25
DE TWEE VRIENDEN.
BUITENLAND.
4e Jaargang,
No. 927,
e £ddózh& Sou^cmt
-U
Vrijdag
October
1912.
Bureau OUDE SINGEL, 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIINT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
V
iW-e zullen nu eens even een paar
'Citaatjes te lezen geven. Ze slaan op de
Kamerzitting van gisteren.
'Ziehier
„Wij vreezen, dat de vrijzinnige con
centratie met het heden of morgen te
publiceeren concept-program nog lang
:niet beklonken zal blijken en dat onze
.waarschuwingen tegen te veel haast
,wel eens gegrond konden blijken. Want
'wel gaven de redevoeringen van de
he eren Patijn en Bos blijk van con-
icentratie-nerging en toonden zij in
strekking een zekere oppervlakkige
overeenkomst met die van den heer
iTydeman, doch ïn wezen is er nog be
langrijk verschil..»..
„Er is deze overeenkomst: dat alle
'drie een Staatsuitkeering aan behoef
tige ouden vvenschen, maar... daar
mee houdt de overeenkomst eigenlijk
op. Want rnoch omtrent den aard van
deze üitkeering op zich zelve, noch
omtrent het kader van andere maat
regelen, waarin zij moet passen, is
tot nu toe overeenstemming gebleken...
[Het kan, dunkt onsy niet uitblijven,
of dit conflict moet weldra blijken, en
het zou de concentratie wel eens zoo
piet voor, dan toch zeker bij de
stembus kunnen doen falen."
iWaar deze citaten uit geknipt zijn?
IWol: uit het Kameroverzicht van 't
Handelsblad, welk orgaan natuur
lijk wel graag een gezonde linker con
centratie zien zou.
Of 't er ook nog slecht voorstaat met
dit vrijzinnige offerfeest van inschikke
lijkheden.
En als de oorr. van 't Hbld. nu al
beducht is, dat „de concentratie wel
leens zoo niet voor, dan toch wel zeker
bij de sternbus.zou kunnen falen", wat
moet er dan n a de stembus van terecht
komen waarbij nog in aanmerking
moet worden genomen, dat de heer
[Treub toch al niet van de partij is.
En van samenwerking n a de stembus
moet het land het toch eigenlijk heb
ben, nietwaar?
KAMEROVERZICHT.
TW fcEDE KAMER.
De invaliditeits- en ouderdomsverzekering.
Aan het ellenlange gezeur over het
armenpensioen, stokpaardje van nage
noeg de geheele linkerzijde, komt voor-
alsnog geen einde. Gisteren werd de
jgansche zitting in beslag genomen door
twee sprekers der Liberale Unie, die
feitelijk niets anders hebben gedaan dan
wat de hun voorafgegane Liberale Unie
sprekers ook deden: het ontwerp-Talma
laf breken en het staatspensioen ver
heerlijken.
Luistert men naar de linkerzijde
mr. Patijn zeide het gisteren zonder er
(doekjes om te winden is de ontworpen
regeling de slechtste, welke denkbaar is.
!Qch ja, de rechtsche ministers zijn toch
(eigenlijk maar 'n troepje sukkels, die alle
inzicht missen, die intellectueel
Sliet in staat zijn iets goeds uit te
voeren, conservatieven, die met een
(achterlijk stuk wetgeving komen, on
sociaal voelenden, die niet weten wat er
FEUILLETON.
24)
Alles is tegen ons, sprak de ge
wonde. Vlucht maar alleen en laat mij
hier sterven.
Ik denk er niet aan. Alle Bretan-
jgers zijn niet zulke lafaards als zij, die
ons een schuilplaats geweigerd hebben.
Waar gaan wij heen?
La Guyonnière is niet ver meer
hier vandaan en op dat kasteel woont
:een vriend en een moedig man, hij zal
JU wel willen verbergen.
Wanneer men ons op het kasteel
van den graaf de Trémazan vindt, dan
«leep ik' hem mee in liet verderf, Ihem
Jen misschien alle andere bewoners. Dat
wil ik' niet.
Wie zegt u dat men ons daar zal
«toeken
Het noodlot vervolgt ons overal.
in het volk leeft en wat het volk ver
langt. Er deugt van de ontwerpen-Talma
letterlijk niets. Geen greintje waardee
ring legt men er voor aan den dag en
een woord van erkentelijkheid voor den
reuzenarbeid, dien de Minister zich tot
nu toe heeft getroost, is van geen spre
ker der linkerzijde vernomen.
