16
De pote Beursspeculatie.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
3e Jaargang,
No. 841.
9g ftjicbelic Soti/tomt
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
latere. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG. UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
t 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 11.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Dinsdag
Juli
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dwaze vasthoudenheid.
De heer mr. S. van Houten lucht [weer
eens in een „Staatkundigen brief" zijn
oud-liberale vrijheidsidee. En de oude
Jieer draaft zoo hard door, dat hij geen
oog schijnt Fife hebben voor feiten, ge
weldig als bergen. .Hij beweert b.v., dat
de dwangverzekering geen toekomst meer
heeft, dat het denkoeeld van verplichte
verzekering met evenredige premie-be
taling zoo goed als geen bijval meer
[heen. En dat, terwijl Lloyd George door
geheel het Britsche rijk met medewerking
van alle partijen de verplichte verzeke
ring heeft ingevoerd; en dkt, terwjjl vol
gens het rapport van mr. dr. A. van
Rijckevorsel in België het stelsel van 'de
gesubsideerdevrijwillige verzekering heeft
Uitgediend! 't ls al te gek!
De Christelijk-Historische Nederlan
der wijst op deze grove ontkenning van
de zich aan de aandacht van een «ieder
opdringende feiten, en teekent er bij aan
*,Dat volkomen ignoreeren van nieuwe
toestanden is aan de oud-liberalen eigen."
Jiet blad spreekt verder van die
3,dwaze vasthoudendheid", waardoor een
oud-liberaal, als hij een „stelsel" heeft
liever te gronde gaat, dan dat hij-oog zou
krijgen voor nieuwe toestanden. Zoo b.v.,
zegt het blad verder, op economisch ge-
bied: Liever te gronde gaan met stel
lingen, die in. meer eenvoudige toestan
den nog steek hielden, maar voor de te
genwoordige ontwikkeling niet meer pas
send zijn, dan die stellingen aan gron
dige herziening te onderwerpen.
Wij zouden wel even verder willen
gaan dan de „Nederlander" en die stel
lingen ook zelfs niet voor vroegere tijden
steekhoudend willen noemen. Maar toe
te juichen is toch, dat men ook van Chris
telijk-Historische zijde eens rond-uit de
oud-liberale ideeën toeschrijft aan een
„dwaze vasthoudendheid.'"
Schuldbekentenis.
In een artikel, waarin hij breedsprakig
vertelt, dat de jongste parlementaire pe
riode toch zoo'n geweldig, tot dusverre
Ibij ons nog ongehoord „stormjaar" was,
jn datzelfde artikel moet de Hoefijzerme
dewerker van 't Hbld. getuigen:
„Een onvruchtbaar jaar is het niet
geweest.
Al had het werk zeker makkelijk in
een derde deel van den besteden tijd
kunnen zijn afgedaan, goed en degelijk
afgedaan, men kan niet zeggen, dat er
zoo heel weinig meel van den molen
is gekomen."
Let wel: er is te lang over gedaan.
•Maar aan wie de schuld? [Waar werden
kilometerspeechesgehouden? Waar werd
gerepliceerd tot in het oneindige. [Waar
deed .„voor 't eerst de openlijke obstruc
tie, als verschijnsel van eenigen duur,
haar intrede in onze Tweede Kamer"?
'jWas dit alles niet ter linkerzijde?
En daarentegen: waar legde men be
knoptheid en zelfbedwang aan den dag?
Was zulks niet ter rechterzijde?
In bovenstaand citaatje van den par
lementairen H a nd e 1 s b 1 ad-redacteur
is dan ook een onwillekeurige schuld?
FEUILLETON.
8)
Ja, dat was een slag, zooals in lange
jaren de beurs niet was toegebracht:
Eene slachtnig zou het worden, bloediger
als eene te voren, en hij zouials overwin
naar daaruit te voorschijn treden.
En deze overwinning had hij noodig.
Sedert jaren was hem de bodem onder
de voeten ontzonken en had hij, door
hard kampen, van den eenen dag in den
janderen geleefd. Millio-enen van de bij
hem gedeponeerde gelden had hij reeds
verbruikt, eensdeels in dolle spekula-
[tiën, anderdeels in onzinnige uitgaven.
Als heden zijne zaak hij huiverde bij
de gedachte er aan eens werd nagte-
zien, dan stond hem, als een lage be*
drieger, het tuchthuis te wachten. Als
een bliksemflits trok hem in dit oogen-
blik zijn geheele leven voorbij. Eikel
.wensch was hem bevredigd geworden,
[en zeer vroeg, al te vroeg had hij de ge
nietingen des levens leeren kennen. Nau
welijks twintig jaren oud was hem de
hoofdstad met al hare geoorloofde en
Ongeoorloofde vermaken bekend, als een
bekentenis der linkerzijde gelegen. On
danks den tegenwind der oppositie ging
Jiet schip van wetgeving toch vooruit
Ondanks den feilen storm, waardoor het
van links bestookt werd, verging het niet.
