BUITENLAND.
BINNENLAND.
3e Jaargang,
No. 796.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
latere. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITOEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
f.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2Vs cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels f 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kieine Advertentiën; gevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
V Bederf der politieke zeden.
Ditmaal kunnen we nu eens met de
heeren tariefbestrijders meegaan, name
lijk niet in hun strijd, maar met hunne
bewering.
Want zooals bijna altijd brengt ook
hier het goed, iets kwaads mee, niet ech
ter door, maar ondanks zichzelf.
Werkelijk er komt bederf in de poli
tieke zeden, maar daar kan de Regeering,
Snoch hun tariefwet en haar voorstan
ders iets aan doen. Op de meest eer
lijke manier wordt van dien kant ge
werkt, met open vizier wordt gestre
den voor het belang van het volk, met
[wapens van bewijzen. Het unfaire ech
ter komt van de zijde der tegenstanders.
iJ/an uit schuilhoeken, met plompe stok
slagen van onbewezen beweringen en
grove leugens werd gevochten.
Hun masker heeft de actie der onzen
kunnen afrukken. Nu danken we, dat on
ze stelselmatige weerlegging hunner uit
spraken, het bracht tot de gulle beken
tenis van liet bederf der politieke zeden.
Leekenrechtspraak.
?Aen hoort den laatsten tijd weinig
van de voorstanders der invoering van
leekenrechtspraak en 't valt te voorzien,
dat de jongste uitspraken eener Parijsche
jury hun de lust tot spreken niet zullen
hebben verhoogd.
De leekenrechtspraak en het jury-stel-
$el zijn weliswaar niet identiek, maar
de zonderlingheden der Fransche recht
spraak zijn toch alles behalve geschikt
pm het vertrouwen in het leekenelement
te versterken.
Het heet, dat leeken zich beter kunnen
indenken in de positie der beklaagden;
dat zij een juister voorstelling kunnen
bezitten van het milieu, waarin de mis
daad tot uitbarsting kwamdat zij de
Omstandigheden beter kunnen combinee
ren dat zij ten gevolge van een en ander
rechtvaardiger vonnissen zullen kunnen
vellen.*
Waar is echter de rechtvaardigheid ge
bleven bij jde vrijspraak te Parijs van
drie jeugdige Apachen, die een alleen
wonende dame wilden aanranden en be
stelen van een vrouw, die twee moord
aanslagen pleegde, en van een dienstbo
de, die haar jonggeboren kind om 't le
ven bracht.
De rechter had ongetwijfeld gaarne
vonnis willen vellen, maar zulks werd
hem onmogelijk gemaakt doordat de jury
„op eer en geweten" het onschuldig uit
sprak.
In 't geval dier Apachen was de ge-
Idachtengang der juryleden duidelijk. Zij
.hadden den rechter gevraagd of hij voor
waardelijke veroordeeling zou toepassen
indien zij 't schuldig uitspraken, waarop
Idie rechter antwoordde, dat hij daaraan
zelfs niet dacht. De brave burgers leg
den toen bang voor hun hachjedie
'Apachen zijn zulke gevaarlijke snaken
[eenvoudig een verklaring van onschuld
ai, waarop de rechter vrijspraak moest
jdcen volgen.
Reeds dit geval ondermijnt de bewe
ging voor leekenrechtspraak, wijl immers
he rechtszekerheid verdwijnt indien de
rechters zich laten intimideeren.
Maar niet minder wordt die ondeimij-
fiing in de hand gewerkt door de twee
andere gevallen, welke ook wijl er
meer van dien aard uit andere deelen van
Frankrijk vallen aan te wijzen aan-
itoonen,'hoezeer de verslapping in de ze
delijke opzettingen, de inzinking van het
verantwoordelijkheidsgevoel, waaraan
[Frankrijk lijdt, het gevoel van rechtvaar
digheid afstompen en voeren tot een
jrechtspraak, welke spot met de eischen,
,waaraan zij behoort te voldoen.
Zeker, ook juridisch onderlegde rech
ters kunnen afkeurenswaardige vonnissen
veilen Frankrijk, waar men tegenwoor
dig alles kan verwachten, zal daar wel
[eens voorbeelden van leveren. Maar dit
jheemt niet weg de noodzakelijkheid, dat
:jlVe de rechtspraak met alle mogelijke
(Waarborgen moeten omringen. En hier
toe behoort naast het aankweeken
LiV,an juist sociaal inzicht stelliig een
jjftusdanige opleiding van den aanstaan
den magistraat, dat zijn oog geopend
iblijft voor de verplichting om tegenover
jde zwakheden en boosheden der men-
'techen met gestrengheid de grondvesten
'per geordende samenleving te handha
ven.
