BUITENLAND.
BINNENLAND.
3e Jaargang.
No. 819.
Bureau OUDE SINGEL, 54. LEIDEN.
In tere. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHI|NT ELKEN DAQ, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAOEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2l/i cent met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Woensdag
19
Juni
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels t 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden raededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent met grati»
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
Een eigenaardig raadsbesluit
Verleden jaar werd in den Gemeente
raad van Katwijk de quaestie behandeld,
of men al dan niet een regeling zou
aangaan met de gemeente Leiden be
treffende de leerlingen, die de H. B. S.
aldaar bezoeken.
De meeste gemeenten uit de omgeving
troffen deze regeling, Katwijk echter
swilde er niet aan. Een voorstel immers
van B. en W. geen regeling aan te gaan,
(werd aangenomen.
Thans echter schijnt het alsof Kat-
iwijk's Gemeenteraad spijt gevoelt over
de genomen beslissing. Wat toch ge
beurde gisteren? De heer Den Haan, die,
als onderwijzer te Katwijk, verplicht is
aldaar verblijf te houden (de wet schrijft
dit voor), vroeg vergunning om in een
andere gemeente te mogen wonen, om
dat twee zijner kinderen op de Leid-
sche H. B. S. onderwijs ontvangen. In
dien nu de verplichting, om in Katwijk
te wonen, voor hem bleef bestaan, dan
moest hij ongeveer eens zooveel school-
geld betalen als-op 'toogenblik, nu hij
in Oegstgeest woont, want deze gemeente
jieeft het contract met Leiden gesloten.
En dit verzoek van den heer Den Haan
wordt ingewilligd Waar blijft nu de
(Consequentie bij Katwijk's raadsleden?
|Of liever, tot welke gevolgen zal dit lei
den? Zullen niet meerdere ingezete
nen aldus gaan handelen en de voor
beur gaan geven aan andere gemeenten,
welke" de regeling met Leiden getroffen
hebben, boven Katwijk, dat niets van zulk
een regeling wilde weten?
Maar was hier de reden tot dispensatie
gezien de omstandigheden, groot genoeg?
iMen kan immers de wet handhaven door
een eenvoudige regeling.
De inwilliging van dit verzoek is dus,
op z'n zachtst gesproken, een eigen
aardig raadsbesluit.
Hen ergerlijke advertentie.
Zonder aarzeling passen we deze be
titeling toe op de volgende annonce, welke
we aantroffen in een R. K. blad: i
In het Roomsch-Kath. Weeshuis te
Nijmegen worden gevraagd als direc
teur en directrice, geh. lieden, R. K.,
niet ouder dan 45 jaar, geen kinderen
ten hunne last hebbende. Salaris f 1000,
benevens kost en inwoning, bewas-
sching en geneeskundige behandeling.
Franco brieven met opgaaf van ouder
dom, hoeiang gehuwd, tegenwoordige
betrekking en met bijvoeging van deug
delijke attesten, enz.
We hebben twee bemerkingen op deze
aankondiging.
Vooreerst: kinderen zijn geen „last",
heer en Regenten van het R. K. Wees
huis te Nijmegen. Kinderen baren wel
eens zorg en moeilijkheden, kommer en
verdriet, maar zij zijn en blijven een
zegen des Heeren, en geen rechtgeaard
ouder zal er anders over denken, al gaat
ih.ij onder de lasten des levens gebukt.
'Zeker, er zijn, helaas, ouders genoeg,
KÜe kinderen als een „last" beschouwen
(en daarom zelfs, God betere 't, weigeren
•zoo'n „last" zonder controle te aanvaar
den, maar van het bestuur eener R. K.
Instelling mag allerminst verwacht wor-
jden, dat het die verderfelijke zienswijze
Zal propageeren.
Ten tweede: waarom alweer ouders
ïnèt kinderen buitengesloten van het
Waarnemen der betrekking van „directeur
ien directrice" oudtijds zeiden wij eigen
aardiger en huiselijker: „vader en moe
der" van een weeshuis?
