3e Jaargang,
23
BUITENLAND.
BINNENLAND.
No. 847.
u_
7 Bureau OUDE SINGEL 54. LEIDEN.
C Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
ijjlT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
\f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/. cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Dinsdag
Juli
19!2.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent
E
Beleedigende onderstellingen
Als de groote liberale pers haar deco-
ijrum nog bewaart, staat de Zutphen-
'jS che 'Courant al te Keffen r— van
feelke geluiden men dan onmiddellijk de
{jecho vindt in het persoverzicht van eerst
bedoelde organen. Men moet zijn lezers
[toch op de noogte houden, nietwaar?.
7 En zoo circuleert dan van uit Zutphen
[leen nijdasserig stukje door de vrijzinnige
«kolommen, gericht tegen den a.s. Kamer-
fipresident, jhr. mr. O. van Nispen tot
feevenaer, van wien het om te beginnen
beet
„Of hij de plooibaarheid van aard en
den strikten rechtvaardigheidszin zal
bezitten, welke aan graat Van Byiandt
/aan weerszijden van de Kamer zoo tal
van persoonlijke warme vrienden be-
zorgdendat zal nog moeten bllijken"
J De brave Zutphensche wil „aller
ijler minst zeggen, dat dit niet 't geval zal
ffeezen", maar ze is „sceptisch"lo. om-
fjjiat „de heer van Nispen bekend staat als
[(een partijman"2o. omdat „hij zich bij
hmeer dan een gelegenheid vrij krachtig
beeft uitgelaten als een vinnig vijand van
sjhet socialisme en van de wijze, waarop|de
ftfeoc.-dem. (Kamerleden in het parlement
[ivoor hun beginselen opkwamen"; 3o.
fipmdat „het ministerie in herii een trouwen
[volgeling vindt"en 4o. omdatzijn
[Rooms ch-wezen „hem in den weg zal
Pjstaan."
Ifj Ja, ja, dit is het hoogtepunt van den
^zonderlingen climax, waarin de bezorgd
heid voor de socialistische vrienden ons
pzoo merkwaardig tegengrijnst. Dezooge-
pnaamd vrijzinnige Zutphensche licht
Hhaar bekrompen bezorgdheid over het
nKatholiek-zijn des heeren Van Nispen als
(volgt toe:
„Dat zal hem telkens in den weg
staan, zoodra hij ook maar in 't minst
inbreuk maakt op het recht van een
der Kamerleden. ,Want dan zal zooiets
aan een r.-kath. door de niet r.-kath.
heftiger kwalijk worden genomen dan
,aan iemand van de andere fracties."
Maar Zutphensche, hoe komt gij
ftot de beleedigende onderstelling, dat de
[iheer van .Nispen, aangewezen om het
Reglement van Orde te handhaven, in
breuk zal gaan maken op de rechten tder
[Kamerleden? Geef eens aan, waarop ten
/(deze uw scepticisme berust? Gij zult het
feet kunnen, of ge moet Uw aiiti-papisme
Ken uw liberalen eigenwaan als voldoende
("redenen daarvoor beschouwen.
j: Dat anti-papisme tiert wel welig-daar
ijaan den IJsel, want het Zutphensche blad
pacht zich geroepen er nog eens extra
feting aan te geven, dat „er nu eenmaal
Kin een groot deel van ons volk \een afkeer
[van het Katholicisme leeft." Een waarlijk
[vrijzinnig maii zou dien ongemotiveerden
tafkeer tegengaan, maar de Zütphen-
rs c h e wakkert hem juist aan en zegt
„Voor het behalen van directe voor
deden, voor het afdoen van zooved
mogdijk voorstdien welke nu al drie
jaar prijken op het Regeeringsprogram
moge deze benoeming een handige we
zen in de toekomst zullen de ia.-rev.
en vooral de chr.-hist. leiders inzien,
dat de nieuwe Kamerpresident hun een
v groote hinderpaal wezen zal om vele
mannen van rechts te behouden in de
coalitie."