Critiek, bittere, smalende critiek, ver
dachtmakingen, minachting dit, -en
niets anders, is bij links de inzet van
he'c debat.
Maar dit is nog niet alles.
De linkerzijde past een afmaakmethode
toe. Er wordt gepraat, als zelden jn
hei parlement is geschied. Het getreuzel
bij de Militiewet is maar kinderspel bij
hetgeen nu geschiedt. Nooit heeft de
rechterzijde als minderheid den gang van
zaken belemmerd op een wijze, als links
zi.ch bij deze wet veroorlooft.
En als rechts eindelijk zal triomfeeren,
als de wet na een langen en vermoeien-
den strijd zal zijn aangenomen, opent
links het heerlijk vooruitzicht, ze niet te
zullen uitvoeren, als zij bij de a.s. groote
verkiezingen wint. Een der socialistische
sprekers heeft deze quaestle vragender
wijs het eerst ter sprake gebracht; mr.
Tydeman heeft zich zeer positief in dien
geest uitlaten en in de avondvergadering
sloot mr. Troelstra zich hierbij aan.
Waar gaan wij heen?
Ronduitwij walgen van het misse
lijke politieke gedoe der linkerzijde.
Gisteren signaleerden wij de deftige
buiging van mr. Tydeman voor het
staatspensioen (een voetval zal spoedig
volgen), waardoor mr. Patijn den moed
verkreeg den triomf van het staatspen
sioen uit te krijten. Waarom zouden de
vrijzinnig-democraten ten slotte niet .vol
gen, nu zelfs de oud-liberaal voorging?
Natuurlijk doet een oude dame zoo'n
stap erg voorzichtig; voetje voor voetje!
Maar: c'est ie premier pas qui coüte.
En is eenmaal de eerste stap gezet, dan
gaat men in versneld tempo voorwaarts,
precies zooals door de sprekers van
rechts is voorspeld; men haalt met het
staatspensioen het politieke bederf
binnen.
Reeds nu bezwijken de partijen ervoor!
Waar spruit de staatspensioensvergo-
ding der Liberale Unie anders uit voort,
als uit de zucht om de kiezers te be
hagen?
'n Feit is toch, dat de liberale Mini s-
ters de i nvaliditeits- en ouderdomsver
zekering op hun Regeerings-program
zetten en dat de laatste liberale Minister
van financiën weinig jaren geleden het
geld voor staatspensioen niet wist te
vinden.
Die tijden zijn voorbij. De liberale
Kamerleden grabbelen met de mil-
lioen-en, alsof ze voor het grijpen lagen,
en alsof /theelemaal geen kunstje is
tien, twintig millioen uit de directe be
lastingen méér te halen. Mr. Tydeman
was nog bedachtzaam; hij sprak, dat een
acht millioen wel rfe vinden zou zijn.
Maar mr. Patijn daarentegen dartelde er
op los, sprak over 19 en over 15 mil
lioen,' die het Engelsche stelsel zou
kosten, en goochelde met milliarden na
tionaal vermogen.
Als men de zaak eens nauwkeurig
uitrekent, zullen de losse en oncontroleer
bare cijfers der staatspensioneerders in
een ander daglicht verschijnen. Maar al
Het zal zich wel eenmaal ledereln.
Vooruit nu maar.
Meer kon Hubert Nollan niet hoor en.
De twee paarden zetten zich weer in
beweging, langzaam en voorzichtig over
dezen moeilijken weg, die vol steen en
lag, waartusschen soms doornstruiken
opschoten.
De dokter wist evenwel genoeg aan
hetgeen hij Ihad gehjoord.
Deze twee ruiters, die dwaalden door
dit onherbergzame oord waar hun een
of ander ongeluk moest overkomen zijuy
deze twee vluchtelingen, die zich moes
ten verbergen voor de patriotten uit de
omliggende gemeenten, konden, geen an
dere zijn dan de baron de Guern en, zijn
knecht.
Gisteren reeds had hij vernomen, dat
zij iu den omtrek van Plancoët en; Lam-
balie gezien waren'. 1 i
Eenmaal waren Zij bijna |gqv!$ii!g!e|nj in
het bosch van Hunaudaye.
De soldaten van Rennes Ware!n[ 20
minuten te laat gekjomen.
Zij hadden het nest ledig, maar jiog
warm bevonden.
waren ze juist, dan nog gevoelen wij
geen lust in hun richting mee te gaan,
welke een omzettende verzwaring der
directe belastingen en 'een overmatigen
druk op den land- en tuinbouw tenge
volge heeft.
