BUITENLAND.
BINNENLAND.
3e Jaargang,
No. 785.
3te Seicbciie Soti/tcmt
Bureau OUDB SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
t 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kv/artaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 een
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 1—5 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent;
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
V* Een schrijffout?
Moeder de vrouw die gemeenlijk ide
advertentiepagina's beter en eer inziet
Ida it haar man, zal de krant waarsch'ijm-
ifijk van avond met een ietwat bedrukt
gezicht laten zakken en vraagoogen naar
manlief, wat of dat nu weer beteekent.
Zorgelijke tijden voor haarOf ze al
niet genoeg zorg had.
Ze make zich echter niet ongerust.
IWet zal een schrijffout der reclamema-
ïcende heeren geweest zijn, die zetter,
noch corrector op eigen houtje mochten
verbeteren. Anders ware ervoor in plaats
jgezetZorglooze tijdenen met recht.
(Immers de sociale wetgeving die een
groot deel der zorgen van moeder de
jVrouvv zal wegnemen, houdt ten innig
ste verband met de opbrengst van het
tarief, waardoor zij niet, of niet noe
menswaard getroffen wordt. Geen zor
gen dus voor ziekte en ouderdom. Geen
zorg voor duurte. Maar onbezorgder le
iven. Dat wil de tariefwet de huisvrouw
brengen.
V Over een stemming.
Het pantserschip, hetwelk minister
kWentholt in 's lands belang noodig of
wenschelijk achtte, zal er dus niet ko
men. Met 63 tegen 26 stemmen is, zoo
nis onze lezers reeds weten, het voor-
*stcl v.an den minister van Marine af
gestemd.
Hoe men over deze beslissing moet
loordeelen
Wij moeten eerlijk erkennen, dat de
imeening van deskundigen over het al
gemeen zoo ongunstig was ten opzichte
van het pantserschip, dat de algemeene
meening, steunend op die voorlichting,
zich er tegen had gekant. Met dit te
iiccnstateeren, willen wij niet zeggen, dat
'ide betrekkelijk weinige d<menschen, die
Zich voor het pantserschip hadden ver
klaard, en zij die set met deze eens wa
ren, ongelijk hadden. Wij besluiten uit
idit verschijnsel slechts, dat de afstem
ming niet in breeden kring ontevre
denheid of misnoegen heeft gewekt.
Maar er heeft zich bij deze stemming
ëen verschijnsel geopenbaard, dat ons
inziens wel op bijzondere wijze onder
!de aandacht mag gebracht worden. Als
jwij de stemmen-cijiers nagaan, bemerken
ijwij, dat van de Katholieken zes. afwe-
i'zig waren, elf tegen stemden en negen
l'izich voor 't pantserschip eikbarden. Dat
jiwijst er op dat de Katholieken van een
[zaak, die geen partijzjak is, ook geen
[pavtijzaak maken. En dit is een gedrags
lijn, die hen zeker het vertrouwen moet
pdoen winnen van de kiezers, 't Bleek
'bij deze stemming duidelijk, dat het man-
,'nen zijn, die stemmen vu'ge'.s hun eerlij
ke overtuiging, niet volgens een door
i'valsch partij-gevoc-i ingegeven „meening"
Hetzelfde is ook op te merken bij de
iandere rechtsche partijen. Van deGhriste-
ïlijk Historischen stemden tien van de
[itwaalf leden en van de Anti-Revolutio-
Tiairen stemden twee leden tegen,
f Van de rechterzijde stemden dus 23
[Heden tegen en 26 voor.
V Opmerkelijk is het, dat de geheele
('linkerzijde (waarvan alle leden op één na
([aanwezig waren) tegen stemde!
Met zijn voorstel is ook de Minister
%elf gevallen; hij wil na de verwerping
fyan zijn voorstel de verantwoordelijkheid
ijniet langer dragen.
Maar in parlementaire kringen neemt
(men aan dat het votum der Tweede Ka-
\iner waarschijnlijk geen ander gevolg zal
(jjiebben, dan het aftreden van den Mi-
filister van Marine.
Het aftreden van het ministerie zou
ijbok niet slechts een zeer betreurens
waardige stagnatie scheppen in de su
lci ale wetgeving, maar is ook ons inziens
((volstrekt ongemotiveerd.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Nog steeds munten de berichten over
'bet optreden der
Italianen op Rhodos
jniet uit door duidelijkheid. Men schijnt
[jjëchter te mogen aannemen dat de Turk-
jteche troepen, of tenminste een groot ge-
•jpeelte daarvan naar hel binnenland heb-
|}ben kunnen ontwijken. Naar de laatste
.«berichten luiden, zal nu in de hoofdstad
Jéen kleine bezetting achter gelaten wor
den, .waarna de rest naar het binnenland
trekt, waar de Turken zich in de bergen
verschanst hebben.
