S)c ftzidóchc Soti^cmt
BUITENLAND.
DE TWEE VRIENDEN.
4e Jaargang,
No. 924.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIINT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
If 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post L50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 27, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Dinsdag
22
October
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regelmeer 10 cent.
't Oude liedje.
Indien men thans, naar aanleiding der
Jbenoeming van prof. Lohman aan de
IjJJtrechtsche universiteit, de bladen van
Sinks leest,- komt men slag op slag de
jVerzekering tegen, dat door de over-
Jjjheid niet op geloof, doch louter op
|cunde, niet op poliiteke gezindheid, doch
slechts op „geschiktheid en bekwaam
heid" mag worden gelet
De vrij-liberale Fakkel" (weekblad)
|iaalt 'er de historie bij en brengt in
Ihe rin nering:
;,Toen Boerhaave,de wereldberoemde
hoogleer aar in de geneeskunde te Lei
den in do achttiende eeuw, zijn einde
ivoeld-e naderen, verzocht hij dringend
aan de Staten van Holland, om als
zijn opvolger Van Swieten te benoe-
jnen, die in zijn oog verreweg de
yitnemendste zijner leerlingen was,
maar de Staten weigerden, omdat Van
Swieten katholiek was. Deze ging toen
naar Oostenrijk, waar hij als voorzitter
Ider geneeskundige faculteit zich te
bVeenen een onvergankelijke roem ver-
.ovierf. Wij betreuren het nog, dat de
toenmalige staatsregeling tot zulk een
uitsluiting leidde, en zullen wij nu,
Onder veel ruimere staatsinstellingen,
weder tot derg-dijke dwaasheden ver
vallen? De hemd moge er ons vader
land voor behoeden."
y- We zijn het met dit alles roerend eens.
JMaar waarom brengen de ,-,Fakkel" c.s.
jjhun verdraagzaamheid niet naar onzen
ftïjd over? Nu nog jammeren over die
Ijpn willekeurige vei banning van den ge
leerden v. Swieten is al heel goedkoop,
.vooral wijl er tegenover staat, dat heden
jten dage linkls nog harder gejammerd
tjwordt telkens als onze regeering een
)niet-lrberaal tot een verantwoordelijken
post roept.
Heusch, het is onder het huidig regime
geen systeem, alleen geestverwanten te
benoemen. We durven ieder tarten, het
tegendeel te bewijzen. Maar wel wordt
jyan vrijzinnige zijde stelselmatig getwij
feld aan de bekwaamheid en geschikt
heid van niet aan die zijde als kundig
ierken-de staatslieden en geleerden.
Men zou links veel verstandiger.doen
|net een afwachtende houding aan te
vemen en pas te gaan klagen als zoo'n
5,jvartijdig" benoemde werkelijk onge
schikt bleek. Dit werd echter, tot dus
verre nog niet vernomen -- wel een be
twijs,- dat de regeering goede keuzen deed.
ALGEMEEN OVERZICHT.
.Wanneer het zoo voortgaat met het
gestadig voortrukken der Bulgaarsche
poepen op hit vijandelijk grondgebied,
ïnogen we wel spoedig
rond Adrianopel
jeen groote 3lag verwachten. Ook van
TTurksche zijde wordt reeds niet meer
ontkend, dat het tweede Bulgaarsche le
gerkorps Adrianopel heel dicht is gena
derd. De Turken bieden echter verbit
terden tegenstand en zelfs om de kleine
FEUILLETON.
21)
Schuchter vroeg de gravin:
Hoe gaat het met de koningin?