Alzoo nóg een beleedigende onderstel-
f^een stevige, strenge leider zal wezen,
ffeaarom politieke redenen,
g Laten we hieraan geen woorden ter
^weerlegging verspillen. Wij zijn overtuigd
nÜat des heeren van Nispen's leiding de
^goedkeuring zal verwerven van vriend en
Mand, behalve dan van de Zutphen-
£6che. Maar dit .wekt onze bezorgdheid
imiet opi
J ALGEMEEN OVERZICHT.
|f Zooals men gisteren onder de tele
grammen heeft kunnen lezen, is het
ftnieuwe
Turlcsche kabinet
^•geformeerd, niet echter, zooals eerst ver
duidde, door Tewfik Pasja; deze had te
teveel bezwaren. De wisseling van tele
grammen tusschen Konstantinopel en
ULonden, waar Tewfik, naar men weet,
gezant is, 'duurde voort. Maar op deldoor
STewfik gestelde voorwaarden kon het
vormen van het nieuwe kabinet niet
wachten. Zooi wenschte hij den staat van
het leger in Albanië te kennen voor hij
de opdracht cxm een ministerie samen te
stellen aanvaarden kon. Bovendien vroeg
hij ontbinding van "de JCamer, maar de
Sultan heeft dat geweigerd en maarschalk
Ghazi Ahmed Moechtar Pasja tot groot
vizier benoemd en hem opgedragen een
kabinet te vormen. Moechtar 'Pasja is
voorzitter van den Senaat.
Niet minder dan drie leden van het
nieuwe Turksche ministerie zijn gewezen
grootviziers, nl. Kiamil, Hussein Hjlmi
en Ferid Pasja, onderscheidenlijk minis
ters van buitenlandsche zaken, justitie en
financiën. Ferid Pasja behoort tot een
aanzienlijke 'Zuid-Albaneesche familie
men verwacht van hem, dat hij betrek
kingen zal kunnen aahknoopen met zijn
oproerige landgenooten. Generaal Nazim
Pasja, de nieuwe minister van oorlog,
heeft zich onderscheiden als gouverneur
van Bagdad. Kiamil Pasja staat bekend als
een voorstander van aansluiting bij En
geland.
Ahmed Moechtar Pasja, de nieuwe
grootvizier, is 80 jaar oud. Hij heeft
deelgenomen aan den Krim-oorlog, in
1870 in Jemen gestreden en in 187576
het Turksche leger in Klein-Azië aange
voerd. In den oorlog tegen Rusland stond
hij aan het hoofd van het Turksche leger
in Klein-Azië. In 1884 werd hij commis
saris van de Porte in Egypte. Sedert iden
val van het absolutisme was hij lid van
den Senaat, waarvan hij, naar men weet,
thans voorzitter is.
Wat betreft den stand van den
opstand in Albanië
zijn de berichten zeer ernstig. Tenteeken
van protest tegen de regeering zijn de
markten gesloten te Diakova, Ipek, Mi-
trowitza, Prlsjtina, Gilan. Bij Prisjtina
hebben zich 15.000 Albaneezen verzameld,
wachtende op het antwoord der regeering
op hun eischen. In geval van weigering
zullen ze op Uskub aftrekken. Er zijn
bloedige botsingen voorgekomen te Suha-
reka, Traznolieva. De opstandelingen
hebben 150 karren met levensmiddelen en
schietvoorraad genomen en de 140 sol
daten van het' eskorte ontwapend.
Uit Uskub wordt nog aan de „Voss.
Zeitung" geseind
De Albaneezen zijn reeds begonnen hun
strijdkrachten in beweging te brengen.
Zij zijn van de modernste wapenen voor
zien. Issa Boletini heeft ondercomman
danten benoemd en verwacht nu vain het
algemeene nationale opperbevel het com
mando om naar Mitrowitsa te marcheeren
en vandaar per spoorweg den tocht tegen
Konstantinopel te beginnen.
