17
DE TWEE VRIENDEN.
BUITENLAND.
4e Jaargang,
No. 92i.
3)e £cidóetve Sou/taut
Bureau OUDE SINGEL 54. LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIINT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
ƒ1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent. met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Donderdag
October
1912,
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Mr. H. Goeman Borgesius.
Deze staatsman jubileert: hijl is thans
!35 jaar Kamerlid.
Voor zichzelf heeft jde heer Borgesius
lalle reden om met welgevalilen op zijn
loopbaan terug te blikken. Van leeraar
via de journalistiek hoofdredac
teur Vaderland naar het lidmaat
schap der Tweede 'kamer en een1 mi-
'nisterieele portefeuille, welke hij niet
(onfortuinlijk hanteerde 't is waarlijk!
om fier op te zijn, terwijl het feit, dat
jde jubilaris het maatschappelijk bradht
Ütot directeur eener belangrijke levens
verzekeringsmaatschappij de „Eerste
Nederlandsche" hem ook lang niet
'onwelgevallig behoeft te wezen.
Onverdeeld kan echter zijn genpegen
niet zijn. De liberale partij toch, als
wier hoofd hij gold, heeft hjj zien afta
kelen eri uiteenvallen* zoodat hem niets
Overbleef dan het leiderschap der „Libe
rale Unie". En hoe weinig krachtig fi
guur maakt deze partij! Nog gisteren
jltoonde de heer Schaper in' de Kamer aan',1
Shoe zij sinds 1905 waarlijk allied
((behalve een menschenleeftijd van;opi-
giie veraniderde ten .aanzien der Staats-
•pensionneering, wat -toch geen punt is
van ondergeschikte beteekenis. En, kon
nu de „Unie" npg maar op een meen-
'derheid hopen als zij in meuw verband
treedt met wie zich van haar afscheidden
in het kamp der vrijzinnigheid, maar
neenzonder de socialisten kan dit ver
hond op geen regeeringsmacht meer re
kenen, zoodat het gestadig aarzelt zich
zelf te wezen en dit per slot van. reke
ning ook wel niet doen zal.
Neen, onvermengd is de vreugde van
den heer Borgesius niet, wat zijn, vrien
den jammer voor hem zullen vinden, ook'
lom dat hij onder hen als men,sch hoog
staat aangeschreven. Zijn, politieke tegen
standers al bestookte hij hen npg zoo
fcraak en al blijft hij dit met groofe
ambitie doen zullen in,tusschen even
min willen achterblijven, bij de hartelijke
herdenking van, zijn jubileum.
Ad muitos annos, heer Borge
sius, in gezondheid en, welvarenMaar
zoolang gij in 't strijdperk blijft zullen
we u bekampen met al de felheid, waar
van gij reeds zoolang en, nog zoo gaar
ne het voorbeeld geeft.
KAMEROVERZICHT.
TM fcEDE KAMER.
De invaliditeitsverzekering.
Gisteren werd officieus bekend, dat
voor de behandeling der Invaliditeitswet
vijf weken zijn gereserveerd. Den 19en
November, later dan verleden jaar, wordt
mei de Indische begrooting begonnen,
en van eenige verpoozing door een kort
reces in den rdukken begrootingstijd
echiint geen sprake te zijn. Veeleer zal
van de hoogedelgestrengen extra ar
beid worden verlangd door langeren
'duur van de dag- en het houden van
avondvergaderingen.
De discussie over de invaliditeitswet
is tot dusverre weinig interessant. Het
debuut van den Haagschen onderwijzer
FEUILLETON.
17)
De; storm, buiten ontwortelde slechts
boomen of rukte er takken af, de storm
binnen verwoestte menschenlevens.
Haar vader had 't vertrouwen geschon-
fden, dat zij hem zoo waardig waande;"
haar broeder trapte onder den voet alles
wat hij geleerd had te eerbiedigen, hij
'had zich eindelijk in zijn ware gedaante
vertoond, en die gedaante was afzichtelijk.
Zij las weer, als wilde zij uit dien brief
troost putten in haar zielelijden.
Jean de Trémazan schreef verder:
„Welk een onheil is er over ons ge
komen, mijn arme Thérèse.'
Wie had kunnen voorzien, toen wij
zoo vreedzaam naast elkander opgroei
den ,dat wij nog eenmaal gescheiden!
den zouden worden door zulke ge
beurtenissen?
Wat zal er van ons worden?
Ik zie ihier slechts uitgewekenen, voor
Wie de grenzen van het vaderland ge
sloten zijn.
Wat is Ihun misdaad?
