Vrijdag
October
1912.
BUITENLAND.
DE TWEE VRIENDEN.
BINNENLAND.
4e Jaargang,
N*. 909.
Ste C^icbctie Sou/wmt
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
latere. Telefoon 93S. Postbus 6.
OlT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
#1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaaL
Atzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Ar
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke koVting. Groote letters naar plaatsruimte, j
Kleine Advertentiên: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiënj 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
V Typisch.
Te Zaandam nam een vrijzinnig wet
houder ontslag, waarschijnlijk1 omdat 's
Raads meerderheid z. i. te veel onder
Üe plak zit der socialisten. Zijn heen
gaan acht de corr. van 't „H b 1 d." een
groot verlies, ook omdat er zoo weinig
Joeus is voor een nieuwen function narist
Hij schrijft:
„Zondert men de 7 sociaal-demo
craten, die geen wethouderszetel wen-
schen en zich daartoe ook nog niet
verplicht gevoelen, de 5 kerkelijke le
den die reeds een vertegenwoordiger
in het dagelijksch bestuur hebben en
de beide tegenwoordige liberale wet
houders uit, dan blijven slechts 5 le
iden beschikbaar (2 vrijzinnig-democra
ten de heer Feisser en Brinkman en
3 liberalen de heeren Pelt, Francken:
en Decker)terwijl het bekend is,
[dat enkele hunner zich niet beschik
baar stellen kunnen of willen. Veel
keuze is er dus niet."
Typisch: „de 5 kerkelijke leden heb
ben reeds een vertegenwoordiger in het
jdagelijksch bestuur", zoodat zij al aan
stonds worden ter zijde geschoven. De
torr. onderzoekt niet eens, of er mis
schien ook een geschikt wethouder onder
ben te vinden ishij zondert hen dade
lijk maar uit. Zij zijn al vertegenwoor
digd in 't college van B. en W. en moe
ten nu maar tevreden zijn. De nieuwe
Wethouder moet uit de andere partijen
fcomen, al is de keuze nóg zoo geriugj.
Ja, zoo gaat het.... ook elders dan te
Zaandam.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Om het best te karakteriseer en den
(toestand op den Balkan, ter beantwoor
ding van de vraag die we ons nu reeds
(dagen lang stellen:
wordt het oorlog?
balen we het volgende aan uit de
Temps" die eenige antwoorden naast
ielkaar zet
De Berlijnsche correspondent seint:
jMen is hier van oordeel, dat de toestand;
beter is. De Weeusche seintDe oorlog
Schijnt heden onvermijdelijk. De Ro
mein sche seint: De waarschijnlijkheid
jeener vreedzame oplossing vermeerdert.
(De Petersburgsche seint: De kansen op
jeene vreedzame oplossing zijn sterk ver
minderd. Dc „Temps" zelf zegt nuch-
jter, dat de ongeduldige openbare mee-
jning heiden nog geen zekerheid zal kun-
jnen krijgen over de kwestie van oorlog
ipf vrede.
Toch mag men uit de verschillende,
hoewel elkaar steeds tegensprekende be
richten, opmaken dat er meer kans is op.
(oorlog dan niet: Vooral in Duitschlamd
<en Oostenrijk blijft men pessimistisch
gestemd. In hoogc militaire kringen in
(Berlijn gelooft men, dat het tijdstip om
(er op los te slaan, Turkije zeer gelegen
komt en dat er van die zijde nog ver
rassingen tc wachten zijn.
Duidelijk spreken de gevoelens van
postenrijk uit het volgende bericht d.d.
FEUILLETON.
6)
Met zekerheid weet ik niets, maar
tie geruchten, die omtrent hem loopen,
(zeggen niet veel goeds. Hij moet daar
ginds de Jacobijn en clubs bezoeken en
(druk met de sans-culotten omgaan, ter-
iwijl hij ook zijn vrienden heeft in de
Rationale Conventie.
Dat kan daar een middel zijn oin
jniet verdacht te worden.
De tijd zal het Ieerer,
Gouray blies alle kaarsen uit op één na,
jdie hij in een blaker stak, waarna hij zeide
Willen wij gaan?
Zij gingen zij aan zij de breede eiken-
bouten trap op, die naar de eerste ver
dieping van de herberg geleidde, en,
jop het oogenblik dat Gouray zijn vriend
Ipoitereau wilde verlaten, vroeg hij hem
Dus gij zult den strijd aanbinden?