De menigte, die zich zoo gemak
kelijk laat meesleepen, haat haar fel, ver
afschuwt haar. Men legt haar de zwaar-
Ste en afschuwelijkste misdaden ten laste,
feij 2bu de vreemdelingen tegen ons ge
wapend hebben, complotten tegen ons
[jjebben gesmeed met de regeeringen van
Naburige mogendheden, haar schuld zou
Set zijn dat het volk honger lijdt, zij zou
pe natie tot armoede hebben gebracht
idoor haar dolle verkwistingen en ten
plotte zou zij het voorbeeld hebben go-
jjfceven tot de schandelijkste uitspattingen.
noemt- haar de vijandin van het
P*rarirThe volk. Ik heb Parijs verlaten,
geen getuige wilde z'jn van het
'^pelproces, dar tegen haar gevoerd
dij ruchrte 4hp en voegde er bij:
fa,- wij bleven een dr^-evigen tijd,
Jn wat het ergste fe, Sik heb geen hoop
fcp «q Itftere is te
veldverdedigingswerken moeten de Bul
garen stap voor stap vechten. Bijna op
alle punten van de gevechtslijn komt
het tot een bajonetgevecht, waarbij de
Bulgaren vele gevangenen gemaakt heb
ben, ongeveer honderd Turken zijn in de
verschansingen gevangen genomen.
Bijzonderheden over de inname van
Kirk-kilisje waarheen het andere leger
trok, en dat reeds moet zijn ingeno
men, ontbreken nog.
Te Moestaphe-pasja viel den Bulga
ren een rijke krijgsbuit in handen. De
Turken lieten 200.000 K.g. haver en an
der veevoeder achter. Zij hebben bij hun
terugtocht den spoorlijn en. 'de tele
graaflijn niet beschadigd. Wel hebben
ze getracht dc brug over de Maritsa te
vernielen, maar dat is hun slechts ten
deele gelukt en de brug is reeds weer
hersteld.
De beide oevers der Maritsa worden
nu ook door de Bulgaren bezet gehou
den. Volgens ambtelijke mededeelingen
is ook de bovenloop van de Stroema
en do Mesta, ten zuiden van Philipopel
op Turksch gebied, bijna zonder tegen
stand van Turkschen kant den Bulgaren
in handen gevallen.
Dit schrijft men in hoofdzaak toe aan
het bedrijf der Macedonische benden die
voor de troepen uitsneden, bruggen ver
nielen, de wachtposten bestoken en
schrik onder de Turksche bevolking
zaaien.
Het Turksche leger
verzamelt zijn grootste krachten tegen
over deze Bulgaarsche strijdmacht. Het
oppercommando voor het Oostelijk Turk
sche leger is Woensdag met Abdoella
pasja aan het hoofd vertrokken. Het zal
zich, voorloopig vestigen in de buurt van
Loele Boergas, aan den Levantspoorweg
ongeveer halSveg tusschen de Zee van
Marmora en AdrianopeL' Het bevel over
den rechtervleugel van het oostelijke le
ger is opgedragen aan Machmoed pasja,
zoon van den grootvizier en tot nu toe
minister van marine. Abdoellah heeft
zich voor zijn vertrek zeer optimistisch
uitgelaten'. De mobilisatie was veel beter
opgeschoten dan men verwacht had. Het
oostelijke leger telt op het oogenblik
150.000 man. Daar komen eiken dag
15.000 man aan versterkingen bij. Door
de vrede met Italië is nu de weg over
zee naar Rodosto, Salonïki en Dedea-
gatsj voor het vervoer van troepen uit
Klein-Azië vrijgekomen en in verband
daarmee ook de verbindingslijn naar Sa-
loniki, zoodat de troepenaanvoer nu in
sneller tempo kan geschieden. Men re
kent op de overbrenging van 100010 'man
dagelijks naar Macedonië.
Over de vooruitzichten in Macedonië
is men, tenminste voor de eerste weken
eenigszins pessimistisch gestemd. De
verbonden legers hebben daar voorloo
pig een overwicht en de gemengde Ma
cedonische bevolking is tot lijdelijk ver
zet geneigd. Men overweegt ernstig het
denkbeeld, om, in geval zij zich niet
volkomen rustig houdt, haar in concen
tratiekampen over te brengen. Maar mo
gelijke tegenslag in Macedonië is voor
de Turken maar van bijkomstige betee-
groot, wie zou het nog kunnen herstel
len?
