19 BUITENLAND. BINNENLAND. No. 922 Bureau OUDE SINGEL S4, LEIDEN. In tere. Telefoon 935. Postbus 6. DIT BLAD VERSCH1INT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN. DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week, ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco jjer post 11-50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 2l/i tent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. Zaterdag October 1912. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regeis 0.75, elke regel meer 15 cent ingezonden mededeelingen van 15 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop (geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Dit nummer bestaat uit DRIE BLADEN en een GEILLU- TREERD ZONDAGSBLAD. V Ontijdig. Sommige bladen bevatten een artikel van prof. D. van Embden te Amsterdam Waarin uitvoerig wordt betoogd dat de burgemeester van Zaandam, veroordeeld tot vijf dagen gevangenisstraf wegens het doen opnemen van een hoogeren leeftijd van zijn zoon in een reispas voor Rusland en bij het Hof te Amsterdam in hooger beroep gekomen, thans genoeg gestraft is voor zijn formeel ernstige, jnaar materieel niet erger dan „incorrec te" daad. i>e schrijver verwijt den heer Duys, 'die een ware campagne tegen den burge meester voerde, welke tot het verleenen van rechtsingang leidde, dat djeze de pieest laakbare handeling beging en on- tioodig groote schade aangericht heeft. Op de uitspraak van het Hof beoogt Ür. van Embden niet invloed te oefenen maar,- zegt hij, ten slotte is er nog de mogelijkheid van straf wijziging door gra tie en daardoor kan de uiting van de publieke opinie beteekenis hebben, re iden waarom schr. die* tot den zwaar jjeproefden burgemeester in geenerlei re latie zegt te staan het algemeen stii- Ewijgen verbreken wilde. Het artikel, met groote overtuiging en diep medeleijden geschreven, laat niet na pp den lezer indruk te maken, zoodat .wij 'allicht harteloos zullen schijnen wan neer wij vragen of het niet in tweeërlei op/icht ontijdig is. V-ooreerst omdat de definitieve uit spraak nog niet gevallen is. Men mag, neen moet vertrouwen, dat het Hof óók iwel precies zal weten, hoe de zaak en de omstandigheden zich hebben toegedra gen, terwijl nog altijd ,de gelegenheid openstaat om bij.pleidooi als zoodanig zou het stuk van prof. van Embden bewonderenswaardig zijn de belan gen van beklaagde nader den rechters onder 't oog te brengen. Buiten de rechts zaal pleegt zulks niet te geschieden, wat niet anders dan bevorderlijk kan zijn .aan den regelmatgen rechtsgang. Achten we alzoo het stuk van prof. van Embden met het oog op het speciale geval ontijdig, deze qualificatie verdient het o.i. ook met betrekking tot den tijd av arin wij leven. W,e hooren zoo vaak schetteren over klassejustitie, dat-we niet voorzichtig genoeg kunnen zijn .in de openbare beoordeeling van de rechterlij ke macht. Laten we aannemen, dat in het onderhavige geval alles duidelijk genoeg Ss om ook door den leek gewiikt en ge wogen ie kunnen worden, maar dan nog moet geen twijfel gewekt worden aan het vertrouwen, hetwelk in de rechtspraak moet worden gesteld. En het Wil ons voorkomen, dat het stuk van prof. van [Embden wel dien twijfel kan doen ont staan, of waar zij bestaat lean versterken. Ook wij hebben, in bescheidenheid, ons oordeel over het Zaandamsche ge val, maar natuurlijk kunnen we daaraan, (zonder inconsequent te worden, geen 'uiting geven. Siechts dit kunnen we nog iWel zeggenook het vragen van gratie moet niet ontijdig geschieden, maar even min mag men den juisten tijd daarvoor laten voorbijgaan indien er voor dergelijk Verzoek reden is. V Grootspraak. Met nauwelijks verholen ;,Schadefreu- !de" schrijft de Kameroverzichtschrijver iVau de Oud-Liberale „Nieuwe 'Courant" naar aanleiding van de redevoering, die !mr. Aalberse gisteren in de Tweede Ka- 'tner heeft gehouden Met niet minder élan dan tegen de