24
Een Martelaar.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
3e Jaargang,
No. 823.
Bureau OUDE SINGEL 34, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2Vs cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Maandag
Juni
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Geen politieke strekking.
Hoe men de obstructie drijft, blijkt uilt
!èen artikel Ln de „N. R. Ct." van Zondag
morgen. Het sloft van het artikel wordt
vastgeknoopt aan het begin, zegt de re
dactie, en wij laten dat slot hier volgen.
„In parlementaire kringen gaat het
'gerucht, dat de Kamer aan het eind
,van de week op reces zal gaan. Ons
zal dit geenszins verbazen. Een architect,
jdie geen werk aan den winkel heeft,
doet altijd beter het atelier te verlaten,
'dan doellooze poppetjes te gaan teeke-
ïien, mogen dezen dan ook Raden van
(Arbeid genoemd worden. Het is nu mooi
,weer en de natuur werkt verfrisschend."
Men heeft van liberale zijde blijkbaar
gaarne, dat i.er niets van de sociale wetge
ving tot stand komt voor 1913. Dat is
niets nieuws. Maar opvallend is het, dat
men nu zoo brutaal is, in ronde woor
den aan te dringen om het meest pro
bate middel door te voeren: uiteengaan
van de Kamer.
Maar men moet gronden kunnen aan
voeren, om dat middel te mogen door
voeren, om data dvies te rechtvaardigen. O,
dat is fluks geleverd! „De rechter
zijde is zoo gestemd, treedt op zooda-
danige wijze op, dat alle verder vergade
ren en beraadslagen vrijwel onmogelijk of
tenminste nutteloos is!
Van Dr. Nolens wordt gezegd
j,dat men naar de bedoeling van zijn'
woorden moet gissen, als naar die van
'een modern orakel, waaruit ieder den zin
haalt, die hem goeddunkt."
En van minister Talma heet het: „Ach
ter de groene tafel een minister, nu eens
nukkig, veelal humeurig, steeds, blijk
baar, in een ontzettenden angst voor dé
raillement. Deze is nu reeds zoover ge
komen, dat hij van de belangrijke on-
derdeelen der ontwerpen, die in behan
deling zijn, wijziging aankondigt, doch
met geen stokslagen er toe is te krijgen,
te zeggen, waarin die veranderingen zul
len bestaan."-
En dan durft de redactie onder het
artikel nog de noot plaatsen:
„Dit is geen artikel met een politieke
strekking. Wij geven slechts in verzach
ten vorm in het openbaar weer, wat men
binnenskamers overluid jn eiken belang
stellenden kring kan hooren uitspreken."
De politieke strekking van het artikel
wordt alleen geëvenaard door die van
deze noot!
Als dat niet helpt!
Het hoofdbestuur van de Evangelische
Maatschappij heeft aan de kerkeraden van
de Ned. Herv. gemeenten een afdruk toe
gezonden van haar inzake het pauselijk
motu proprio „Quantavis diligentia"
(over het dagvaarden van geestelijken
voor wereldlijke rechtbanken) aan de Ko
ningin aangeboden verzoekschrift met bij-
behoorende toelichting, met het verzoek,
door betuiging van instemming met de
strekking, bij H. M. en Hare raadslieden
aan dit verzoekschrift meer kracht bij te
zetten.
Als dat niet helpt! Als nu H.M. nog
niet overtuigd wordt van het „staatsge
vaarlijke'* van het Katholicisme, ais Zij
FEUILLETON.
(NAAR HET DUITSCH.)
58)
Toen hij de oogen opende bemerkte
hij een in tranen badende vrouw die zijn
wonden verbond, zooals voorheen, in de
glorievolle tijden van het martelaar
schap, de christelijke maagden plachten
.te doen.
Die vrouw was Johanna.
De verschrikkelijke gebeurtenissen,
welke in het paleis voorvielen, waren tot
haar doorgedrongen. Nu zij wist dat Jo
hannes Nepomucenus om zijn deugd een
verschrikkelijke straf onderging, snelde zij
naar den koning en wierp zich aan diens
voeten. Johanna putte uit haar hart zulk
een welsprekendheid, zij wist zoo goed
het menschelijke, dat er nog in den tiran
was overgebleven, te doen trillen, zij her
innerde hem het verleden op zulk een
aandoenlijke wijze, dat zij eindelijk den
'ellendigen vorst overwon en er ïn slaag
de het wilde dier opnieuw te muilbanden.
Van een invrijheidsstelling voorzien, ijl-
'de zii naar de ffevancenis. want zelf jwijde.
nu nog niet zorgt, dat er maatregelen
tegen het Katholicisme worden genomen,
dandan zal H. M. zeker zelf onder
den invloed van dat alles-beïnvloedende
Katholicisme zijn gekomen!
