3e Jaargang,
No. 859.
Bureau OUDE SINGEL 34, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 27, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Dinsdag
Augustus
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratij
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
V Onlogisch en onverdedigbaar.
Op de vergadering van de Alg. Ne-
derl. Bond van Schoenfabrikanten Zon-
jdag 1.1. te Oisterwijk gehouden werd
besloten aan het anti-tariefwet-comité
een bijdrage van 100 gulden te schen
ken. Het besluit werd genomen met 24
tegen 14 stemmen, en nadat de tegen.-
standers hun stem klaar en duidelijk
gemotiveerd hadden. Zoo b.v. was er een
schrijven ingekomen van een der leden,
waarin deze zijn protest deed hooren
tegen het voorstel van het hoofdbestuur
[en wel om de volgende redenen:
le. Daar er in den bond eene groote
minderheid wel voor het tarief is, zoo
dat er over deze kwestie verdeeldheid
•Jieerscht.
2e. Daar er politiek schuilt achter het
anti-tarief w et-comité.
3e. Daar met de verkregen wijzigin
gen het tarief in 't voordeel is der
Schoenindustrie.
Hoe wij de stemming ook beschouwen,
in elk geval lijkt ons de houding van
bet hoofdbestuur en der voorstemmers
SMilogisch en onverdedigbaar.
S Want: hoe kan de bond van schoenfa
brikanten ook al zou vaststaan, dat de
jteriefwet de schoenfabrikatie benadeel-
|d<: wat volgens verschillende leden
giet vaststaat er toe komen het anti-
jteriefwet comité te steunen, dat de get
ij e e 1 e wet bestrijdt.
Als de tegenstemmers ook werkelijk
bedoeling hadden om mede te helpen
jtei den strijd van het anti-tariefwet-comité
jfegen de geheele tarief wet, dan komt
Sim houding nog in een minder gunstig
icht te staan. Want: uit practische erva.-
[ringeh kunnen zij toch niet tenzij
in een niet te verontschuldigen opper
vlakkigheid besluiten, dat de geheele
lariefwet van nadeelige invloed zal zijn.
pan schiet er niets over, dan dat zij uit
jtheoretische overwegingen tot die con-
jclusie komen. En dan zijn zij verzeild in
[hetzelfde „politieke" vaarwater, als het
janti-tariefwet comité, in de liberale,
(zuiver-liberale oeconomie
Daarom kunnen wij zeggen, dat, hoe
jde motiveering van het hoofdbestuur en
Sder voorstemmers ook zij, hun handel
wijze onlogisch en onverdedigbaar is.
Stelselmatige steun,
Het Gentrum, de aandacht vesti
gend op het feit, dat van de vergaderin
gen der Commissie van voorbereiding in
zake de Invaliditeitsverzekering regelma
tig vrij uitvoerige verslagen verschenen
In Het Volk, betreurt deze eenzijdige
publicatie en zegt o. m.
„Het best ware, dat, nu hetgeeii in
een Commissie als deze besproken
wordt, toch terstond aan de groote
klok der publiciteit komt te hangen,
men óf de Pers toeliet, óf aan de Pers
communiqué's verschafte, waardoor
voldoende zekerheid wordt verkreF
igen, dat de objectiviteit tot haar recht
komt.
„Dat het publiek thans in hoofdzaak
op één enkel orgaan is aangewezen
als bron van inlichting omtrent de
FEUILLETON.
De Erfgenaam van hertog Jean.
NAAR HET FRANSCH.
11)
Mijn vader zette desniettemin bedaard
Zijn tocht voort, zonder ons in iets te
|ontzien.
Nadat we de pastorie en de kerk be
zocht hadden, moesten we nog, in weer-
iiwil van een protesteerend gezicht, het
'iheele dorp doorloopen om de Broeder
school te bezoeken. -
De schoolwas wellicht het eenige
jhuis, waar we nog niet waren geweest
jzoo weinig aantrekkelijk was de uiter
lijke aanblik ervan ons voorgekomen. Of-
ischoón sinds lang vervangen door een
inieuw gebouw, is ze in mijn herinne-
iring blijven voortleven zooals ze me.des
tijds verscheen, met haar vochtige en
zwarte muren, haar half uit de schar
bieren hangende blinden en haar schier
jeven beschadigd dak als dat van het var
kenshok van moeder.' Gauchenet.
Het was een oude boerenwoning, zoo
goed en zoo kwaad als het ging inge
licht voor het tegenwoordige doel. Al
lengs, overeenkomstig de achtereenvol
gende behoeften, waren kleinere blok-
voorbereiding eener zoo belangwek
kende zaak, lijkt minder gewenscht.