In de vlakte van Dzjakowa hebben zich
12.000 man onder bevel van Mahmóed
Zamid verzameld, wachtende op het bevel
om naar den spoorweg te gaan. Verschil
lende stammen uit Midden-Albanië heb
ben zich vereenigd en zijn eveneens ge
reed om op te marcheeren. De Malissoren
ten Noorden van Skoetari, die den vorigen
keer aan den opstand deelnamen, hebben
zich ten noorden van het Skoetari-meer
vereenigd en rukken tegen Skoetari op.
Zij zijn van artillerie voorzien.
De omgeving van Argiocasira is in vol
len opstand. Vele stammen hebben zich
daar vereenigd. Tajar-bei voert het opper
bevel. De bevolking van het wilajet Ja-
nina wil tegen Konstantinopel oprukken.
De overheid is machteloos.
Dagelijks komen, gevallen voor, dat re-
geeringsambtenaren, die als aanhangers
van het Jong-Turksche Comité bekend
zijn, weggejaagd worden. De aanhangers
van de Jong-Turken verdwijnen steeds
meer. De meeste overheidspersonen heb
ben de uitoefening van hun ambt ge
staakt. Men vermoedt, dat de opmarsch
tegen Konstantinopel, die de bevolking
verlangt, werkelijk plaats zal vinden, als
aan de eischen van de Albaneezen niet
zeer spoedig voldaan wordt. Afgezien van
de soldaten in alle villajets, die met de
opstandelingen gemeene zaak maken,
moeten thans reeds meer dan 80.000 man
onder de wapens staan.
In het Engelsche Lagertiuis heeft gis
ter Churchill de nieuwe
Duitsche vlootwet
besproken, waarin, zoo zeide hij, de on
middellijke oorzaak te zoeken was van de
aanvullende vlootbegrooting.
Het hoofdbeginsel van die wet was,
het aantal slagvaardige schepen van alle
klassen te vergrooten. Bijna vier Vijfden
van de heele Duitsche vloot zou jn mo
tieven dienst worden gehouden, gereed
om terstond ten oorlog te kunnen wor
den gebruikt.
Dergelijke voorbereidingen waren op
merkelijk en voor zoover den minister be
kend, zonder voorbeeld in de geschiede
nis van de moderne zeemachten.
De minister deelde voorts mede, dat
het aantal onderzeesche booten zou wor
den verhoogd en dat het tempo, waarin
lichte kruisers werden gebouwd, was ver
sneld. De verhoogde slagvaardigheid van
de Duitsche vloot moest een reorganisa
tie van de Engelsche vloot met zich jmee-
brengen om hare meerderheid, die voor
Engeland noodzakelijk is, te handhaven.
Hij stelde voor het aantal oorlogsschepen
in actieven dienst van 28 op 33 te ver-
hoogen. In 1914 en volgende jaren zou
een tweede vloot van acht schepen ge
bouwd worden. Engeland zou 5 eskadeers
moeten bezitten van 41 schepen samen.
Vier Van die eskaders zouden in actieven
dienst zijn.
Een kalme, gestadige en methodische
voorbereidende [werkzaamheid over een
reeks van jaren alleen, zou de meerder
heid van macht ter zee kunnen verhoo-
verhoogen. De inspanning die Engeland
zich zal hebben te getroosten, zoo zeide
hij, zal langdurig en geleidelijk moeten
zijn. Van een jplotselinge alleenstaande
actie is geen heil te verwachten. Engeland
moet in dat opzciht een voorbeeld ne
men aan Duitschland, waar de politiek
regelrecht op haar doel afgaat.
Wij moeten een groote overmacht on
middellijk ter bescnikking hebben. Het
aantal nieuwe schepen, waar de aanvul
lende begrooting in voorziet, is niet groot
maar het aantal schepen, dat in de eerst
volgende jaren moet worden gebouwd,
moet groot er zijn dan dat, waarmee het
vlootbestuur gehoopt had te kunnen vol
staan.
