichting, enz. enz.
Als gevolg \an eene telegrafische aan
vraag aan,het hoofdcomité van het Ned.
Roode Kruis van de ambulance in Saloniki
zullen zoo spoedig mogelijk nog vier ver
pleegsters daarheen vertrekken, t. w. de
zusters E. V. Bahle, H. van der Plaats,
C. W. U. van Nooten en A. Groenewold.
Blijkens een bij het hoofdcomité van
het Ned. Roode Kruis ontvangen tele-
-gr
Koninklijke besluiten.
Bij kon. besluit is op nonactiviteit ge
steld de kapitein W. van Druijnen, van
het lie reg. inf., ter zake van tijdelij
ke ongeschiktheid; en zijn benoemd tot
kapitein bij het wapen der infanterie, bij
het 6e reg., de le-luit. J. H. Hardenberg
van het reg. grenadiers en jagers, werk
zaam onder de bevelen van den chef
van den generalen staf; bij het 11e reg.
de le-luits. W. Dozy en J. W. van
Oorschot, eerstgenoemde van de le
comp. wielrijders, laatstgenoemde van
het reg. grenadiers en jagers, werkzaam
bij het departement van Oorlog.
Het Ned. Roode Kruis.
Omtrent de Nederlandsche arnbuiance
voor Bulgarije wordt het volgende mee
gedeeld
Dc Ned. ambulance van het Roode
Kruis staat gereed om met 14 mannen en
vrouwen naar het Bulgaarsche leger te
vertrekken. Daar komt plotseling het be
richt, dat, behalve cholera, ook de pest
haar intrede heeft gedaan in het reeds
zoo zwaar geteisterde land. Uitgebreid,e
zijn alle leden der ambulance wel en
blijven zij te Saloniki in het weeshuis
„Johannou Pappafi".
De Christelijke Sociale partij.
De statuten van de Cxuistelijk-Sociale
partij, door ons in groote trekken ver
meld, zijn op een gisteren gehouden ver
gadering na eenige minder belangrijke
wijzigingen goedgekeurd.
Tot leden van het hoofdbestuur wer
den voorloopig alle leden van het voor-
loopig comité gekozen, t. w. ds. C. W.
Coolsma (Groningen), dr. O. D. Cramer
(Utrecht), dr. J. C. B. Eijkman (Sittard),
A. de Geus (Gendringen), dr. E. A.
Keuchenius (Scheveningen), mej. M. van
Woensel Kooy (Huizen) en mr. dr. A. R.
van de Laar (Gendringen).
Geen partijmannen?
Toen jhr. de Savornin Lohman tot
hoogleeraar aan de Utrechtsche Rijks
universiteit benoemd werd, braakte de
heele liberale pers hem uit voor een
partijman.
Vermakelijk is het nu te zien, hoe al
lerlei liberale publieke hoogleeraren zich
op den liberalen concentratiedag geroerd
hebben, zonder van die pers met dat lie
felijke „partijman" begroet te worden.
Hoeveel hooggeleerde heeren zich on
der de „geachte toehoorders" bevonden,
weten wij niet, wel, dat de Amsterdam-
sche hoogleeraar Korteweg zijn mathe-
mathische bespiegelingen staakte, om
onder de vrij-liberalen te gaan oreeren,
en prof. Kohnstamm het laboratorium
ontvlood, om de vrijzinnig-democratische
weegschaal met een loodje zijner wel
sprekendheid te bezwaren.
Zoo waar, de Leidsche rector-magnifi-
cus, Eerdmans, I'ifitrouvable, dook weer
op.
Na in 't voorjaar lasterpraatjes gede
biteerd te hebben, was hij daarvoor
te recht geroepen gedurende den zo
mer onvindbaar geworden, maar thans
rijst hij en verklaart met machtig geluid
op 'den oud-überalen partijdag: „De li
beraal is doorgaans een goed denker,
maar een slecht organisator". Ten be
wijze van het eerste deel dezer stelling,
had hij, bij voorbaat, in volmaakte zelf
kennis het volgende „in se ipsum" ge
dicht
„Geleerdheidsovermaat voert licht tot
razernije
„En ras wordt wijsheid duf, die dwaas-
[heid gunt geen stee."
„De Tijd."
KORTE KRONIEK.
Men meldt uit Haarlem, dat de heer
mr. G. van Tienhoven, oud-commissaris
der Koningin in Noord-Holland, zeer
ernstig ziek is. Het ergste moet worden
gevreesd.
