RONA
Van Houten's
Cacao
Eind goed.ai goed.
5)
BUITENLAND.
Ingezonden Mededeelingen
BINNENLAND.
3e Jaargang:,
No. 909.
9c£ctcLeHe Souta-nt
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
Dit blad verschiint elken dag, uitgezonderd zon- en feestdagen.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per pos! 11.50 per kwartaal.
Afz mderlijke nummers 27a cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regelmeer 10 cent.
V De inzet.
Biji de bespreking der Troonrede, Zei
lde een' ,der Rechtsche bladen, dat het
j,in trouwe (boven) beseffen" ging, h'oe
fde Regeering kan verwachten, in dit
zittingsjaar ook nog de aangekbn'digr
Öe Grondwetsherziening in staat van wij
zen te brengen.
Nu, de Regeering zal zulks wel al
lerminst verwachten. Meerdere leden van
fret kabinet zijn „in trouwe" voldoen
de op de hoogte met de parlementaire
(versnellingen om te weten, dat een dus
danige gang, als waarvan bedoeld or-
Igaan „besef" toonde, met de Binnen
hof-machine niet te bereiken valt.
De Regeering zal aldus hebben gere
deneerd: in dit zittingsjaar hopen we
(onze sociale en financieele plannen te
voleinden, zoodat onze linksche vrien
den in '13 geen reden meer zullen h'eb-
jben om te sputteren tegen dwangverze
kering en tariefwet, welke dan immers
hun beslag zullen hebben gekregen. Zij
zullen iets anders noodig hebben om
tegen ons uit te spelen. Welnu, zie
hier onze Grondwetsherziening met kies
recht- en ondenvijs-artikeien.
En zoo kan dan deze Grondwetsher
ziening de weloverwogen inzet wlorden
(van den strijd, in '13. Welovejrwogen
iwant nog voor dit kalenderjaar is het
(Ontwerp toegezegd, zoodat alle t ijd ge
lgeven wordt om het te bestudeeren en...
Ier venijn uit te zuigen.
In grove trekken valt wel reeds te
ivoorzien, hoe het ontwerp geformuleerd
zal wezen, want het rapport der Grond
wetscommissie, van welk college minis
ter Heemskerk voorzitter was, zal door
de regeering als leiddraad niet zijn ver
smaad.
Ten aanzien van het kiesrecht tasten
ave echter nog in duister, wijl immers de
Commissie op dit punt niet tot overeen
stemming .kwam.
Hoe zal het kiesrechtartikel er uit
Zien
Het Centrum openbaart reeds
(genige wenschen, zeggende:
- „Zeker is, dat Links en Rechts de
ideeën zich bewegen in vooruitstre-
venden geest, dat de oude bezwaren
gaandeweg verdwijnen en dat steeds
igrooter wordt het aantal van hen die
het kiesrecht zoo ruim mogelijk wen
schen te zien uitgebreid.
Hierop zal bij het vaststellen van
een nieuw Grondwetsartikel gelet die
nen te worden.
En ook op de omstandigheid, dat
onze kiesrecht-regeling naar een be
paald systeem zich ontwikkelde.
Van ontkiezering kan en mag geeinj
sprake zijnzeker niet van een ont
kiezering op groote schaal.
Men zal dus wel dienen voort te
gaan in de tot dusver gevolgde lijn.
En dan geven wij zeer weinig olm
den naam, dien men aan het uitgebrei
de kiesrecht geven wil, mits het ons
maar een kiezerskorps verzekert, waar
van alleen diegenen worden utgeslo-
ten, aan wie om gegronde redenen
afgescheiden van stand en .geld de
stembevoegdheid behoort te worden
onthouden."
Om een naam geven we natuurlijk ook
FEUILLETON.
.Hij luisterde niet meer naar de ver
maningen \an zijn vrouw en dochter,
maar ging, nog even schuw blikkend
naar Schmidt, die aandachtig naar de
imelodieuse muziek zat te luisteren, naar
)den dienaar der wei, die aan de deur ge-
stationneerd was om de orde te hand
haven, zoo dit noodig mocht zijn.