Is de woningruimte te klein? Gch,
in een groot gebouw, zooals een wees
huis pleegt te zijn, is allicht zonder veel
ikosten nog wel wat slaapgelegenheid
.voor kinderen bij te timmeren. De be
noemden zouden 't zelf wel willen bekos
tigen, desnoods.
Zon liet salaris verhoogd moeten wor
den? Van het inkomen, door de adver
tentie opgesomd, kan een gezin waarlijk
wel bestaan. "Het zou er zelfs de 'jcinder-
wasch wel voor buiten de deur kunnen
doen, desnoods.
Zouden lieden mèt icinderen minder ge-
«tcihikt zijn voor 'tambt? Zulks weigeren
we te gelooven. Zeker, er zouden eenige
bezwaren kunnen rijzen, welke men bij
«een kinderloos echtpaar niet te duchten
Jieeft, maar ziet: van het bestuur eener
R. K. instelling mag inen juist verwaqh-
ten, dat het gaarne zal meewerken, om
die bezwaren uit den weg te ruimen
of te ondervangen.
Was sleur in het spel bij de opstelling
der advertentie? ;t Ware een uiterst
zwakke verontschuldiging. Spoeding „her
plaatsing wegens misstelling" s. v. p.
Er wordt vaak, en terecht, afkeurend
gesproken over de harteloosheid en den
eigenbaat van huiseigenaars, die aan ge
zinnen met 'kinderen geen woning willen
verhuren. Laten we echter met deze cri-
tiejk nog even wachten tot advertentiën
als de bovenstaande tot het verledene
behooren.
Een slimmeling.
De Kameroverzichtschrijver van het
H b 1 d. heeft deze ontdekking gedaan
Wie heeft toch eigenlijk de leiding
bij deze debatten? vroegen wij de
zer dagen.
Het begint ons allengs iets duide
lijker te worden.
Noch de Minister, noch de heer No-
lens, noch de heer Lohman, noch dr.
Kuyper is het die eenigszins duurzaam
de leiding in handen heeft bij de be
handeling van de kwestie der Ziekte
verzekering.
Het is iemand buiten het Parlement.
Namelijk: Zijne Majesteit de Kiezer
van 1913.
Hoe is die overzichter daar achter ge
komen? Hij is toch maar een scherp
zinnig man
Zijn lumineuze ontdekking houdt
voortdurend zijn geest bezig en wijl de
journalistentribune op de rechterzijde uit
ziet, bespeurt hij gestadig aan dien kant
den geheimzinnigen leider. Bij al wat van
rechts thans wordt gedaan, ruikt hij den
invloed der Kiezers van 1913.
De linkerzijde gaat- in zijn oog vrij
uit, heeft louter het belang der zaak
tot richtsnoer.
Ja, als dit nu eens waar was. Wat
zou dan de parlementaire arbeid beter
kunnen opschieten.
Hoe staat het er echter mee?
De linkerzijde wil den Kiezer van 1913
gaarne toonen„Ziet ge wel, met zoo'n
rechterzijde valt niets te bereiken. Een
linker meerderheid moet ge hebben, al
kunnen we Uwe Majesteit ook geen con
centratieprogram voorhouden."
Is het nu wonder, dat daartegenover
de rechterzijde denkt: „Dat zullen we
dien kiezer dan toch eens anders laten
zien. Thans geen laveeren meer, doch het
róer recht vooruit"
Met een kleine variatie zouden we kun
nen zqggen
O, waren alle heeren wijs
En wilden daarbij wel,
De Kamer ware een paradijs;
Thans is zij vaak een hel.
En aan deze schoone poëzie voegen
we dan in alledaagsch proza toe: „Het
vuurtje van die hel wordt aan de linker
zijde gestookt."
ALGEMEEN OVERZICHT.