Integendeelzijn reis was allerminst „on
vruchtbaar."
Had-de de linkerzijde zich een „loyale
oppositie" betoond, ge zoudt nog eens
wat anders gezien hebben.
Zou in 't komende zittingjaar die loyau-
teit aan den dag worden gelegd?
Niemand, die 't gelooft.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Uit de laatste berichten zou men mo
gen opmaken, dat
de Turk&che ministercrisis
vrij spoedig zal worden opgelost. ,Voor
het vervuilen der vacature, ontslaan door
het aftreden van den minister van oorlog
Mahmoed Sjethet Pasja heeft wel JNazlm
pasja, de gouverneur van Bagdad bedankt
omdat de regeering zijn verstrekkende
eischen niet wilde inwilligen, maar men
heeft blijkbaar reeds weer een nieuwen
candidaat gevonden.
Volgens de Lokal-Anzeiger heeft de
ministerraad vervolgens Tartar Osman
pasja tot minister van oorlog benoemd.
Tartar-Osman pasja js bevelhebber van
het vierde legercorps, waarvan de staf
te Erzeroem verblijf houdt. Hij gaat door
voor een uitnemend krijgsman. Over zijn
politieke gezindheid js niets bekend.
Tweehonderd aanzienlijke Albaneezen
uit Oilan, Dzjakowa en Ipek hebben aan
den Sultan een telegrafisch verzoekschrift
gestuurd, om het heele ministerie te ont
slaan.
Het ministerie schijnt zich echter zoo
maar niet te willen laten wegzenden. Bij
een verklaring door den grootvizier gis
ter in de Kamer afgelegd, waarin hij den
toestand van Turkije naar buiten en bin
nen besproken heeft zeide hij ten slotte
als de Kamer voortgaat haar vertrouwen
aan het kabinet te schenken, dan zal dat
voortgaan zijn plicht te doen; indien de
Kamer dat niet wenscht te doen,, zal
het aan haar staan een beslissing te
nemen.
Hij voegde er nog bij. De regeering,
de sultan en de kamer zijn het lerover
eens dat de oorlog moet worden voort
gezet en de souvereiniteit van Turk,-'je in
Tripoli moet worden gehandhaafd. Alleen
eervolle vredesvoorwaarden, die onze
rechten ten volle waarborgen, zullen wij
aannemen. Wij zullen de Dardanellen op
nieuw sluiten indien de Italianen .Smirna
aanvallen.
Het schijnt echter dat de Italianen nu
nog genoeg te doen hebben in Tripolis.'Al
weer een overwinning heeft generaal
Carisoni n. d. 14 dezer uit Ferua ge-
meldt. Vanmorgen, zoo seinde hij, tegen
het aanbreken van den dageraad, hebben
alle troepen van de divisie Sidi Ali ((dicht
bij de grens van Tunis) aangevallen. De
stelling is gemakkelijk in onze handen
gevallen. De vijand is daarop in grooten
-meermalen gelezen boek. Waakzaam
heid rustige, noeste arbeid, was steeds
verre van hem geblevenhij ken dei
slechts de zenuwachtige, ongelukkige
speculatie aan de beurs, wier duizelend
spel niet zoo gemakkelijk dengen e los
laat, wien zij eens te pakken heeft. Dik
wijls verloor hij groote sommen, maar
nog vaker won hij grootere. Daar kwam
echter een slag, die hem, juist toen hij op
vijfentwintigjarigen leeftijd zijn eigen
heer en meester geworden was>. gevoe
lig trof en hem een groot deel van zijn
vaderlijk vermogen kostte. Een rijk hu
welijk redde hem van den ondergang,
maar dit huwelijk was dan oojc zijn on
geluk. Hij huwde eene vrouw, die eveji
lichtzinnig en verkwistend was als hij,
en hem tot de onzinnigste uitgaven aan
zette. Groote verliezen in zijne zakiem
men er bij en zoo brak de dag aan, waar*
op Rosenthal voor 't c>;rst zijn hand,
uitstak naar de bij hem in bewaring zijn
de gelden. Toeii ging het met bliksem*
snelheid naar beneden, en nu
Daar stoorde hem een bode in zijne
overpeinzingen. De tijding! Hij opende
den omslag met bevende handen las
eene minuut en drukte toen plotsef-
ling op den zilveren knop eener electri-
sche schel, die zich op zijn lessenaar-
beyond. i
getale uit Regdaline en Zoeara op komen
zetten en heeft een hardnekkig gevecht
begonnen, dat zes uur geduurd heeft en
met een volledige overwinning der Italia
nen geëindigd js. De vijand moest terug
trekken met aanzienlijke verliezen. De
Italiaansehetroepen zijn bezig de verover
de stelling te vers'terken.