Verder wordt uit Rome geseind, dat
generaal Ameglio tot gouverneur van
Rhodos, Astypalaea en al de eilanden
van den Archipel benoemd is, die later
aog bezet kunnen worden. Men meent
dat er een maand zal heengaan, met de
bezetting van Chios Icaria, Mitylene,
Lemnos en nog meerdere eilanden. In
Italië maakt men reeds toebereidselen
om meer troepen naar den Archipel te
zenden, indien andere eilanden bezet zul
len worden.
De Turken en hun pers toonen zich
vrij onverschillig over het optreden van
de Italianen op Rhodus. Zelfs al zou
den de Italianen alle eilanden in de
Aegeische Zee bezetten, zoo schrijven en
kele bladen, dan zullen wij nog niet
toegeven, want het vertrouwen der Tur
ken wast met den dag. De „Sabach" ver
klaart, dat de landing in Rhodus niet
het minste resultaat voor Italië zal op
leveren. „De Turken zijn besloten eer
vol te sterven, wanneer zij niet eervol
leven kunnen". En de „Tanine" meent
dat de jongste actie der Italianen niets
anders dan teleurstelling brengen zal
door vde bezetting van het eiland Rhodus,
hopen zij een druk uit te oefenen op de
Porte, maar die hoop zal weldra ijdel
blijken.
Geheel .anders spreekt de Italiaansche
pers.
Over de beteekenis der actie
zegt de „Tribuna", het officieel regee-
ringsorgaan o.m. Door de bezetting van
Rhodos is het thans duidelijk, welk pro
gramma Italië voor zijn actieJa_deJEgeL-
sche zee gevormd heeft. In het begin
van den oorlog hadden wij gehoopt, dat
deze zich tot Tripolis beperken zou.
Maar door de hardnekkigheid van Tur
kije hebben wij ons verplicht gezien den
oorlog op zee over te brengen.
Als de Porte van plan is, om den
oorlog voor onbepaalden tijd te verlen
gen, dan zullen wij alle verbindingswe
gen van Turkije afsnijden. Wij moeten
thans snel ons programma voor de iso-
leering van Konstantinopel van het ove
rig gedeelte van het keizerlijk afwerken.
Dan kunnen wij zien, in hoeverre men
te Stamboel zijn oogen sluit, voor de
nieuwe positie, waarin Turkije zich wel
dra doo'' onze actie zal bevinden.
De „Corriere della Sera" wijst in een
lang artikel op de beteekenis der bezet
ting van Rhodos, dat met Kreta en Scar-
panto de Egeische Zee in een halven
cirkel afsluit. Daardoor wordt Italië in
staat gesteld, zegt het blad, alle zeever
bindingen tusschen Constantinopel en
Syrië te beletten. Italië's programma in
de Egeische Zee is echter nog niet ten
einde. Nog andere eilanden moeten be
zet worden, die Italië ais een onderpand
kunnen dienen voor het staken der vij
andelijkheden in Noord-Afrika. Doch ook
in geval vrede gesloten wordt, zou Italië
de eilanden verder bezet houden, om een
waarborg te hebebn, dat Turkije zijn be
loften nakomt.
De „Giornale slTtalia" schrijft, dat
het doel der occupatie van het eilanld
Rhodos was, een deel van het vijande
lijk gebied te bezetten en het aanzien van
den vijand afbreuk te doen en dat ge
bied eerst aan de Turken terug te geven
wanneer deze hun troepen uit Libië te-
ruggetrokken zullen hebben. De bezet
ting van Rhodos bewijst nogmaals, dat
Italië tegenover Turkije volle vrijheid
van beweging heeft, zooais trouwens al
le Turken zullen moeten inzien, voorzoo
ver -de Porte hun tenminste de Italiaan-
sche operaties niet geheim houdt.
Wat betreft het doorvoeren der actie
verluidt nu reeds dat het gerucht loopt
dat de Italiaansche vloot Chios insluit.
Voorts berichten Atheensche bladen,
dat de bevolking van S>amos morgen de
inlijving van het eiland, zooals men weet
ook reeds gebombardeerd door de Ita
lianen, bij Griekenland zal uitroepen. De
Empros verneemt uit betrouwbare diplo
matieke bron, dat onder de mogendheden
besprekingen gaande zijn, om aan de
eilanden in de Aegaeische Zee die door
de Italianen zijn bezet, zelfbestuur te
verleenen, volgens het beginsel dat ge
bied, eenmaal aan Turkije ontrukt, nooit
meer Ottomaanscli kan worden.