„Er staat hier meer op het spel dan
een journalistiek belang."
Zeer juist, want 't is toch een feit,
dat Het Volk eenmaal als hoofdje
boven hare meedeelingen de zeker niet
van onpartijdigheid getuigende woor
den „voorbereiding der arbeiders bena
deeling" koos en dat de bewoordingen
der verslagen niet altijd van objectivi
teit blijk gaven. Een enkele maal ver
scheen dan ook in een ander blad wel
eens een rectificeerend verslagje zeker
als Het Volk het al te bont maakte.
Deze wijze van voorlichting van het
publiek is zeker een zeer ongewenschte
en daarom steunen wij gaarne het denk
beeld van Het Centrum, onzen voor
keur uitsprekend voor communiqué's,
want het toelaten der pers tot Commis
siebijeenkomsten zal wel op allerlei
rechtmatige bezwaren stuiten.
We wenschten intusschen op nog een
andere zijde dezer zaak eenig licht te
doen vallen. Men moge over de publi
caties in H e t V o l k denken zooals men
wil, in ieder geval bewijzen zij, dat dit
blad door zijn partijgenooten stelselmar-
tig op de hoogte wordt gehouden een
goede gewoonte, welke ten aanzien on
zer pers in parlementaire en an
dere kringen niet bestaat. Ook om
deze reden juichen wij het verstrekken
van communiqué's toe, want van Ka
merleden valt niet te vragen, dat zij in
commissievergaderingen als journalisten
zullen gaan zitten werken.
Hoogst aangenaam zoude het intus
schen zijn, indien onze pers -niet ons
blad speciaal, maar onze pers in 't
gemeen ook op 't gebied van berich
ten wat meer stelselmatige steun mocht
genieten.
Zou dit niet een goed agenda-punt
zijn voor* de R. K. Journalistenvereeni-
'ging.
BUITENLAND.
ALGEMEEN OVERZICHT.
In alle stilte was tegen j.l. Zondag
de Turksche Senaat bijeengeroepen in
buitengewone zitting om te beraadsla
gen over een
ontbinding van de Kamer
De regeering stelde den senaat voor
om een interpellatie van verschillende
artikelen der grondwet te doen aanne
men in dier voege, dat de wetgevende
periode der Kamer als gesloten wordt
beschouwd. De zitting duurde 10 uren.
Het voorstel der regeering, werd aan
genomen met 27 tegen 5 stemmen en
één onthouding, n.l. van Sjefket pasja.
Gister nu vergaderde de Kamer, die
een motie van wantrouwen tegen de re
geering aannam en een voorstel van den
president om tot nadere bijeen roeping
uiteen te gaan. Het gerucht loopt, dat de
Jong-Turken voornemens zijn de Kamer
weer bijeen te doen komen te Adria-
nopel of Salonika.
Te twee uur in den middag werd in
tegenwoordigheid van alle ministers en
ken aan het hoofdgebouw aangebouwd,
en het geheel vormde een zonderling ge
heel, even onaangenaam voor het ge
zicht ais ongeriefelijk. Nooit heb ik iets
triesters en armzaligers gezien dan de
kale spreekkamer, de afschuwelijke klei
ne keuken, en de donkere slaapzaal, wel
ke tot de woning der Broeders behoor
den. Er hing een vunzige lucht van voch
tige, lang gesloten gebleven vertrekken,
van armoede en gebrek, en daarmede,
vermengden zich de kwalijk riekende keu-
kengeuren van ransige boter, de rook van
een klein fornuis, dat niet trekken wil
de, en de vieze uitdampingen van een
slecht doorloopende gootsteen. Daaren
tegen was de nieuwe zaal, die voor klas
diende ,vrij groot en goed geventileerd,
zindelijk in haar schamelheid, en de Broe
der-overste, die ons ipndgeleidde, bleef
er niet zonder zelfvoldaanheid eenige
oogenblikken stilstaan.
Broeder Regimberius, van gemiddelden
leeftijd, gezet van postuur, erg bruin van
tint, en met vriendelijk gelaat, was een
dier eenvoudige lieden, welke steeds de
zaken nemen van den goeden kant en
geen vijf pooten aan een schaap zoeken.
Evenals de meesten van zijn medebroe
ders, was hij uit de volksklasse voort
gekomen, waarvan hij het forsche uiter
lijk, de taaie volharding, de moedige zelf
verloochening bezat; en zander zich odi
vijf afgevaardigden het besluit voorge
lezen, bepalende dat overeenkomstig de
uitlegging van de grondwet, den vorigen
dag in den Senaat gegeven, de huidige
Kamer zal worden beschouwd als de
voortzetting van de vorige, zoodat haar
mandaat thans afgeloopen is.