De stakingen
geven in de laatste dagen weer stof van
spreken door de relletjes die er geschied
zijn. Zaterdag zijn te Bordeaux en Mar
seille nieuwe ongeregeldheden voorge
komen.
In Bordeaux namen de onlusten een
aanvang met een heftigen woorden
strijd tusschen stakers en niet-stakers,
omdat de bemanning van het stoomschip
„Marom" weigerde een stakersmeeting
bij te wonen. Gedurende de luidruchtige
d'scussies werd twee keer op een niet-
staker geschoten, die licht werd gewond.
Een tweede werkwillige werd met een
zwaar voorwerp eveneens gewond. De
vei bitieiing onder de stakers was daarom
tegrootei. omdat.de stokers van de,„Ma-
roni" „onderkruipers" uit Bordeaux wa
ren, die naar Havre zouden gaan om 'het
stakende machinepersoneei aldaar te ver
vangen
Des avonds hadden ook in Marseille
ernstige woelingen plaats. Troepen en
ger darmen hadden de werven afgezet,
waar werkwilligen aan den arbeid waren.
Een zekere Fillol, secretaris van het sta-
kerscomité wilde de werkwilligen overha
len den arbeid neer te leggen. Di+gaf aan
leiding tot een vinnige vechtpartij, waar
bij ten slott'2 Fillod gearresteerd werd.
De rechtbank van Marseille heeft vier
stakers tot gevangenisstraffen van zes
dagen tot een maand veroordeeld, wegens
het lastig vallen van werkwilligen.
Ook in Engeland hebben te .Tilbury rel
letjes plaats gehad.
De wanordelijkheden ontstonden toen
oen aantal niet-georganiseerde arbeiders
de dokken verlieten. Er greep nu een ge
vecht plaats tusschen deze arbeiders en
de stakers. Zoowel door stakers als door
w>ykwilligen werd er met steenen gewor
pen en van verscheidene speciale treinen,
die de arbeiders naar Londen terugbrach
ten, werden de portierruiten ingeworpen
Ook bij den overweg te Grays wierpen
stakers, die zich daar in' grooten getale
verzameld hadden, met steenen. Een
vrouw werd ernstig gewond. Verscheide
ne werkwilligen vuurden revolvers af uit
de portierruiten.
Te Tilbury voerde de politie verschei
dene charges uit en nam een groot(aantal
personen in arresft.
Het behoeft geen verwondering te wek
ken, dat de door honger en ontberingen
het uiterste geprikkelde stakers tot bui
tensporigheden komen als de boven ver
melde. Waar de stakers, ondanks het feit,
dat ze geen geld hebben om de staking
vol te houden, toch willen doorzetten,
moeten de hartstochten wel ontketend
worden. Vele bestuursleden der trans
portarbeidersfederatie hebben hun ver
wondering te kennen gegeven over de
starre koppigheid der stakers. Slechts 2
„Inspannen, vlug!" riep hij den bin-
nentredenden bediende toe. Daarna
greep hij zijn grijzen hoogen hoed em
schoof zijn das recht. Zijne oogen fon*
kelden, zijne trekken namen eene uith
drukking van moeilijk onderdrukte ze
nuwachtigheid aan. Nu nog: de hand
schoenen eene cigaret weig!
Eenige minuten voor twaalf steeg Ro
senthal voor de beurs uit zijne cabriolet.
Een oogenblik vloog 'zijn oog over het
grootsche, prachtige gebouw, den tem
pel van den modernen Baal, waarin da
gelijks honderden offers onmeedoog.end
gebracht worden. Hier is het middel
punt van een ontzaglijk verkeer, hier1
regeert het millioen, hier heersdht als
aangebeden godheidhet geld. Hi-er wor
den vermogens gewonnen en verloren
hier is die bron van uitbundig gejuich,
maar ook van eindelooze smart en een
smart des te grievender, want waar eelm
beursman jubelt, daar weeklagen hon
derden en duizenden hier is de plaats,
waar dikwijls op lage manier millioenen
bij elkaar worden geschraapt, waar de
zwendelarij dagelijks ten trone zit, omge
ven door hare trouwe trawanten den leu
gen ,en het bedrog. En voor deze sticffi-
ting buigen niet alleen allen, die de baan
van het eerlijk beroep hebben verlaten,
Itp^ar ppjt volken, .regeeringen en vorsten.
vereenigingen verleenen den stakers nog
geldelijken steun.