Socialisten trok ide heer Aalberse tegen de Liberale Linie te velde. De heer Aalberse maakte er nl. de li berale Unie een verwijt van, dat deze, ^vroeger vijandig gestemd tegenover staatspensionneering en veel voelend! [.Voor een regeling zooals nu is géiroffeii Ijöoor minister Talina, nu in-eens is om geslagen en is gaan pleiten voor Staats pensionneering. Maar daarop laat de Kameroverzicht- Schrijver volgenDie bekeering van! ^dwangverzekering tot Staatspensionnee- Üring is te danken aan den invloed van, ,!pus, oud-liberalen! Niels toont treffen der aan aldus de schrijver de on misbaarheid van de groep van oud-libe ralen, wier aantal in het parlement af nam, naar gelang de Invloed hunner beginselen over de geheele Unie kracht herwon Wat al groote w '~rden En de werkelijkheid? En unie-h vcf;alen cn oud-iiberalen hebben prijs (Vp£wen hun beginselen en zich laten'!'pVn- vloeden door mr. Troeistra en de zijnen. De macht der socialisten over de libera len van allerlei schakeering dat wordt hier treffend aangetoond ALGEMEEN OVERZICHT. Reeds vrij spoedig hebben telegram men iets vermeld over het uitbreken der vijandelijkheden aan de Servische en Bulgaarsche grenzen Het zal echter nog wel eenige dagen aanloopen eer we ons een goed inzicht in den toestand kunnen maken. Uit den aard der zaak zijn de telegrammen van beide zijden geheel verschillend en door de censuur zoo mooi mogelijk voor den afzender gekleurd. Maar ook op de be richten uit eenzelfde bron over de zelfde zaken schijnt men geen staat te kunnen maken. Zoo zegt bijvoorbeeld een Turkscli bericht, dat de Turken na de Bulgaren te hebben teruggedreven twee uur gaans het vijandelijk grondge bied zijn binnengetrokken, een ar.der meldt weer vier uur. Dit is nu wel een kleinigheid, maar toch teekenend. Voor zoover we tot nog toe weten, (berichten van Bulgaarsche zijde ter vergelijking ontbreken), hebben de Turken de Bul gaarsche troepen aan den grens ter hoogte van Mastafapasja verslagen en zijn het land ingedrongen. De Bulgaren moeten zich tot nog toe tot verdediging bepalen. De Turken zouden 2 spoor bruggen van den spoorweg naar Filip- popel hebben opgeblazen, een ander be richt meldt echter dat de Bulgaren het zelf gedaan hebben. Meer berichten komen er reeds van den kant van Servië Ze zijn echter al even helder. Vol gens berichten uit Oud-Servië is daar een algemeene volksopstand uitgebroken Serviërs hebben het station Prisjtina be zet. Ook verscheiden andere stations zijn in hun handen. Men verwacht dat ko ning Peter over Nisj naar liet lagerkamp bij Wranja zal gaan, een proclamatie, zal uitvaardigen en het opperbevel op zich zal nemen. Dit bericht uit Servische bron, zou doen vermoeden, dat zij op Turksch ge bied eenigszins de baas zijn. Uit Saloni- ki wordt echter aan de „Lok. Anz." ge seind. De Turksche voorposten bij Sje- nitsa, in het Sandsjak Nowi Bazar, zijn door de Serviërs aangevallen. De Ser viërs moesten zich terugtrekken. De Al- neesche vrijwilligers trokken daarop cle grens over bij Prisjtina, en veroverden op de Serviërs na hevigen strijd eenige kanonnen. De pogingen die vooral door de Servische regeering in het werk wor den gesteld om de Albaneezen op hun zijde te krijgen, zijn bijna geheel mis lukt. Tien duizend gewapende Albanee zen vechten reeds op 'dit oogenbük in dq nabijheid van Uskub en Skoctari met den vijand. De meeste Mirdieten hebben zich voor den sultan verklaard, en een eed afgelegd dat zij Turkije zullen verdedi gen. Griekenland heeft nu ook, na de beide andere sta ten, Turkije zijn oorlogsverklaring ge zonden. Gryparis heeft aan den minis ter van buitenlandsche zaken een nota overhandigd, waarin gezegd wordt, dat de Grieksche regeering, daar de Porte niet geantwoord heeft op de gelijklui dende nota van Bulgarije, Servië en Griekenland en de toestand nog ern stiger was geworden tengevolge van de inbeslagneming van Grieksche schepen en munitie en doordat