Dat zijl trouw zijn.
de Jong, een groene in ons parlement,
was, zelfs volgens het oordeel van de
bevriende liberale pers een mislukking, :en
de heer Schaper, 'n meer geroutineerd
parlementariër, heeft het al niet ve.gie
ter gemaakt. Den geheelen ochtend vulde
hij met een neerhalende critiek op Talma
en zijn werk gevolgd door een loflied op
staatspensioen.
De staatspensioneering is voor links
de inzet van 't debat: hierin gaan libera
len en socialisten broederlijk saam, en
hierin hebben zij een punt van overeen
stemming gevonden voor het compromis
van 1913. Zelfs de oud-liberalen, die tot
dusverre sterk' voor de vrijwillige verze
kering ijverden, doen aan het politiek
spelletje mede. Niet onaardig teekende
de socialist Schaper hun zwenking naar
staatspensioen, toen hij spottend op
merkte, dat ook Tydeman wel naar staats
pensioen zal overstappenwo alles Iiebt,
kann Karl allein nicht liassen, zei hij
sarcastisch.
Feitelijk komt dit staatspensioen op
staatsbedeeling neer. Verzekering schept
voor den verzekerde een recht op uit-
keering; het toekennen uit de staatskas
van een fooi op den ouden dag is loutere
armenzorg.
Bovendien komt het staatspensioen uit
sluitend den ouden werkman ten goede.
De ervaring, in Duitschland opgedaan,
leert evenwel, dat voor inval iditeits renten
een tienmaal "nooger bedrag noodig
is dan voor ouderdomsrenten, waaruit
toch veilig geconcludeerd mag worden,
dat de behoefte aan een verzekering te
gen invaliditeit grooter is.
Sinds het vraagstuk in het parlement
aan de orde is hebben alle opeenvolgen
de ministeries dit ingezien en ook het
laatste liberale Kabinet plaatste de in-
validiteits- en ouderdomsverzekering op
zijn werkprogram. Alhoewel het aan dit
voornemen ontrouw werd en 't den inva
liden werkman aan zijn lot overliet, dien
de Minister Veegens indertijd toch een
ouderdoms verzekering met pre
miebetaling in en trok Minister de Mees
ter, die als bekwaam financier is ge
prezen, een zeer bedekelijk gezicht, toen
de politieke slimmeling Borgesius het
staatspensioen, vooropschoof.
Veel te duur, luidde destijds de uit
spraak. Men durfde niet goed en sprak
daarom in 1909: „bij voorkeur in de
richting van staatspensioen."
Thans is men al zoover gevorderd, dat
het allemanspensioen als het maat
schappelijk redmiddel wordt voorgesteld.
Wist men enkele jaren terug de middelen
ervoor niet aan te wijzen, nu heet het
dat uit een rijksinkomstenbelasting, plus
verhoogd successierecht, gevoegd bij het
accres der middelen, het benoodigd geld
kan worden geklopt.
Jammer, dat de heeren in de
minderheid zijn. Hun bijna hartstochte
lijke bewondering voor staatspensioen zou
wel bekoelen, als zij achter de groene
tafel zaten! 't ls trouwens een goed
koop succes, dat liberalen en socialisten
bereiken door elkander als het ware te
overbluffen in liefdes- en genegenheids-
betuigingen aan een zaak, die zij voor-
Tot dusverre had ik altijd gedacht da/
d£ trouw een deugd was.
Wat liggen zij ver adhter ons, de
droomen, die wij te zamen hebben gehad,
nog slechts weinige maanden geleden
Toch waren zij niet eerzuchtig..
Het leven is niet lang en ihet zou mijn
vreugde zijn geweest 't met u door te
brengen, in een kalm, eenvoudig huis,
ergens op onze landgoederen, ver van
de wereld, die mij mishaagt en in gezel
schap van eenige goede vrienden, zooals
de onze, de Bolazé's de Kéronals en de
bewoners van 't fraaie kasteel De la
Fosse, die (hun domein nu niet durven
verlaten en pogen zidh te doen vergeten.
In welk een zonderlingen tijd* leven
wij toch
Ik weet niet waarom, mijn lieve, maar
ik zie de toekomst donker in en hetgeen
ik1 hier waarneem strekt niet o'm mij
gerust te stellen, daarom wend ik liever
den blik naar uw vreedzaam huis te
Lambelle, waar ik u zie in \uw kamer
met het donkere houtwerk, waartegen
uw schoon gelaat zoo duidelijk' afsteekt
en op welk gelaat ik Ihet .verdriet over
onze scheiding meen te kunnen; l^zen,.
Mijn Tlhërèsc, dat deze brief, die u
bereiken zal door de Ilia n den van' een
vertrouwd vriend u den kus overbrepge,
dien ik mijn bruid tqezend.