„Lieve hemel, wat is er juffrouw? wat
mankeert u?" Mijnheer Schmidt boog
zich, toen de laatste tonen der muziek
Ihaidden geklonken tot de vrouwen. Hem
gewerd echter geen antwoord. Bevend
als een espenblad keek juffrouw Mertens
beurtelings naar den jongen man, beurte
lings naar den wegrennenden echtgenoot.
Dan sloot ze de oogen. Een onmacht was
Vabij.
J uffrouw... Lies je,riep hij zacht,
niet, terwijl we geenszins vreezen, dat
de regeering niet zal voortgaan in de
tot dusverre gevolgde lijn. De komende
regeling zal wel weer Wezen in de rich
ting der uitbreiding van het kiesrecht.
Er zijn geen teelcenen, welke op het te
gendeel wijzen, 't Is o.i. nog slechts de
vraag: hoever is de regeering voor
nemens te gaan?
Maar aan deze vraag knoopt zich on
middellijk de volgende vast: hoe zal
men rechts de plannen der regeering
ontvangen
Te dien aanzien zij het ons vergund
een wensch te uiten en wel deze: rechts
aanvaarde men die plannen der regee
ring eensgezind.
Zeer juist brengt Het Centrum
in herinnering„Zoomin ter Rechter-
als ter Linkerzijde bestaat ten aanzien
van het kiesrechtvraagstuk volkomen ho
mogeniteit". Het zal dan ook best mo
gelijk zijn, dat deze of gene onder ons, ja
dat de een of andere rechtsche fractie de
regeling eigenlijk anders zou wenschen
dan ze wellicht zal worden voorgesteld.
Men óverwege evenwel dit: de regee
ring zal, lettende op de stroomingen,
waarmede zij rekening heeft te houden,
streven naar het bereikbare. De Grond
wetsherziening gaat niet louter om het
kiesrechtvele andere aangelegenheden
komen er ook bij te pas. En voor die al
le gezamenlijk moet de regeering een
meerderheid vinden, wat natuurlijk noopt
tot nauwgezet wikken en Wegen, waar
van het resultaat door ons met vertrou
wen dient te worden ontvangeh en ge
steund.
Handelen we aldus ten aanzien der
komende Grondwetsherziening, dan zal
ze een gelukkige inzet Zijn voor den
strijd van '13. Ons de eensgezindheid,
links de verdeeldheid en dan kunnen! we
rustig het resultaat van den feilen kamp
afwachten.
ALGEMEEN OVERZICHT.
De Correspondent van de „Times"
te Saloniki meldt, dat de toestand op
den Balkan met den dag verergert en
dat de betrekkingen tusschen
Bulgarije en Turkije
meer gespannen zijn dan ooit. De Bul-
gaarsche legeroefeningeii zijn plotseling
gestaakt. Twee batterijen zware artille
rie zijn op het fort Karaboem aangeko
men en in allerijl naar Adrianopel igezoftl-
den. De Grieksche troepen aan de gren
zen zijn met vier bataljons versterkt.
Daar de Turksche minister van oorlog
het aantal reservisten in Macedonië on
voldoende vindt, heeft hij een onmiddel
lijke versterking ervan gelast. Deze be
velen zijn gegeven met het oog 'op den
veranderden toestand op den Balkan.
,Ook de correspondent van de „Daily
Telegraph" seint onheilspellende berich
ten. In de kringen der vreemdelinge|n|
meent men, zegt hij dat alleen een won
der een losbarsting zal kunnen verhoe
den. Een gezant verzekerde den corres
pondent, dat ,de toestanu overal op den
Balkan zelden .onrustbarender geweest
„wat is er? Om 's hemelswil, zeg het.
Je maakt me bang."
Het scheen alsof deze woorden weer
nieuw leven schonken a)an het jonge
meisje, dat zoo bleek zag als een gestre
ken servet. „Om Gods wil, weg, weg,
Ernest!" hijgde zij.
