26
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
3e Jaargang,
No. 825.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
r>|T BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
tn het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
J 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/. cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Woensdag
Juni
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels t 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 15 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met grati»
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
V Doorzichtig.
Een nieuw „argument'2 heeft men ge
vonden om degenen, die komen aandra
gen met de „graag-op-baantjes-statistie-
ken", en aantoonen, dat de Katholieken
stelselmatig buiten alle staats- en gemeen
tebetrekkingen worden gehouden, te weer
«eggen.
Nu behoeft men niet meer te gaan af
geven op de achterlijkheid en domheid
Van de Katholieken, zelfs is het niet tneer
tioodig om met een beroep op het pause
lijk „Motu Proprio" te wijzen op „staats
gevaarlijke" ideeën, die ieder Katholiek
iaanhangt. Neen, met een breed gebaar
wijzend op eigen verdraagzaamheid en
partijdigheid, zal de vrijzinnigheid zich nu
Verschuilen achter anderen. Als men een
Katholiek achterstelt, dan zal men argu-
menteeren. dat men dit doet „met het oog
bp zekere gebeurtenissen, die de laatste
Saren bij vele protestanten ontstemming
hebben gewekt."
De Telegraaf heeft dit argument of...
Üit kunstje verzonnen P Het blad verneemt
idat het thans zeker is, dat de voorzitter
jder Tweede Kamer zal aftreden, maar ver-
heemt tevens dat „de le ondervoorzitter
Ijhr. mr. O. F. A. M. van 'Nispen tot Se-
ivenaer niet in aanmerking schijnt te zul
len komen, èn omdat hij persoonlijk niet
iwenscht èn omdat met het oog op zeke-
ffe gebeurtenissen, die de laatste jaren
hij vele protestanten ontstemming hebben
gewekt, het hoogst onwaarschijnlijk ge
acht wordt, dat men een Katholiek tot
voorzitter der Tweede Kamer zal benoe-
tnen.'^
Die „ontstemming" bij „vele" protes
tanten, ach die is zoo erg niet lals de
•berichtgever van de „Tel." het wil doen
voorkomen. Zeker niet zoo erg, dat men
«niet zou dulden, dat een Katholiek het
voorzitterschap van de Tweede Kamer be
kleedde! Of men moet die „Protestan
ten" volgens den geest van de heeren
Quas't en Herdershé bedoelen, die, al
iwas het Motu Proprio nooit verschenen,
de Katholieken toch uit de wereld zouden
iwenschen, de „vrijzinnige" protestanten.
ïDoch niet deze, maar de coalitiegenooten
van de Katholieken moeten voor de vrij
zinnigheid dienst doen om er zich achter
te verbergen!
Maar de nieuwe vondst van de „Tel."
zal opgeld doen, als men een Katholiek wil
buitensluiten, al is zij doorzichtig.
Over beschaafdheid.
Zoo cynisch mogelijk begint de jongste
sociale kroniek van 't „Hbl." aldus:
„De afneming van het aantal geboor
ten is een in de meeste beschaafde Jan-
den te constateeren verschijnsel."
Aannemen, ouders van groote gezin
nen gij zijt niet „beschaafd" genoeg.
'Slechts deze troost hebt gij: de „bescha-
'ving" weet met de vermindering der ge-
l'boorten niet best raad -en zint op middelen
'om den achteruitgang in bevolking tegen
Ite gaan. 't Helpt echter niemendal, zoo
adat het H b 1 d. vol vaderlandsliefde zucht
r)>Bevoorrechting van kinderrijke ge
zinnen bij de vervulling van openbare
betrekkingenridderorden voor het
moederschap, belastingvermindering,
kortom al dia middeltjes, welke voor
het vaderland bezorgde staatslieden en
economen uitdenken, zullen hierin geen
verandering brengen. Alleen als men de
overtuiging kan wekken, dat deze wille
keurige beperking van het kindertal een
nadeel voor de volkskracht is, zal men
verandering in den toestand kunnen
brengen."