Van leekenrechtspraak, waarbij het ge
voelselement te^ vrijen teügel kan krij
gen, verwachtende in de geschetste rich
ting weinig heil.
ALGEMEEN OVERZICHT.
tWeer heeft admiraal Viale kunnen
melden, dat hij een eiiland in den
Turkschen Archipel.
bezet heeft, een werk, waarmede men
van plan is voort te gaan. De „Avanti"
toch, een van de Italiaansche bladen, die
over den oorlog het best ingelicht pleegt
te zijn, verneemt uit Venetië, dat daar
een nieuw expeditieleger voor krijgsver
richtingen in de Aegeïsche Zee samen
getrokken wordt. En de „Secoio" heeft
een bericht uit Bengazi, volgens hetwelk
het 63e regiment infanterie op het punt
is om van daar naar den .Turkschen archi
pel te vertrekken, waar generaal Aineglio
zich gereed zou maken om andere eilan
den te bezetten.
Op grond van deze berichten mag men
dus aannemen, dat de bezetting van de
laatste eilanden, die nog aan Turkije ge
bleven zijn, op handen is. Het zijn Ni-
karia, Chios, Psara, Mytiiene, LemnOiS,
Imbros en Tenedos.
Wat aangaat de
uitzetting der Italianen,
verluidt, dat uit Smyrna en Klein-Azië
in het geheel 10.000 Italianen zijn uitge
wezen, die aan het einde dezer week het
Turkscbe grondgebied verlaten moeten.
Verschillende schepen met uitge
wezenen aan boord zijn reeds Pyraeus
gepasseerd. Wanneer de geregelde stoom
vaartverbindingen niet toereikend zijn
om de bannelingen op te nemen, zal de
Italiaansche regeering bijzondere trans
portschepen zenden.
Verder wordt nog gemeld, dat de Tur
ken 60 Italiaansche visschers gearres
teerd hebben, omdat zij de Italiaansche
vloot als loods zouden kunnen dienen.
De Italiaansche kolonie van Smyrna
was ongeveer 12.000 koppen sterk, van
wie de helft in een stadswijk in het
Noorden bijeenvvoonde. Meer dan de helft
der Italiaansche onderdanen uit Smyrna
spreken geen Italiaansch, daar zij op
Turksch grondgebied geboren zijn. Een
deel der kolonie bestaat uit kooplieden,
die door de uitwijzing geruïneerd zijn.
Daar zij natuurlijk aan waren uit het
Italiaansche moederland boven andere de
voorkeur gaven, lijdt de Italiaansche han
del in Klein-Azië groote schade. Aan de
armen onder de uitgewezenen worden
door liet Duitsche consulaat, in opdracht
van de Italiaansche regeeriiig ondersteu
ningsgelden uitbetaald. In Italië worden
collecten gehouden voor de behoeftige
bannelingen. De koning heeft voor de
uitgewezenen een som van 100.000 lire
aan Giolitti doen toekomen.
V redesbemiddeliug
komt nu ook weer eens ter sprake. Van
goed onderrichte Russische zijde wordt
aan de „Voss. Ztg." medegedeeld, dat de
Russische regeering den politieken toe
stand op den Balkan als buitengewoon
dreigend beschouwt. Rusland is derhalve
van plan met nieuwe vredesvoorstellen tot
de mogendheden te komen. De Russische
regeering is voornemens een Tmropeesch
congres bijeen te roepen om over nieuwe
vredesonderhandelingen te spreken. Tege
lijkertijd zou de regeering het plan
koesteren een nieuwe regeling van het
Dardanellen-vraagstuk ter sprake te
brengen en de Turksch-Perzische grens
kwestie te regelen. Rusland is van plan
den Italiaansch-Turkschen oorlog tot
eigen voordeel uit te buiten. Te Weenen
gelooft men niet, dat Rusland bij de mo-
gendheedn steun zal vinden.
De toestand in den Balkan
begint anders met den dag kriiieker te
worden. De oproerige Albaneezen heb
ben thans aan de Porte, de mali's en de
buitenlandsche consulaten een schrijven
doen toekomen, waarin zij de volgende
eischen stellen: le. erkenning der auto
nomie; 2e. een Albanees moet tot gou
verneur-generaal van Albanië worden be
noemd', welke grenslijnen zullen worden
vastgesteld; 3e. ontslag van alle .Turksche
beambten in Albanië en aanstelling van
Albaneezen in hun plaats; 4e. het Alba-
neesch zal de officieele taal zijn; ,5e. de
inwilliging dezer eischen moet door de
groote mogendheden worclen gewaar
borgd.
tiet JlterKwaaxfe^a &atJi&öik&l is.
dat het o. a. ook ie afscheiding van Al
banië als een autonoom gewest onder
waarborg der mogendheden van het Otto-
maansche rijk eischt. Deze eisch is nieuw,
tot nog toe hadden de Albaneezen steeds
hun loyaliteit en hun verknochtheid aan
den Sultan op den voorgrond gesteld.