Men zou er met recht bevreesd voor
worden. De „Nieuwe Courant" van
eergisteravond had het nog over de „hand
over hand toenemende macht van het
clericalisme". Het blad zeide toen ook,
dat „zorgvuldig verschillende begrippen
uiit elkaar dienen gehouden te worden"
om het clericalisme „m etkansop suc
ces, rationeel te bestrijden." ,,'tls kwaad
vechten", zegt het blad, „tegen 'n vijand,
in wien men zich vergist". Daar nu uit
het verzoekschrift met bijbëhoorende toe
lichting van de Evangelische Maatschappij
zonneklaar blijkt, dat die „Maatschappij"
zich nooit (heeft onledig gehouden met
het zorgvuldig uit elkaar houden van ver
schillende begrippen, betreuren wij het
voor haar ijverige bestuurderen, aait aan
haar actie door de „Nieuwe Courant"
alle kans op succes ontzegd wordt
ALGEMEEN OVERZICHT.
Het blijkt uit de laatste berichten van
de conventie te Chicago dat de
kansen van Roosevelt
tegenover Taft zoo gloed als geheel ver
keken zijn. Alle door zijn aanhangers be
twiste mandaten zijn goedgekeurd,
waardoor Taft blijft beschikken over een,
zij het dan niet sterke meerderheid. Roo
sevelt heeft nu aan zijn dreigement ge
volg gegeven en gebroken met de repu-
blikeinsche conventie.
Nadat Root tot definitief voorzitter
benoemd was las de afgevaardigde van
Kansas, Allan, het stuk van Roosevelt
voor waarin deze zijn besluit meedeelde.
Hierin zegt hij, na zijn beschuldiging te
hebben heriiaald, dat verschillende zetels
in de conventie hem door bedrog afhan
dig zijn gemaakt. Ik hoop, zegt hij ver
der, dat die- mannen die als gedelegeer
den voor Roosevelt zijn gekozen, nu zul
len weigeren over iets, wat dan ook,
in de conventie .te stemmen. Ik ontslaj
geen van mijn gedelegeerden van zijn
verplichting, om op mij te stemmen, voor
het geval dat hij stemt; maar onder deze
omstandigheden hoop ik dat Ihij heele-
maal niet stemmen zal.
De conventie kan, zooals zij nu is sa
mengesteld, er geen aanspraak op maken
de kiezers van de republikeinschei partijl
te vertegenwoordigen. Zij vertegenwoor
digt heelemaal niets, dan het succes van
een bedriegelijken kunstgreep, om £len
wil van de ov.ergroote meerderheid van
de partij op zijde te schuiven.
Wie doord'e conventie, zooals zij thans
is samengesteld, tot candidaat voor* het
presidentschap zou worden benoemd, zou
slechts een begunstiger wezen van dat
geslaagde bedrog. Het zou voor een
ieder in hooge mate compromittant zijn
in deze omstandigheden, en gen ieder
die een benoeming op deze wijze zou
aannemen, zou geen aanspraak kunnen
zij haar biechtvader zijn genade mede-
deelen.
Toen het licht eener toorts op hefblee-
ke, verscheurde, met gestold bloed en ver
schrikkelijke brandwonden overdekte ge
laat viel, dacht zij dat hij gestorven iwas.
Zij beschuldigde zich hem op de pijnbank-
te hebben uitgestrekt, want in ditoogen
blik meende zij inderdaad daaraan schul
dig te zijn. Haar hart werd door smart
vaneen gereten, overvloedige tranen ont
sprongen haar oogen.
Johannes Nepomucenus herkende haar.
Beklaag mij niet, sprak hij.
Wat hebt gij geleden! riep zij uit.
Ik heb mijn lippen aan den beker van
het martelaarschap bevochtigd. God oor
deelde mij niet waardig dien te ledigen.
Blijf leven voor de verheffing der Kerk.
Ik leef om Gods wil te volbrengen.
Johannes had den beulen volstrekt geen
weerstand geboden; hij deed zulks ook
niet aan den geneesheer, dien de keizerin
had doet ontbieden. Met zijn gewone
kalmte en den glimlach op het gelaat gaf
hij zich aan hun zorgen over. Hij leefde
voor en door Christus en hij schreef zich
noch het recht toe den dood te gemoet
te snellen, noch het leven van zich te
stooten. Ongetwijfeld maakte een diepe
droefheid zich van zijn ziel meester. Toch
bad hij nietj HeertJaat, indjen ket.ftiogq-
laten gelden op den steun van eenigen,
republikein op .grond van partijpolitiek
en hij zou het reoht hebben verbeurd om
den steun te vragen van eenig rechtscha
pen man van welke partij ook, op gron
den van moraliteit.
