io
BUITENLAND.
DE TWEE VRIENDEN.
BINNENLAND.
4e Jaargang,
No. 914.
3)e Cdld^C/K e Soti/tomt
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
OIT BLAD VERSCHIINT ELKEN DAO, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN'
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
.*n het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 11.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2l/« cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Donderdag
October
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regelmeer 10 cent.
V Grappig.
De heer Roodhuyzen heeft te Haarlem
jde „Vereeniging van Jonge Vooruitstre-
i (venden" voorgelicht omtrent den politie-
fcen toestand. Daartoe begon hij bij 'itjaar
"$848 om den braven fhorbecke naar
Jyoren te kunnen brengen, o.m. zeggende:
„Als de liberale opvolgers van dien
staatsman in zijn geest gehandeld had
den, dan zou reeds het algemeen kies
recht ingevoerd zijn voor het einde van
jde 19de eeuw."
Daar kunnen die liberale opvolgers het
f£nee doen! Gelukkig hebben we nu den
'theer Roodhuyzen, die Thorbecke wel
Jpens wat beter in eere zal helpen houden.
Hoe dat echter gaan moet?,
Nadat de afgevaardigde voor Brielles
jde gebruikelijke trappen en schoppen
jegens die achterlijke en huichelachtige
•rechtsche coalitie had ten beste gegeven
fen voorts de „S. D. A. P." even had
gekieteld door het verbieden van den
Stiesrechtoptocht „dwaasheid" te noemen,
Jkwain hij tot de linker eenheid, decla-
jpi eerend:
„Aan de linksche zijde is minder ver
schil in wezen en beginsel dan verschil
■'in tempo. Daarom zou spreker aan de
eene groep willen zeggen iets matiger,
aan de andere groep iets sneller. Dan
komt het leger gezamenlijk aan de
'vijandige veste.-'
Stel u die linker phalanx nu eens
jjiroor! De sociaal-democraten „iets ma-
jtiger", de vrijliberalen „iets sneller". Dat
jjmoet een zonderling ietsje zijn om gelijk-
•iheid te brengen. Zelfs als de socialisten
langzamer zouden willen gaan dan de
^vrijzinnig-democraten, konden de vrij
liberalen hen nog niet bijhouden. En der
gelijke matiging is van de rooden aller
minst te wachten, terwijl generaal Rood-
'jhuyzen hen toch niet missen kan, anders
(kan hij waarlijk „de vijandige veste'-' niet
'■omsingelen.
't Zal een grappig leger zijn. Als Thor-
ibecke het zien kon, zijn effen gelaat
zou waarlijk uit den plooi komen. Maar
jiang zou hij niet blijven kijken, want
hartverheffend ware het schouwspel aller
minst voor hem.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Ofschoon nog geen beslissing door de
overige Balkanstaten genomen is, na den
stap van Montenegro, die, volgens het
'program, door Bulgarije opgesteld, een
paar dagen te vroeg geschied is, meent
men uit alle berichten te mogen op
maken, dat toch binnen enkele dagen de
Balkanoorlog
algemeen zal zijn geworden. In een pro-
•clamatie o.a. Hot zijn volk, zegt koning
JMikïta, dat Montenegro bij het onder
nemen Van zijn heilige taak verzekerd is
Van de sympathie van de heele be
schaafde wereld, van heel het Servische
(jvolk, heel het Slavische ras en dat het
'Iden trouwen steun zal ontvangen van de
^staatshoofden van Servië, Bulgarije en
'Griekenland, wier inwoners zich in deze
FEUILLETON.
id
Zoo was tot dusverre zijn gedragslijn
geweest Hij had overal vasten voet en
iljuist te midden van hen, dig hij wilde ver
raden, bezat hij het volste vertrouwen.
.iZoowel zijn ambt van geneesheer als de
Ibetrekkingen van zijn vader openden alle
ijdeuren voor hem en stelden hem in staat
in geheimen te dringen, die hij verraden
zou, zoodra zijn belang dat meebracht.
De oude Noilan bleef peinzend zitten,
gebukt onder zijn zorgen, de handen
'steunend op de armleuningen van zijn
zetel en de oogen zoo strak op den
grond gericht, als hoopte hij daar uit
komst te zullen vinden.
De dokter boog zich tot hem voor
over en vroeg met een lachje om de
'lippen:
Kortom, gij vindt den toestand
'i (hopeloos?
Hoe zou hij anders kunnen zijn?
Hij is integendeel uitmuntend.
Gij schertst.