Spoedig.
Zijt gij talrijk?
Met duizenden. Van deNeder-Maine
Hot fin het hartje van Morbihan zal er
Vgrwoed gevochten .wordenJiet bloed
gister uit Weenen: De vanochtend ge
houden audiënties wekken veel opzien.
Keizer Frans Jozef ontving den korps-
commandant en den commandeerenden'
generaal der infanterie te Hermanstadt,
den commandant van het vierde corps
commando te Boedapest en den com
mandant van de cavaleriedivisie te Ja-
roslau. De commandant van het leger
korps uit Krakau is hedennacht in Wee
nen aangekomen.
Men vraagt zich af; hoe lang het nog
zal duren, eer ook van daar mobilisatie
berichten komen.
Het ultimatum
van de Balkanstaten blijkt echter nog
niet verzonden ofschoon het „Berl. Ta-
geblatt" uit Weenen verneemt dat daar
in diplomatieke kringen bericht is ont
vangen, dat de vier Balkanstaten: Bul
garije, Servië, Montenegro en Grieken
land heden aan Turkije een ultimatum
zouden overhandigen, waarin voor Kre
ta, Oud-Servië, Albanië en Macedonië
autonomie verlangd wordt. Wordt dit
ultimatum afgewezen, dan zullen de vier
staten Turkije onmiddellijk den oorlog
verklaren.
Anderzijds komt echter het bericht dat
de nota aan de mogendheden is opge
zonden ter goedkeuring en eerst daarna
aan Turkije zal worden overhandigd.
Wat de eischen aangaat van Bulgarije
met betrekking tot Macedonië weet de
„Temps" het volgende te melden: aan
wijzing vah Belgische of Zwitsersche
gouverneurs voor verschillende gewes
ten met toestemming van de mogendhe
den, benoeming van kiesvergaderingen
in alle gewesten, organisatie van Euro-
de vertegenwoordigers der mogendhe
den te Konstantinopel en van die der
vier Balkanstaten
De vraag hoe de beste oplossing uit
de crisis kan gevonden worden, wordt
het best beantwoord door de volgende,
vrijwel officieuse Fransche meening.
Wanneer Oostenrijk-Hongarije en
Rusland, deze beide in het Oosten den
grootsten invloed uitoefenende staten,
het eens worden nopens het hervor
mingsprogramma, dat.aan de Porte zou
moeten worden voorgelegd immers
het ten uitvoer leggen der hervormingen
in Macedonië is de hoofdvoorwaarde!
voor het herstel der rust wanneer
deze beide mogendheden met volle open
hartigheid en met vertrouwen het met
elkaar eens konden worden om het Ka
binet Moektar pasja tot uitvoeren van
zijn plan van decentralisatie te brén
gen, dan zou- er nog eenige kans op
vermijding van het conflcit bestaan. Elk
uitstel moet echter worden vermeden
en voordat het nog steeds dreigende
eerste geweerschot weerklinkt, moet men
tot overeenstemming zijn gekonven.
De laatste berichten (beweren 'dat zulks
reeds geschied is.
Er zou dan nog tijd genoeg zijn om
het een en ander te regelen. Een diplo
maat toch van den Balkan heeft aan een
medewerker van de „Deutsche Tages-
zeitung" medegedeeld, dat het door de
eigenaardige toestanden op de Balkan
zal bij stroomen vloeien en de dooden
zullen overal verspreid liggen: achter de
hagen en in de rotskloven, op de bergen
en op de vlakte, in de bosschen en op
de heide. Oij hier in huis zult op utv
hoede blijven, ons waarschuwen voor
elk gevaar en ons zeggen wien wij te
vreezen hebben en wien wij treffen
moeten.
Gouray boog het hoofd.
De andere stiet hem aan, dwong hem
het hoofd weer iop te heffen en, terwijl
hij hem recht in de oogen keek, vroeg hij
Aarzelt ge?
Het ;is zoo smartelijk onder broe
ders, mompelde tde herbergier.
Broeders herhaalde Cottereau.
Broeders, die ,ons laten verhongeren of
ons naar ,'t schavot sleepen.
Zij zijn verdwaald.
Dat is ,hun schuld, niet de onze.
Wat zullen we er mee bereiken?
Daarnaar vraagt ,men niét, wanneer
men zich verzet tegen zijn verdrukkers.
Waartoe die .oorlog?