De weg van Mitrowitza naar Ipek is
door de opstandelingen afgesloten; de
troepen moeten oevr Werisowitsj naar
Ipek gaan. Voorbij Uskub komen nog tel
kens militaire treinen.
De begrafenis van Frederik VIII
van Denemarken zal a.s. .Vrijdag plaats
hebben. Het lijk van den koning zal dan
van de slotkapel naar tien extra-trein
worden vervoerd, die direct naar Roskilde
zal vertrekken. Met denzelfden trein gaan
mede de koninklijke familie, de vreemde
vorstelijke personen, de vertegenwoordi
gers der vreemde vorsten en regeeringen,
alsmede de dames en heeren van liet
Na aankomst in Roskilde wordt de lijk
kist door zes stafofficieren en zes kapiteins
ter zee naar den lijkwagen gedragen.
Vervolgens begeeft de stoet zich naar
de Domkerk^ waar de kerkelijke plechtig
heden zullen plaats hebben en het lijk
in de grafkapel zal worden bijgezet.
Een groote menigte verdrong zich
gistermorgen reeds voor de slotkapel van
het kasteel Christianberg, waar het stoffe
lijk omhulsel van Frederik VIII wordt ten
toon gesteld. De kapel js versierd met
zwarte en witte rouwdraperieën. Op een
katafalk rust de lijkkist, gewikkeld in den
koninklijken standaard en bedekt met den
hermelijnen mantel en de koningskroon.
Drie zilveren leeuwen uit het slot Rosen
berg zijn vootl den katafalk opgesteld.
Officieren vormen de wacht.
Voordat de kapel voor het publiek werd
opengesteld, vertoefden prins Waldemar,
prins. Harold en zijn gemalin en prins
Oeorg van Griekenland enkele oogen-
blikken bij het lijk. Het lijk blijft vandaag
en morgen voor het publiek uitgesteld.
Bij de begrafenis van den koning zullen
de volgende vorstelijke personen aanwe
zig zijn; koning Haakoj van Noorwegen,
koning Oustaaf van Zweden, de keizerin
moeder van Rusland Maria Feodorowna,
koningin Alexandra van Engeland, en her
togin Thyra van Cumberland. Keizer Wil
helm zal vertegenwoordigd worden door
den kroonprins. Grootvorst Michael Alex-
androwitch zal den tsaar vertegenwoor
digen en de hertog de Sèvres den ko
ning van Italië.
Ook zullen voorts nog aanwezig zijn
prins George van Griekenland en gemalin,
groothertog Frederik Frans van Mecklen
burg Schwerin, hertog Karei Eduard van
Saksen Coburg Gotha, vorst Frederik von
Wied, groothertog Adolf Frederik van
Mecklenburg-Strelitz, vorst Frederik II
van Anhalt, vorst Adolf van Schaumburg
Lippe en nog vele andere hooggeplaatste
personen.
GEMENGD.
Uit Weenen wordt aan de Voss.
Zeitung gemeld: Hier heeft zich een
groot comité gevormd, om naar het voor
beeld van Frankrijk, Duitschland en Ita
lië voor het bouwen van een groote
Oostenrijksche luchtvloot te
ijveren. In alle Kroonlanden zullen in
zamelingen worden gehouden, waarvan
ieder Kroonland de opbrengst voor zich
zelf zal kunnen gebruiken. In alle hoofd
en garnizoensplaatsen zullen oefenter
reinen komen. In de buurt van de groo
te steden zal men landingsplaatsen voor
luchtschepen bouwen. De troonopvolger
heeft het beschermheerschap over deze
beweging op zich genomen.
Uit Londen komt een tegenspraak
van het gerucht, waarvan wij melding
maakten, dat e x-k oning Manuel naar
Portugal zou zijn om zich bij de moi-
narchisten aan te sluiten. Leden van zijn
gevolg, die te Richmond achterbleven,
hebben verklaard, dat de ex-koning be
slist nog in Bern vertoeft, waarheen hij
zich om gezondheidsredenen begeven
heeft.
In de staking van de Rijn
se h i p p e r s is gisteren jn zooverre een
verandering gekomen, dat ook de be
manning van een 20 a 25 Mainbooten
zich bij de beweging aansloot, zoodat
de staking nu een 3000 man omvat.