De voorlezing van dit stuk gaf aanlei
ding tot een groote betooging ten gun
ste van Roosevelt. De gedelegeerden zij
ner partij vormden een optocht die een
vuistgevecht uitlokte, waaraan de poli
tie echter spoedig een eind maakte.
Daarna werd aanhangig gemaakt het
voorstel om
Taft candidaat
der republikeinsche partij te benoemen,
waarvan de uitslag ons nog niiet gewerd.
De afgevaardigde Harding, die dit
voorstel deed, zeide in zijn toespraak, met
het oog op de oneenigheid in de conven
tie, dat slechts eens te voren de grond
vesten der natie aangetast werden, na
melijk' tijdens de burgeroorlog. Hij ver
klaarde, dat de republikeinen de werke
lijke progressisten zijn en dat Taft de
grootste progressist van zijn tijd is. De
ze bewering, die met gejuich en gesis
ontvangen werd, gaf aanleiding tot een
gevecht tusschen de afgevaardigden uit
Dakota en Florida. De politie had ver
scheidene minuten werk om daaraan een
einde te maken.
Eerst was er nog voorlezing gedaan
van het partijprogramma, dat wettelijk
maatregelen voorstelt om een einde te
maken aan de langzame werking der ge
rechtshoven. Het programma spreekt op
nieuw het vertrouwen der Republikein
sche partij uit in de goede werking van
een beschermend tarief van invoer, ter
wijl aangeraden wordt de inkomende
rechten op sommige artikelen te verla
gen. Het stelt verder voor een onderzoek
te houden in Amerika en het buitenland:,
naar de oorzaken der duurte van de le
vensmiddelen; het sluiten van een nieuw
verdrag met Rusland tot bescherming
der Amerikaansche burgers de instand
houding van een voldoende oorloigs-
vlootden aanbouw van schepen voor
de handelsmarine en nieuwe wetgevende
bepalingen tegen de trusts.
Met groote meerderheid van stem
men werd dit programma goedgekeurd.
Uit Barka
komt weer een oorlogsbericht. De oor
logscorrespondent van de „Berl. Zeig.
a. M." seint uit het Turksche kamp bij
Benghasi: Heden den 19den Juni vielen
de Italianen met twee kolonnes den
Turkschen post, die naar het Westen
vooruitgeschoven en honderd man sterk
is, aan. Tegelijkertijd stegen in Benghazi
een luchtschip en eenjge vliegtuigenl pp,
om de Turksche stellingen te verkennen.
Boven deze stellingen gekomen wier
pen de vliegers bommen naar beneden.
Deze hadden blijkbaar niet zoozeer ten
doel schade aan te richten, als wel om
de plaats der vooruitrukkende kolonnen
en de positie der Turken! nauwkeurig te
bepalen. De Italianen trachtten daarop
deze stellingen te omsingelen. Van Turk
sche zijde zag men echter onmiddellijk,
wat zij wilden en zond men versterkin
gen uit. Toen de Italianen de aankomst
lijk is, dezen kelk van mij gaan. Integen
deel, hij strekte er de hand naar uit en
trok hem naar zich toe met al de {kracht,
welke hij uit zijn kloostergelofte putte.
Grooter toch dan de dorst naar lijden, (het
ongeduld zich met zjjn God te vereenigen
en de vurige begeerte naar de gelukzalige
eeuwigheid, waren voor Rem die overge
ving, die gehoorzaamheid, welke grooter
is dan offerande, en welke, als laatste uit
drukking van de verloochening der men
schelijke zwakheid ons de woorden op
de lippen brengt: Fiat voluntas!
Langzamerhand sloten zich de wonden
van den martelaar. Hij kon zich oprich
ten en het nu en dan wagen leenige jwan-
kele schreden op Zijn verminkte voeten te
doen. Daar .W-enceslaus volkomen genade
had geschonken, betrad liij wederom zijn
gewone cel en aanvaardde van lieverlede
zijn bediening. En toen eindelijk zijn
krachten volkomen waren teruggekeerd,
scheen zijn ijver nog meer toe te riemen.
Niets aardsch vertoonde meer dat bleeke
gelaat; een hemelsdhe stralenkrans om-
gat den door God verlichten schedel.
Steeds meer verteerde het vuur der chris
telijke liefde het hart van den apostel. |Hij
verliet slechts den predikstoel om zich
naar den stoel der boetvaardigheid te be
geven; zijn raadgevingen droegen hetken-
jnerlt yan jêêH tender afscheid; £n aa?
van deze versterkingen merkten, trokken
zij zich terug. De Turken vervolgden hen.
