8
De groote Beursspeculatie.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
3e Jaargang,
N<v. 834.
9e Zwdóchz SouAomt
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 93S. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHI|NT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1:10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent. per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post f 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2VS cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Maandag
Juli
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 een
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Liberaal en neutraal.
In Rotterdam had de Bond van N&-
Iderlandsche onderwijzers een kinderya-
^antiefeest georganiseerd, en voor dat
plannetje een subsidie van B. en W. ge-
Een kindervacantie-feest! 't Is een
juooi idee. „Een dag van zomerweelde
voor de kinderen der zonlooze achter
buurten", werd in de „N. R. Ct." geschre
ven. En toch hebben B. en W. van Rot
terdam geen steun aan dat plan willen
pchenken, niet omdat zij dezen a,rmen
kinderen een „zomerdag buiten" zouden
misgunnen, maar omdat zij dit plannetje
niet goedkeurden in zoover het uitging
.van den „Bond van Ned. Onderwijzers",
,wijl de burgerij alles behalve eenstemmig
over deze organisatie denkt.
De afkeer voor genoemden Bond is zeer
zeker bij hun ouders, op wie B. en W. bij
hun weigering doelen, gerechtvaardigd.
In de laatste aflevering van „De Bode"
ib.v., het officieele orgaan, komt onder
meer fraais, de mooie wensch voor, dat
er een nieuwe Jean Jacques Rousseau
moge verrijzen, die zijn vurige welspre
kendheid zal verheffen tegen de erger
lijke domheid van het catechismus
onderricht.
Het besluit van. B. en W. is even prij
zenswaard, als dat van ouders, die hun
kinderen niet" een dagje willen uitsturen
onder geleide van een God en Godsdienst
bespottende ondergeschikte.
En tochtoch weeklaagt en jam
mert een neutraal blad hier ter stede
over dat besluit van de Rotterdam-
ische B: en W. „Twee duizend kinder
tjes", zoo verzucht het, „waren voor het
ïeest opgegeven, twee duizend, van alle
scholen, zoowel bijzondere als openbare,
't Was zoo'n rustig gevoel, de kinderen
te weten onder leiding van hen, die er
dagelijks mee omgaan!"
Ja-wel: de kinderen van de bijzondere
school mogen ook mee, evengoed als die
van de openbare; we gelooven het graag.
SMaar of het vooral voor de ouders van de
eersten „zoo'n rustig gevoel" zal zijn,
liun kinderen te weten onder leiding
van den Bond van Ned. Onderwijzers; dat
betwijfelen wij.
De schrijver in het neutrale dagblad
§qhijnt er zich slecht te kunnen indenken,
•wanneer Christelijke ouders een „rus
tig gevoel" hebben, als het hun kinde
ten geldt!
Hij -schijnt geen andere illusie te
koesteren dan de sahrijver in de libe
rale „Nieuwe Rotterd. Courant". Maar
er iis toqh een verschil: Niet in de
[hier geuite meening van de twee dag
bladschrijvers, maar in die van degenen
.welke hun geschrijf lezen. De tweede, die
in de „N .Rott. CL", zal men liberaal,
anti-godsdienstig vinden, maar de eerste
neutraal, een man met ruime opvatting!
tin toch is er we herhalen het in
beider meening geen werkelijk onder
scheid: beiden laten hoogere, godsdien
stige be'Jangen buiten beschouwing, de
liberale merkbaar, de neutrale óp bedekte
.wijze. En dat is juist het gevaar van
ide neutraliteit.
FEUILLETON.
1)
„Mijnheer!"- riep de schrijnwerker Lin
gen uit, „spot niet met mij, ik ben heden
niet in zulk eene stemming, dat ik mij
(door u voor den gek Jaat houden!"
„Maar mijnheer Lingcn", antwoordde
ide kleine, zeer levendige man, die voor
iden grooten, sterkgebouwden schrijn
werker stond, „als u het dan niet wilt
gelooven, moet ik het u zwart op wit
toonen. Hier, hier staat het, in deze
krant: Staatsloterij no. 62123 60000
friark.,?'
„Dat is ons nummer", riep juffrouw
.Lingen zeer verheugd uit. De schrijn
werker antwoordde niets, maar ging naar
zijn secretaire, maakte eene lade open,
waarin naast verscheidene spaarbank
boekjes eene kleine som gelds lag, zocht
leen oogenbli'k en hield ten slotte het
strookje papier in de hand, waarop het
ïrummer stond. Zijne vrouw zag begeerig
(en nieuwsgierig tevens op het veel-
beteekenend stukje papier
„62123.", las Lingen.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Zaterdagmorgen i|S door het vertrek
van Ide Iiohenzollern met de schepen
die haar begeleiden naar Swindemunde
de ontmoeting in de Oostzee
afgeloopen. De keizer dacht hedenoch
tend naar Potsdam te gaan en morgen
naar Swinemunde terug te keeren voor
zijn reis naar het Noorden.