Het legerbestuur 'heeft 400 man van de
Iersdhe garde naar .Tilbury gezonden om
de orde te handhaven. Voor de hiaven !en
bij den spoorweg wordt gepatrouilleerd.
Wederom verluidt dat e.en bijlegging
van 'het geschil op handen is, diaar Lord
Devonport gistermiddag met Orbel en
Gosling 'n onderhoud heeft gehad. De eer
ste minister [heeft besloten om zijn me-
dedeeling aan het Lagerhuis op te schor
ten tot de uitslag van het onderzoek be
kend zal zijn.
GEMENGD.
Aan de Eclair wordt uit Rome ge
seind: De vroegere kroonprinses van
Saksen (Mevr. Toselli) ligt te Frisole
ziek aan buikvliesontsteking.
Een operatie is noodig.
De vrees, dat de Fransche o n d e n-
z e e r „Joule" bij een tocht van 800
mijlen onder zee een ongeluk gekregen
zou hebben, daar men geen berichten
meer van 't schip kreeg, is ongegrond
gebleken. De onderzeeër is, na den tocht
volbracht te hebben, weer naar Toulon
teruggekeerd. Men heeft zich dit keer
dus te spoedig beangst gemaakt.
De Engelsche Nationale Verzeke
ringswet het grootste maatschappelijke
werk door den minister van financiën on
dernomen, Lloyd George, is gisteren,
den 15den Juli, in werking getreden.
Naar uit New-York wordt gemeld,
hebben de leiders van de aanhangers van
Lafolette, den candidaat van de de
mocraten Wilson een bezoek ge
bracht en hem medegedeeld, dat de La-
folettepartij hem bij de verkiezingen zal
steunen. Ook Clark bezocht Wilson en
zegde hem onvoorwaardel ijken steun toe.
Wilson is begrijpelijkerwijze zeer te
vreden over de houding van zijn vroe
gere mededingers en denkt nu de over
winning te zu.len behalen. De geldman
nen onder de aanhangers van Lafolette
zijn bereid de candidatuur van Wilson
voor het presidentschap te steunen.
Een officiëel bericht uit Peking
meldt, dat de president van de republiek
het aftreden van vier leden van
het kabinet heeft goedgekeurd. Ook
de minister van financiën is afgetreden.
De minister-president, de minister van
financiën en Chow-Toz-Chi, de vroegere
minister van financiën, zullen een com
missie vormen om een onderzoek in te
stellen naar leeningen in het buitenland
aangegaan.
De minister van binnenlandsche zaken
zal zich met de leiding van het departe
ment van financiën belasten, totdat de
toestand verbeterd is. Chow-Toz-Chi zal
dan minister van financiën worden.
In Gent staken sedert Zondag
een deel der trambestuurders en
conducteurs. Ze verlangen een minimum
loon van 125 francs per maand. Daar
deze eisch niet ingewilligd werd, heeft
ongeveer de helft van het personeel het
werk neergelegd. Het tramverkeer kan
slechts gedeeltelijk gehandhaafd blijven.
In verschi.lende deelen van Ame
rika zijn wolkbreuken geweest
die een schade van een millioen
Langzaam en ongegeneerd besteeg Ro
senthal, na zich van zijn overajs ontdaan
te hebben, de trap naar de groote zaal,-
alsof hij zich in de een of andere restau
rant bevond. De portier maakte eene
diepe buiging, toen hij het voorhangsel
op zij schopi', 051 den voornamen gast
binnen te laten. Rosenthal ging dan ook
zelf niet dikwijls ter beurze maar zond
Bendel of eenen der andere onderge
schikten met zijne bestellingen er heen.
Daarom nam hij, om geen opzien te ba
ren, een heel alledaagsch gez.cht aan en
liep op de dicht samengepakte menigte
toe.
Meer dan duizend mannen zaten of
stonden in de ruime smaakvol gemeubi
leerde zaal, waarin 128 granietzuilen de
rondom loopende galerij schraagden. Om
de geheele zaal loopen nissen, welke door
üe groote Bankiershuizen gehuurd zijn en
waarin zij hunne kantoren hebben ge
vestigd. Overal staan banken, van den
naam der firma voorzien en ta'rijke klei
ne lessenaars bieden den beursmannen
gelegenheid tot schrijven.