De Italianen hebben op hun terudhtocht
zware verliezen geleden. Zij lieten veel
wapens en schietvoorraad achter. Een
officier werd gevangen genomenboven
dien vielen aan de Turken! een paard en
een seintoestel in handen. De Turkejn
hadden slechts vier gewonden.
In Lissabon
is het er Vrijdagavond nogal rumoerigl
toegegaan.
De stakende tramconducteurs en -be
stuurders, hadden den geheel en middag
al getracht het tramverkeer geheel stop
te zetten. Het was hun echter niet gelukt,
's Middags liepen zes wagens der elec-
trische traimvegm,aatschappijl onder een
sterk escorte van cavaleristen. Herhaal
delijk kwam het tot botsingen tusschen
stakers en de gewapende macht. Geluk
kig liepen ze zonder bloedvergieten af.
Omstreeks acht uur in den avond ech
ter begonnen de stakers allerlei balda
digheden op de tramlijnen te plegen en
manifestaties te houden. De opgewon
denheid bereikte haar toppunt tegen een
uur of elf. De gewelddadigheden namen
een echt revolutionair karakter aan.
_Op het Röcïo-plein wierpen ze met
verscheidene bommen, waardoor twee
personen gedood en ongeveer dertig min
of meer ernstig werden gewond. De po
litie moest tusschen bedie komen, doch
zag zich genoodzaakt voor de overmacht
te wijken. Het Roode Kruis zendt zijn
geneesheeren en al zijn rollend materiaal
ter plaatse, om de noodige hulp te ver-
leenen. De straten van Lissabon waren
tot laat in den nacht met een groot
aantal personen gevuld.
Ook Zaterdag was de rust nog lang
niet geheel teruggekeerd. Senator Arthur
Costa, de broeder van Affonso Costaj
werd bij het veralten van het parlement
met steenen geworpen. Hij zag! zich ge
dwongen zijn revolver te trekken om de
aanvallers op een afstand te houden.
Nadat hij verscheidene schoten gelost
had, lieten ze hem eindelijk met rust.
Het zal echter nog wel erger zijni
dan we hieruit kunnen lezen, want de
censuur schijnt weer krachtdadig te wer
ken.
Zoo gewerd ons j.l. Vrijdag een be
richt, dat de minister van binnenlandsche
zaken verklaard had, dat het doel van]
den staatsgreep te Oporto was, een nieu
we dictatuur in te stellen. Een onderzoek
was verordend.
We hadden echter nog niet van een
staatsgreep gehoord en deponeerden dus
het bericht naast ons. Nu eqhter blijkt dat
dit bericht sloeg op een staatsgreep,
die 14 Juni voorbereid was om den 17en
uitgevoerd te worden iets waarvan
niets tot de buitenwereld was doorge
drongen en op touw gezet was omdat
men ontevreden was dat men geen fat
soenlijk ministerie kon saamflansen. Te
rechter tijd heeft men het echter toch
gedaan gekregen, zoodat de staatsgreep
niet door ging. Maar nu het aardige van
het géval. De samenzweerders werden,'
niet gepakt. Integendeel, men schijnt dit
plan de gewoonste zaak der wereld te
iederen boeteling herhaalde hij het testa
ment van zijn apostolisch hart.
Achtereenvolgens door een reeks van
beproevingen overstelpt, bestegen de ko
ningin en haar biechtvader de uiterste
hoogte van den Calvarieberg.
De rust, die thans in het paleis
heersdhte, kon niet van langen duur zijn.
Noch de keizerin, noch Johannes Ne
pomucenus geloofden aan de bekeering
des konings.
Nog eenmaal was Wenceslaus geweken
voor den invloed zijner gemalin, doch
Hatto waakte en de ellendeling zou zeker
wel een middel vinden om zich tegelijk
van de keizerin en van haar hieehtvader
te ontdoen.,
In zijn nederigheid bekepde de priester,
dat hij onwaardig was voor God te lijden
maar toch rekende hij met een menge
ling van hoop en liefde op een nieuwe
gunst, d. w. z. nieuwe folteringen.
Daar elk dogma zijn verdedigers en be
lijders heeft gehad, meende hij, dat hij
geroepen was door een gewelddadigen
dood de noodzakelijkheid van het biecht
geheim aan te toonen.