Ioopig toch niet krijgen.
De liberale Unie verkeert daarbij inde
gemoedsstemming van een smoorlijk ver
liefden jongeling, die in het nagestreefde
ideaal geen feilen ontdekt.
Wie kalmer de zaak beziet, ontdekt de
gebreken. Volgens het dezer dagen ver
schenen rapport van mr. Rutgers over de
staatspensioneering in Engeland vol
gens Duijis 'n verzameling knipsels uit hef
„Volk" wordt in Engeland evenzeer
de behoefte aan invaliditeitsvoorziening
gevoeld.
De fout, waarin de bestrijders telkens
hervallen en waaraan de heeren de Jong
Schaper en anderen zich eveneens schul
dig maken, bestaat in het negeeren van
de groote beteekenis der invaliditeatsren-
te. De invalide werkman heeft evengoed
recht op hulp als de oude.
De eenige van links, die aan zijn vroe
gere meening vasthoudt, is mr. Treub.
Gistermiddag kwam hij aan het woord en
verdedigde de verplichte verzekering te
genover het staatspensioen. Of de heer
Treub, die heden zijn rede vervolgt,daar
om met het onfwerp-Talma meegaat?
Veel hoop daarop hebben wij niet, want
tegen de ontworpen regeling ontwikkelt
hij zeer veel bezwaren, waaTaan de Mi
nister onmogelijk kan tegemoet komen.
Hij gaat trouwens zelfs zóóver, dat,
wanneer het niet mogelijk mocht blij
ken de zaak op andere wijze goed te re
gelen, bij het voordeel van staatspensi
oneering grooter zou achten dan het na
deel.
Merkwaardig dat alle sprekers van
links er dr. Kuyper met de haren bijslee-
pen. Niemand laat hem ongemoeid.
Als dr. Kuyper er eens niet was, wat
zou er dan van de linkerzijde worden.
Zij had niets meer om als boeman te ge
bruiken.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Een algemeen vertrekkoorts heeft de
Balkandiplomaten aangetast, de betrek
kingen zijn, derhalve verbroken maar er
is geen sprake van oorlog.
Bulgarije
wacht nog altijd op antwoord van, Tur
kije op zijn laatste nota en, zal het in het
laatst dezer week nog eens met een, ulti
matum probeeren. Van an.deren kant heet
het echter dat de ministerraad vast beslo
ten is geen enkel ultimatum tot de Turki-
sche regeering te richten, zij zal den,
oorlog verklaren door een manifest des
Konings dat heden, zal wordetr uitge
vaardigd. De koning zou dit manifest
aan de hoofdmacht der Bulgaarsdhe troe
pen gaan voorlezen,. In ieder geval ge
looft men, dat de vijandelijkheden, niet
dadelijk een aanvang zullen nemen. Er
wordt nog steeds gewacht qp de eerste
klap die Turkije zal uitdeelen dan zou
Bulgarije met meer recht den oorlog
kunnen, beginnen, zelfs een veroverings
oorlog. Lang zal dit wel niet meer op
zich laten wachten. Men, heeft te Sofia
bericht ontvangen, dat twee Turksche
kruisers zich in den rnon.d van den Dona
Herinnert ge u dien beerlijken avond
nog, toen wij hebben gezworen, dat wij
voor het geheele leven elkaar toebe}-
ihooren zouden
Dien eed zal ik immer gestand doen.
Nooit zal ik een andere vrouw be
minnen.
Hoe zou ik er ook een kunnen, vin
den, die edeler, reiner en meer volmaakt
was
Mijn geliefde, ik wil blijven hopen
dat er nog schoone dagen voor oins zuK
len aanbreken, waarin de zuivere Bre-
tonsche lucht zich onbewolkt boven onze
hoofden zal uitstrekken en dat wij nog
een tijd zullen beleven, die ons de smar
ten van het heden doet vergeten.
Geloof in de liefde van uw trouwen
Jean, wees overtuigd dat ik slechts één
wensch, één verlangen, één streven* heb
uw geluk.
Ik heb u mijn woord gegeven, dat ge
de mijne zult zijn voor God en de men-
schen en ik ben eén man van eer, ik
zal mijn woord gestand doen, wat er
ook(gebeure en mooht het noodlot wil
len, dat ik: ver van u om het leven k'om,
wqes dan zeker dat mijn laatste ge
dachte zal zijn voor mijndierbareTlnT
God wake over ons.
De tudht is somber en de Lijd is
moeilijk.
hebben meester gemaakt van twee Bul-
gaarsche stoomschepen, die met steen
kool geladen waren.