Door opeenvolgende berichten is de
noodige verwarring ontstaan ten aanzien
van de jongste actie der Italianen
bij Boesjeifa
in de eerste telegrammen Boe Schaifa
genoemd. Het schijnt met de plaatsen
van dien naam iets te zijn als bij ons
Alfen. Zonder nadere aanduiding weet
men niet, waar het te zoeken. Waren
we eerst buiten de gevechtslinie der Ita
lianen terecht gekomen, gisteren vonden
we ergens een bericht, dat de plaats
aanduidde als liggende tusschen Tripolis
en Barka aan de Groote Syrte. Weer
latere telegrammen brachten ons nog
meer westelijk.
Het Boesjeifa, dat pas bezet is, blijkt
te liggen op 12 K.M. van Misrata, op
Sliten na, de laatste havenplaats van
eenige beteekenls aan de kust van Tri
polis, die nog in het bezit van de Turken
was. Maandag is een Italiaansche afdee-
ling met geschut te Boesjeifa geland en
op het oogenblik rekent men, dat boven
de stad Misrata, die 8 K.M. verder het
binnenland in ligt, de Italiaansche vlag
wappert.
Kaap Misrata (het voorgebergte Tri-
keron (driehoorn) of Cephalus der ouden
steekt aan de kust bij Misrata in zee uit
en vormt met haar vuurtoren een in het
oogloopend merkteeken. De kaap zal aan
den ingang van de firoote Syrte voor de
Jtalianen een goede waarnemingspost
aan zee zijn.
Het plaatsje Misrata zelf telt 3000 in
woners, ligt in een kleine oasis, die rijk
is aan vrucht- en olijfboomen en bekend
door zijn tapijten en weefsels.
Zoo nu en dan komen er ook van Ita
liaansche zijde berichten in, die een
eigenaardigen kijk op den toestand geven.
Zoo melden zij nu, dat het luchtschip P 2
Zondag bij Tripolis een gevaarlijk avon
tuur heeft beleefd. Het vloog bij de oasis
van Zanzoer over de woestijn op een
hoogte van 800 M. en beschoot een groep
Arabische ruiters, toen de motor onklaar
werd. Het schip daalde op 200 M. en
scheen verloren. De bemanning wierp
echter snel ballast uit en het gelukte
haar, den motor ten minste met twee
cylinders weer op gang te brengen. In-
tusschen kwamen van de Italiaansche
stelling bij Gargaresj Askari's en Ita
liaansche soldaten aan. Zij sleepten het
luchtschip naar Gargaresj en verstrooi
den de Arabieren.
Het opmerkelijke in dit bericht is niet
wat het luchtschip overkomen is, maar
wat men er tusschen de regels door in
leest over de opstelling van de weder-
zijdsche strijdmachten: Arabische ruiters
zwerven weer bij de oasis van Zanzoer
en de Italianen staan nog altijd bij Gar
garesj, ofschoon men op grond van de
Italiaansche berichten moest aannemen,
dat de Italianen na het gevecht van den
Ssten dezer de hoogten bij de oasis be
zet hadden.
De typhus blijkt weer ernstig te
heerschen in het Italiaansche kamp. De
„Avanti" te Milaan publiceert een brief
van een soldaSt, die den oorlog in Tri
polis meemaakt. Hij zegt, dat meer dan
200 Italiaansche soldaten aan typhus over
leden zijn. Onder alle regimenten woedt
de ziekte hevig. Het zwaarst worden
getroffen de regimenten 7 en 35.
De groothertogin van Luxemburg
Maria Adeiheid, die jl. Vrijdag- meerder
jarig is geworden, heeft gisteren in de
Kamer de eed op de grondwet afgelegu
en daarmee de regeering aanvaard.