De smokkelaar legde zijn hand zwaar
op den schouder van zijn vriend.
Gij vraagt waarom die oorlog
zeade hij met klankvolle stem. Om ons
te ontslaan van ,hen, die ons tyranni-
seeren, om hen machteloos te maken, die
,ons als slaven .behandelen :en ons gen
wel 10 of 14 dagen kan duren voordat
alle troepen op de been zijn. Dien tijd
konden de mogenüfieclen gebruiken om
druk op Turkije te oefenen nopens een
uitvoering van de hervormingen in Mace
donië en wat men verder wenscht te
verkrijgen.
Het begin van de vijandelijkheden
wordt echter niet overal zoo veraf ge
dacht.
Uit Konstantinopel wordt aan het
„Berliner Tageblatt" geseind: ïn mi
litaire kringen hier ter stede verwacht
men het begin der vijandelijkheden te
gen Zondag of Maandag. Turkije zal
het initiatief aan de tegenstanders over
laten. Men gelooft, dat Bulgarije zes
divisies tot samenwerking met Servië
tegen Roemelië uit zal zenden.
In ambtelijke kringen wordt nog
steeds verzekerd, dat men nog rekening
houdt met de mogelijkheid, dat de oor
log vermeden wordt. Onder de bevol
king groeit de geestdrift voor den oor
log steeds aan. De soldaten, die uitge
rust zijn, hebben van den sultan ieder
een pak tabak medegekregen. De be
volking slaat levensmiddelen in voor
raad op. Het blad hGazette" verklaart
uit goede bron te Weten, dat de regee
ring gisterennacht tot scherpe maatre
gelen besloten heeft tegen de onderda
nen van de Balkan-starten, die in Tur
kije wonen. Gisteren zijn alle partij
twisten plotseling afgebroken en heden
is niets meer in de bladen van partij
geschil te merken. Alle bladen bevat
ten een oproeping, waarin gezegd wordt,
dat Turkije tot nu toe bewezen heeft met
alle middelen den vrede te willen.hand-
liaven Als echtfi- -fialLan-ctateri een
dregeinde houding aannemen, dan staan
alle Turken als een man tegenover den
vijand.
Een der groote kwesties is nu nog
wat de
houding'van Roemenië
zal zijn in geval van uitbreken der vijan
delijkheden
Een artikel in de Epoca, dat er uit
ziet als een officieele verklaring, trekt
de aandacht. Daarin wordt met nadruk
verklaard, dat het Roemeensche leger
op alles voorbereid, uitstekend uitgerust
en gedisciplineerd is. De regeering be
schikt over 190 millioen francs.
De chef van den Roemeenschen ge-
neralen staf verklaart dat Roemenië
voorloopig nog niet gemobiliseerd heeft,
maar dat het, als de toestand nog erger
werd, tot een gedeeltelijke mobilisatie
zou moeten overgaan. Het plan is, de
drie eerste legerkorpsen te mobiliseeren^
Meer belangstelling wekt het bericht,
dat de manoeuvres, in het bijzijn des
Konings die eenige dagen uitgesteld
waren, toch zullen plaats vinden. Zij zul
len gehouden worden tusschen Boeka
rest en Preveal. Zij gaan uit van de ver
onderstelling, dat een leger uit Zeven*
burgen binnen valt. De samentrekking
van zooveel Roemeensche troepen komt
bijna met de mobilisatie overeen.
Trouwens de laatste berichten spreken
reeds over mobilisatie.
De Correspondent van de Daily Tele-
ijzeren juk opleggen, nog zwaarder dan
dat van de aristocraten, voor God en
den koning ten .slotte, begrijpt gij?
Gouray bepaalde zich ,er toe te ant
woorden
Gij kunt geruist zijn, ik zal u helpen
met al mijn kracht, maar is God niet
machtig genoeg om Zichzelf te ver
dedigen
En met gedempte stem, als waagde
hij het ternauwernood zulk een twijfel
uit te drukken, voegde hij er bij
En wat den koning betreft, gelooft
gij werkelijk, dat hij aan ons denkt?
'Op forschen toon aptvvoordde (Cot
tereau:
Dat is zijn plicht, laten v#j den
onzen doen.
Wij zullen bet doen.
Zoo is het goed, vriend.
En Cotterëau drukte krachtig de hand
Van zijn gastheer.
Zij stonden aan het einde van een
lange gang. De herbergier wees inet den
vinger twee deuren aan, zeggende:
Hier is' uw kamer en dat is de
mijne. Goeden nacht, Jean.