„Maar waarom?"... kwam het twij
felend over zijn lippen.
„Wegi Vlucht!" viel Lise hem in de
rede en richtte smeekend de oogen op
den pseudo-inbreker. .Vlucht, Ernest, 't
is nog niet te Iaat... vader..." Zij vol
eindigde niet, maar leunde in haar stoel
terug en beefde alsof typhuskoortsen van
plan waren haar te gaan kwellen.
„Wat is er toch?" jammerde de jon
geling. „Beste juffrouw, wilt u mij zeg
gen, wat dat alles beduidt?"
„Is u het?" vroeg juffrouw 'Mertens,
bij deze vraag de oogen sluitend. „Is u
er nog? Och, gaat, gaat heen!"
„Ook u wilt hebben, dat ik vlucht?"
sprak de jonge man. „Maar waarom
moet ik gaan? Zeg h|et me toch, als
je blieft."
Waarom?" riep moedier Mertens uit.
„Merkt u dan niet, dat u ziek is? Ga
naar bed, mijnheer!"
„Ja, ga naar hi^is, mijnheer.", viel Lise
Naar men uit Konstantinopel meldt,,
zal Jurkije de
vredesonderhandelingen
voortzetten, in de hoop van Engeland
een zoodanige wijziging in de positie
van Egypte te verkrijgen, dat Egypte
in geval van oorlog 20.000 man ter be
schikking van Turkije stelt, in ruil waar
voor Turkije een grensbepaling van
Egypte (in het westen?) zal aanvaarden
naar Engelands wensch.
De Apostolische Vicaris van Oost-
Tsje-Kiang (China), Reynaud, heeft da
to 16 dezer het volgende bericht gezon
den uit Ningpo:
In het Zuiden van mijn vicariaat is
een
ongehoorde ramp
voorgevallen. Een wervelstorm heeft er
heele steden en een groot aantal dor
pen vernield. Honderdduizend gezinnen
zijn tot den bedelstaf gebracht, 50000
menschen zijn verdronken
Men weet dat deze ramp reeds een
dag of wat geleden was gemeld, het be
richt van ,den Vicaris Apostolicus is te
beschouwen als ,een bevestiging van de
eerste tijdingen.
Hoe ook de
Belgische godsdiensthaters
alles in 'twerk stellen om van de openba
re school ,'n school zonder God te makelij
moge uit het volgende bericht blijken.
Verleden Donderdag zoo meldt de „O.
v. A." heeft .de politie van Herstal bij 't
uitgaan der scholen een schrijven van
burgemeester cn wethouders overhandigd
In dit schrijven worden de ouders er
aan herinnerd dat het hun vrijstaat hun
ne kinderen van het godsdienstonder
wijs te onttrekken. Bij het rondschrijven
is alvast een formulier gevoegd, dat de
ouders maar hebben in te vullen om de
kinderen van het gods diens ton denvijs te
ontslaan.
Dit is zoo merkt het blad terecht op,
de ouders op een indirecte wijlze uit-
noodigen, hun kroost de catechismusles-
sen, welke in de school gegeven wor
den, niet meer te laten volgen. Voor
sommigen zal dit een raad zijn, voor an
deren daarentegen §en "bevel.
GEMENGD.
Dit jaar zijn reeds 80.000 men
schen uit Portugal verhuisd tegen
59000 in hetgeheele jaar 1911. De meeste
emigranten gingen naar Brazilië.
Op een brug tusschen Kilinder en
Dörran vond 'n soldaat van de bewakings
troepen kort voor de aankomst van een
posttrein» die naar Konstantinopel
ging, 'n b o m, die aan de spoorstaven be
vestigd was. De trein werd tijddgtotstaan
gebracht. De vroegere mutessarif van
Ipek, die in den trein zat, verwijderde
de bom zelf, waarna de trein zijn reis
vervolgde.
Naar men uit Nancy meldt, hebben
in het naburige Champigneulles vier zi
geunerbenden leen bloedige k 1 o p-
p a rt ij gehouden, waarbij zij van mes
sen en schietwapenen gebruik maakten.