Dat zou ik mij niet veroorloven en
aangelegenheid met Montenegro verbon
den hebben.
Zoo zou ook, in zijn antwoord op de
nota van Oostenrijk, de Servische mi-
nister-p resident gewezen hebben op de
oorlogsverklaring van Montenegro als
een feit, waaraan niets meer te ver
anderen viel. Dit was beslissend voor de
houding van Servië, daar aan de solidari
teit der Balkanstaten niet getornd mag
worden. Bovendien kon de Servische re
geering niet meer tegen de volksstem
ming oproeien.
Andeizijds wordt echter beweerd, dat
de Balkan-mogendheden nog geen ant
woord hebben gegeven, doch besloten
hebben dit, na onderlinge bespreking,
binnen twee dagen aan de mogendheden
te doen toekomen. Tegen dien tijd echter
verwacht men eveneens een algemeene
oorlogsverklaring. Men vermoedt, dat
Griekenland de eerste zal zijn, daarna ge
volgd door Servië en Bulgarije.
Aan de „Frankf. Zeitung" wordt uit
Konstantinopef geseind: De Grieksche
gezant Gryparis heeft de opdracht ge
kregen, overmorgen (dat wor&t dus
heden) met zijn geheele personeel te
vertrekken.
Ook de overige Balkan-diplomalen zou
den passage besproken hebben op heden
Vertrekkende stoomschepen.
Uit Sofia wordt aan de „Berl. Zeitung
am Mittag" geseind: De Bulgaarsche
regeering heeft reeds oorlogsproclamaties
laten drukken^ die morgenavond of Vrij
dagmorgen zullen afgekondigd worden.
In deze proclamatie roept de Bulgaar
sche regeering het volk op haar te
helpen om aan de slavernij van de chris
telijke bevolking in Turkije een einde te
maken en geeft zij het leger last den
bevrijdingsoorlog te beginnen. Na den
oorlog zou een Europeesche conferentie
het voldongen feit wei erkennen.
De ,Pall Mail Gazette" weet ook reeds,
op goed gezag, te vertellen, dat Bulga
rije gisteren den oorlog zou verklaren.
Een eVen ernstig bericht is het vol
gende telegram uit Belgrado aan de
„Voss. Ztg."De adjudant van koning
Peter is met een geheime zending naar
liet hoofdkwartier van de Dwina-divisie
te Waljewo vertrokken. De voorhoede
van de Dwina-divisie staat reeds in
Iwanitsa bij de grens van het Sandzjak.
De tusschenkomst der Mogenheden
blijkt wel volkomen te laat te zijn ge
weest en trouwens ook niet aan de
Balkanstaten zelfs de minste voldoening
geschonken te hebben.
De correspondent te Sofia van de
„Adeverul" in Boekarest heeft met ver
schillende Bulgaarsche staatslieden over
de nota der mogendheden gesproken.
Allen lieten zich zeer pessimistisch uit.
De gewezen minister-president Malinof
verklaarde, dat de voorstellen van de
mogendheden te vaag waren en de oor
log onvermijdelijk was. De ministers, zoo
zegt de correspondent verder, schijnen,
toen de beraadslagingen afgeloopen wa
ren, in geen bijzonder opgewekte stem
ming te zijn. De minister van post en
telegrafie zeideEuropa wil vrede voor
zich, maar niet voor de Balkanvolkcn.
gij beoordeelt mij verkeerd. Wilt ge aan
mij de regeling van uw zaken overlaten?
De grijsaard maakte een gebaar van
onverschilligheid.
Wanneer een schip toch eenmaal
moet vergaan, dooet het er weinig toe,
wie het bestuurt.
Schenk mij eens even uw aandacht.
Spreek.
De jonge man hernam
De uitgewekenen zullen niet terug-
keeren, hun goederen zullen verkocht
worden, hadden dat reeds moeten zijn.
Gij zult ze koopen.
Ik?
En de apenbare meening
Die trotseert ge.
Waarmee zal ik ze betalen?
De natie is een toegeeflijke scliuld-
eischeros; zij staat uitstel toe aan haar
koopers. Binnen twee jaar, over een jaar
misschien zullen de assignaten alle waar
de verloren hebben. Gij zult de regee
ring met haar eigen papder betalen. Daar
is niets tegen te zeggen.
Een onwaardige speculatie.