Slaap yèl.
Een zWakke lichtschijn drong door 't
raampje in tie jdeur jvan bet huis aan
tie .overzijde..
graph te Konstantinopel verneemt dat
Roemenië Turkije bij overeenkomst bij
stand, in geval van oorlog, heeft toege
zegd. Deze overeenkomst was gesloten
zoodra Turkije ter oore was gekomen,
dat de Balkanstaten een militair verbond
voorbereidden.
Volgens een bericht van Reuter is uit
gelekt dat bij een onderhoud dat de Roe
meensche gezant met den Turkschen
minister van buitenlandsche zaken ge
had heeft, vele landkaarten en stukken-
uit het archief van het ministerie zijn ge
raadpleegd. Dit zou te Konstantinopel
de reeds gemelde opvatting hebben ge
vestigd dat Roemenië in geval van oor
log zich aan de zijde van Turkije zou
scharen.
De spoorwegstaking in Spanje
die ongevaarlijk heette te zijn, blijkt
lang geen malsch aanzien te krijgen.Amb-
telijk is dan ook het besluit bekend, ge
maakt waarbij zeven klassen der reserve
onder de wapenen zijn geroepen. Vol
gens Canalejas heeft men alle hoop op
een spoedige oplossing laten varen.
De minister-president heeft verder
verklaard, dat het ministerie niet wer
keloos de staking van het spoorweg
personeel kon aanzien, omdat deze net
economische leven dreigt te verlammen.
De regeering bepaalt zich ertoe om
cle wet te doen eerbiedigen en uitvoeren
terwijl zij-maatregelen ineemtom liet ver
keer te waarborgen.
De mobilisatie is goed van stapet
geloopen. Vierduizend spoorwegarbei
ders zijn onder de wapenen geroepen
De maatschappij Rio Tinto heeft der
regeering 4000 werklieden, voor lief"
iucereifcleel machinisten en stokers, aan
geboden om de stakers te vervangen. De
regeering heeft dit en een ander aan
bod van 300 automobielen met chauffeurs
voor de posterijen aangenomen.
Men hoopt hiermede nu tenminste ge
deeltelijk in den geregelden dienst te
kunnen voorzien.
GEMENGD.
Do Kölnische Zeitung" verneemt
uit Athene: Van het eiland Kreta
wordt bericht, dat volgens particuliere
inlichtingen, van de consuls de drie be
schermende mogendheden van plan zijn
op voorstel van Engeland, liet eiland op
nieuw te bezetten, uit vrees dat Grie
kenland zijn tot hu toe gevolgde politiek
tegenover Kreta thans zal wijzigen. De
consuls trachten te vernemen, of de re
geering van Kreta de militie mobiliseert
en naar Griekenland wil zenden.
öp Kreta heerscht groote opgewon
denheid over den voorgenomen stap van
da mogendheden. Van verschillende kan
ten stelt men voor, om een inmenging
van da mogendheden met gewéld te ver
hinderen.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit is da Oostindischei
ambtenaar F. Goossens, ingenieur 3e kl.
bij den waterstaat en 's lands B'. O. W.
De reiziger, die voor de deur stond,
had vijf minuten gewacht.
Schuifelende voetstappen klonken door
de gang en een bevende stem, de stem
van een grijsaard, vroeg'
Wie is daar?.
Hubert
De stem van den grijsaard drukte ont
roering uit, toen zij riep:
Mijn z(£>u!
Terstond daarop werd de zware deur
geopend.
II.
EENVISSCHER IN TROEBELIWATER.
Het huis, waar de reiziger werd bin
nengelaten, zag er uit als een deftig
heerenhuis in de provincie, zooals die,
welke de Normandische en Bretonsche
edelen des winters bewoonden, terwijl
zij den zomer op hun kasteelen door
brachten.