Volgens een bericht uit Lhassa van
den 15den dezer zijn de Chineezeln
nog steeds in de Zuidelijke voorstad i n-
g es lot en. Hun levensmiddelen en hun
patronen zijn op. De terugtocht is hun
afücsuedeü deer 15.0QQ XibiUufciL die.
beide zijden van de rivier bezet houden.
De kamers van arbeid in 't Noor
den van Italië bereiden een algemee-
ne staking van de werklieden der
rijstvelden voor. De meesten weigeren
op, de huidige voorwaarden contracten
te sluiten. De eigenaars der rijstvelden,
van hunnen kant weigeren die voorwaar
den te veranderen. Zoo de staking uit
barst, zullen er 45.000 wekrlieden in be
trokken zijn.
De machinisten en stokers van de
reederijen, te Stettin, hebben wegens
loonsgeschillen het werk neerge
legd, zoodat bijna de geheele sleepvaart
stil ligt.
Tengevolge van het eten van be
dorven visch zijn 162 man van het
12e Saksische regiment artillerie te voet
ziek geworden. Ze zijn in het hospitaal
ondergebracht. De helft zal morgen ont
slagen kunnen worden.
Een dergelijk voorval met bedorven
visch is verleden week in het Potsdam-
sche garnizoen voorgekomen.
Doordat een firma een niet-aange-
slotene gebruikte is staking uitgebro
ken onder het lichtersvolk in de
Londensche haven. 10.000 lichtersohip-
pers en stuwadoors staken. De trans
portarbeiders besloten zich voorloopig
onzijdig te houden, maar zullen zich
aansluiten, als de werkgevers werk
krachten van buitenaf laten komen. Men
denkt echter dat zij niet veel lust in
de staking hebben, omdat zij door de
staking in de kolenmijnen langen tijd
zonder werk zijn geweest. De schippers
van de kolenlichters zijn aan het werk
gebleven. Het aantal stakers zou dan
al aanstonds met 50.000 vermeerderd
worden.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit is aan B. H. Schoven
te VVageningen eervol ontslag verleend
als leeraar aan de Rjjkslandbouwschool
aldaar;
is bevorderd tot commies der posterijen
le kl. ,W. H. F. Vogel, commies 2e kl.
is benoemd tot gedelegeerde der Ne-
derlandsche regeering op het in 1912 te
Londen te houden 18de internationaal
Americanistencongres, jhr. L. C. van Pan-
huys, hoofdcommies bij het departement
van koloniën te 's Gravenhage.
Hofberichten.
De I^on. Familie zal, na de terug
komst uit Parijs, zich voor een drietal
weken naar Dobbin begeven.
Prins Hendrik wordt morgen uit het
buitenland op het Loo terug verwacht.
Marinewerf te Amsterdam.
Naar „Het Volk" mededeelt, heeft het
Kamerlid Helsdingen tot den Minister van
Marine a. i. de vraag gericht, wat er waar
is van de geruchten betreffende een massa
ontslag aan de Marinewerf te Amsterdam.
De Minister deelde mede, dat thans
een tweehonderd werklieden zouden wor
den ontslagen en later vermoedelijk nog
meer.
„Zijn wij wel ingelicht zegt het blad
„dan zou deze laatste mededeeling be-
teekenen, dat in October of November
nogmaals 200 rijkswerklieden zouden ont
slagen worden."
Propaganda.
Zondag is door de leden der Algem.
R. K. Propagandaclub de verkiezingsactie
te Amsterdam voor het volgend jaar in
geluid.
25.000 exemplaren van haar maand
blad „Dè Katholieke Strijder" werden den
kerkgangers bij het eindigen der H.H.
Missen aangeboden.
De inhoud van dit nummer was er
geheel op ingericht het politieke leven
in de hoofdstad te verlevendigen en op
te wekken tot een krachtdadige samen
werking van alle standen aan de voor
bereiding van den grooten strijd, die in
het volgend jaar wacht.
De Bakkerswet.
De R. K. Bond van Bakkers-, Cacao-
Chocolade- en Suikerbewerkers, afd.