Turkije de diplo matieke betrekkingen met schennis van de grondbeginselen van het volkenrecht had afgebroken, zich tot haar spijt ge noodzaakt ziet om haar toevlucht tot de wapenen te nemen. Gryparis heeft met het personeel van het gezantschap de bescherming van de Grieksche belangen opgedragen aan Frankrijk cn Rusland gemeenschappelijk. Het Grieksche leger is aanstonds daarop werkzaam opgetreden en bij Elassoa het Turksche gebied ingetrok ken. Het is daar aanstonds slaags ge raakt met de Turksche troepen. Bijzon derheden van dien strijd zijn echter nog niet bekend. Wel wordt uit Konstanti- nopel geseind, dat een Grieksche bende bij Philates in het wilajet Janima een konvooi met schietvoorraad aangevallen en vermeesterd heeft. Ook de Grieksche vloot is, naar den minister van Marine gister in de Ka mer mededeelde, tegen den Turk uitge zeild. De vier torpedobooten die Grie kenland onlangs in Engeland gekocht heeft, zullen ook spoedig aan de oor- logsfeilen kunnen deelnemen. Ze zijn, na hun bemanning aan boord te hebben genomen, uit Algiers vertrokken. Volgens een bericht uit Kanea aan een Parijsch blad, zijn 800 Kretensische soldaten aan boord van het Grieksche stoomschip naar den Piraeus vertrok ken. De regeering van Kreta moet hen niet hebben kunnen tegenhouden. De werving duurt voort. Te Kandia moeten 1000 man op het stoomschip Arkadia zijn ingescheept. De verplegingsdienst schijnt bijna nergens op den Balkan, zelfs maar eenigszins in orde te zijn. Na de berichten die we reeds nu en dan hieromtrent vermeldden, nog het vol gende. Het Engelsche Roode Kruis maakt al druk aanstalten om de oorlog voerende partijen op den Balkan bij te staan. Er is reeds een oproeping ver schenen om er geld voor te geven. Er is haast bij, want reeds is gebleken, hoe slecht bijv. bij de Montenegrijnen de am bulancedienst is ingericht. De koningin van Bulgarije, die zich aan het hoofd der Bulgaarsche ver plegingsdienst heeft gesteld, heeft de correspondcnt-iider „Kölnisclie Zeitung" verzocht te willen bekend maken dat Bulgarije geneesheeren t'n hospitaal- personeel dringend noodig heeft. Griekenland schijnt er iets beter voor te staan. Vandaar tenminste geen nood kreet. Dc Nationale bank te Athene heeft 46,000 francs ter beschik'kjng gesteld van onderscheidene vereenigingon, die zich wijden aan de verpleging van ge wonden en de ondersteuning van be hoeftige gezinnen der ten oorlog uitge trokken reservisten. De mogendheden zetten, naar van diplomatieke zijde me degedeeld wordt, ondanks het uitbre ken van den oorlog, de onderhandelin gen voort. Men verwacht de tusschen- komst van de groote mogendheden, die onnoodig bloedvergieten wenschen te voorkomen. De autonomie van Macedo nië zou voor de groote mogendheden reeds een uitgemaakt za,ak zijn. Zelfs in Bulgarije is men niet ongeneigd om 'nog op onderhandelingen in te gaan. Zoo meldt men althans uit Sofia en het passief optreden van Bulgarije zou daaruit wel eenigzins te verklaren zijn. Rusland schijnt echter een eenigzins eigenaardige rol te spelen. Het Neue Wiener Tagblatt gelooft te weten, dat een geheime overeenkomst Rusland ver bindt, om het leger der verbonden Bal- k'anstatqn te hulp te Bomen, voor het geval dat het de nederlaag mocht lij den Deze eigenaardige houding van Rus land bleek ook' uit een artikel in' de Russia, het Russische officieuze orgaan door ons onlangs vermeld, waarop nu de Neue Freie Presse een scherp1 ant woord geeft. Bedoeld artikel in de Rossia wordt door de Neue Freie Presse schamper een „publicistische proefmobilisatie" ge noemd, welke bewijst, dat Rusland er volstrekt niet aan denkt, na een eventu- eele overwinning van de Balkanstaten het zwaard te trekken voor den status quo. Het behoud van den bestaanden toestand op den Balkan hangt dus nu al niet langer af van dp diplomatie, maar van liet weerstandsvermogen van Tur kije. Uit het artikel van de Roasia blijkt de tweeslachtigheid