Zoo vindt men er heden ten dage
nog verscheidene in de Fransche pro
vinciesteden en de meeste van die huizen
hebben in een tijjdsverloop van meer dan
een eeuw uitwendig volstrekt geen ver
andering ondergaan; alleen zijn zij in
andere handen gekomen en dienen nu
tot verblijf aan rijke burgers of zijn
huurhuizen geworden, die door meerdere
gezinnen .worden bewoond.
in Ned.-Indië eervol uit 's lands dienst
ontslagen
zijn benoemd: tot burgemeester
Beesd: C, D. van Ledden Hulebosch',
secretaris dier gemeente, te Nieuw-Hel-
voet: P. Gallas; te AchtkarspelWj
Belcker, te Uithuizermeeden P. Venhui*
zen
aan D. Brouwer eervol ontslag ver*
leend als Ieeraar aan de R. H. B. S.
te Heerenveen ji
Bond van Oranje-vereenigingen. j
In een gisteren te Zeist gehouden ver
gadering is een Nationale Bond van;
Oranje-vereenigingen opgericht. Het
doel is te komen toit grootere samen
werking tusschen de aangesloten oranje-
vereenigingen o.a. wat betreft het uitlee-
nen van materiaal, het ruilen van pro
gramma's en omtrent de viering van het
onafhanleelijkheidsfeest in 1913.
Dr. Kuyper's vacature.
Dö secretaris van de districts centralei
der christelijk-historische kiesvereeniging
schrijft aan de „Ned." dat het voorstel
om met een eigen candidaat uit te komen
niet van Nijverdal kwam, maar uit den
boezem der vergadering zelf. Ook had de
C. H. Unie zich kunnen onthouden; dit
laatste stond ook aangenomen te wor
den.
Het Vredespaleis.
De werkzaamheden aan het Vredespa
leis zijn thans zoo ver gevorderd dat
verwacht wordt dat het gebouw in de
tweede helft van Juli of begin Augustus
van 1913 ter opening gereed zal zijn.
Vóór het einde v^y het jaar wordt het
lownastraat en van den ouden Scheve-
ningschen weg geamoveerd. Deze amo-
tie zal ook dienen tot verkeersverbree-
ding op dit punt. De tuin-, terras- en vij
veraanleg rondom het Vredespaleis is
zoo goed als gereed.
Samenwerking der vrijzinnigen.
Naar de „Tel." verneemt, wordt sinds
eenigen tijd tusschen de hoofdbesturen!,
van Liberale Unie, Vrijziiinig-democrati-
schen Bond en Bond van Vrije Liberalen
overleg gepleegd inzake'een eventuede
samenwerking der vrijzinnige partijen bij
de verkiezingen in 1913. Er is een com
missie gevormd, in welke vertegenwoor
digers van dc drie partijen zitting heb
ben en deze commissie voert de bespre
kingen. Onlangs zijh de beraadslagingen
eenigen tijd geschorst, om den hoofdbe
sturen gelegenheid te geven hun oor
deel uit te spreken over de aanvankelijk!
bereikte resultaten. Nadat dit geschied'
was, heeft de commissie dezer dagen
het overleg weer voortgezet.
KORTE KRONIEK.
Gistermiddag heeft H. M. de Ko
ningin-Moeder een bezoek gebracht aan
de gebouwen van de Maatschappij tot
opvoeding in het huisgezin van weezen
en andere minderjarigen Zandbergen.
De voorzitter van de Tweede Kamer
Jhr. Mr. van Nispen tot Sevenaer, zal
zich voorloopig, <L i. tot den volgenden
zomer, uit Nijmegen, zijn tegenwoordige
woonplaats, te 'sóravenhage komen
vestigen.
"Het huis te Lamballe was nu reeds
door een rijken burger bewoond, althans
de bewoner ging daarvoor door.
Aan de straatzijde had het een groote
inrijpoort en bevonden zich de dienst-
bodenkamers, de stallen en de berg
plaatsen, terwijl men de eigenlijke wo
ning van den meester eerst bereikte na'
de ruime binnenplaats te zijn overgegaan.
Daar verhief zich een huis van twee
verdiepingen, met een gevel van graniet,
waarin hooge vensters, en bekroond door
een dak met gebeeldhouwde lijst, terwijl
een toren in het midden zijn hooge spits
in de donkere lucht opstak.
Bij het leven, dat het openen en sluiten
van de straatdeur had gemaakt, was een
bediende ontwaakt, die met een lantaarn
in de hand uit de portiersloge kwam,
maar bleef staan toen hij zag, dat zijn
meester zelf reeds de deur geopend had.
Toen hij bij het licht der lantaarns den
nieuw aangekomene herkende, riep hij uit:
Gij hier, mijnheer Hubert, en dat
midden in den nacht?
Ja-
Hebt gij reisgoed bij u?
Neen.
De toon van den bediende was harte
lijk, die van den meester kort en stroef.
((Wtirdt vervolgd.}