Van de ontmoeting der beide vorsten
wordt gezegd dat zij een buitengewoon
hartelijk karakter heeft gehad en een
nieuw bewijs was voor de betrekkingen
van vriendschap, die de vorsten reeds
lange jaren verbindt. De gedachtenwis-
seling, die heeft plaats gevonden, leidde
tot het hernieuwen van het vaste besluit
om de van oudsher bestaande tradities
tusschen de beide landen hoog te hou
den.
De uitlatingen die op politiek gebied
werden gedaan en betrekking hadden
op alle kwesties van den dag, maakten
aan beide kanten de overtuiging hech
ter, dat het voor de belangen van de
beide naburige rijken en den vrede in het
algemeen voortdurend van het hoogste
belang blijft om de wederzijdsche vriend
schappelijke gezindheid, berustend op
wederkeerig vertrouwen, onveranderd te
bewaren.
Er kon evenmin sprake zijin van nieu
we verdragen want daartoe bestond
geen 'bizondere aanleiding als van
eenige wijziging te brengen in de groe
peering tyan de groote mogendheden,
waarvan de waarde voor het behoud van
het even'wicht en den vrede' reeds be
proefd is.
Terwijl de ontmoeting te B,altisjiki-
port aan den eenen kant getuigenis af
legt van de hechte, duurzame vriendschap
tusschen Duitschland en Rusland, geeft
zij aan den anderen kant ook op wel
sprekende wijze uitdrukking aan de vreed
zame beginselen, die der politiek van
beide rijken in gelijke mate tot richtsnoer
dienen, aldus heet het in een officieus
communiqué.
Later, zegt de St. Petersburgsche cor
respondent van het „Berl. Tageblatt"
zal er nog een officieele verklaring ver
schijnen van deze ontmoeting waarbij de
beide partijen tot algeheele overeenstem
ming zijn geraakt op alle punten.
Nog schrijft de „Nordd. Alg. Ztg."
Het verloop van de ontmoeting te Bal-
tisjkiport is in overeenstemming geweest
met wat voorgenomen was.
De schoone dagen van ongestoord bij
eenzijn, onzen Keizer door de gastvrij-
jhet^L van Tisaar Nicolaas gegeven, brach
ten de vorsten door in hartelijk en om
gang. Er was gelegenheid, zoowel voor
de vorsten als hunne ministers om ver
trouwelijk en openhartig over politieke
kwesties te spreken. Verrassingen zou
den daarbij niet worden voorbereid.
De waarde van de gesprekken ligt daar
in, dat zij aan beide kanten den wil heb
ben versterkt om de voortdurende voe
ling tusschen Rusland en Duitschland
„Ziet ge", juichte de kleine oude man,
terwijl hij in de kamer rondsprong, „nu
zijt ge opeens een welgesteld man ge
worden en kunt ge de schaaf wel in
den hoek werpen!"
„Hoezee!" riep thans Lingen uit, ter
wijl hij met zijne vrouw door de kamer
danste, „op ons briefje vallen dus 60000
mark, hoezee!"
„Stil, stil!" riep de vrouw. „Misschien
is het wel eene drukfout Dat is al meer
gebeurd."
„Dwaze menschen!" riep de kleine
imaji uit. „Zou lik dan bij u gekomen
zijn, als het niet waar was? De collec
teur zendt mij, hij zal het toch wel het
beste weten
„Vrouw, het is zoo, het kan niet
anders, 'tis te duidelijk", sprak Lingen
met een van vreugde stralend gelaat „Nu
zijn we rijke lui en kunnen het er van
mernen. Hier, man, hier hebt ge eene
kleinigheid voor' uwe moeite."
Hij ging naar zijn secretaire en nam
tien mark uit het geldkastje, welke hij
den looper in de hand drukte. Deze
voelde als man van 'tvak terstond hoe
veel de gelukkige schrijnwerker gegeven
had en pruttelde: „Oude gierigaard."
Daarop nam hij zijn smoezeiigen vilten
hoed en ging heen.