De wet staat het toe. Heb ik' die
wet gemaakt? Ik keur haar goed en
maak er gebruik van. Welk kwaad steekt
daarin? Trouwens, zijt gij er wel zeker
van, dat zij, die gij vreest te zullen
De president van het Sobranië verklaar
de, dat het besluit van den minister
raad verdaagd was, omdat de nota van
de mogendheden in zoo vage termen
gesteld was.
De correspondent van de „Köln. Ztg."
verzekert echter, dat Bulgarije op het
laatste oogenblik nog voor de volgende
schikking te vinden zou zijnbenoeming
van christelijke gouverneurs binnen en
kele dagen, onverwijlde instelling van
een plaatselijke militie met Europeesche
officieren, sterk genoeg om de orde te
handhaven en de bevolking tegen Turk-
sche dwepers te beschermen, demobili
satie van Turkije, vertrek van deTurk-
sche troepen uit de betwiste landstreken,
regeling van de kwestie van een spoor
wegverbinding met Koemanowo, sluiting
van een handelstractaat en herziening
van de grens.
Het is echter zeer onwaarschijnlijk,
dat Turkije, waar zulk een oorlogszuch
tige stemming vooral tegen Bulgarije
heerscht, in deze eischen zal toestemmen.
Zooals altijd in tijden van groote
spanning, moet men ook nu op
Sensatieberichten
verdacht zijn, die natuurlijk te hooi en
te gras door de verschillende partijen
verspreid en zooals vanzelf spreekt, aan
stonds tegengesproken worden. Zoo laat
nu de Bulgaarsche gezant te Londen
het bericht tegenspreken, dat de Bul
garen te Toertekaja een slachting onder
de christenen zouden hebben aangericht.
Als sensatieberichten zal men ook wel
mogen opvatten de twee volgende:
Uit Sofia wordt aan de „Deutsche
Tageszeiiung" geseind: Volgens berich
ten uit Roctsjoek zijn twee Turksche
spionnen aangehouden op het oogenblik,
dat zij bezig waren helsche machines te
leggen onder de spoorwegbrug over de
Lom. Zij werden door Bulgaarsche
wachtposten ontdekt en zullen voor den
krijgsraad komen.
Üit Boekarest wordt aan de „Deutsche
Tageszeitung" geseind: De groote Roe-
meensche manoeuvres zijn dezen nacht
plotseling afgebroken en er is last ge
geven tot mobilisatie van het heele leger.
Morgen beginnen de troepentransporten
naar den Donau. In Boekarest heerscht
hevige paniek.
Dit laatste klinkt al zeer zonderling
voor eeen land, waar men eerst zoo
kalm onder de oorlogsgeruchten bleef.
Tusschen Italië en Turkije
blijft de spanning nog steeds heerschen,
hoewel zekere teekenen te Rome op een
blijkbaar optimisme wezen ten opzichte
van een aanstaande gunstige oplossing
van den oorlog. Ook te Konstantinopel
is men van gelijke meening. Het is ken
merkend voor de stemming tegenover
Italië, dat een comitéblad heden voor
de eerste maal het motto weglaat, dat
het sedert het uitbreken van den Tri-
polis-oorlog altijd aan het hoofd van het
blad had staan: Gedenk, dat de Italianen
onze vijanden pijn.
Intusschen blijft Italië in Afrika han
delend optreden, hoewel steeds zeer kalm
aan. Eergisteren zijn weder troepen in
bestelen, niet zijn omgekomen in de
bloedige geveëhten, waarin zoovelen
hunner het leven hebben gelaten? Zij
hoopten een zegevierende marsch te
maken van de grenzen naar Parijs, maar
zij zijn verslagen. De kogels en kanonnen
onzer soldaten hebben slachtingen onder
hen aangericht, zij zijn verdronken in
de Maas en in wanorde teruggejaagd
over den Rijn, waar "de Pruisen van
Brunswijk hen volgden. Kerdaniel, [Tre-
garian en Plestin waren er bij.
Hij dempte zijn stem zoozeer, dat zij
slechts als gefluister doordrong tot zijn
zuster, en ging voort:
Wat hen betreft, die bij ons zijn
gebleven, hun toekomst ziet er nog
somberder uit.
Hoe dal
Alles is bekend. Over heel Bretagne,
van het eene eind tot het andere^ waait
een oproerige wind. Het uur van "den
opstand nadert. De edelen geven hun
geld, wanneer zij oud zijn, de jonge
wagen hun bloed, maar geld en bloed
worden nutteloos verspild, de revolutie
zal hen, die haar hier willen versmoren,
overwinnen, zooals zij hen, die haar van
uit den vreemde willen aanvallen en
hoopten te vernietigen, verwonnen heeft.