De voorgestelde regeling, zoo zeide
Churchiil verder nog, zou naar de mee
ning van het vlootbestuur voor 1914
1915 in de behoefte van het landvoorzien.
De regeering had besloten om 6 oor
logsschepen van ouder type van de Mid-
dellandsche Zeevloot te vervangen door
4 gepantserde kruisers van het Invincible-
type.
Gedurende de komende vijf jaren zou
den de getallen van nieuwe schepen in
plaats van onderscheidenlijk 3, 4, 3, 4,
3; 5, 4, 4, 4, 4, zijn. Op de strategische
kwesties, betreffende de Middellandsche
Zee, wilde Churchill niet ingaan, maar
behalve dat zes schapen van ouder type
zouden vervangen worden door vier krui
sers van het Dreadnought-type, deelde
hij ook nog mede, dat 4 gepantserde krui
sers zouden worden vervangen door even-
zoovele met grootere gevechtswaarde. De
ze strijdmacht, welke Malta tot operatie
basis zal hebben, was in staat om jde En
gelsche belangen in de Middellandsche
Zee in tijd van vrede te handhaven ien
levenzeer geschikt om in tijd van oor
log haar bijzondere taak te volbrengen.
Hij weigerde te gelooven, dat er kans
bestond, dat Italië en Oosten rijk-Honga-
rije, welker geschiedenis niet vrij van ge
schillen was geweest en met welke staten
Engeland langen tijd op voet van vriend
schap beeft gestaan, zich zouden vereeni
gen om Engeland aan te vallen.
Ni'ettemin was het niet onwaarschijnlijk,
dat tegen het einde van het jaar 11915 of
1916 bet eskader in de Middellandsche zee
versterkt zou moeten worden en de re
giering zou te rechter tijd maatregelen
nemen, maar hij kon hier met stelligheid
aan toevoegen, dat een inlichting, door
bet ministerie van oorlog ontvangen er op
wees, dat een van de genoemde mogend-
beden een wijziging in haar vlootpro
gramma overwoog. Indien de inlichting
juist zou blijken, zou het een feit zijn
waarmede men rekening zou dienen te
houden.
GEMENGD.
Zaterdagmorgen is in de Sixtijdsche
kapel in het Vaticaan een plechtige jaar-
dienst gevierd voor de zielerust van
PausLeoXIII. De Requiem-mis werd
opgedragen diaor kardinaal Ferrata. De
Paus woonde de plechtigheid bij, even
als de kardinalen Vincent Vannutelli, Cas-
setta', de Laï, Rampolla, Ootti, Res-
pighi, Martinelli, di Pietro, Merry del
Val, Gasparri, di Belmonte, Billot, Lu-
gari, Vivès y Tuto, Bisletti en onze kar
dinaal van Rossum.
Na de H. Mis verrichte de Paus de
a_bsolutie. De .Sixtjjnsche kapel pnder,
Don Perosi voerde de Gregoriaansche
Mis uit. i
Uit Hodeida wordt aan de te
Milaan verschijnende Secoio geseind:
Er wordt ambtelijk bekend gemaakt
dat de Farsan-eilanden in Ide
Roode Zee door de aanhangers van
Said Forisi met de hulp van de Italiaan-
sche vloot bezet zijn. Het Turksche
garnizoen, uit 200 man bestaande, is ge
vangen genomen en naar Midi gezonden.
Verscheidene kanonnen met schietvoor
raad zijn in handen der opstandelingen'
gevallen.
Het wordt bevestigd, dat het alge
meen bestuur van het Britsche Genees
kundige Genootschap, gisteren te Liver
pool vergaderd, met 185 tegen 21 stem
men besloten heeft, de doktoren aan
te bevelen alle onderhandelingen met mi
nister Lloyd George in zake hun me
dewerking bij de uitvoering van de
verzekeringswet af te breken'.
Deze aanbeveling zal heden voorgelegld
worden aan de algemeene vergadering,
die door vier- tot vijfduizend dokters zal
worden bijgewoond.