Mooi gezégd. Die overtuiging opwek
ken is intusschen zoo lastig niet; de sta-
iAistieken zijn welsprekend genoeg. De „be
'schaafde" lieden evenwel denken„Laat
ijmijn buurman maar voor die volkskracht
(.zorgen; ik houd van mijn gemak."
Neen, vaderlandslievende economen
:er is iets anders, iets hoogers noodig, yam
[Tfdat „nadeel voor de volkskracht" tekee-
jXen. Den eerbied voor en het vertrouwen
pop God moet gij aankweeken en dan eerst
iZult gij het aanschijn der aarde vernieu-
uwen. Dit middel versmaadt echter onze
^beschaving", die veeleer beschaming
ijnoest heeten.
Vrouwenarbeid.
Er zal wel niemand meer zijn, die af-
Keurt, dat de vrouwen in allerlei beroe
men optreden. Niet alle meisjess toch
kunnen onderwijzeres, winkeldochter of
gewoon arbeidster worden, terwijl ze ook
niet alle bij moeders pappot kunnen blij
ven zitten haken en stof afnemen. Hot
maatschappelijk leven stelt zijti eischen
en drijft steeds meer ook de vrouw „in 's
feindliche Leben" om het dagelijksch'
brood te winnen, vooral nu zoo menige
jonge man er tegen op gaat zien een
huisgezin te stichten omdat tiet leven zoo
duur is.
En zoo zien we steeds meer ook' de
vrouw een plaats innemen op de kan
toorkrukken en bij beroepen, welke meer
dan gewone ontwikkeling eischen.
Uitstekend, mits: die vrouwenarbeid
niet lager wordt bezoldigd dan wanneer
mannen hetzelfde verrichten. Geschiedt
zulks wel, dan worden die vrouwen ge
vaarlijke concurrenten voor de mannen,
wat te meer te betreuren valt, wijl toch
in de maatschappij inzonderheid op de
mannen de plicht rust om een gezin te
onderhouden.
We kwamen weer eens tot deze, geens
zins nieuwe beschouwing door het be
richt, dat de Pruisische minister van
posterijen, Kraetke, 8100 betrekkingen
op postkantoren thans door mannen be
zet, in de toekomst aan vrouwen wil ge
ven. Niet omdat de vrouw hiervoor beter
geschikt is dan de man, doch alleen uit
zuinigheid. Om jaarlijks zes millioen
mark te sparen. De vrouwen krijgen 750
mark per jaar salaris....
Zie, dat is een verderfelijke tactiek
van dien meneer Kraetke. Een tactiek',
waartegen mannen en vrouwen gelijke
lijk moeten protesteeren. De mannen,
wijl de strijd om het bestaan hun onbil
lijk wordt verzwaard; de vrouwen, wljL
zij zoodoende tot een soort onderkruip-
sters worden verlaagd en terecht kunnen
eischen: voor gelijken arbeid gelijk loon.
Alleen bij doorvoering van dezen eisch
kan op de arbeidsmarkt een gezonde ver
houding tusschen mannelijke en vrouwe
lijke gegadigden heerschen. Reeds al te
veel wordt er door particulieren van af
geweken, maar waar moet het heen, als
ook regeeringen zulks gaan doen.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Zooals men weet zijn gister te Balti
more begonnen de vergaderingen van de
democratische conventie
die naar alle gedachten eenzelfde ver
loop zouden hebben als die der republi-
keinsche conventie. En die verwachting
is den eersten dag reeds niet beschaamd.
Onder hevige tumulten toch Ihad de ver
kiezing van een tijdelijken voorzitter
plaats waarbij Parker 579 en Bryan 506
stemmen verwierf.