Uw vrienden, die tevens uw schuld-
eischers zijn, hebben onvoorzichtigheden
Barka ontscheept. Na deze ontscheping
aan de kust van de golf van Bomba en
een vlootbetooging voor de kust ten
Westen van Derna, deden de Italiaansche
troepen een marsch naar het binnenland.
Zij berekiten het doel door zich meester
te maken van de heele belangrijke
streek Sidi Abdallah en de stellingen
ten Zuiden van Haffi Araba. De verliezen
van de Turken waren zeer aanzienlijk.
De Italianen hadden vier dooden en
59 gewonden.
Men proeft ,uit het bericht de Ita
liaansche herkomst.
In de Midden-Amerikaansche
republieken
bestaat groote kans op het uitbreken
van een lalgemeenen opstand. Volgens
de laatste berichten staat San Salvador
aan den vooravond van een revolutie; en
ook in de andere Midden-Amerikaansche
staten gist ihet niet weinig.
In Nicaragua ds naar men weet
de revolutie reeds lang aan den gang
en heeft daar .reeds geleid tot een ge
wapende interventie door Amefikaansche
marinetroepen. Het heet ,echter, dat die
interventie plaats vindt jn overleg met
en op verzoek ,van de Nicaragua'sche
regeering.
Maar moge ook' al de regeering van
Nicaragua die interventie aanvaarden, het
Nicaragua'sche volk denkt daar anders
over. Tenminste toen ,de Amerikaansche
mariniers het door hen ontzette p'laatsje
Leon binnenrukten werd .yan uit de me
nigte op hen geschoten. Daarbij werden
drie Amerikanen gedood en vier ge
kwetst Toen vuurden de Amerikanen op
het gepeupel, doodden 50 personen en
verwondden er 40. .De menigte vluchtte
buiten de stad.
"De leiders van de partij van tfen op
stand hebben toestemming gekregen het
land te verlaten.
GEMENGD.
Omtrent een buitengewone toe
passing van het vliegtuig wordt
uit Algiers het volgende aan de Gaulois
bericht
Kolonel Largeot was bij een verken
ningstocht in ihet gebied der Toearegs
doodelijk gewond. Hij verlangde den
bijstand van een geestelijke, maar er was
er geen in het kamp en de dichtsbij-
zijnde Fransche post lag op 20Ó kilo
meter afstands. De wensc-h van den ster
vende zou dan ook onvervuld geble
ven zijn, zoo niet de vlieger, luitenant
Perégard, zich bereid had verklaard den
priester met zijn vliegtuig to gaan halen.
Zoo geschiedde.
Met verlof van zijn chef steeg Brégard
op en in enkele uren had hij de 200 kilo
meter naar Laghoual afgelegd, waar hij
een geestelijke aan boord nam. Nog juist
intijds keerden de onversaagde mannen in
het kamp terug. Onmiddellijk nadat den
zwaar gekwetsten kolonel de EL Sacra
menten der stervenden waren toegediend,
blies hij den laatsten adem uit.
De „Riscossa" van Breganza pu
bliceert een schrijden door mgr. Bres
san namens den Paus aan dat blad ge
zonden, waarin gezegd wordt ten op
zichte van het „non expedit" dat
sedert 30 Juli 1886 nog absoluut niets ver
anderd is en dat dus voor de Katholie
ken het verbod om actief of passief aan.
stemmingen deel te nemen laltijld nog gel
den blijft. I
In het schrijven wordt eraan toegieki
voegd, dat de bij uitzondering verleende
opheffing van het verbod de kracht van
den regel slechts bevestigde.
Men meldt uit Aden dat, blijkens
een telegram uit Sana, in Jemen een
sterke Turksch-Arabische troepenmacht
onder bevel van den eersten officier van
Iman Jahia van Sana naar Hana naar.
Hadoer is uitgerukt om tegen Said Idris
op te treden, dien zijne aanhangers in!
den steek beginnen te laten.
Alba, die eenigen tijd geleden
een aanslag heeft gepleegd op den ken
ning van Italië, is veroordeeld tot
30 jaar opsluiting.
Het Japansche regeeringsbladl
maakt bekend dat Keizer Josjoritcü
in 1914 zal worden gekroond.
Een tunnel, die onder twee stra
ten te Buenos-Ayres aangelegd is, is in
gestort. Daarbij kwamen twee per
sonen om het leven en werden er 27,
gewond.