«Ja, ia, beste vrouw", zejde Lingen in
in de groote kwestie van den dag tot
waarborg van den Europeeschen vrede
te 'onderhouden
Verscheiden Russische bladen hebben
zich op vriendischfappelijke en onbevan
gen wijze over Duitschland uitgelaten
dat wij den geest die daaruit spreekt
deelen, spreekt van zelf.
In Tripolis
zullen spoedig de eerste woestijn krui
sers aankomen, Dezer dagen zijn twee
auto-mitrailleuses te Genua ingescheept
met bestemming naar Boekames. Elk van
deze gepantserde voertuigen kan 12 man
schappen en 4 sne:vurende kanonne me
devoeren met den daarbij behoor end e!n
schietvoorraad, benevens benzine voor
300 kilometer. De wagens kunnen 40
kilometer per uur afleggen.
In den loop van deze maand zal het
arsenaal te Turijn nog 10 van derge
lijke oorlogsmonsters afleveren.
Zoo schijnt men met machines te wil
len doen wat de menschen niet kunnen,
uithouden. In Europa toch, zoo schrijft
de oorlogscorrespondent van de „Voss.
Ztg." kan men er zich geen begrip van
maken, aan welke ontberingen de Ita
lianen bij Boekames zijn blootgesteld op
marsch in deze zomerdagen. De streekl
bij de grens van Tunis is een onafzien
bare vlakte: strand, duinen, steppen en
woestijn, geen boom, geen struik. Met
vreeselijke kracht brandt overdag de zon
des nachts is het zoo koud alsof men in
het hooge Noorden'was. Toch blijft de
gezondheid van de soldaten vrij goed,
een bewijs van het weerstandsvermogen
van het Italiaansche ras.
Het nieuwste in het kamp is het ver
schijnen van twee dagbladen. Een daar
van zal een Iialiaai/sch -Kainerafgcvaar-
digde redigeeren. De correspondent
voorspelt deze couranten geen lang lea
ven, daar er geen de minste behoefte aan
bestaat.
De Italiaansche censuur, zoo schrijft
de correspondent ook, is in Tripoli haar
macht ikwijt Telegrammen gaan met
Fransche schepen naar Dzjerba en wor
den vandaar over Tunis verder geseind.
Wel brengen Italiaansche postbooten de
postpakketten, op het Fransche postkan
toor afgegeven, naar Syracuse, maar van
daar worden ze in verzegelde zakken
naar de Fransche grens vervoerd. Al
leen al wegens den Iageren vrachtprijs
geeft de handel te Tripoli aan de Fran
sche post de voorkeur boven de Italiaan
sche.
In zake den oorlog is nu het nieuwste
nieuwtje ihet volgende bericht van de
Berlijnsche corr. der „N. R. Ct." Vol
gens deze liep Zaterdag in Berlijn het
gerucht, dat een wapenstilstand tusschen
Italië en Turkije zeer spoedig te ver
wachten is. Er werd zelfs beweerd, dat
de oorlogstoestand binnen drie dagen
zou .eindigen. Het was niet mogelijk
hierover nadere inlichtingen te krijgen.!
Dat is begrijpelijk. Het wordt zoo zoet
jes aan warm en de komkommers zetten
al zaad.
Misschien mogen we daarom ook niet
te veel geloof schenken an de ietwat
opgeschroefde berichten over een
den besten luim, „zoo moet het gaan,
als men rijk wil worden. ,Met de schaaf
wordt men geen millionair, en de tijd,
waarin het handwerk een gouden bodem
\had, is lang voorbij. 60000 mark, dat
is een heele hoop geld!"
„Als het ons maar zegen brengt!"
zuchtte juffrouw Lingen. „Hoe dikwijls
hoort men niet: zoo gewonnen, zoo ge
ronnen
„Laat mij daarvoor maar zorgen", ant
woordde Lingen op een toon van zelf
bewustheid. „Ik zal het geld wel goed
bezorgen en zoo plaatsen, dat de som
grooter wordt. Wat zoudt ge .er van
zeggen, als we de werkplaats eens ver
grootten en met stoom gingen werken
„Dat in geen geval, beste man!" riep
juffrouw Lingen geschrokken. „Buiten
dien, de zaken gaan zoo slecht en het
ziet er niet naar uit, dat ze beter zullen
worden."
„Och wat", hernam Lingen, „dat be
grijpt ge toch niet. 'tls waar, de zaken
gaan niet best, maar het wordt er niet
beter op, als men de handen in den
schoot legt. Men moet de zaken dwin
gen, anders dwingen zij ons. Met stoom
werkt men sneller en veel goedkooper.