Het besluit draagt tevens aan de re
geering op nieuwe verkiezingen uit te
schrijven.
De tekst van het besluit tot sluiting
luidt als volgt:
„Naar aanleiding van een geschil tus-
schen het kabinet Said pasja en de Ka
mer over wijziging van de grondwet,
werd de Kamer ontbonden en kwam op
18 April een nieuwe Kamer bijeen.
Volgens een motie, aangenomen door
den Senaat, had de nieuwe Kamer uit
sluitend ten taak uitspraak te doen over
het geschil omtrent art. 35 van de grond
wet. Nu zij dit mandaat heeft vervuld,
bestaat er aanleiding om de Kamer te
sluiten en over te gaan tot een nieuwe
verkiezing.
Wij gelasten derhalve sluiting van het
parlement en de uitschrijving, van nieuwe
verkiezingen, overeenkomstig de bepalin
gen van de grondwet (get. Mehmed Ra-
chad)."
Het besluit is gedateerd van Zondag.
Volgens de „Tatin" hebben een groot
aantal bewoners van Ochrida op het ver
nemen van de tijding, dat de Kamer ont
bonden was, de bergen weder verlaten.
Naar gemeld wordt, heeft de groot
vizier geen kennis willen nemen van het
telegram, waarin de president van de
Kamer mededeeling deed van de moties,
aangenomen in de zitting van gister
ochtend en heeft hij het telegram te
ruggezonden naar het telegraafkantoor.
De Sultan lreeft geweigerd den pre
sident van de Kamer te ontvangen. Toen
de afgevaardigden daarop aan den Sul
tan telegrafisch de door de Kamer aan
genomen moties mededeelden, weigerde
de Sultan eveneens het telegram in ont
vangst te nemen.
t>e regeering beschouwt de moties van
de Kamer als van nul en geener waarde,
daar de .grootvizier den president der
Kamer gisteravond reeds kennis had ge
geven van de resolutie van den Senaat.
In Konstantinopel blijft het rustig.
De centrale club van het Comité voor
Eenheid en Vooruitgang wordt bewaakt.
Er zijn krachtige militaire maatregelen
genomen ter voorkoming van ongere
geldheden. Patrouilles doorkruisen de
straten en op verschillende punten staan
militairen gereed om, zoo noodig, op
te treden. Een hedenochtend aangeko
men torpedoboot heeft voor het gebouw
van de Kamer het anker uitgeworpen.
Naar het heet, zijn de marine-officieren
gunstig gestemd jegens den officiers-
bond. I
Er wordt bericht, dat het kabinet be
sloten heeft eenigie der voornaamste le
den van het Comité voor Eenheid en
Vooruitgang, o.a. Djavid bey in hechte
nis te doen nemen.
Te Konstantinopel is de staat van be
leg voor 40 dagen afgekondigd.
Over den toestand
persoonlijke afkeerigheden te bekomme
ren, gaf hij zich met hart en ziel aan de
onderneming, niets daarbuiten ziende, en
erin vindend naïeve en treffende voldoe
ningen.
Hij kwam uit Jiet Ruiden en sprak
snel, heel luid, met groote gebaren en
niet herhaaldelijk schaterlachen tussen en
de volzinnen door.
„Wie had, toen wij begonnen, gedacht,
dat wij dergelijk resultaat zouden berei
ken," zei hij, mijn vader de dicht aan el
kaar geschoven banken en lessenaars
toonen. „De leerlingen hebben vacantie,
mijnheer; maar als u de volgende maand
komt, dan zult u alle plaatsen bezet vin
den. Men stuurt ons zelfs kinderen uit de
naburige dorpen. Er zijn kinderen, die
dagelijks zes kilometer afleggen, om hier
te komen, en nog eens zes kilometer naar
huis, 'liever dan dat ze de openbare
school bezoeken .En we zouden er nog
meer hebben, zoo wij ze konden bergen".
„Dat is inderdaad een mooi resultaat",
zei mijn vader, die, met de handen in
den zak, aandachtig toeluisterde en goed
keurend' knikte.
„Het volgend jaar zullen wij er wel
licht een nieuwe zaal bijbouwen", her
nam Broeder Regimbertus met schitte
rende oogen. „Dat alles baart ons geen
zorgen de goede God zal er in voorzien,
maar a.U M een andere zaal za! ziin. dan
in Albanië
wordt nog aan de „Vossw Z.eitg." ge
meld Uskub en Skoetari zijn de eenige
steden in Noord-Albanië, die nog niet
in handen van de opstandelingen zijn,.