Amsterdam, heeft op haar Zondag j.l. ge
houden ledenvergadering de volgende
motie aangenomen:
De R. K. Bond van Bakkers-, Cacao
Chocolade- en Suikerbewerkers, afdee-
lii g Amsterdam, in huishoudelijke ver
gadering bijeen op Zondag 19 Mei 1912
ke.üiis genomen hebbende van een in de
tU£.bkd©ö ffêDubliceeid schrijven van de
vereeniging van Broodbakkers-Patroons
uit de luxe, gemengde en middenbedrijf
ven te Haarlem, bedoelende een pro*
test tegen Z. E. Minister Talma en del
meerderheid der Tweede Kamer der Sta-»
ten-Generaal, naar aanleiding van de
handhaving der voorgestelde wet tegen
den bakkersnachtarbeid,
overtuigd van de noodzakelijkheid van,
deze wet, die aan tienduizenden een meer
menschwaardig leven waarborgt,
protesteert ten sterkste tegen den bru-
talen en onbeschaafden toon welkq
spreekt uit dit schrijven,
betreurt dat verschillende ook Ka
tholieke bladen dit schrijven zonder com*
menjtaar hebben opgenomen,
spreekt den wensch uit dat het ont-
werk Bakkerswet spoedig in het Staats
blad worde opgenomen,
en besluit deze motie te publiceoren
in de pers.
De Delftsche politiekwestie.
In de reeds gemelde wanverhoudingen
in de hoogere rangen van het Delftsche
politiecorps zal nu wel de noodige klaar
heid komen. De burgemeester heeft het
administratief onderzoek gesloten en het
dossier in handen gesteld van den offi
cier van justitie te 's Gravenhage.
De aanleiding tot deze onverkwikkelijke
geschiedenis is al van betrekkelijk oude
ren datum. In de maand.Januari was een
der inspecteurs ziek, waarom de hoofdin
specteur moest invallen voor het doen van
nachtelijke ronden, waarbij dan werd ge
let op het op tijd sluiten van de koffiehui
zen.
De hoofdinspecteur kwam onder ver
denking deze ronden niet goed te doen,
maar in zeker koffiehuis een deel van den
tijd door te brengen. Hij werd gecontro
leerd, met het gevolg, dat werd vastge
steld, dat hij zekeren tijd in dat koffiehuis
was geweest en daar iets gedronken had.
Over een en ander onderhouden, ontken
de de hoofidnspecteur niet in dat koffie
huis te zijn geweest, maar wel dat hij daar
gedronken zou hebben. Hij had, naar hij
zeide, volgens gewoonte, daar oen boter
ham gehaald.
De burgemeester deed door den Com
missaris den hoofdinspecteur berispen en
hem bovendien nog zijn misnoegen mede-
deelen over het feit, dat de hoofdinspec
teur in het vorig jaar, bij de begrooting
had geadresseerd om uniformkleeding,
om later enkelen raadsleden te verzoeken
te willen voorkomen, dat uniformkleeding
werd verstrekt
De verhouding tusschen den Commis
saris en den hoofdinspecteur werd onmo
gelijk.
'De hoofdinspecteur meende tegen den
Commissaris klachten te kunnen inbren
gen en vond het raadslid van Dijk bereid
in eene geheime zitting van den Raad, de
ze schriftelijk gestelde en onderteekende
klachten in te dienen. De eerste klacht
was, dat de commissaris van een der in
specteurs een bedrag van f 100 zou heb
ben aangenomen, omdat deze inspecteur
niet was gestraft, toen hij in zijn dienst te
kort was geschoten. De tweede klacht
houdt indat de commissaris onder zijne
berusting zijnde gelden niet naar behoo-
ren heeft beheerd.
Ten aanzien van de eerste klacht wordt
medegedeeld, dat de f 100 gegeven zijn
als bewijs van dankbaarheid voor onder
vonden welwillendheid, buiten den dienst
der politie. En wat het beheer der gelden
aangaat: vroeger bestond bij de politie 'n
soort weduwenfonds, dat in stand werd
gehouden door bijdragen der agenten en
giften van donateurs. Toen in 1904 dat
fonds werd opgeheven, deelden de agen
ten de gelden hunner contributie en vroe
gen aan de donateurs wat te doen met
de giften, De donateurs stelden de gel
den ter beschikking van den commissaris
die, tegen kwijting, uit handen der agen
ten een f600 ontving en dat geld sedert
beheerde. O. m. moet de commissaris
daan'an agenten bij ziekte extra hebben
ondersteund. In elk geval: de commissa
ris heeft tegenover de schriftelijke aan
klacht zijn schriftelijk verweer gesteld be
nevens zijn administratie der gelden en de
justitie zal nu wel uitmaken of er in deze
een schuldige is en wie.
KORTE KRONIEK.
Aan het „Centrum" wordt mede
gedeeld, dat het bericht over een nieuw
R. K. blad te Gouda minstens zeer voor
barig is. De commissie, welke in het
bericht word genoemd, heeft in opdracht:
óf eventueele oprichting van een nieuw
R. K. blad te overwegen, óf zich zoo