Na zijn benoeming wenschte Parker
de conventie geluk met de verheveii or
delijke wijze waarop de werkzaamheden
van stapel liepen in vergelijking met
de gedragslijn der republikeinen, te Chi
cago.
Wij komen bijeen, zoo ging hij voort,
terwijl de heuvelen nog de woeste kreten
van leugenaar, dief en verrader weer
kaatsen en woedende klachten over be
drog, omkooping, verraad en bederf.
Onze ooren zijn nog moe van het geraas
van verward geschreeuw en de schande
lijkste ruzie van onze politieke geschie
denis.
De toehoorders intusschen lieten den
spreker volstrekt niet voortgaan.
Er ontstond zoo'n overweldigende ver
warring, dat de conventie tot oen avond
werd verdaagd, terwijl Parker nog midden
in zijn rede was.
Een prachtige illustratie zijner woor
den, dunkt ons.
Degenen die wel het meest in hun
schik zullen zijn (met de verkieznigsherriei
zijn de inwoners der twee onventiej-
steden. Men berekent toch dat bv. Chi
cago minstens millioen guhien ervan
moet hebben geprofiteerd. Het herberg
de dan ook ongeveer 100.000 bezoekers,
die aardig wat voor hun logies moesten
betalen. Te Baltimore schat m n nu het
aantal aanwezigen op 80.000, die nog
meer voor hun onderdak moesten offe
ren. De deelnemers aan de democrati
sche conventie ,die niet geruim m tijd te
voren logies besteld hadden, waren er
1 eel ijk aan toe. Er waren bij lange na
niet genoeg hotels om alle bezoekers' tel
herbergen, waarom dan ook fabelachti
ge prijzen igevraagid werden. Zoo werd
een prijs van f 25 beta,ald voor een heel
bescheiden slaapkamertje zonder het ge
ringste comfort.
Het Engelsche Lagerhuis
had bijna gisteren tooneelen te zien ge
geven, als we reeds uit den Pruisischen
landdag en de Hongaarsche Kamer ver
namen. i
Het voorval ontstond in verband met
de behandeling van de kiesrechtvrouwen
in de gevangenis en de zoogenaamde
hongerstaking. Timothy en Healy ver
zochten Asquith de gevangenen vrij te
laten, maar Asquith verklaarde, dat
McKenna reeds had gezegd, dat als de
gevangenen beloofden, hun overtreding
niet te herhalen, zij terstond zouden
zouden worden vrijgelaten. Dit ant
woord maakte de verontwaardiging
gaande van den socialist Lansbury, een
bekend pleiter voor vrouwenkiesrecht.
Hij ging staan schreeuwen en met zijn
armen zwaaien en tenslotte liep hij naar
de ministerbank. Daar schudde hij zijn
vuist tegen Asquith en riep uit: Gij
moest uit het openbare leven worden
gebannen, gij staat te laag voor verach
ting. In de geschiedenis zult gij blijven
voortleven als de man die onschuldige
vrouwen heeft gemarteld. 60 gevangen
kiesrechtvrouwen zijn tot dwangarbeid
van verschillenden duur veroordeeld, we
gens het inslaan van ruiten.
Lansbury stond zoo gedurende eenige
minuten afwisselend de ministers en de
unionisten aan te klagen. Deze hielden
zich volmaakt kalm.
Gij weet wel, riep Lansbury, o.a. dat
de vrouwen die belofte niet kunnen doen,
het is niet zooals het een man van eer
betaamt, om - dat te vrc gen.
Ten slotte ging hij weer naar zijn zit
plaats terug. De voorzitter gelastte hem
vervolgens liet Huis voor de rest van de
zitting te verlaten. Lansbury zeide: „lk
niet, zoolang deze verachtelijke din
gen gebeuren.'