Het plan was oorspronkelijk geweest,
die eedsaflegging verleden week Vrijdag,
op haar 18en verjaardag te doen plaats
hebben; maar de grondwet bepaalt, dat
de groothertog na voleindiging van het
18e jaar meerderjarig wordt, en daar de
groothertogin Maria Adeiheid op 14 Juni
1894 des avonds te 9 uur geboren werd,
zou zij des namiddags nog niet ten volle
18 jaar zijn geweest. Derhalve werd de
plechtigheid tot de volgende Kamerzit
ting, die gisteren plaats had, uitgesteld.
Om half vier gisternamiddag kwam de
jonge vorstin aan het station Do-mm el-
dinger aan, vanwaar in een galarijtuig
a la daumont, met voorrijders, de intocht
in Luxemburg plaats had.
Bij den ingang der Kamer werd zij
ontvangen door een deputatie der Kamer
leden. De bloedverwanten der groother-
togin, haar moeder en grootmoeder, be
nevens de groothertog en de groother
togin van Baden, waren reeds vooraf
in de Kamerzitting binnengeleid.
In de Kamer waren, behalve de leden
en deze vorstelijke personen, ook de leden
van den Raad van State aanwezig.
De groothertogin heeft in den korten
tijd van haar bestuur, onder regentschap
harer moeder, aller hart gewonnen. De
slanke, knappe, jonge vrouw, wier zuide
lijke afkomst haar gratie nog verhoogt, is
een populaire verschijning en zal spoedig
tot de meest bewonderde vrouwen van
Luxemburg behooren.
Donderdag hervat de Luxemburgsche
Kamer de zittingen, onderbroken wegens
de eedsaflegging, en kan dan beginnen
met de behandeling van verschillende
ontwerpen en voorstellen, die reeds ge-
ruimen tijd op afdoening wachten. Een
daarvan is het voorstel tot invoering van
het algemeen stemrecht, dat hoe langer
hoe meer aanhangers in het hertogdoi
wint. Het kan echter slechts door een
wijziging van de grondwet ingevoerd
worden, en deze mocht tijdens het regent
schap niet plaats hebben.
In het Portugeesche ministerie
is al reeds wijziging gekomen. Barroz
Queiroz heeft de portefeuille van finan
ciën, Augusto Barreto die van openba
re werken geweigerd. Zij zijn vervangen
door Vicente Ferreia en Aurelle Fer-
reia. De voornaamste punten van het
regeeringsprogram zijn de volgende:
wetten afkondigen, die geschikt zijn om
ds reeubii.sk is bsssliemsoj taziwtg
van sommige bestaande wetten met het
zelfde doelbehandeling van de staats
begroting door het parlement; tot 10
Juli de kieswet in behandeling nemein;
opdat het kiezerskorps kan aangewezen!
kan worden; tot 15 januari voortzetting
van de behandeling der kieswet en rege
ling van !c -gdhëid der verschillen
de lichamen van bestuur; de weder-ope-
ning van het parlement vervroegen, zoo
de ministerraad dat noodig achtna Ja
nuari verkiezingen, zoodra deze in het
belang der republiek nuttig geacht zul
len worden het treffen van financieels
maatregelen om de begrooting te doen
sluitendadelijk na 15 Januari de be
grooting voor 1914 in behandeling doen
nemen.
In afwachting met deze werkzaamhe
den ?al de Kamer van gedachten wisse
len over de besluiten der voorloopige re
geering, die wetsk'racht bezitten. Op ver
zoek van Affonso Costa zal het eerste
besluit der voorloopige regeering, dat in
behandeling genomen wordt, het besluit
betreffende de eerediensten zijn.
GEMENGD.