der Russisohe po litiek zonneklaar. Deze proefmobilisatie, welke begeleid wordt met zwaardgle- kletter, bewijst, hoezeer de Russische politiek een slag om den arm houdt. De weg tot een duidelijke wederzijdsch? verklaring tusschen het niet naar ver overingen strevende Go sten rijk-Honga rije en Rusland is nog altijd niet ge opend. Dat is een bron van groote be zorgdheid. GEMENGD. Na,ar gem^ltf wordt, is het wets ontwerp betreffende het sleepmono- polie op het R ijn-Weze rk'an aal en het Lippek'anaal dpor den koning van Pruisen onderteek end. Het voorstel gaat thans naar den Landdag. 'Hjet bepaalt, dat vaartuigen, diie niet dotor menschen of dieren voortgetrokken worden en niet met eigen kracht varen op het Rijn- LWezerkanaal en op het LLppekanaal slechts met dé sleepkrachten, die de staat beschikbaar houdt, voortbewogen mogen worden. Tot h-et Rijn-Wezer- kanaal behoort volgens deze wet de ver binding met Hannover, de zijkanalen naar Heme, Dortmund, Osnabrück, Min den en Linden. Het sleepmoniopolie wordt daardoor ook uitgebreid tot het Dortmund-Eemskanaal. De regeering er kent echter, dat redenen van billijkheid ervopr zouden kunnen pleiten, deze ver- bindingskanaien vrij te laten, en daarom wordt een verandering van de wet in dezen geest, in overleg met den Land dag, ernstig in overweging genomen. Naar uit Teheran aan de „Köln. Zeitung" wordt gemeld, is Salar ed Dauleh met eenige honderden man van Garagan naar Saweh opgerukt. Men zegt, dat hij een beweging tegenTeheran in het schild voert. De regeering is werklqos en schijnt te zijn ingelicht. De bevolking ge.iraagt zich onrustig; zij sympathiseert v,oor een grO|Ot gedeelte met Salar ed Dauleh. Uit Boedapest w.ordt gemeld, dat daar in kringen van serieuze politiai ver teld wordt, dat binnenkort 'de afkon diging van de militaire dicta tuur over Kroatië te verwachten is. Natuurlijk houdt dat plan verband inet de gebeurtenissen, die zich thans op 'den Balkan afspelen. Reuter verneemt uit Peking, dat, volgens een officieel bericht uit Chinee- sche bron, de Ti bet an en 400 man van de lijfgarde van generaal Tsjoengji hebben aangevallen, terstond nadat de Chineesche troepen den terugmarsch naar China over Calcutta hebben aanvaard. Een telegram uit EI Paso (M e- xico) behelst, dat Gomez Robelo, de persoonlijke vertegnwoordiger van den opstandelingen-generaal Orozco, ver klaard heeft, dat nu alle tegenstanders van het bewind van Madero zich zullen vereenigen om dien president ten val te brengen. Drieduizend man regeeringsiroepen, die zich bij Santa Fé hadden verzameld, zijn vertrokken om Vera Cruz te ver overen. Koninklijke besluiten. Bij kon. besluit is in de orde van Oran je Nassau bevorderd tot 'officier (met de zwaarden) de adjudant in buitengewo nen dienst van ,H. M. de Koningin, de luit. kol. J. Wl Pu van Hoogstraten, com mandant van het reg. veld-art. zijn bevorderd iot hoofdcommies der telegrafie A. H. M. Dieperink en J. D. Kelde-r Az., thans commies der telegrafie le klasse; is benoemd bij den Grooten Staf tot adujdant van H. M. de Koningin, de ka pitein jhr. A. G. Sickinge, van het le reg. veld-art. zijn benoemd tot commies der poste rijen en telegrafie 4e kl.W. Dogterom, G. Sjoliema (o. v.), C. P. Maas, ,H- J- W. Leenders, G. A. Kempff, L. Boot, R. Taconis, H. Goedhart, J. de Kloet, T. Krijtenburg, T. J. Ranke, W. P. E. van Bendegom, thans adsp.-commies der pos terijen en telegrafie, en J. Liedermooyi, B. van der Wey, thans surnumerair der posterijen en telegrafie; is benoemd tot directeur van het post en telegraafkantoor te Groenlo, L. P. Römelingh, thans in gelijke betrekking te Velsen. Bepaald „\ergist". Onder dit opschrift .schrijft de „Haar- lemsche Hanze" over ,de rede van Mr. D. Fockte Ommen gehoudenOns treft bijzonder, hetgeen genoem de spreker zou gezegd hebben omtrent den Middenstand in verband met het ontwerp-Tariefwet, nl.