De voorzitter herhaalde daarop zijn
bevel met nadruk. Brookes, een lid van
de arbeiderspartij, drong er bij Lansbury
op aan, dat hij aan het bevel zou vol
doen en denzelfden raad gaven hem an
dere leden van de arbeiderspartij. Ten
derden male herhaalde de voorzitter zijn
bevel met de waarschuwing dat hij, als
hij niet werd gehoorzaamd, geweld zou
gebruiken. Eindelijk gaf Lansbury aan
den aandrang van zijn collega's gehoor.
Daarmede nam het voorval een einde.
Oorlogsnieuws
is er, zooals te verwachten maar schaars.
Uit het pas bezette gebied van Boesjeifa
meldt Stefani d.d. Zondag, dat dien mor
gen een eskadron cavalerie een verken
ning heeft ondernomen, ten Oosten van
Maraboet-Sidi-Boesjeifa, met de op
dracht om de telegrafische verbinding
van de Syrte met Misrata te verbreken
De cavaleristen hebben de opdracht ge
heel kunnen vervoeren, de lijn is op twee
punten gekapt en over een grooten af
stand vernield.
Uit dit bericht blijkt echter tevens,
dat de Italianen Misrata nog steeds niet
bezet hebben.
Over de Archipelkwestie melden de
bladen te Konstantinopel dat de Porte
door tusschenkomst van haar diplomatie
ke vertegenwoordigers aan de groote
mogendheden verklaard heeft, dat zij
hoopte, dat de uit naam van de eilanden
van den Archipel overhandigde mede-
deeling niet in ernstige overwegjing ge
nomen zou worden.
Men heeft van de zijde van de Porte
ook stappen te Athene gedaan, omdat
het bedoelde verzoekschrift door Griek-
sche onderdanen was voorbereid. De
Grieksche regeering heeft echter ver
zekerd, dat zij aan dergelijke betoogingen
geen deel zou nemer».
In Albanië heeft de Porte nog steeds
met oproer te kampen, waarbij nu nog
muiterij komt.
Een telegram uit Monastir meldt, dat
twee compagnieën met wapens en trein
en acht officieren naar de Albaneesche
opstandelingen zijn overgeloopen. Uit
Periep wordt hetzelfde gemeld, van een
eskadron ruiterij en vier officieren. Te
A/elesses, Cozane, Caïlarioso en El Bassan
zouden 400 officieren en soldaten gedrost
zijn.
De Porte heeft een krachtige vervolging
van de overloopers gelast, maar de legcr-
inspecteur Zekki-pasja, die uit Saloniki
te Monastir is aangekomen, raadt aan
om niet hard op te treden.
De opstandelingen zijn van zins, bin
qenk,prt tot de E,orte een ultimatum te
richten met een volledig program voor
zelfbestuur.
GEMENGD.
In de Engelsche staking is de
toestand weer verergerd. Het heet dat alle
vredesonderhandelingen zijn afgebroken.
De patroons hebben verklaard, dat zij huu
standpunt niet hebben gewijzigd. In een
mededeeling aan de pers heeft het sta
kingscomité verklaard, dat het naar Ame
rika, Australië en Duitschland om steun
heett geseind.
Van veel andere zijden is hun gelde-
lijken steun beloofd, daardoor klonken
vermoedelijk de redevoeringen op den
Tovver-heuvel weer strijdlustiger. Den
stakers werd aangeraden het werk niet
te hervatten voordat de patroons met
een plan tot regeling van het geschil voor
den dag kwamen.
De Fransche Senaat heeft het wets
ontwerp, waarbij een ianger uitstel in
zake het intrekken van het tijdelijk
toelaten van graan wordt verleend,
zonder wijziging aangenomen.
In het dorp Polany (Hongarije) zijn
500 huizen afgebrand. Twee jaar
geleden werd het dorp door een hevigen
brand bijna geheel vernield.