Dan kan ik ook concurreeren met de
rijke fabrieksheeren en en hij
vveifeide jeen oogenblikie en liet er toen
monarchisten-inval
in Portugal. Toch zal het wel iets meer
zijn dan de regeering aanstonds officieel
deed bekend maken. In het Noordein van
Portugal, zoo heette het, zijn onder een
gedeelte der bevolking wanordelijkheden
van weinig beteekenis voorgevallen, die
de plaatselijke overheden terstond heb
ben onderdrukt. Deze voorvallen hebben
een geheel onbevestigd gerucht doen
ontstaan, dat royalistische uitgewekenen
van uit Galicië strooptochten op Por-
tugeesch gebied hadden ondernomen. De
regeering heeft maatregelen genomen om
de orde te bewaren. De kruiser Vasco di
Gama is reeds naar Oporto vertrokken,
van Waaruit een bijzondere trein met
troepen met machinegeweren naar het
opstandgebied vertrokken is.
Wat de mededeeling over de aanval
lende royalisten aangaat, bewijzen latere
berichten, dat ze volkomen onjuist isL
Volgens een telegram uit Tuy toch
werd gistermorgen Valenga door een -
sterke afdeeling monarchisten belegerd.
Onder de muren van Valenga werden ge
weerschoten gelosteen sergeant van
de Portugeesche douane werd gewonde
De monarchisten namen hieropi de vlucht.
Terwijl de gewonde sergeant een inter
nationale brug over de Minko overstak
werd hij gearresteerd en ontwapend.'
Eveneens twee monarchisten.
Een ander telegram meldt, dat voor
Val en ga het geweervuur hervat werd gev-
durende een tiental minuten. Een Span
jaard werd gewond. De monarchisten
maakten zich meester van het station,
en ,de strijd duurt in de stad voort!.:
Het spoorwegverkeer en de' telegraafver
binding itusschen Valenga en Portugal
zijn gestoord.
GEMENGD.
Volgens een bericht uit Sa 1 o n i ki
is het heele wilajet in opStancL De
meerderheid der officieren heeft gewei
gerd tegen de opstandelingen uit te ruk
ken. Verscheidene muitende officieren uit
Monastir hebben de bergen in de nabij-
heid van Saloniki bereikt en zich met
de andere muiters vereenigd.
Uit Marseille meldt men dat de
post- en telegraafbeambten besloten heb
ben om den stakenden ingeschre
venen hun sympathie met hun houding
uit te spreken en 50,000 franc in hun
stakingkas te storten.
Het onderzoek in de veel bespro
ken spionnagezaak Kostewitsch is
zoover gevorderd, dat thans een for-
meele aanklacht is ingediend. De zaak
zal voor het gerechtshof te Leipzig in
behandeling komen.
Generaal' Lyautey heeft weer een
noodkreet laten hooi en en weer om. ver
dere troepenversterkingen gevraagd.
Drie bataljons koloniale troepen, zul
len binnenkort naar Marokko vertrek
ken twee uit Parijs en een uit het gar
nizoen van Brest.
Generaal Lyautey motiveeert zijn ver
zoek met de bemerking, dat de toestand
in Marokko nog steeds zeer ernstig is
en dat een nieuwe revolutionaire be
weging aan den dag treedt, die door
snel op volgen„en dan word ik ten
islotte zelf fabrikant."
„Dat wordt ge nooit", antwoordde
zijne vrouw met overtuiging. „Meent ge
dan, dat ge met 60000 mark groote
sprongen maken kunt? We zouden dan
•ons huis, hier bijna in het midden der
stad, waar onze klanten ons gemakkelijk
kunnen vinden, verlaten en in de buiten
wijken der stad een nieuw onderkomen
vinden. Dan verlieten ons natuurlijk een
groot deel der klanten, want het zal
(slechts weinigen invallen ons na te
lioopen."
„Daarvoor komen anderen in de plaats,
beste vrouw", zei Lingen, best geluimd,
„voor honderd oude klanten komen er
twee honderd nieuwe in de plaats. Men
moet mede vooruit, Agnes, anders is
men verloren. Als ik met stoom werk,
kan ik deelnemen aan de groote bestel
lingen voor de stad en het land, terwijl
ik nu slechts kan denken aan kleine be
stellingen
„Ha, daar komt Frans aan!" viel hem
juffrouw Lingen in de rede, en snelde
de deur uit. Buiten weerklonk de vaste
tred van eer. voorbijganger. Terstond
[daarop trad juffrouw Lingen met een
slanke1;, elegant geklee'den jongen man
de kamer binnen, op wien de schrijn
werker aanstonds toeliep.
twee pretendenten wordt gösteimd. De)
eene is in het Noorden, de ,andere in hetj
Zuiden werkzaam. i>
Men kan den negeroplstand tq
Cuba als feitelijk geëindigd beschouwend
Estenos, de voornaamste aanvoerder, is
gedood. De meest opstandelingen heb
ben zich onderworpen. Slechts in def
provincie Santiago di Cuba zijn nog eeni
ge kleine troepen van oproerlingen, wiefc
onderwerping aanstaande is.