In Oostenrijk hebben Zondag h e
vige onweders gewoed. Uit alle
deelen van Boven- en Beneden-Oosten
rijk kómen berichten van zwaren hagel
slag en wolkbreuken. In enkele streken
van Boven-Oostenrijk moet de geheel e
oogst verwoest zijn.
Een boot van het Duitsche oorlogs
schip Thüringen, dat met 14 officie
ren bemand was, is bij Koningsbergen
omgeslagen. Een*ge officieren zijn
daarbij verdronken.
Te Ween en is een verbod uitge
vaardigd volgens hetwelk dames met
lange hoedenspeldennietin de
tram mogen of er moeten dopjes aan
de punten zijn. Een zeer verstandige)
maatregel daar reeds vele ongelukken
zijn voorgekomen.
De aanvoerder der Mexicaan
se h e rebellen Zapata heeft gisteren
met 500 man een trein tusschen de
stad Mexico en Cuerpaca in den staat
Morales aangevallen. De bende liet
de locomotief door een dynamietmijn in
de lucht springen. Ongeveer 60 reizigers
werden gedood. De opstandelingen plun
derden daarop de passagiers en de baga
ge-wagens en begoten vervolgens den
trein met petroleum en staken hem in
brand. Een afdeeling bondstroepen, die
men tegen hen uitgezonden had, sloe
gen zij terug. i
Ér is een ernstige hongers
nood op handen in eenige districten
aan de Wolga, hoewel de oogst over
het algemeen bevredigend is uitgevallen.
Maar in het middelpunt van den hon
gersnood van het vorige jaar, het gou
vernement Saratof en den oostelijken
oever van den Wolga, is ook dit jaar
misgewas geweest en zal er dezen winter
niet genoeg mondkost voor de bevolking
zijn. De landraden van het gouvernement
Saratof melden, dat van de geheele be
volking van 422,000 zielen meer dan,
255,000 gebrek zullen lijden. Men vraagt
nu reeds 21/2 millioen roebels voor werk
verschaffing, verder een half millioen
voor bedeeling en 65.000 roebels voor
de inrichting van keukens in scholen en
de verschaffing van zaaikoorn. Het gou
vernement Saratof zal tot leniging van
den nood in het geheel 6 millioen roe
bels noodig hebben.
De ziekte van de mikado van
Japan is volgens de verklaring van de
geneesheeren, die hem behandelen een
acute vererging van een nierkwaal, waar
in hij sedert 1906 lijdende is.
De tegenwoordige ziekte heeft zich
den. 14den Juli voor het eerst geopen
baard.
De mikado verloor langzamerhand den
eetlust en werd meer en meer lusteloos.
Den 19en vertoonden zich verschijnselen
van zenuwaandoeningen en koorts.
Deze crisis kwam heel onverwacht. De
mikado presideerde den 15den nog den
ministerraad en keurde het rapport goed
over de Chineesche kwestie.
Zaterdagavond was de toestand van
den mikado onveranderd. De troonop
volger, die aan de pokken ziek lag, doch
herstellende was, is weer ingestort toen
hij de tijding vernam van den slechten
gezondheidstoestand des keizers.
De Japansche regeering heeft een
lijst gepubliceerd van de verliezen, die
door Japan tijdens Óen laatsten Rus
sischJapanschen oorlog werden gele
den. Vplgefts dez^e lijst bejdrqeg het aan
tal dooden in dien oorlog 30,000 en dat
der gewonden 130.000. I
Gedurende de belegering van Pprt Ar
thur, die vijf maanden duurde, werden!
40.000 manschappen buiten gevecht ge-
steld .waaronder 6.000 officieren. Bij het
gevecht bij Moekden, dat 22 dagen duur
de, werden 16.000 soldaten gedood ,en'
53.000 gewond. Bij den slag van Laoyan
vielen er 23.000 dooden en gekwetsten.
Koninklijke besluiten.