In Mecklenburg is de kalimijn
Jessenitz ondergeloopen. Juist toen
men hoop kreeg, dat het binnendringen
van het water een niet al te groote ramp
had aangericht, kwam een nieuwe toe
vloed, die de mijn tot 36 meter onder ide
aardoppervlakte onder water zette. Dit
ging zoo snel, dat al degenen, die in
de mijn aan hei werk waren, ternauwer
nood aan den. dood ontsnapten. In de
geheele omgeving tot op eenige kilo-
neters afstand scheurden de huizen en
kwamen inzinkingen van den grond voor.
Ook de onderneming Friedrich Franz
is in gevaar. Er zijn daar 5 of '6 krater-
randvormige inzinkingen van den bodem
ontstaan. De gebouwen zijn verzakt en
toonen groote scheuren. Het werk is er
gestaakt.
De waterspiegel in het meer van
Proost-Jesar, dat U/2 vierkante kilometer
groot is, is gisteren 30 cM. gezakt. Er
schijnen groote onderaardsche spleten
van het meer uit in de richting van de
mijnen ontstaan te zijn. Telkens hoort
men een onderaardsch gerommel.
Koninklijke besluiten.
Bij kon. besluit is J. Bossers, ge
neesheer te 's-Gravendeel, benoemd tot
ridder in de orde van Oranje-Nassau
is aan A. H. de Wiid eervol ontslag
verleend als burgemeester der gemeente
Linden
is aan J. Leefiang, lector aan de Tech
nische Hoogeschool te Delft, eervol ont-
ig verleend
is bij het personeel van den genees
kundigen dienst van het leger in Ned.-
Indië benoemd tot officier van gez. 2e
klasse de arts dr. J. Samuels.
De Koninklijke Familie te Amsterdam.
Precies te 5.42 arriveerde gistermid
dag de Koninklijke trein aan het Cen
traal Station te Amsterdam. Op het per
ron was de waarnemende burgemeester,
wethouder L. Serrurier, ter begroeting
aanwezig.
Onmiddellijk na aankomst namen H.
M. de Koningin, H. M. de Koningin-moe
der en Z. K. H. de Prins plaats in de
gereedstaande auto en werd naar den
den Stadsschouwburg gereden, alwaar
de opvoering van de „G ijs b recht
van Aemstel" werd bijgewoond.
Na afloop van de voorstelling keerde
H. M. de Koningin-moeder per auto naar
Soestdijk terug. H. M. de Koningin en
Z. K. H. de Prins begaven zich, eveneens
per auto naar het Kon. Paleis.
De kustverdediging.
Binnenkort is te verwachten de Me
morie van Antwoord op het Voorloopig
Verslag der Tweede Kamer over het
ontwerp tot instelling van een fonds
voor de kustverdediging. Daaruit zal dus
de onjuistheid blijken van het gerucht,
dat dit ontwerp zou worden ingetrokken.
Naar men verneemt, kan worden ver
wacht, dat bij de memorie van antwoord
plannen zullen worden uiteengezet, vol
gens welke de voorzieningen ten be
hoeve van de kustverdediging op meer
beperkten voet zullen plaats hebben,
dan aanvankelijk was voorgesteld.
Commissie Weerbaarheid.
Naar men verneemt heeft de sub-com-
missje, die onder leiding van mr. baron,
Van der Borch van Verwolde het „Schiet*
vraagstuk" bestudeerd heeft, aan den
minister van Oorlog een verslag met
ontwerp-besluit ter hand gesteld, waar-i
bij is voorgesteld, aan jongelieden van!
17 jaar en ouder de gelegenheid te opö-
nen om gebruik te maken van een rijks*
geweer en de noodige munitie, ten ejndei
zich op verschillende schietbanen te
oefenen, indien zij zich verbinden, in tijd
van oorlog en bij mobilisatie in dienst td
treden. Tot dat doel zouden reeds vooc
1913 gelden op de begrooting van oor*
log worden gebracht.
Voorzitter Tweede Kamer.