Te Peking is een manifest uitge
vaardigd, waarin aan T a n g s j a o j i,
den eersten minister een verlof van vijf
dagen wordt toegestaan om te Tientsin
uit te rusten en herstel van gezondheid te
zoeken. Liangsjiji, de particuliere secre
taris van joeansjikai, die door den pre
sident naar Tientsin was gezonden om
Tangsjaoji te verzoeken terug te keeren,
meldt dat deze Tientsin niet wenscht te
verlaten om af te wachten, of de nationale
vergadering de voorloopige benoeming
van Lintsengtang tot voorzitter van den
ministerraad zal goedkeuren. Men gelooft
algemeen dat Tangsjaoji niet zal terug-
keeren. De vraag, wie zijn opvolger zal
zijn, maakt reeds de algemeene belang
stelling gaande. Men noemt vele namen,
o.a. dien van Lijoeanheng en dien van
Hsoesjitsjang, den gewezen bevelhebber
van de keizerlijke lijfwacht.
Naar uit Lissabon wordt gemeldt,
heeft het gerechtshof te Oporto den lei
der der Portugeesche Koningsgezinde
samenzweerders, kapitein Pai va Cou-
c e i r o, bij verstek, tot 6 jaar gevange
nisstraf en 10 jaar verbanning naar een
strafkolonie veroordeeld.
Te Marseille hebben de inge
schrevenen bij de marine tot
een algemeene staking besloten.
Het schip Ville Cayenne, den 16den
van Fort de France vertrokken, is in het
gezicht van Santa Lucia vergaan.
Een gedeelte van de passagiers en de
bemanning is gered.
Te Auerbach in het Saksische
Voogdland zijn 7 0 m e n s c h e n na het
gebruik van ondeugdelijk gehakt ziek
geworden, enkele hunner ernstig.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit is toegekend de bron
zen eeremedaille der Orde van Oranje-
Nassau aan den tiendschatter van het
Kroondomein R. van Zuuk Epe
zijn benoemd, tot substituutofficier van
Justitie bij de arrondissementsrechtbank'
te Amsterdam, mr. L. Th. Jorissen, thans
ambtenaar van bet O. M. bij de Kanton
gerechten in het arrondissement Am
sterdam tot ambtenaar bij het O. M.
bij de Kantongerechten in 'het arrondis
sement Amsterdam, mr. L. W. E. M.
Lasonder, thans .adjunct-commies bij het
Centraalbureau voor de Statistiek, te
's Gravenhageis benoemd tot substi
tuut-griffier bij de arrondissementsrecht
bank te Rotterdam mr. W. J. Berger,
thans adjunct-commies bij het departe
ment van Justitie te 's Gravenhageis
benoemd tot rechter in de arrondisse
mentsrechtbank te Dordrecht jhr. mr. dr.
G. W. van Vierssen Trip, thans substi
tuut-griffier bij de arrondissementsrecht
bank te Rotterdam is benoemd tot rech
ter in de arr.-rechtbank te Almelo inr.
J. Houwink, thans commies van den
Centralen Gezondheidsraad te Utrecht;
is G. W. Bakker, arts benoemd tot of
ficier van gezondheid 2e kl. bij de zee
macht
is benoemd tot burgemeester van Ijs-
selstein H. J. Kronenburg.
De Chineezen-relletjes.
De correspondent van de N. R. Crt.
te Batavia seinde gisteren
„De leider Lim Boen Keng is hier aan
gekomen om eqn o.nderzöek in te stellen
naar de onlangs door de Chineezen ge«
pleegde ongeregeldheden."
Het was reeds uit de Indische bladen,
bekend, dat er eenige Chineesdie amb
tenaren naar Java zouden komen om dè
onlangs plaats gehad hebbende onlusten;
onder de Chineezen te onderzoeken. Zijn
de berichten dienaangaande juist, dan
zouden er vier van dergelijke ambtenareit
te venvachten zijn.