Hoe zwak, ondanks hun bombarie, de
linkerzijde eógenlijk staat, 't blijkt wel uit
het telkens bijhalen van dr. Kuyper.
Links laat hem niet ongemoeid, De Klerk
en Patijn evenmin als Tydeman, Treub
en ép socialisten.
Mr. Patijn zocht ook kracht in het
ophitsen van de Protestanten tegen de
Roomschen. Aan 's ministers stelsel zou
heelemaal geen anü-revolutionair of chris
telijk-historisch beginsel ten grondslag
liggen, maar het was het Roomsch-Kath.
stelsel. De heer Aalberse, vervolgde hij,
bracht den Minister dan ook terecht lof.
Hoe had hij kunnen verwachten-, dat een
Protestantsch dominé, minister geworden
eenmaal met het 'Roomsche stelsel zou
komen.
Wat 'n flauwiteit en 'n onware voor
stelling! Een krachtbewuste partij neemt
tot zulke unfaire middeltjes haar toe
vlucht niet!
Avondvergadering.
Het voornaamste, wat wij in de avond
vergadering uit den mond van dr. Nolens
opvingen, was, dat zijn standpunt door
al zijn geestverwanten zonder
uitzondering wordt gedeeld. Dit
beteekent dus, dat de invaliditeitswet op
den steun van de geheele Kath. Kamer
club kan rekenen, een steun, waarop ge
hoopt werd, en die nu officieel is toe
gezegd.
Zeker, men wist, dat de Katholieken
voorstanders van verplichte verzekering
waren en dr. Nolens heeft gisteren
het cl wangbeginsel nogmaals beknopt
verdedigd. Doch hieruit vloeit niet voort,
dat daarom d-e stem voor het aanhan
gige wetsontwerp is gegarandeerd. Een
ander spreker, die gisieravond het woord
voerde, was ook voorstander der ver
plichte verzekering, welke hij met zeer
krachtige principieele cn practische argu
menten verdedigde, en zal tóch tegen
tegen dit ontwerp stemmen. "Dr. Bos
zwicht nl. voor de bezwaren, 'die hij,
evenals zijn partijgenoot mr. Treub,
opperde.
Het eigenaardige van het geval is
echter, dat de bezwaren van dr. Bos
volstrekt niet dezeifde zijn als die van
mr. Treub en den heer Teenstra, en dat
de drie vrijz.-dem. sprekers elkaar on
derling in het haar viegen. Teenstra is
het niet eens met Treub, en Bos be
strijdt beiden. Welk 'n houding van 'n
politieke partij ten opzichte van zulk
'n gewichtig vraagstuk.
Dr. Bos' positie is halfslachtig. Voor
stander der verplichte verzekering en
daaraan een ovatie brengend, keert hij
zich vervolgens om en wuift de staats
pensioneerders, hoewel gereserveerd, toe.
De buiging van mr. Tydeman maakt dr.
Bos voorloopig niet; 'tis maar 'n knikje,
dat de linkerzijde echter hoop geeft.
Stel tegenover al die bekeeringen, be
werkt in kort tijdsverloop en zelfs door
mr. Troelstra aan politieke overwegingen
toegeschreven, het ongewijzigd princi
pieele standpunt der rechterzijde, gis
teren weer door dr. Nolens verdedigd.
Steekt de houding van rechts dan niet
De vogel was gevlogen.
Die gewonde moest de baron' zijn.
Hubert Nollan overzag den toestand
geheel.
Wanneer deze twee vluchtingen een,
toevlucht vonden, dan kon het nergens
anders zijn dan op La Guyonnière bij
den graaf de Trémazan, die nimmer een
reiziger de gastvrijheid weigerde en dit
nog te nimmer zou doen aan edn, vriend
en een geestverwant.
De aanwezigheid van' dien gast op! Tie
kasteel zou alleen reeds voldoende zijn
om den graaf de Trémazan en al zijn
huisgenootejn naar het schavot te zen
den. 1
Geen twijfel of de graaf zou dezen!
vluchteling verbergenmet zijn beginsel
moest hij dat als een duren plicht hei-
schiouwen.
Nog een oogedblik bleef Hubert Nol
lan staan luisteren naar de hoefslagen,
der paarden, die zich voortbewogen in de
richting van La Guyonnière en, denzelf
den weg volgdeni, dien hij zooeven had
afgelegd.