Langs draadloos telegrafischen weg.
wordt tevens het volgende uit Kon^tanti-
nopel geseind: Twee Turksche liniesche
pen, de Haireddin' Barberos en, de Tor-*
goetreis, alsmede de kruisers Hamidieh!
en Modzjadisj zijn hier uit de Darda-
nellen aangekomen en in de Beykios-baai
bij den mond van, de Zwatre iZee gesta-
tionneerd. Men, gelooft, dat de Turk
sche regeering van plan, is, een inval
lend leger op de Bulgaarschq kust aatil
land te zetten. Een groote vloot trans
portschepen is beschikbaar.
Een groot aantal troepen, Wacht op in
scheping naar de Zwarte Zee-havens.
Ook Servië blijft nog lijdelijk toezien!,
wat slechts door redenen van, taktiek
te verklaren is. Over de
Servische strijdmacht
en hare opstelling loopen de lezingen nog
al wat uiteen. De correspondent van de
„Standard" schrijft het volgende: Het
Servische leger is in drie hoof.dmadHten
verdeeld. De eerste staat aan de grënsl
van het sandzjak Nowi-Bazar (en is vol
gens een telegram uit Konstantinopel
reeds bij Plevlje de grens overgetrok
ken), om met de Montenegrin en samen
te werken. Het sterkste leger is ie
Nisj en zal naar de grens opriikken. Een
dere gedeelte zal met de Bulgaren te
gen Adrianopel samenwerken. Andere
minder belangrijke afdeelingen bewaken
de Drina en de Don.au tegen mogelijke
aanvallen van, Oostenrijk.
Geheel afwijkend is de lezing van, de
,Tiines"Het Servische leger, onder be
vel van Stefanowits te Wranja saamge-
trokkën, zal tegen Uskub oprukken* ho
pende daar samen te werken met het
?r van ZifkowitSj dat vereenigd met
een Bulgaarsch leger door den Paian-
kapas ook naar Uskub zal optrekken,!
terwijl een derde Servische legen west
waarts rukkende, trachten zal zich met
de Montenegrijnjen te vereenigen, als
Oostenrijk dat toelaat.
De Montenegrijnen
hebben weer een nieuw succes mogen
boeken. Ze moeten nl. eindelijk Berana
genomen hebben* waarbij ze 700 ge
vangenen, maakten en 14 kanonnen. Er
zal echter wel weer een tegenspraak' van
dit feit uit Turksche bron komen. Van
dien kant wordt n,u ook weer beweerd
dat het gelukt is de Montenegrijnen bij
Toezi te verslaan, terwijl deze pogingen
tegen Skoetari mislukt zouden zijn
Ook' bij Wranje, heet het, (hebben die
Turken een Monienegrijnsch Iegr ver
slagen, waarbij dit 600 man aan dooden
zou hebben moeten achterlaten.
De Montenegrijn,en lijden trouwens
wel zware verliezen welk feit uit hum
onbesuisde dapperheid te verklaren is.
Ter illustratie het volgende van de be
storming van Tarabosj:
Volgens den correspondent van de
„Times" te Cettinje, hebben de Monte
negrijnen, door Vrijdagavond bij een
stormloop de zwaarste verliezen geleden.
Duizend Montenegrijnen rukten in de
Verbrand dezen brief, want het zou
de noodlattigste gevolgen kunnen heb
ben, wanneer hij in verkeerde handen
viel en bewaar den teederen en eerbie
digen kus, dien ik u op Ihet gelaat
druk.
Uw JEAN."
Zij gehoorzaamde.
Na den brief van haar beminde nog
maals aan de lippen te hebben gedrukt
stak zij hem in de vlam der kaars en
wachtte tot het papier geheel was ver
teerd in asch, die zij daarna onder dein'
schoorsteen wierp.
■Weemoedig bleef zij voor zich uit
zitten staren en in wanhoop mompelde zij:
Als hij eens wist.... Mijn arme Jean
III.
JUDAS.
Op 8 mijlen afstands van het stadje
Lambelle lag het kasteel De la Guyon-
nière, maar in dien tijd telden de mij
len dubbel in Bretange, waar de wegen
meestal nog zeer ongebaand waren, nu
eens over heiden en door bosschen, dan
weer door diepe ravijnen, langs moe
rassen en beken, die in regentijden bui
ten haar oevers treden.