De gravin kwam terug op hetgeen
haar het meest bezig hield en vroeg:
Denkt gij, dat zij veroordeeld zal
worden, dokter?
Wie?
De koningin.
Natuurlijk wordt zij veroordeeld,
zij was het van te voren reeds. EeW
rechtbank van domkoppen; een open
baar aanklager, die ju wreedheid voor
geen tijger onderdoet en op de publieke
tribune een menigte, die bloed eischt en
altijd meer bloed. Al zouden de rech
ters haar willen vrijspreken, zij zouden
het niet kunnen. Ziedaar in weinige woor
den de beschrijving van onze helden-
daagsche rechtspraak en dat is nog niet
aan het einde, er zullen nog heel wat
meer hoofden vallen, hoofden van men-
sclien die onschuldiger zijn dan de
Oostênrijksche.
De gravin fronste de wenkbrauwen
toen zij aldus de koningin hoorde aan
duiden, maar Hubert hernam haastig:
Vergeef mij, maar dat is de eenigie
naam die men nog- geeft aan deze on
gelukkige vrouw die men niet kan be
wonderen, maar die in haar gevangen
schap den moed van een he.ldi.n hoeft
getofiiid.
kenis, de beslissing van den oorlog zal
en moet in Thracië (om Adrianopel),
vallen, waar het Bulgaarsche leger be
gonnen is op Konstantinopel aan te ruk
ken. Daar zal de voornaamste slag ge
slagen worden.
Van de Servische grens
komen slechts schaars berichten in, doch
zooveel is zeker, dat de drie Servische
legers langzaam maar zeker op Turksch
gebied voortrukken. Het Ibar-leger, dat
de Ibar (niet ver van de stad Nowi Ba
zar, in het Noordelijk grensgebied van
het sandsjak en Kossowo) volgt, is on
geveer 10 K.M. op Turksch gebied door
gedrongen. Het heeft hevig moeten
vechten, terwijl het hoodleger onder den
kroonprins in de richting van Koemano-
wa en Uskub voorwaarts rukt. Dit leger
moet gisteren een sterke, den weg be-
heerschende stelling na hevigen strijd
stormenderhand genomen hebben. Aan
beide zijden waren groote verliezen.
De „Daily Mail" verneemt nog uit
Sofia, dat dc Serviërs Egri Palanka heb
ben bezet, dat beschouwd wordt als de
sleutel van Koemanowa en Uskub. In
het Servische hoofdkwartier te Nisj is
de Bulgaarsche gecommitteerde aange
komen. Verder hebben de Serviërs Roed-
zjan tusschen .Sistowats en Koemannova
en ook Boejanofts, de bovenbedoelde
sterke stelling, het hoogste punt van
den belangrijken berg Boejan, genomen.
Hierdoor wordt de omtrek tot Koema-
nowo beheerscht. De bestorming van
den duizend meter hooge Boejan werd
voortreffelijk voorbereid door artillerie
vuur, dat een vernielende uitwerking
had. Het nieuwe Servische geschut vol
deed uitnemend, terwijl de Turksche ka-
nennen slecht schoten. Aan dit gevecht
nam ook de kroonprins deel. Nu deze
positie is genomen, is de inneming van
Koemanowo nog slechts een kwestie van
korten tijd.
Gistermiddag werd ook Novavarosj in
den uithoek van den sandsjak gelegen,
bezet.
De Grieksche actie
die zeer moeilijk, schijnt te gaan door
het regenachtige weer, waardoor de
troepen slechts langzaam vooruit komen,
richt zich op de lijn Gribowo-Kostaki.
De geringen afstand, die hen van de
Turken scheidt doet een heftige strijd
spoedig verwachten.