Zijn geestesoog blikte in de toekomst
en ontwaart een op ongebonden verma
ken belusten koning, die het juk van den
echtelijken eed te zwaar vindt. Deze wil
^ich van zijn wettige gemalin scheiden om
vinden, en evenmin ziet men er iets in{
dat de heeren, nu het plan verijdeld is,
in diverse bladen eens netjes komen uit
leggen, wat ze eigenlijk van plan zijn
geweest. i i l
En tegenover deze openlijke anarchie
lacht de regeering zoetjes, blijkbaar den
kend zoolang wij hier nog blijven zitten,
trekken wij ons van den rommel nietó
aan. Après nous le déluge.
GEMENGD.
De onderhandelingen in zake de
staking van de Noorsche machinis
ten op de stoomvaartlijnen zijn met
goeden uitslag bekroond. De staking i$
geëindigd.
De Daily .Tel. verneemt, dat de onder
handelingen, strekkende om de staking!
op de J h e e m s op bevredigende wijze te
doen eindigen, hervat worden. Heden
verwacht men nadere uiteenzettingen.
Het blad deelt voorts bijzonderheden!
mede omtrent het schrikbewind der sta
kers in oostelijk Londen, waartoe be
hoort: het aanraden van werkwilligen'
het ingooien van ruiten, in brand steken!
van woningen van werkwilligen, beroo-
vingen, boycotten, gooien met steenen,
afdreiging op vrouwen van werkwilligen!
De Daily Telegraph zegt, dat de dagbla
den slechts een klein deel der wandaden
vermelden ,ook omdat de getuigen bangj
zijn zich er over uit te laten. Toch wil
len zij dat wel doen, wanneer ze op(
voldoende bescherming kunnen rekenen;
Door een wolkbreuk zijn op!
de lijn Beszlau— Slejpzowsk (Rusland)
over een lengte van 46 wersten de rails!
weggespoeld. Het treinverkeer is voor.
langen tijd onderbroken. Naar verluidt
zijn 40 personen verdronken.
Aanzienlijke Chineezen te Batavia
hebben onrustbarendeberichten!
ontvangen uit China. Er wordt ge
vreesd voor een staatsbrankroet envooi!
het uitbreken van een nieuwen oorlogi
Koninklijke besluiten.
Bij kon. besluit zijn benoemd tot leden
van den raad van toezicht, bedoeld bij
art. 19, der Ongevallenwet 1901A. C.
A. van .Vuuren, lid van de Tweede Ka
mer der Staten-G ene raai te 's Graven
de, J. B. van Dijk, distillateur te Am
sterdam, en Th. F. J. Weesing, voorzit
ter van de afd. Amsterdam van den Ned.
R. K. Volksbond en oud-voorzitter van
de Vereenigïng van werklieden Onder
ling Belang te Amsterdam.
Aan de aftredende leden, mr. J. A.
Loeff, J. P. Larsen en B. D. Schouten
is dank betuigd van de door hen als le
den van dien raad bewezen diensten;
is voor den tijd van len hoogste vijf
jaren gedetacheerd bij het leger in Ned.-
Indië, de paardenarts 2e klasse W. M.
P. Pulle van het le reg. huzaren.
Het Oranje Kruis.
Onder voorzitterschap van Z. K. H. de
Prins der Nederlanden is Zaterdagna
middag te Utrecht de jaarlijksche verga
dering van den Kon. Nationalen Bond
voor reddingwezen en eerste hulp bij on-
aan zijn hem beheerschenden hartstocht
te voldoen. De Kerk, welke haar sanctie
aan geen schandaal kan hechten, wijst
hem tevergeefs op zijn plichten als chris
ten. De vorst scheurt zich af, heft hei
sacrament der biecht op en dwingt zijn
onderdanen hem als hun geestelijk opper
hoofd te eikennen.
In onuitwischbare trekken stonden hot
verleden, het lieden en de toekomst met
betrekking tot een van de gewichtigste
leerstukken der Kerk in zijn geest gegrift
Kon het anders, of hij had voortaan zijn
leven te beschouwen als een voorbereiding
tot den dood? Reeds van te voren wik
kelde hij zich in zijn doodsgewaad en
sliep eiken dag in met de gedachte
Kostoiy zal mij morgen wekken.
De eerbied, waarvan hij het voorwerp)
was, vermeerderde niet alleen in Praag,-
maar ook in gansch Bohemen.Van heinde
en verre kwam- men hem raadplegen en
bood hem kinderen ter zegening aan. Hij
sloot zich op in het gevoel zijner nietig
heid, zonder evenwel de kracht te hebben
hen, die hun toevludht tot hem nameai^
van zich af te stooten. Hij vroeg den
hemel voor hen om licht en genezing;
en het licht werd geschonken, en de
zieken vonden
IWordt vervolgd^