De Vereenigde Staten hebben beslotehj
de oorlogsschepen terug te roepen. 1
Koninklijke besluiten.
Bij kon. besluit is benoemd tot ridder,
in de Orde van den Nederlandsche Leeuw!
de gepensioneerde generaal-majoor E. F.
C. A. Henckens, lid van den Militairen,'
Pensioenraad
is aan J. Slavekoorde eervol ontslag!
verleend als adjunct-commies bij de
Rijksverzekeringsbankj
zijn benoemd tot leeraren aan de Mid
delbare Koloniale Landbouwschool tel
Deventer H. Couvert te Enkhuizen, B.
Alkema te 's-Gravenhage, I. G. de la:
Fontaine Verwey te Zutphen en M. .Wi
Beekhuis te Rijswijk.
Tweede Kamer.
De Tweede Kamer is bijeengeroepen'
tegen morgen des namiddags te halfl.
twee.
De oproeping bevat de dringende uit-
inoodiging om zooveel mogelijk tegen
woordig te zijn.
Ouderdoms- en Invaliditeits
verzekering.
De commissie van voorbereiding voor
het wetsontwerp in zake de ouderdomst
en invaliditeitsverzekering is reeds tegen
20 dezer en volgende dagen opgeroepen
om te vergaderen. Dan zal mondeling
overleg worden gepleegd met Minister
Talma.
Het nieuwe ontwerp-Bakkerswet.
Naar het „Centrum" verneemt, is in'
dit ontwerp niet opgenomen het pa
troonsverbod. De patroon zal dus kunnen,
werken als hij wil. Wel is daarentegen
opgenomen het drieploegenstelsel, waar
door het mogelijk zal zijn, dat ook 's
nachts kan worden gewerkt
Voor een en ander zijn echter voor
waarden gesteld. Waar het drieploegen
stelsel is toegelaten moet de acht-urig<e|
arbeidsdag worden ingevoerd, terwijl de
arbeiders in dit bedrijf van de drie weken
er niet meer dan één 's nachts zullen
mogen werken.
Ook zullen zij, die 's nachts werken,
niet vóór een bepaald uur het brood
mogen vervoeren. Op deze Wijze hoopt
men het concurrentie bezwaar te onder
vangen. Bij algemeenen maatregel van
bestuur zal dit uur, dat.naar plaatselijke
omstandigheden verschillen kan, worden
vastgesteld.
Actie in het bloembollenbedrijf.
Sinds eenigen tijd wordt door de ar
beiders, aangesloten bij de R>-K. ver-
eenigingen van Bloemistarbeiders in!
„60000 mark, mijn jongen!" riep hij.
„Hoe? Wat?" vroeg deze verbaasd.
In vliegende haast bracht Lingen zijn
zoon, die leeraar was aan het gymnasium,
op de hoogte, in de vaste overtuiging,
Wat deze even als hij jn groote opge
wondenheid zou raken. Maar dr. Lingen
bleef kalm, reikte zijn ouders de hand
en sprak vriendelijk:
„Ik feliciteer u, nu kunt ge de toe
komst gerust ingaan.
„De toekomst geritst 'ingaan?" riep
Lingen uit. „Mijn hemel, wat zegt de
jongen dat kalm! Neen, Frans, nu ga
ik eerst terdege aan het werkhet
geld moet verdubbeld, verdriedubbeld
worden
„Denk eens", zeide juffrouw Lingen,-
angstig haar zoon aanziende, „vader wil
een fabriek oprichten."
„Ja, zeker, eene groote fabriek van
kunstmeubelen", voegde Lingen er ter
stond aan toe.
„Och, vader", antwoordde de zoon
lachend, „zet u die grootste plannen uit
het hoofd. Waarom zoudt gé u op uw
oucifn dag nog zorgen
„Zacht wat! Ik ben vijfenvijftig jaar'L
riep Lingen.
{Wordt vervolgd.)