Gister is, naar uit Berlijn gemeld Is,
bijeengekomen de conferentie voor de
beraadslaging over
bescherming van passagiers op zee
in verband met .de ramp dec Titanic,
waarvoor het volgend program is opge
steld.
Ie. Middelen tegen het zinken der
schepen, voorschriften omtrent water
dichte schotten.
2e. Voorziening der schepen met red
dingsbooten, in voldoende aantal,-de red
dingsdienst in het algemeen.
3e. Draadlooze telegrafie.
4e. Vaarwegen voor stoomschepen en
alles wat met de navigatie in verband
staat: vaartsnelheid, zoeklichten en an
dere voorzorgsmaatregelen.
De beraadslagingen, die in het depar
tement van binnenlandsche zaken plaats
hadden, ,zijn uitsluitend van onderzoe
kenden aard, in verband met de voor
bereiding voor een te houden interna
tionale conferentie.
De besprekingen hadden plaats onder
leiding van den minister van binnenland
sche zaken, dr. Delbruck, er namen on
geveer 60 personen aan deel. De be
sprekingen werden niet in het openbaar
gehouden, maar na het eindigen der con
ferentie is een officieel verslag over het
verloop en het resultaat der besprekin
gen .uitgegeven.
Volgens dit verslag behandelde het eer
ste referaat de maatregelen, welke ge
nomen moeten worden, om te voorko
men. dat een stoomschip dat averij be
komen heeft, kan zinken. Er wordt op
aangedrongen, ,dat de passagiersschepen
van .Duitschland van 'n bepaald aantal
waterdichte schotten voorzien moeten
zijn, waardoor een zekere mate van on-
zinkbaarheid gewaarborgd wordt. Dit
voorstel .wordt gesteld in handen van
een bijzondere commissie.
Het Tweede referaat behandelde de
uitrusting der stoomschepen, wat de red
dingsmiddelen betreft.
Er wordt op aangedrongen, dat alle
schepen van een voldoende aantal red
dingsbooten, die voldoende ruimte voor
alle passagiers bieden, zouden voorzien
worden en dat de geheele bemanning in
den reddingsdienst geoefend zou worden.
Het derde referaat stelde voor, dat
de toestellen van cle draadlooze telegra
fie dag en nacht bewaakt worden, zoo
dat een noodsein terstond kan worden
opgevangen, en dat draadlooze noodsig
nalen den voorrang zullen hebben l?o-
ven andere berichten, wanneer de hoofd
centrale overstroomd of verwoest is. Ook
dit vraagstuk werd in handen eener com
missie gesteld.
De yraag betreffende de route der
stoomschepen werd eveneens in handen
gesteld van dezelfde commissie, voor dit
doel met eenige scheepvaartkundigen
versterkt.
In het laatste referaat werd de snel
heid der schepen besproken, wanneer er
ijsgevaar bestond.
Nadat de conferentie gesloten was,
werden de commissies gevormd. Een
nieuwe conferentie zal bijeen geroepen
worden, wanneer deze haar beraadsla
gingen geëindigd hebben.
GEMENGD.
Een Japansch opleidings
vaartuig met 160 kadetten aan boord,
zit aan den grond ter hoogte van
Tatejama, in de Awa-provinoie (Sjikokoe).
Het schip zit gevaarlijk; er zijn Japan-
sche oorlogsschepen gezonden om hulp
te verleenen.
Een aantal radicale Italiaansche af
gevaardigden heeft de volgende motie
voorgesteld. De Kamer, het beginsel van
kiesrechthervorming goedkeurend, acht
het wenschelijk, dat aan de vrouwhet
stemrecht wordt verleend.
Uit Duisburg wordt d.d. gisteren
geseind, dat de behoefte der reederijen
aan Rijns chippers door het ontbie
den van werkwilligen meer dan gedekt
is, zoodat de scheepvaart weer geheel
normaal is. De stakers blijven nog bij
hun eischen.
Glemenceau is dezer dagen aan den
blinden darm geopereerd. Als typische
bijzonderheid wordt door een der Ka
tholieke bladen verteld, dat de operatie
plaats had jn het Maison de Santé, rue
Bizet, bestuurd door zusters van den
Allerheiligsten Verlosser. Bij de operatie
we^d de dokter trouw door de zorgzame
nonnetjes bijgestaan.
Een der bladen geeft dan nog de vol
gende bijzonderheid, waarvan wij natuur
lijk niet weten, of ze al dan niet waar is.
Toen Clemenceau Zondag, een hëelèboe!
beter, wakker werd, zag hij aan zijn b:
de zuster, ingetogen, zorgzaam wak
iitten. üjj nam ,haac band en met 'n ti!
van zijn oud sarcasme, maar toch met ;n
zekere ontroering in zijn stem, zeide hij:
„Wat zouden wij, oude republikeinen,
beginnen zonder zusters van liefde"....