Over de overwinning van de Grieken
bij Elassona meldt de correspondent van
de Köln. Ztg. uit Athene de volgende bij
zonderheden
De Turksche strijdmacht bij Elassona
bedroeg 9000 man met 7 kanonnen, die
de Grieken buit maakten. Er werden 50
Turksche soldaten gevangen genomen.
Naar La ris sa zijn 14 gewonde Grieken
gebracht De Kroonprins heeft zijn
hoofdkwartier te Elassona opgeslagen.
Het voornaamste verzet van de Turken
bij Servia (of Serfidsje, ten N.W. vatil
Elassona) wordt bij de passen van Pon-
tapetra verwacht, waar ongeveer 40.000
man samengetrokken zullen zijn. Re
gens bemoeilijken den opmarsch van de
Grieken.
De graaf de Trémazan vroeg op zijn
beurt
Dus gij hoopt niet?
Ik? Niemand, die den toestand van
nabij aanschouwd heeft, kan nog eenige
hoop koesteren. De toestand is deze:
Gisteren zou de koningin' voor de recht
bank verschijnen, z!ij is veroordeeld en
heden wordt zij t er dood gebracht.
Hij keek' op zijn horloge, een waar
kleinood, versierd met edelgesteenten eln',
terwijl hij Rose een blik toewierp waar
mee hij haar sclieeti te willen betoove-
ren, ging hij voort:
Het is nu twee minuten over half
één, de koningin zal haar lot reeds heb
ben ondergaan.
De gravin slaakte een kreet Van smart.
Haar dochter was doodsbleek gewor
den.
Hubert Nol Ian vervolgde, alsof hij de
ontsteltenis, die zijn woorden' teweeg-
brachten, niet opmerkte:
.Wil ik u eens een tafereel geven
van hetgeen eir is voorgevallen? Heden
morgen zijn alle sectiën met tromgeroffel
opgeroepen,- patrouilles uitgezonden naar
alle wijken van Parijs, de straten, afgezet,
de place de la Revolution met troepen
bedekt.
Om 10 uur wordt 't toilet vari de
kofiingiQ gemaakt ga welk £gi iö.ilet I
Koning George zal, als de Kamer met
haar werk klaar is, in gezelschap vanj
den eers te-mi uister naar het oorlogster
rein vertrekken. De metropoliet van1
Athene heeft den wensch te kennen go-
geven, om daar eveneens heen te gaan',
om den soldaten zijn zegen te geven.
Aangaande de vlootactie zij nog ge
meld, dat in den omtrek van I^eimnos
een Grieksche vloot is gezien en ook lop
Fhasos manschappen zijn geland.
Voor de Montenegrijnen
beweert men, is de kans aan het keeren.
De Malissoren schijnen niet verder te
willen ter bestorming van' Skdetari, wan
neer hun, niet* wordt toegezegd dat Zij
zelfbestuur zullen verwerven.
De Malissoren beheerschen de helling
van de Westelijke Alba'neesche Alpien
naar het meer vain Skoetari, en dus ook
deil Westelijken weg naar Skoetari.
Het Montenegrijnsche hoofdleger staat
20 K. M. ten zuiden van Toezi en
20 K.M. ten Noorden van Skoetari.
De weg naar Skoetari ligt overigens
voor de Montenegrijnen open. Iets meer
naar het noorden hebben nu ook! 'de
Montenegrijnen Goessinje en de grens
stad Plawa genomen. Deze laatste stad
was, na een strijd van 2 dagen en na,
6 stormaanvallen, plat geschoten. De
Albaneezen trokken zich in de bergen
terug. Ook vrouwen en kinderen hadden
aan den strijd deelgenomen. Er zijn
daarom onder de dooden veel vrouwen
en opgeschoten knapen. De Mpm ten egri j-
nen hadden bijna vijfhonderd dooden en
gewonden. De Albaneezen lieten 700
dooden en zwaargewonden achter. Hun
verliezen moeten echter grooter zijn, daar
veel gewonden zich naar de bergen lie
ten brengen.