Het kasteel vormde het middelpunt
een uitgestrekt domein, dat geheel aan
de familie, de Treémazafl.' toebehqqrde.
duisternis tegen den, berg op. De electrin
sche zoeklichten van Skoetari ontdekteni
hen en de mitrailleurs van, het fort lopers
de ndaarna een, moorddadig vuur. De be*
velhebber gaf zijn mannen last, om terug]
te trekken ma^ar in hun razenden moed:
weigerden zij te gehoorzamen en bleven
onder een hagel van, kqgels voortrukkenl
Hun verliezen waren, schrikbarend, maar'
zij kregen de stelling*
De vredesbepalingen
komen ook in divërse lezingen tot ion's1.
De „Messagero" verklaart, dat, vol*
gens het protocol van den vrede de Sul
tan aan de bevolking van Tripoli eed
firman richten zal, waarin, hij verklaart,
dat hij haar niet te hulp kan 'komen eh
waarin hij den wensch uitspreekt, dat
zij den oorlog eindigen* Hij verleent hun
de meest ver strekkende autonomie en,
deelt hun mede, dat zij voortaan onder
nieuwe wetten zullen staan. Verder zal
de Sultan hieraan toevoegen* dat hij een'
vertegenwoordiger in Tripoli benoemen,
zal en dat dat Kemseddin bei, 'de vroe
gere Turksche minister van eeredien,sty
zal zijn. Deze door den1 Sultan'benoemde
vertegenwoordiger zal door Italië be
taald worden en Italië zal obk de teen
kenen van zijn waardigheid betalen. Ookj
de Sjeich ul Islam zal een vertegeirwoor-
diger in Tripoli benoemen, wiens verkie
zing echter aan de goedkeuring van Ita
lië ónderworpen is. Verder zal de Sultan!
in een iradé de bewoners van de Egeï-
sche eilanden amnestie en zeer ver gaan
de hervormingen toestaan Het protocol
bevat noch een leen.ing, noch een scha
deloosstelling, maar sechts het terug-
fcóopen van een, gedeelte van de Otto-
maansche schuld ter hoogte van de kos
ten, die in Tripoli gemaakt zijn
Volgens de „New York Herald" zal
echter Italië de wet, waarbij het de soe
vereiniteit over Libye afkondligt, hand
haven, zoodat Turkije hoegenaamd geen;
souvereiniteitsrechten zal behouden
Eveneens is elke territoriale concessie
aan Turkije, van welken, aard ook, uit
gesloten.
Turkije zal de souvereiniteit van Italië
over Libye noch erkennen, noch be
twisten, doch eenvoudigweg er zich n,iet
over uitlaten, zoodat het niet officieel
afstand behoeft te doen aan Italië.
Ondanks deze houding van Turkije zal
Italië de noodige stappen doen om de
erkenning der mogendheden te verkrij
gen.
Turkije belooft de troepen uit Libyel
terug te roepen en de Arabieren nochl
door geld, noch door contrabanden te
helpen. i
Italië zal de Arabieren, die zich vrijL.
willig overgeven, goed behandelen* die
zich evenwel tegen de souvereiniteit van
Italië verzetten zullen als opstandelingen'
worden beschouwd.
Italië zal verder, de in bezit genomen!
eilanden in de Aegeïsche Zee aan Tur
kije teruggeven onder de volgen,de voor
waarden algeheele amnestie voor de bc5-
woners, en waarborgen voor de publieke'
vrijheid. Voordat aan deze eischen is
voldaan zullen de eilanden niet worden
teruggegeven.
De graaf de Trémazan, het hoofd dier
familie was 63 jaar oud en omstreeks
30 jaren gehuwd met een edele vrouw
brave echtgenoote en voortreffelijke
moeder, die haar geheele leven had ge
wijd aan het geluk van haar man en!
haar kinderen.
Zij had er twee/ die zij zelf had
opgevoed zonder de Jiulp eener min/
omdat zij er haar hoogste eer in stelde
zelf de zorg voor haar kinderen te dragen
van hun geboorteuur af totdat zij vol
wassen waren en zij haar moederplichten,-
die voor haar het heiligste waren, niet
aan anderen wilde overlaten.
.Haar dochter Rose was nu 20 jaar
oud en woonde bij haar ouders op La
Guyonnière en haar zoon Jean, die, zoo
als wij weten, te Londen vertoefde, was
6 jaren ouder dan zijn zuster.
Het was eën voorbeeldig gezin, dat
van den graaf de Trémazan. Een oprechte
genegenheid bond de leden van dit gezin
aan elkaar en zij waren volmaakt geluk
kig geweest totdat de revolutie uitbrak,-
die de bewoners van het land in twee
vijandige kampen verdeelde en diie het
kalme, vreedzame Bretagne trof als een
donderbui uiit een kort te voren nog
onbewolkte lucht
.(Wqrdt vervolgd.)