Twee Chineesche gedelegeerden wa
ren al eenigen tijd te Batavia bezig om
propaganda te maken voor de plaatsing!
aldaar van een deel der Chin'eesohe lee
ning. Toen werd ook al als aanstaande
aangekondigd de komst van den nu aan
gekomen dokter Lim Boen Keng, wiens
zending in naam ten doel zou hebben om
de genoemde onlusten te onderzoeken,
maar wiens komst vermoedelijk aanlei
ding zou geven tot nationalistische be
toogingen. De gelegenheid hiervoor is
toch zeer gunstig, omdat, zooals men
weet, de Chineezen te Batavia op 28, 29
en 30 dezer de uitroeping der Chineesche
republiek feestelijk zullen vieren. Dok
ter Lim Boen Keng komt dus wel op een
tijdstip, dat de gemoederen der Chinee
zen in ons Indië niet zoo heel kalm zul
len zijn.
Bakkerswet.
Maandag j.l. vergaderden het Bureau
voor de R. K. Vakorganisatie en de Fe
deratie van de Diocesane Volksbonden
en Werklieden-Vereenigingen, welke ver
gadering de volgende motie met algemeene
stemmen aannam
„De Federatie van de Dioc. Volksbon
den en Werklieden-Vereenigingen en het
Bureau voor de R. K. Vakorganisatie, in
gecombineerde vergadering bijeen op 17
Juni 1912 te Utrecht, ter bespreking van
de verwerping der Bakkerswet;
„protesteeren ernstig tegen de houding,
door liberalen en vrijzinnig-democraten
bij de behandeling van en de stemming
over dit wetsontwerp aangenomen, en be
treuren ten zeerste de verdeeldheid in
zake zeer belangrijke punten van sociale
wetgeving bij de rechtsche partijen;
„achten de houding der Kamerleden,
die vóór de stemming zich verwijderden,
afkeurenswaardig en zijn van oordeel,
dat zij bij zulk een belangrijke zaak ge
noegzaam moed hadden moeten bezitten,
om hun stem uit te brengen
„achten een verbod van nachtarbeid
voor den bakkerspatroon in geen enkel
opzicht een inbreuk maken op de rechten
van het gezin, slechts een bedrijfsregeling,
verlangd door de meerderheid der bakkers
patroons en naar den eisch van gezonde
wetgeving slechts de persoonlijke vrij
heid inperken binnen de grenzen van het
algemeen belang;
„spreken als hun overtuiging uit, dat de
verwerping van de Bakkerswet niet mag
beschouwd worden als een uiting van den
volkswil en dringen daarom bij de Regee
ring krachtig aan, zoo spoedig mogelijk het
thans verworpen wetsontwerp in te dienen
„brengen hun dankbare hulde aan mi
nister Talma voor zijn ernstig streven in
het belang der sociale wetgeving vooral
blijkende door zijn aanblijven na de ver
werping van meergenoemde wet waar
door Z. Exc. zijn persoon heeft achter
gesteld in het belang van het volk, dat
zoo verlangend uitziet naar de tot stand-
koming der verzekeringswetten
„sporen vooral de R, K. arbetders aan,
om door toetreding tot de R. K. Kies
verenigingen hun rechtmatige invloed op
politiek terrein zich te verzekeren ten
einde inet alle geoorloofde middelen te
voorkomen, dat in de Volksvertegenwoor
diging afgevaardigden zitting krijgen, v/ier
persoonlijke overtuiging op vooJname
punten van sociaal-politieken aard belang
rijk afwijkt, van de overtuiging hunner
kiezers
„en wekken de R. K. Volksbonden,
Werklieden-Vereenigingen en Vakvereni
gingen op, om in samenwerking krachtige
acties te organiseeren tot ondersteuning
van de sociale werkzaamheid der Re
geering.
Lustrumfeesten.
Het programma van gisteren van dö
Lustrumfeesten te Amsterdam vermeldde;
onderlinge roeiwedstrijden op den Am-
stel, georganiseerd door de Amsterdam-
sche Studenten Roeivereniging Nereus
en een matinée op het nieuw ingericht
terras van Nereus, aangeboden door dej
Koninklijke Studenten Schietvereniging
en uitgevoerd door de stafmuziek van hef
Zevende. Dit gedeelte van het programma
is schitterend geslaagd en trok veel belanjl
stelling van het publiek.