Het Roode Kruis
zend steeds meer materiaal,en manschap
pen naar het oorlogsterrein.
Met de nachtboot Oranje Nassau
kwam te VDissingen gistermorgen een
gezelschap aan bestaande uit een 20-tal
personen, behoorende tot het Engtel-
sche Roode Kruis6000 K.G. bagage
werd medegevoerd. Zij vertrokken met
den Zuid-duitschen mailtrein naarTriëst,
om zich verder naar het Monteneglrijto-
sclie oorlogsterrein te begeren.
Met de e.k. boot van de Oostenrijfkk
sche Lloyd, die de havens aan de kust
van Dalmatië aandoet, zullen 300 per
sonen, door het Roode Kruis naar Mon
tenegro gezonden worden. Zij zijn voor-
zien van vei'band^-voorraden, apotheek
materiaal, chirurgische instrumenten enz.
De Russische grootvorstin Helena
Konstantinowna heeft aan het Servi
sche Roode Kruis doen weten, dat zij
als verpleegster naar Servië vertrekt.
Ook uit Nederland kan men weldra
een zejjding tegemoet zien. De consul-
generaal van Servië de heer Mereinls
deelde in d,e „Msb." mede dat 'dr. vanl
Tienhoven uit 's-Oravenhage zicfh be
schikbaar heeft gesteld voor deii diénst
van het Roode Kruis en binnen £enige
dagen naar den Balkan zal vertrekken.
Boyendren zou gister nog een confe
rentie plaats vinden tusschen de höe-
ren dr. C. B. Tilanus, R. Lehlman, H.
Haar prachtige haren afgesneden en haar
handen op haar rug gebonden. JHet bar-
baarsche vonnis wordt haar nogmaals
voorgelezen en dan plaatstt men haar op
een ruw-houten kar, waarop zij tentoon
gesteld moet worden aan het volk, dat
haar een gloeienden haat toedraagt. De
weg van de Conciergerie naar de place
de la Revolution is ongeveer een uur
lang en loopt langs het paleis der Tuil-
lerieën, haar voormalige woonplaats. Op
dien weg is zij vervolgd met de kreten
„Weg met de tyrannie!" „Dood aan
de Oostenrijkscheen ten slotte over
geleverd aan Sanson, die er al zoovel en
heeft onthoofd. Op dit uur heeft haar
lijden reeds een einde genomen, haar
lichaam, het schoone lichaam, waaraan
steeds zooveel zorg werd besteed, is
naar het kerkhof van de Madeleine ge
bracht en daar aan den schoot der aarde
toevertrouwd. Dat is het gebeurde van
heden. Ik heb volstrekt niet den dub
belen blik van een Cagliostro of .dc
leerlingen van zijn school, maar wan
neer gij over eenige dagen de dagblad dn'
ontvangt, die een beschrijving van de
terechtstelling geven, dan zult gij zien
dat ik die met zooveel nauwkeurigheid
heb voorgesteld alsof ik, in plaats van in
deze rustige, liefelijke omgeving, zelf ge
weest was op. de plek, y^aar de grijwel-
Mendes da Gosta, consul-generaal vatf
Bulgarije en M, Merens om te -beraad
slagen in hoeverre de Nederlandsche
Vereeniging „Het Roode Kruis"
kan verleen,en en welke stappen daai-
toe gedaan zullen moeten worden.
Tevens zal een commissie wordeüi ge
constitueerd, welke zich zal belasten metf
het inzamelen van gelden om het liefda
dig werk van het Roode iKruis in derf
Balkan te steunen.
Na den vrede
die nu gesloten is, zoo wordt uit Rome
gemeld, zal Garroni de diplomatieke be
trekkingen met Turkije weer aanknoopen
Slechts enkele dagen vóór dat de oorlog
verklaard werd, was Garroni benoemd
tot gezant van Italië te Konstantinopel.