Isa Bolatinat, die klaar staat om tegen
Uskub op te rukken, heeft in Mitrowitsa
een dagorder uitgevaardigd, die voor de
heele bevolking ten Noorden van Mitro
witsa tot aan de Bosnische grens geldt.
Daarin heet het o.m.„Alle weerbare!
mannen, die zich niet bij den nationalen[
opmarsch aansluiten, zullen door de na
tie als verraders beschouwd worden;.
Hun bezittingen zullen vernietigd en hun
grondbezit door de nationale overheid
verbeurd verklaard worden. Zij zelven
zullen uit de gemeente verbannen wor
den". Drie duizend Loemesen hebben
zich met twee duizend Hassioten en vijf
en twintig duizend Podrimesen ver-
eenigd en staan thans eveneens gereed
voor een opmarsch tegen Uskub. Zij zijn
in het bezit van al de artillerie en den
schietvoorraad van het garnizoen van
Prizrend. De soldaten hebben zich bjj
hen aangesloten. Hun taak is Uskub van
het Noordwesten uit aan te vallen.
Verder wordt uit Uskub geseind: Al
hier heeft een groote menigte reservisten
het telegraafkantoor bezet en van de
regeering te Konstantinopel geeischt, dat
zij onmiddellijk ontslag*en zouden wor
den. Aan dezen eisch is direct voldaan.
Velen der lezers herinneren zich waar
schijnlijk nog wel den
moord op den pastoor
van het Belgische dorp Dampremy in
den nacht van 27 op 28 Februari ge
pleegd.
Eenige schurken waren in de pastorie
binnengedrongen en hadden daar den
Zeereerw. heer Pastoor De Jonghe, van
Hollandsche afkomst, en zijn dienst
bode vermoord, en alles, wat eenige
waarde had, gestolen.
Thans is het eerst uitgekomen, dat
de autobandieten-bende daarin de hand
heeft gehad, dat althans Garnier, een
der beruchtste auto-schurken ook hier
de leiding had.
Een der automobiel-bandieten, Fé-
geard, een vriend van Garnier, heeft nl.
de volgende verklaringen afgelegd: Hij,
Garnier en 4 andere schurken waren te
Charleroi bijeengekomen om den diefstal
te Dampremy te beramen. Op den avond
voor den diefstal vastgesteld, was Fé-
geard ziek, zoodat hij niet meeging naar
Dampremy. Met zijn vieren trokken de
moordenaars naar het dorpje: nl. Garnier
Britannicus, die te Etampes zelfmoord
pleegde, Porithas, die bij een gevecht te
Chars gedood werd en een vierde, wiens
naam Fégeard niet wilde noemen, wijl
hij nog in leven is.
Toen de vier schurken de misdaad be
gaan hadden, kwamen zij Fégeard te
Charleroi opzoeken en vertelden hem hoe
alles was toegegaan. Door middel van
een ladder waren zij langs een venster in
de slaapkamer van den pastoor gekomen
hadden den priester gewekt, hem ge
vraagd, waar het geld verborgen was, en
daarna hadden de onmenschen den Zeer-
zullen de leerlingen in twee klassen moe
ten worden verdeeld. Voor twee klassen
zijn twee onderwijzers noodig, en ik
ben alleen, of tenminste nagenoeg alleen.
Hij dempte zijn stem, en voegde aan
het gesprokene vertrouwelijk toe:
„Broeder Cïsturnus heeft een zwakke
gezondheid!"
Binnentredend hadden wij hem opge
merkt, Broeder Cisturnus, een nog heel
jong man, lang, zwak, met het uiterlijk
van een teringlijder, ternauwernood in
staat, op zijn beenen te blijven staan,
zoodat die mededeeling ons allerminst
verraste.
„Het ontbreekt hem allerminst aan
goeden wil, het arme kind", ging de
Broeder voort. „Hij doet wat hjj kan, en
zelfs reeds méér dan hij kan. Wat zou het
dus wel wezen, zoo hij den heelen dag
de kinderen moest leeren, en moest pra
ten en schreeuwen! Hij hield het geen
week vol."
De Broeder zuchtte en hernam:
„Wij hebben een assistent hard noo
dig;maar met onze hulpmiddelen
valt er niet aan te denkenDat is
de moeielijkheid, mijnheer, zeg ik u."
„Ook daarin zal de goede God voor
zien", zei mijn vader.