Twee Zigeuners, een echtpaar, zijn ge
dood en twee doodelijk gewond. Het ge
vecht duurde meer dan een uur. Eerst
nadat de gendarmerie uit Nancy en uit
Frouard ter hulp waren gekomen, geluk
haar in de rede, die bij den genialen
inval harer moeder de oogen weder ge
opend had. „U ziet zoo bleek. U is
bepaald ongesteld!"
„U moet wat innemen om te transpi-
reeren", raadde juffrouw Mertens aan.
„Of een voetbad, of- mosterdpleisters."
s,'k Snap er geen jota van", zei Schmidt
terwijl hij de vrouwen besluiteloos en niet
groote oogen aanzag.
„Ga naar bed, mijnheer", vleide vrouw
„Ga naar bed, mijnheer", herhaalde
Lise, „ga toch!"
„Ik begrijp heusch niet, wat u man
keert", stiet de gefolterde* uit. „Ik ben
zoo gezond als een visch in het water!"
„Het helpt niets; we moeten hem de
waarheid zeggen", fluisterde juffrouw
Mertens haar dochter in het oor. „Wieet
u, waar mijn man heen is, mijnheer
Schmidt?"
„Misschien wel naar den dokter, juf
frouw", spotte Schmidt
„Neen, hij is niet naar... hemel! daar
is hij al", schreeuwde ze en keek angstig
naar de deur. Ook Lise werd bleeker
dan ooit te voren.
In den deurpost verscheen krijgshaftig
qad-#SSmi,a,kgr. Arfita hem g.qhitt,erde
Van deze krachtige cacao is zoo
weinig noodig voor een beerlijken
kop Chocolade.
Daarom zoo voordeel ig.
te het een eind aan de vechtpartij te
maken. Verscheidene zigeuners zijn op
gebracht.
Prins Louis, Napoleon Murat,
kleinzoon van kbning Murat, is overle
den'.
Ook in Zweden wordt het
v 1 e e s c h schaarsch en duur. Er is nu
plan om licht gezout en bevroren
vleesch uit Zuid-Amerika aan te voeren.
Het Deense he rundvleesch
dat te Dresden veel verkocht wordt,,
drukt reeds den prijs van het Duitsche
vee. Ongeveer 160 slagers zijn bereid,
om Deensch vleesch te verkoopen en
er worden nu eerstdaags groote bezen-
dingen verwacht
Koninklijke besluiten.
jBij Kon. besluit zijn benoemdbij den
generalen staf tot luit.-kolonel de majoor
jhr. G. A. A. Alting von Geusau, van
dien staf, hoofd der IIe afdeeling vna het
Departement van Oorlog; bij den prov.
staf tot luit.-kolonel de majoors J. Krui-
singa en E. A. Umland, beiden van dien
staf, prov. adjudanten onderscheidenlijk
in Zuid-Holland en Zeeland; bij het wa
pen der infanterie bij het 3e reg. tot luit.-
kolonel de majoor W. F. Hartman, van
het korps;
is benoemd tot notaris te Valkenburg
P. A. F. Roebroeck, candidaat-notaris
te Oud-Valkenburg.
Algemeene armencommissie.
De Minister van Biunenlandsche Zaken
heeft gisternamiddag in de ministerszaal
in het gebouw van de Tweede Kamer de
Algemeene Armencommissie geïnstalleerd.
in het licht der zaal een politiehelm. De
harten der beide vrouwen klopten hoor
baar. Zoo'n avond zou nimmer uit hun
geheugen gaan. En daar hadden, nota
bene, beide dames zich zoo veel van
voorgesteld'! 1
Do jonge man was opgesprongen en
ging de komenden tegemoet. „Wat be-
teekent dat alles", vroeg hij verbaasd,
„zou
,Hij kon zijn zin niet voleindigen. Al
de aanwezigen benutten de groote pauze,
welke juist was begonnen, om zich om
den onge'ukkigen jongeling te scharen.