Men schrijft aan de „Tel.":
Naar in parlementaire kringen ver
luidt, heeft het reeds eenigen tijd loo-
pende gerucht, dat de president van de
Tweede Kamer, mr. W. K. F. P. graaf!
van Bylandt, na deze zitting als voor*
zitter zal aftreden, thans zekerheid gen
kregen. Ook op advies van zijn medicus
steit de heer van Bylandt zich onder geen
beding meer beschikbaar.
Als opvolger wordt genoemd dr. J.
Th. de Visser, de christelijk-historische|
afgevaardigde voor Leiden. 1
Bakkersnachtarbeid.
Naar wij vernemen, zullen op het con*
gres van het nationaal comité tot af*
schariing van den bakkersnachtarbeid,
op Dinsdag 10 September a.s. te Utrecht
te houden, vermoedelijk als sprekers op
treden de heeren G. Elhorst, H. Diemer,
mr. P. J. M. Aalberse, mr. H. Bijleveld
Jr., dr. A. C. A. Hoffmann en jnevr. van
H envaarden-Steffens. („Rott.")
KORTE KRONIEK.
H. M. de Koningin zal a. s. Zater
dag ten Paleize Het Loo de audiëntie
verleenen aan de Deensche missie ter
kennisgeving van de troonsverwisseling»
Naar men verneemt, zal het bezoek!
van de Bijzondere Amerikaansche Com
missie in het belang der deelneming, van
Nederland aan de Panamatentoonstelling
te San Francisco leiden tot de vorming
van een Nederlandsch Comité voor deze
tentoonstelling met steun van regeo-
ringsvvege.
Het hoofdbestuur van de Vereeni-
ging voor Vrouwenkiesrecht heeft aan de
Koningin een adres gericht, waarin het
Hare Majesteit verzoekt, dat ook vrou*
wen voortaan door de Grondwet kiesge
rechtigd zullen verklaard worden.
LEIDEN, 26 Juni.
Jubilé.
Hedenmorgen half elf had de plechtige
uitreiking plaats van de gouden medaille
wegens 36-jarigen militairen dienst aan
den meester-geweermaker J. Miolee van
het 2e bataljon, 4e reg. infanterie, voor
het front van den troep, welke plechtig
heid door het muziekkorps van dat regi
ment werd opgeluisterd.
De commandant van het 2e bataljon,
majoor P. A. Olrée, schetste in van waar-
deering getuigende bewoordingen de veel
jarige verdiensten van den jubilaris, waar
na het eereteeken door den hoofdofficier
op diens borst werd gehecht.
Na afloop van deze officieeie plechtig
heid werd de jubilaris met zijne familiet
in de onderofficierscantine verzocht, al
waar hem bij monde van een der adju
danten-onderofficier een prachtige gas
kroon, namens vele onderofficieren van
de infanterie alhier, werd aangeboden,
met een hartelijke toespraak.
Ook van verschillende officieren mocht
de jubilaris bewijzen van belangstelling
ontvangen.
OEGSTGEEST. De gemeenteraad zat
vergaderen op Vrijdag 28 Juni, des na
middags te 7 uren. Op de agenda staat*
Aanbieding gemeenterekening 1911, compi
tabiiiteit, adres subsidie Oranje veree-
niging; begrooting gezondheidscommis
sie 1913; belegging gelden op hypotheek,
benoeming onderwijzend personeel school
Morsch; voorstel wijziging retributiever
ordening schoolgeld H. B. S.
Op de voordracht van onderwijzeres
(vac. mej. L. Trago) staan de dames A. W,
den Ouden, Berkel, H. E. H. Meijkamp,
LeidenP. D. de Bruin, Katwijk. Op do
voordracht voor onderwijzer (vac. J. Ta
Draad) staan de heeren T. Koeze, Voor
schoten A. C. Boekwijt, LeidenP. J. HL
du Croix, Leiden.
VOORSCHOTEN. De Commissaris det
Koningin in deze provincie zal I>onde*V