Te Tampico, in Mexico, is een
k r u i t m a g a z i j n in de lucht ge -
vlogen. Reeds zijn 22 lijken geborgen!
maar men vreest dat er nog meer dooden'
zijijn
begaan. Balazé, Kéroual en d'Achet zijn
bij de samenzwering betrokken.
Wie zegt u dat?
Ik weet het.
Zoudt ge hen willen verraden?
Waar denkt ge aan? Zij verraden
zichzelf, en dat in een tijd, waarin men
niet te voorzichtig zijn kan en een klei
nigheid reeds voldoende is om verdacht
te worden. Die mensclien spelen met
hun hoofd zoo lichtzinnig, alsof ze er
elk een dozijn te verliezen hadden. Al
wilde ik hen redden, ik zou het niet
kunnen. De graaf de Trémazan doet van
harte met hen mee. Evenals de anderen
zweert hij samen op zijn kasteel. De la
Guyonnière en zijn zoon Jean is al in
geen drie maanden meer gezien. Men
zegt, dat hij op reis is naar Amerika.
Dat is hij ook.
Niet waar.
Meent ge?
'Ik weet het zeker.
Waar is hij dan?
Weet ge het niet?
Neen.
Dan zal ik het u zeggen: hij is in
Londen, waar hij betrokken is bij een
complot, dat tegen de republiek is ge
richt. Hij koopt wapenen, die hij betaalt
met het geld, dat zijn vader, Balazé, Ké
roual en nog zooveel anderen hem toe-
Koninklijke besluiten.
Bij Koninkl. besluit zijn F. S. Lange-
meyer te Delft, M. B. W. des Tombe te
Delft en H. L. Swart te 's Gravenhage
benoemd tot adjunct-ingenieur van den
Rijkswaterstaat
is J. C. v. Rliijn te Diemen benoemd!
tot opzichter van den Rijkswaterstaat
4e kl.
is benoemd tot lector in de faculteit
der geneeskunde aan de rijksuniversiteit
te Utrecht, om onderwijs te geven in
de propaedeutischc en toegepaste pro-
theseleer B. R. Bakker, tandarts te Zut-
phen
is bevorderd tot luitenant ter zee le kT.
H. M. Manikus
is R. A. F. Lach de Bère, arts, be
noemd tot officier van gezondfheid 2(3
kl. bij de zeemacht.
Centrale gezondheidsraad.
Bij Kon. besl. is met ingang van 1
Januari 1913, aan J. T. T. C. van Dam
van Isselt, op zijn verzoek, eervol ont
slag verleend als voorzitter van den cen-
tralen gezondheidsraad,' met dankbetui
ging voor de in die betrekking bewezen1
diensten en is in diens plaats benoemd
dr. W. P. Ruysch, lid van dien raad met
toekenning van eervol ontslag als hoofd
inspecteur van het Staatstoezicht op do
volksgezondheid voor Zuid-Holland en
Zeeland en inet eervolle ontheffing van
de waarneming der beirekking van hoofd
inspecteur van dat Staatstoezicht voor
Noordholland en Utrecht.
zenden. Al die ci-devants, hun familie
en hun vrienden, zweren samen en staan
op het punt buiten de wet gesteld te
worden en daar hebben die ongelukkigen
zelf nog geen flauw vermoeden van. De
barotn de Guern, die familie is van de
anderen, zooals alle Bretonsche edelen
met elkaar verwant zijn, heeft zijn ge
heim niet kunnen bewaren, wat trouwens
ook al heel moeilijk zou zijn geweest,
want overal luisteren ooren en loeren
oogen. Nog voordat hij den strijd heeft
kunnen aanbinden, is hij al onschadelijk
gemaakt. Voor het oogenblik heeft hij'
nog zijn huid kunnen redden door de
vlucht, maar hij wordt nagezet als een
wild zwijn door jagers en honden, die
wel zijn spoor nog bijsier zijn, maar die
dit gemakkelijk genoeg zullen terugvin
den, en dan wee hem en allen, die hij
in zijn val zal ineesleepen. Wanneer ik!
een woord wilde spreken of een regel
schrift zenden aan mijn vrienden in de
Nationale Conventie of in de Commune,
dan zouden zij gevangen worden als
paling in een fuik, gebracht voor een
rechtbank, die zelden vrijspreekt, en alles
zou gedaan zijn. Dan hebt gij nog slechts
uw boeken en papieren te verbranden
en al uw schulden zijn voldaan.
(Wordt vervolgd.)