Hij was zoodanig omringd, dat hij nau
welijks zich kon bewegen. Gemompel,
stoelengeschuif, gelach, enkele angstige
damesgezichtjes was alles wat men hoor
de en zag. De muzikanten vergaten, dat
ze dorst hadden. Allcngskens groeide de
mensdhenhoop aan. Eensklaps schreeuwt
de stem van den ouden kleermaker door
de zaal: „Houdt den dief, den inbreker!"
Zijn bloed werd ijs; op 'tzelfde oogen-
blik werd hem alles duidelijk. Het kon
niet anders zijn. Hij we.rd aangezien voor
den inbreker in de „Drie Linden". Voort
durend klonk de stem van M ertens
„Houdt den dief! Hij is 'tl"
,Met schier bovenmenschelijke kracht
Bezuinigingscommissie.
Een der sub-commissiën van de Be-!
zuinigingsccmniissie op de Oorlogsuit-
gaven bracht in de afgeloopen week eefl
bezoek aan de forten in de s.telling;
Amsterdam. De sub-commissie bestond
uit de leden der Tweede Kamer Ter Laan
en Duymaer van Twist en het lid deij
Eerste Kamer Dr. Vermeulen en verder,
uit haar secretaris, den kapitein-kwar-i
tiermeester Loeff. In het bijzonder werd!
de aandacht gevestigd op de oefeningen!
in de Ha arlemmermeer die dit jaar
met buitengewone zorg voorbereid wor
den en van zeer groot belang worden gei-
acht. Bezichtigd werden tal van verple-
gingsinrichiingen in en buiten de forten.
Met het oog op de slechte weersge
steldheid der laatste weken is afgezien!
van het plan, om de soldaten in tenten
te legeren op den al te nat geworden!
grond. Zij worden nu elders onder dal^
gebracht en er wordt naar gestreefd!
dat niemand schade ondervindt van del
oefeningen, die deze week met de Land
weer worden voortgezet. Oefeningen in'
het laaggelegen terrein met slaapplaats
in de tenten waren ipderdaad veel te
gevaarlijk en van d^ar dat dit plan op!
het rechte oogenblik is opgegeven. j
Katholiekendag in het bisdom
's-Bosch.
Zondag .is te Tilburg de achtste dioce
sane Katholiekendag gehouden voor het
(Bisdom 's Bosch.
Ongeveer 5000 menschen trokken me
lde op, naar de parochiekerk van 'tGoirke
waar Mgr. J. Pompen, vicaris-generaal
van het Bisdom eene H. Mis zou opdra
gen. Acht harmonieën hadden zich be
schikbaar gesteld om den stoet van 108
afdeelingen op zijn tocht door de stad te
vergezellen. De ruime kerk bood geen
gelukte het den jongen man zich door
de massa heen te boren. Goddank! hij
was vrij. Schijnbaar was de oude snijder
door het schreeuwen afgemat. 't Was stil
in de zaal. Toen klonken stemmen: „De
vent is gek. Er uit moet-ie! Er uSt!"
Maar de kleermaker wist raad. Hij had
zijn slachtoffer in de gaten gehouden. Hij
wierp zich op hem, maar Schmidt was
niet voor de poes. Hij nam den oude
bij de lenden en verplaatste hem met
een krachligen zwaai op den drempel de*
deur. Nu was Schmidt's werk volbracht.
De omstanders, niet anders denkende
of het was in Mertens' bol niet pluis,
pakten den detective bij zijn schou
ders. Daar vloog het slachtoffer van zijn
plicht de straat op. Als een gummibal
rolde hij van de stoepjes.
Dit alles was zoo snel geschied, dat
de dienaar van Hermandad het onmoge
lijk had kunnen tegengaan. Ernest stond
op de stoep en keek medelijdend naai;
den armen man. Dan vloog hij de trappen
af, zijn voorhoofd afvegend en den ouden
kleermaker alleen latend met zijn pijnen.
(Wordt vervolgd.)