„Het stroomt adressen tegen dit ontwerp uit alle krin gen de middenstand verzet er zich te gen als één man." Die „stroom van adressen" imponeert ons nu juist niet zoo erg. Hij is troebel! Wel interesseert het ons te vernemen, hoe Mr. Fock tot de overtuiging is geko men, dat cle middenstand zich, nog wel „als één man", tegen dit ontwerp v.erzet. De Utrechtsche Tariefwetvergadering gaf toch geenszins het beeld van roeren de eensgezindheid! "En over "het alge-, meen houdt de Middenstand zich in deze heel verstandig en ka'm- Had Mr. Fock gezegd: „Uit den mid denstand verzet zich tegen dit ontwerp' één man," dan hadden wij direct gewe ten dat hij gelijk had. De heer Gorris, is als zoodanig beikend genoeg gewor^ den. Mr. Fock moet zich bepaald y,vergist'^ hebben. Aan het juiste adres In de „N. R. Ct." van 16 Oct (Avond blad C.) komt volgende zonderlinge ad vertentie voor: Technische Hoogeschool. Bij de faculteit der Bouwkunde, Afd. Constructie, kunnen tijdelijk twee prac- tisch en theoretisch ontwikkelde Bouw kundigen worden geplaatst, om gedu rende 15 uur 's weeks hulp te verleenen bij de teekenoefeningen. Eigenhandig geschreven brieven, (geen teekeningen), met vermelding van leef tijd, genoten opleiding, uitgevoerde wer ken, adressen ter informatie, afschriften van aanbevelingen,- alsmede verlangd sa-" laris per maand, vóór 20 Oct. e.k. in te zenden onder letter I, bij den Techni- schen Boekhandel J. Waltman Jr. Delft Gevraagd zij: lo. Is het juist, dat men voor een Rijksbetrekking zijn stukken bij een boe k h a n d e 1 a a r moet inzenden, ter wijl de steller der advertentie 'fich schuil houdt? 2o. Waarom wordt deze advertentie, uitgaande van een faculteit aan een "R ijk's instelling dus met geld van alle bur gers bekostigd alleen in de liberate pers, met voorbijgaan der katholieke, geplaatst? 3o. Zou het feit, dat aan de Delftsche Hoogeschool zoo weinig Katholiek per soneel gevonden wordt, wellicht samen hangen met de wijze, waarop de oproe pingen geschieden? Met een variatie op haar bekend woord, mag de „N. R. Ct." gerust zeg gen: Aan mij de adverlentiecenten, aan mijn liberale vrienden de „baantjes." („Tijd.") Al te haastige wetgeving! In het Katholiek Sociaal Weekblad schrijft Mr. A(alberse) Iedereen klaagt, dat in ons land dc wetgevende molen te langzaam maalt en... dan nog niet eens fijn! Bij Harer Majesteits loyale oppositie is deze klacht thans verstomd, om plaats te maken voor een tegenovergestelde grief't gaat te gauw Vooral met de invaliditeits- en ouder- domsverzekering. Dit wetsontwerp werd 5 Mei 191L ingediend. En thans Oct. 1912^ wil men reeds met de openbare behandeling beginnen Dit heet te vlug. De degelijkheid wordt aan den spoed opgeofferd. Toch zullen we er thans nog eenige wéken lang over delibereeren Vergelijk nu niet deze klacht de prak tijk in Engeland. Nemen wij daar ook eens de Wet op de Ouderdomspensioenen. In zijn buitengewoon lezenswaardig Rapport over de werking dezer wet* deelt Mr. V. H. Rutgers ook de geschie denis van wetsontwerp mede. En wat blijkt nu? Ziehier eenige sprekende datums: 7 Mei 1908 werd het Wetsontwerp! ingediend. 27 Mei 1908 werd het in eerste lezing voor het Lagerhuis aangenomen. 15 en 16 Juni 1908 tweede lezing en' weer aangenomen. 23, 24, 29 en 30 Juni en 1 Juli 1908 be handeling in Comité. Vooraf was met groote meerderheid besloten, dat die be handeling niet langer dan 5 dagen zou mogen duren. 6 Juli 1908 rapiport van het behandel de in Comité in het Lagerhuis. 9 Juli 1908 ontwerp in derde lezing aangenomen. Dus deze gewichtige wet, op 7 Mei 1908 ingediend, was op 9 Juli 1908 derhalve na twee maanden slechts in derde lezing aangenomen. Daarna kwam 't ontwerp in 't Hoo- gerhuis. Dit nam eenige amendementen aan en zond 't ontwerp weer terug naar 't Lagerhuis. Het Lagerhuis schrapte def amendementen. Het Hoogerhuis n,am' daarna 't ontwerp ongewijzigd aan.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1912 | | pagina 1