Behftefdq hij meer te wetten,?,
gunstig af bij het gedraai en het half
slachtige van de linkerzijde?
Bij het gezwets over 'staatspensioen
wordt gruwelijk overdreven. Dr. Nolens
bracht op nuchtere kalme wijze de
lieeren onder 't oog, dat staatspensioen
zoo'n groote rol niet speelt als wordt
oorgegeven. Hiervoor kon hij terecht de
verkiezing in Ommen als voorbeeld aan
halen. De liberaal Fock kreeg slechts de
helft der stemmen van den heer De
Meester (die in een ministerie zat, dat
verplichte verzekering voorstelde) bij de
vorige verkiezing in hetzelfde district,
niettegenstaande de heer Fock werd aan
bevolen als voorstander van staatspensio-
neering en tegenstander van verplichte
verzekering.
Eii ook een uitspraak van dr. Bos
verdient gememoreerd, dat nl. het groote
doel van de Duitsche verplichte verzeke
ring is geweest de verhouding tusschen
patroons en arbeiders te verzachten, en
dat het Duitsche stelsel er een is van
self-help.
Wat mooie namen men ook geeft,
beamen wij met dr. Nolens: staatspen
sioen is een wanhoopsdaad; het is en
blijft armenzorg -en bedeeling.
ALGbMHEN OVERZICHT.
Naar we reeds per bulletin in de stad
bekend maakten, moet het krijgsbedrijf
der Bulgaren gister bekroond zijn metide
inneming van Kirk Kilisse
Het bericht dienaangaande kwam uit
Bulgaarsche bron, terwijl uit Konstan-
tiiiopel nog geen bevestiging* ontvangen
is. Wel wordt er toegegeven dat de
gevechten allerhevigst waren over de ge
heele uitgestrektheid van Kirk Kilisse tot
aan de Toendsja, en dat er zeer groote
verliezen zijn geleden. Men vreesde dat
de hospitalen niet in staat zouden £ijn,
alle gewonden te bergen.
Ook liep het gerucht dat aan Bulgaar
sche zijde 3000 man gevallen zouden
zijn, dit wordt echter half-ambtelijk te
Sofia tegengesproken.
Over de operaties van het leger bij
Kirk Kilisse geeft de correspondent van
de „Berl. Lok. Anz." de volgende mede
deelingen
Op 18 October overschreden de Bul
garen de grens, de.i volgenden, dag na
men zij Göktepe, zuidelijk van de grens,
den 21cn October Stoilowo, plaatsen
die voor Malko-Tirnowo liggen. Deze
stad viel den 23en. Terzelfdertijd gingen
de Bulgaren voort langs de kust en vie
len zij de plaatsen in de buurt van Vasili-
ko aan. Eerst werd Potoernak bezet,
waarbij twee Turksche kanon en ver
overd werden. Den 22en Oct. vielen Gra-
matiko en Bradeliwo. Den volgenden
dag Vasiliko zelf. Al deze plaatsen wer
den veroverd na hevige gevechten. De
uit Malka-Tirnovo verdreven Turksche
troepen trokken gedeeltelijk naar Kirk
Kilisse, gedeeltelijk naar Vitza terug.
De Bulgaarsche linkervleugel trolc over
Malka-Samakof verder naar Vitza, waar
gevechten te verwachten zijn."
De gevechten bij Kirk Kilisse moeten
nu tot de inname van deze versterkte le
gerplaats geleid hebben, waarbij 50.000
man, waaronder 2 pasjsa', gevangen ge
nomen werden en veel wapen,en en mu
nitie, en vaandels in handen der over-
winnenden vielen, Toen het bericht vatt
de verovering van Kirk Kilisse te Sofia
bekend werd, vormden zich als vanzelf
een groote menigte betoogers, die vlag
gen van de vereenigde naties droegen.
De betoogers brachten ovaties voor het
Grieksche, Servische, Russische en En
gelsche gezantschap en daarna voor het!
paleis des Konings. Zij stieten overwin*
ningskreten uit en zongen het volks
lied. Een troep padvinders marcheerde!
aan het hoofd van de troep. Toen de be
toogers den Griekschen gezant op straat
ontmoetten, droegen zij hem in triomf
voort. De kerkklokken luiden. De hee-
le stad vlagt. Heden zullen dankdien
sten worden gehouden.