In het midden der groote zaal ziet
men op verhoogde plaatsen, door eene
ballustrade omgeven, een aantal heeren
met hunne helpers. Dat zijn de beëedigde
makelaars, mannen met een jaarlijksch in-
k,om^n van 30 tot 50000 mark, die de zaken
dollars hebben aangericht en aan vijf
menschen het leven hebben gekost. Dej
ergste schade is aangericht te Denver,
waar het water de stad heeft over
stroomd.
De New York Sun verneemt uit
Mexico, dat ju de buurt van Guano
juato tengevolge van wervelstormen dui
zenden hectaren overstroomd zijn. Hon
derden menschen zijn omgekomenste
den zijn weggespoeld en de schade be
draagt 20,000,000 p.St.
Een trein uit de voorsteden is aan
het station der Invaliden te Parijs te
gen een stootblokopgeloopen.
Er zijn 24 menschen licht gekneusd.
Provinciale Staten.
De commissie uit de Staten adviseert
afwijzend op het verzoek van de wijk
verpleging van de Zuid-Hollandscne ver-
'eenl^ing Het Groene Kruis, om ver'hoo-
ging van het subsidie met f1000.
De desbetreffende commissie uit de Sta
ten vereenigt zich jmet eenige subsidie-
voorstellen, o.a- voor den cursus voor
opleiding tot instiumentmaker te Leiden.
De commissie voor het voorstel tot aan
vulling en wijziging van het reglement op
de wegen en voetpaden steit voor dit
voorstel van de agenda af te voeren.
Inzake den waterweg van Xaiwijk naar
IJmuiden, is onlangs door het gemeente
bestuur het denkbeeld aangegeven de
kosten te beperken door de berghaven te
doen vervallen. In hoeverre zoodanig be
perkt plan toch van algemeen belang zou
kunnen worden geacht, is nog in onder
zoek.
De quaestie van de droogmaking van
de Reeuwijksche en 'Sluipwijksche plas
sen vereischt een grondige voorstudie,
waarvoor thans de prov. waterstaat de
tijd ontbreekt.
Ged. Staten zullen trachten met het
rijk in onderhandeling te treden omtrent
den afkoop door het njk van de veer- en
andere rechten aan het Haagsche Schouw,
üorlogsmarsch.
Naar aanleiding van het bericht uit het
„Vad.", als zou er nl. te Arnhem een
soldaat van het 8ste regiment, tengevol
ge van een militaire marsch bezweken
zijn, deelt men aan de „Msbd." mede,-
dat slechts waar is dat een tweetal man
schappen, tengevolge van de vermoeienis
en de warmte zijn flauw gevallen en maar
het miliair hospitaal werden vervoerd.
Een hunner kon reeds in den namiddag
van denzelfden dag naar de kazerne terug-
keeren, de tweede werd gisteren nog ver
pleegd, maar zijn toestand is geenszins
zorgwekkend, terwijl van overlijden van
een hunner geen sprake is.
Vermoedelijk zijn de berichtgevers
ook in andere bladen trof men eenzelfde
bericht aan in de war gebracht door
de begrafenis van een -onderofficier die
bij het baden in den Rijn onder (Huissen
is verdronken, en wiens lijk Vrijdag
avond onder Driel werd opgevischt.
Kruisverbond.
Onder bescherming van Z. E. Kardi
naal van Rossum is, naar aan het „Ctr."
tusschen kooper en verkooper regelen
en kwitanties afgeven voor afgedane za
ken.
Een oorverdoovend, dooreengonzend
geluid dringt Rosenthal in zijn fijne ooren.
Voor hem beweegt zich wild dooreen,
eene haastige, joelende en schreeuwende
menigte, die geen ander doel schijnt te
hebben dan zooveel mogelijk leven te ma
ken. En toch is het heden een flauwe
dag. De stemming is gedrukt. Rosentiials
komst valt velen op, maar zij hechten
geen waarde aan zijne tegenwoordigheid,
nadat zij op zijn gelaat gelezen hebben.
Met moeite dringt Rosenthal naar zijne
plaats, waar Bendel, zooals altijd, m.et
meerdere klerken zit. Op den weg erheen
wisselt hij met dezen en genen een groet,
laat zich door een grappenmaker de laat
ste ui vertellen en doet alsof hem de ge
heele zaak niet aangaat Om hem bruist de
zee, boden met nieuwstijdingen loopen
heen en weer, jongens snellen aan met
telegrammen, waar in de zijzalen onge
veer honderd beambten den zwaarsten
dienst te verrichten hebben, en daar tus
schen door klinken enkele luide stemmen
die een papier voor zoo en zooveel aan
bieden of wenschen te koopen.
(Wordt vervolgd.)