De twee ItaKaansche eskaders, die bij
het uitbreken van den oorlog onder da
bevelen van vicesadmiraal Viale en schout
bij-nacht Gito 'di Filomarino uit Spezzia!
en Tarente vertrokken waren, zijrt te
Tarente teruggekeerd. Het bevel daartoe
was hun langs radio-telegrafisch en weg
gegeven. Er blijven in de Egeïsche Zee
nog drie kruisera en een twintig torpedo
booten bij de verschillende eilanden ge*
stahonneerd.
Over wat den Italianen nog in hc':
nieuwe bezit te wachten staat, nog hc
volgende
Naar het blad Atoyad meldt, zouden
Enver-Bei en andere Turksche officieren
in Tripolis over Egypte een telegram
van protest tegen het sluiten van den
vrede aan den Sultan van Turkije gericht
hebben. Daarin wordt gezegd, dat de
Arabieren den dood verkiezen boven
overgave aan den vijand, die in alle ont
moetingen verslagen is. Enver-Bei werpt
de verantwoordelijkheid voor de toe
komstige gebeurtenissen op hen, die den
vrede geteekend hebben, waarbij een
heldhaftig volk aan Italië overgeleverd
wordt.
Een bericht meldt nog dat d,e Turkk
sche opperbevelhebber aan de hoofdeM
der Arabieren kéninis heeft gegieven vahj'
het sluiten van den Turksdh-Italiaa|n-j
schen vrede en hen verzocht hun wa
pens neer te l^igen.
Over het algemeen werd dez'e tijding
met vreugde vernomen', doch de hoofden;
wenschten nog geen beslissing te ne<menj
daar er nog enkele punten warö.i waar
over ze nog geen voldoende zekerheid
hebben.
GEMENGD.
Te New-York is Zaterdag bericht
ontvangen uit Mexico (stad), behel
zende, dat drie van de vier Mexicaans chef
kanonneerbooten in de haven van Vera
Cruz aan de partijgangers van generaal
Felix Diaz zijn in handen gevallen. Dö
Vierde kanonneerboot ligt onder de bö-
schutting van de kanonnen van het fort.
De drie andere kanonneerbooten zullen
naar het in het telegram heet wel
spoedig weer in de macht van de regee-
ring vallen, want zij moeten aan den wal
komen om nieuwen leeftocht enz. jn to
nemen. En dat wordt thans door dd
kanonnen van het fort verhinderd.
De internationale conferentie tegen
den handel in blanke slavinnen,-
daden zjjn afgespeeld en het vreest'lijk)
drama tot een ontknooping is gekomen.
Rose, die vol ontzetting had geluisterd
naar de beschrijving, die de dokter met
de grootste koelbloedigheid gaf en die
vooral getroffen werd door zijn snijdende
stem, gleed van haar stoel en zonk half
bewusteloos in de armen van haar moen
der.
De beschrijving, die enkel uit de ver
beelding voortkwam en niettemin geheel
overeenkomstig de werkelijkheid was^
van het afgrijselijke tafereel, dat te Pa
rijs was afgespeeld op het juiste tijd
stip, dat hij volgens zijn horloge had
aangegeven, hadden op het meisje zulk
een indruk gemaakt, dat zij die vrese
lijkheden voor haar geestesoog zag
plaats hebben en dit deed haar voor
een oogenblik het bewustzijn verliezen.
Haar vader en haar moeder deden
hun best om haar tot Ihet leven terug te
brengen.
Toen zij weer bij kennis kwam, wierp
zij den dokter een blik van verwijt toet
In den toon, waarop hij had gespro
ken, meende zij een instemming met de
daden van dezen bloedraad te bespeuren.
H.et was zelfs,- alsof hij trachtte zijn
hoorders te overtuigen van de rechtvaar
digheid er van.
(Wprdt vervolgd)