De Servische troepen
hebben eveneens den vijand weer terug
gedrongen. Volgens een ambtelijk be
richt is gister een gdeeelte der troepe.i
Koemanowo binnengetrokken,, na een
aanval der Turksche artillerie met kracht
te hebben afgeslagen. Bijevolg is het
bericht uit Konstantinopel, dat melding
maakte van een nederlaag der Servischej
troepen bij Koemanowo, onjuist.
Over de geheele linie worden nu del
Turken teruggedrongen op Uskub, vvgar
men tegen Zondag een groote slag ver
wacht. Men ziet de vereeniging van del
Serviërs met de Mo n ten eg rijn en die bij
Prizren staan tegemoet.
In ambtelijke telegrammen wordt me
degedeeld, dat de bevolking de Ser
vische troepen in sterkte doet toenemen.
Het bevel, om tegen geld levensmidde
len te leveren, wordt streng uitgevoerd.
De troepen marcheeren dagelijks 14 uur.
De stemming in Belgrado
is, naar de „National Zeitg." meldt,
niettegenstaande "de gunstige berichtenj
over den opmarsch der Servische troe
pen, die de Turken in bloedige gevech
ten overal terugdrongen, tamelijk ge
drukt tengevolge van het voortdurend
binnenkomen van, nieuwe transporten ge
wonden. De hospitalen zijn reeds over-
vuld. Lijkwagens trekken in lange rijen!
door de straten en de voorbijgangers
blijven telkens staan en on.tblooten liet
hoofd voor de baar van de op het veld
van eer gevallenen. De tallooze offers
aan menschenlevens, die de oorlog eischt,
maken, dat de vreugde over het succes!
niet onvermengd is. Alles wijst op dej
buitengewoon zware verliezen van dej
voorwaarts dringende legers. De verlie
zen wan de Turken moeten echter nog
grooter zijn. Zoo openbaren zich zelfs
in de hoofdstad de gruwelen van derf
oorlog. De stilzwijgendheid der mili
taire autoriteiten, die geen verliezen lijst
publiceeren, werkt zeer deprimeerend" oj>.
de bevolking die wel is waar haar ge
wone kalmte bewaart, doch met begrij
pelijke zorg de lange optochten van.
gewonden ziet binnenkomen.
De Grieken
hebben, zooals we gister meldden, de
Turken ingesloten tusschen de troepen,
die hen achtervolgden, en die welke in dei
golf van Saloniki geland zijn. Men, ver
wacht dat zij zich spoedig zullen over
geven. In Athene beschouwt men het
geheele Turksche leger van 30.000 man!
als verloren. De vreugde onder het volk
is onbeschrijfelijk. De Grieken hopen,
over 7 dagen in Saloniki te zijn.
Hij keerde terug naar het kreupelhout
waar zijn paard stond te knabbelen aan,
de bladeren van den tak waaraan het was
vastgebonden, maakte het los, bracht het
terug naar den weg, sprong weer in
den zadel en reed voort door de duister
nis en de stilte, die nu n ogslechts werd
afgebroken door het krassen van de
uilen en het blaffen der honden op
de boerderijen, die hier en daar verspreid
lagen.
Het was 12 uur toen hij te Lamballe
terugkeerde.
Alles sliep reeds in het stadje.
Hij liet den zwaren klopper vallen op
de deur van zijns vaders huis en die
deur wcr ddadelijk geopend door den
knecht, die was opgebleven, omdat hij
wist dat de dokter nog thuis moest ko
men.
De knecht nam het paard van Hubert
over om |h et naar den stal te brengen
en vroeg:
1Hebt ge een goede reis gehad?
Niet slecht, maar ik ben vermoeid.
Wel te rusten.
"r— Goedeiyiacht.
Een duivelachtige glimlach plooide zijkil
lippen, toen hij op zijn kamer kwam.
Die menschen zijn werkelijk te
onnoozelmompelde hij. Zij maken het
mij wel gemakkelijk.
De ellendeling aarzelde geen oogen-
blik'.
Een hart had hij nooit gehad.
Dat die menschen alleen. onn<oozef
waren uit vriendschap voor en vertrou
wen in hem, kon Jiem niet weerhouden}
van den schurkenstreek dien hij be
raamd had.
Op de tafel stond een kandelaar met
twee kaarsen, die hij aanstak en daarna;
haalde hij schrijfgereedschap te voor
schijn.
De postwagen, die tusschen Parijs eh
Brest dienst deed en waarmee hij hier
gekomen was, was het eenige middel
om briefwisseling te onderhouden met
zijn vrienden in de Nationale Conventie
en de comiteiten te Parijs.
(Wordt Vervolgd)