Bij kon. besluit zijn benoemd tot school
opziener in het district Groningen: mr*
dr. H. van der Wal thans schoolopziener
in het arrondissement Appingedam; tot
schoolopziener in het district Goes: K.
Brants, te Rotterdam;
3s aan P. F. Kater, rijks- tevens be-
eedigd klerk ten kantore van den be
waarder van de hypotheken en het ka
daster te Roermond, toegekend de zil
veren eeremedaille verbonden aan de orde
van Oranje-Nassau;
is E. J. ten Raa benoemd tot burge
meester van TTuize, I. Erasmus tot burge
meester van Cadzand, en E. H. P. van
Nahuys tot burgemeester van Noord-
gouwe ',m
is benoemd tot directeur der rijkskweek
school voor onderwijzers te Nijmegen, Wi-
Fi. Peters, onderwijzer bij die inrichting;
zijn de met verlof in Europa aanwezi
ge kapiteins der inafnterie van het leger
in Ned.-Indië N. W. van Qelder enlJ.'W.
Scholten eervol uit den militairen dienst
ontslagen
is bij het personeel van den geneeskun
digen dienst van het leger in Ned.-Indië
benoemd tot militair paardenarts 2e kl. de
veearts J. M. G. Numans;
is benoemd tot president van het Hoog
gerechtshof van Ned.-Indië, mr. J. van
Davelaar, raadsheer in dat opperrechter-
lijk college.
Invaliditeits- en ouderdoms-
verzekering.
De eersfe bijeenkomst van de Voorbe
reidingscommissievoor de invaliditeits- en
ouderdomsverzekering 'heeft gistermiddag
tot halfvijf geduurd, en was gewijd aan
algemeene beschouwingen, die heden wor
den voortgezet.
Het verluidt dat daarbij op den nfinis-
ter van landbouw, nijverheid en handel
van verschillende zijden aandrang werd
uitgeoefend om de lage loonen vrij testel
len van premiebetaling, waaromtrent de
minister heden uitsluitsel zou geven.
De commissie, die met bijzitters en
plaatsvervangers bijeenkwam, was vrij vol
tallig.
De minister deed zich bijstaan door
drie hoofdambtenaren van zijn departe
ment.
Volgens sommigen zou de oommissie
wellicht deze week gereed komen met
haar arbeid, volgens anderen zou daartoe
nog wel een gedeelte van de volgende
zoo niet de geheele volgende Week noo
dig zijn.
Meelvoorraden.
De minister van oorlog heeft aan de
intendance opgedragen, in verschillende
gemeenten na te gaan, hoeveel meel de
bakkers in den regel voorhanden hebben
en hoeveel brood zij kunnen bakken, ten
einde van die gegevens in tijd van oorlog
gebruik te kunnen maken.
Aan verschillende bakkers is een lijst
ter invulling gezonden, waarin opgave
wordt gevraagd van het aantal en de soort
van ovens, van de oppervlakte van elke
bakruimte, en van de gemiddeld voorhan
den zijnde hectoliters tarwe en rogge en
kilogrammen tarwemeel en roggemeel.
De nieuwe Armenwet.
Bij koninklijk besluit is bepaald, dat de
nieuwe Armenwet op 1 September a.s.
in werking zal treden.
Tevens zijn bij koninklijk besluit na
dere bepalingen uitgevaardigd betreffende
de uitvoering van verschillende artikelen
der Armenwet en betreffende de instelling
van een uit 7 leden bestaande algemeene
armencommissië.
Deze commissie dient aan autoriteiten
en, op verzoek, aan instellingen vim wel
dadigheid van raad omtrent aangelegen
heden van het armbestuur. Zij is bevoegd
bij autoriteiten inlichtingen in te winnen)
aangaande het armbestuur. Met betrek
king tot -eene kerkelijke of eene particu
liere instelling van weldadigheid is zij tot
die kennisneming van toestanden aan
gaande het armwezen slechts bevoegd^