De Broeder wilde aan de gezondheid
van een zoo christelijke bewering niet
twiifelen. en het hoofd schuddend, als
Eerw. heer De Jonghe met hamerslagen
gedood. De oude dienstmeid, die kwam
toegesneld, onderging hetzelfde lot.
Te Charleroi deelden de bandieten
5000 frs. in goud en geld en verbrandden
de effecten, welke hen zouden kunnen
verraden. Daarna trokken de misdadigers
naar Brussel, waar zij het gestolen geld
verbrasten. Dan gingen zij, door Garnieil
aangevoerd, naar Antwerpen en pleegden'
daar verschillende diefstallen.
GEMENGD.
Uit Lissabon wordt gemeld, dat del
j u w e e 1 e n van wijlen ,k o n i n gi n Ma
ria P i a, die verleden week voor circa!
850.000 gulden waren verkocht en mee-
rendeels door een rijken Spanjaard wa
ren opgekocht, zijn gestolen uit het hoteL
waar hij logeerde.
Een elegante vrouw, die in hetzelfde
hotel verbleef als hij, wordt van den dief
stal verdacht. Zij heeft de wijk genomen
naar Zuid-Amerika, maar door middel
van draadlooze telegrafie is haar arresta
tie gelast.
De bekende Chine esc he pa
gode met Chineesch restaurant door.
koning Leopold in het paleispark van
La eken opgericht, is door de admini
stratie van de koninklijïke schenkingen
aan de regeering afgestaan; de minister
van buitenlandsche zaken zal het monit-
ment in bezit nemen. Evenals de Japan-
sche toren zal de pagode als museum
worden ingericht voor producten uit Chi
na.
Gistermiddag is een brand uitge
broken in een opslagplaats van hout
op het Petrowski-eiland bij Peters
burg. De brand, die snel op andere ge
bouwen oversloeg, legde het Paleis van
Peter den Groote in de asch. De schade
bedraagt twee millioen.
Om elf uur des avonds ontstond brand
in het paleis van grootvorstin Maria Pau-
lowna in de Millionnastraat.
Uit Petersburg wordt aan de .Temps
gemeld dat op een gevangenis
schip te Sebastopol een oproer is
uitgebroken. Zes der gevangenen
wierpen een bewaarder in zee en namen
de vlucht. Vier van hen zijn weer gevat
Boven de Etna vertoonde zich gis
termiddag een zware rookpluim, hetgeen
beschouwd wordt als een teeken van uit
barsting.
Nader wordt bericht: De aschregen is
opgehouden, de rookpluim is verdwenen.
Men verzekert dat ten Noordoosten van
den centralen krater over een lengte van
wel 100 meters een verzakking heeft
plaats gehad.
BINNENLAND.
Koninklijke besluiten.
Bij kon. besluit is toegekend de aan de
orde van Oranje-Nassau verbonden eere>-
medaille in zilver aan C. L. Th. Rooij-
mans, meesterknecht bij de firma E. M.
S. van Santen, spekslager te 's Graven-
li age.
is aan E. F. van der Lugt eervol ont
slag verleend uit zijn betrekking van
commissaris van politie te Hoorn;
om de zorgen daaruit te verwijderen,
sprak hij ons van andere zaken, verhaalde
ons van zijn aanvankelijke moeilijkheden,
van den staat, waarin hij vijftien jaren
geleden de parochie, de verwildering dec
kinderen had gevonden, van welke eeni-
gen, in een hut in het gebergte of in de
diepte der bosschen geboren, niet eens
het kruisteeken konden maken of eenige
Fransche woorden konden spreken.
De openbare onderwijzer was ontmoe
digd geworden, dat is te begrijpen: een
streek, zoo arm, zoo veraf gelegen, zoo
woest wanneer men er door de sneeuw
wordt ingesloten.
„En u, zijt gij onder u,we taak niet
moedeloos geworden?"
„O, ons kan het weinig schelen, waar
wij arbeiden, mits de arbeid nuttig zij.
Overigens hebben wij heel wat voldoe
ningen gehad. De geest der kinderen hier
werkt langzaam; maar van den anderen
kant zijn onze leerlingen zeer vlijtig en
volgzaam. Wij doen ons best om achter
hun geschiktheden te komen, zooveel mo
gelijk partij te trekken van het goede,
dat ieder in zich heeft. Eenigen zijn moei
lijk te kennen, en nog moeilijker te be
grijpen; maar men vindt altijd de ge
voelige snaar. U kunt me gelooven of
niet, maar slechts eenmaal is het me niet
gelukt, met den kleinen Gauchenet!...M
/.Wordt vervolcrd 1