Te Gendringen is een raadsverga
dering gehouden met openbaar debat.
tGing over een verzoek van een deel
der burgerij tot oprichting van een school
voor meer uitgebreid lager onderwijs. Na
dat de voorzitter dit verzoek had toege
licht, gaf hij het woord aan een voor-
en een tegenstander uit het aanwezige
publiek. Het verzoek werd daarna van,"
de hand gewezen met 9 tegen 4 stemmen*
De Ministers van Binnenlandsche
Zaken en van L., N. en H. deelen mede*
dat zij er prijs op stellen als de burge
meesters der gemeenten in de provincie
Zuid-Holland desgevraagd inlichtingen
verstrekken aan het Technisch Scheep
vaartbureau „Nautica", dat zich o.m. ten
doel stelt een naar kaartsysteem Inge
richt archief bij te houden om op den
duur een soort „Burgerlijke Stand" van
de binnenvaart te verkrijgen.
De gewone audiënties van de Mi
nisters van Waterstaat en van Koloniën
zullen Vrijdag a.s. niet plaats hebben,-
LEIDEN, 20 November.
Apologetische Cursus.
De vierde conferentie was gister
avond, na beantwoording der gestelde
vragen, gewijd aan een verhandeling
over het Allerheiligste Sacra
ment des Altaars, door den Wel-
eerw. Zeergel. Heer J. P. Huibers, leer-
aar aan het Klein Seminarie Hageveld,
te Voorhout.
Spr. kende geen heerlijker onderwerp,
voor den priester om over te spreken
en voor den geloovige om naar te luiste-
ren dan het Allerh. Sacrament des Al-
Hr. Ms. gezant té^-Athene- -taais.. Immers, waar onze schat is, daac
is ons haft efl de schat van ieder ge
loovige is in het aanbiddelijke Altaar
sacrament. Maar spr. komt hier niet om
het gevoel op te wekken, doch om het
verstand te verlichten, teneinde het ge
loof aan het H. Sacrament te versterken*
Uit de H. Schrift blijkt, dat Chris
tus het H. Sacrament heeft beloofd:
en dat Hij het heeft ingesteld. De be
lofte van de instelling, gedaan ter ge
legenheid van de wonderbare broods
vermenigvuldiging, welke door Johan
nes wordt verhaald, is op zich zelf reeds
voldoende. Zelfs al vermeldde de
Schrift niets meer dan de belofte en'
maakte zij van de instelling geen gewag,
dan reeds ware het genoeg omdat Chris
tus niet liegen noch bedriegen kan.
IDe woorden van de belofte laten aan
duidelijkheid niets te wenschen over en
kunnen niet anders worden uitgelegd
dan dat Christus de bedoeling heeft ge
had Zijn goddelijk vleesch en bloed tot
spijze en drank te geven. Dat de woor
den van belofte letterlijk moeten worden
opgevat en dat daaraan een figuurlijke
beteekenis onmogelijk kan worden ge
hecht, blijkt wel hieruit, dat de Apos
telen de leerlingen en de joden ze let
terlijk hebben opgevat. Christus heeft,
gelijk Hij wel bij andere gelegenheden
deed, nooit gezegd, dat de Joden zich'
hiermede vergisten; daarentegen heeft
Hij de woorden der belofte, zij het in
verschillenden vorm, echter met behoud
der grondgedachte, tot zesmaal toe, her
haald, zoodat Hij dus wel degelijk Zijn
vleesch en bloed te eten en te drinken
wilde geven. Hij liet liever Zijn leerlin
gen, die deze leer hard vonden, heen
gaan, dan één woord terug te nemen,
hoezeer Hem het heil van ook slechts
één ziel ter harte ging. Christus ging
verder en vroeg zijn Apostelen of ook
zij wilden heengaan. Petrus evenwel viel
op de knieën en zeide tot Christus:
Tot wien zouden wij gaan? Gij hebt
de woorden des eeuwigen levens. Chris
tus heeft hierdoor op de allerduidelijkste
wijze willen aantoonen, dat Hij Zijn
vleesch en bloed tot spijs en drank heeft
willen instellen.
Het tweede argument is gelegen in de
vervuiling der belofte door de instelling
van het H. Sacrament des Altaars in het
laatste Avondmaal. Ook hier zijn de
woorden zóó eenvoudig en duidelijk mo
gelijk. De Protestanten en rationalisten
wendden hopelooze pogingen aan om de
woorden van het laatste Avondmaal:
„Dit is Mijn lichaam, dit is Mijn bloed"
anders uit te leggen. Doch als men aan
de woorden een andere dan de voor de
hand liggende beteekenis wil geven,
komt men niet tot een bevredigende
oplossing. Reeds omstreeks 1570 ver
scheen een boekje met pl.m. 200 uitleg
gingen dezer woorden en het voortdu
rend zoeken der rationalisten bewijst
wel het onbevredigende van iedere tot