Zoo zijn ze.
De Engelsche eerste minister heeft
eergisteren aan een afvaardiging van
Schotsche liberale leden van het Lager
huis, die kwamen spreken in het belang
van een spoedige indiening van een
Home R u I e-wetsontwerp ook voor
Schotland, verklaard, dat de regee
ring de decentralisatie der wetgevende
macht als een noodzakelijk gevolg van
haar Iersche politiek beschouwde en er
geen gras over zou laten groeien. JElk
deel van het koninkrijk moest echter met
de regeling bedacht worden, die in over
eenstemming was met de bijzondere
eischen en de geschiedenis. De regeering
streefde er naar stap voor stap tot het
staatsrechtelijk samenstel te komen, dat
eerst het rijksparlement in staat zou
stellen zich van zijn plichten jegens het
rijk te kwijten.
De Schotten hebben Asquith daarop
hun warmen dank betuigd voor de wel
willende ontvangst.
Een nieuwe ernstige crisis be
dreigt de Londensche havens naar aan
leiding van eischen van het verbond van
matrozen aan verschillende stoomvaart
maatschappijen gesteld. Ze eischen ver
meerdering van blanke bemaaning met
twee krachtige en ervaren zeelieden op
elke reddingboot. Dat zou een vermeer
dering beteekenen van 3440 man.
De directies hebben de eischen afge
wezen. Men verwacht, dat de matrozen
het verbond van transportarbeiders te
hulp zal roepen.
In Milaan zijn thans niet minder
dan 40.000 werkloozen. Men schrijft
deze treurige omstandigheid toe aan het
feit, dat door den oorlog verscheidene
markten van den Balkan voor Italië ge
sloten zijn.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit is goedgekeurd, dat
aan A. baron Sloet van Oldruitenborgh,
burgemeester van Ambt-Vollenhove, eer
vol ontslag is verleend als secretaris dier
gemeente;
is aan S. Lohman eervol ontslag ver
leend als notaris te Haren;
is W. G. van Amstel, burgemeester
van Öyen en Teeffelen, benoemd tot rid
der in de Orde van Oranje-Nassau, en
is hem tevens eervol ontslag verleend.
Het Ministerie.
Het Ned. Correspondentiebureau meldt:
In parlementaire kringen neemt men
aan, dat het votum der Tweede Kamer
van gistermiddag waarschijnlijk geen
ander gevolg zal hebben dan het aftreden
van den Minister van Marine.
Schepenwet en Schipperswet.
Door het bestuur van de Nederlandsche
Reedersvereeniging zijn een tweetal
adressen aan den Minister van Landbouw,
Nijverheid en Handel gezonden, naar aan
leiding van de ingediende wijziging der
Schepenwet en de aanstaande herziening
der Schipperswet^
In het eerstgenoemde adres wordt o.m.
aangedrongen op beperking van de open
bare behandeling van zaken voor den
Raad voor de Scheepvaart, terwijl in het
laatstgenoemde adres wordt verzocht te
vergunnen, dat voor schepen in de vaart
op Europeesche havens (in den zin der
wet), doch bijv. niet verder dan Gibraltar,
als eersten stuurman aan boord wordt
genomen een stuurman, voorzien van het
diploma als tweede stuurman, daar eerste
stuurlieden, voorzien van het diploma
voor dien rang, voor deze vaart zeer
moeilijk zijn te verkrijgen.
Plan 1913.
De secretaris van de commissie van
uitvoering van den grooten optocht die
een der voornaamste onderdeelen vormt
van de onafhankelijkheidsfeesten in
1913 te 's Gravenhage, bericht, dat thans
het plan voor dezen optocht, voor zoo
verre het historische gedeelte betreft, ge
reed is.
Het historische gedeelte van den op
tocht zal bestaan uit 17 groepen, die
elk een deel van de geschiedenis zullen
i -\ alien. De optocht vangt aan met den
- ch^n koning Willem II, graaf van
cc, d', als stichter van 's Graven
i mag worden aangemerkt en eindigt
met den terugkeer van den Prins van
Oranje in 1913.
De Ziektewet.
De heeren J. Oudegeest en J. v. d.;
Tempel, optredende jn hun kwaliteit van
voorzitter en secretaris van het Nederl.
Verbond van Vakvereenigingen, hebben
een adres aan de .Tweede Kamer gericht,
waarin zij verzoeken het wetsontwerp,
betreffende de Ziektewet langer uit te
stellen, op grond, dat de tijd om het
wetsontwerp te bestudeeren, zoo dit reeds
op 21 Mei in behandeling komt, te kort is.
Cinematografie.
Wij kunnen thans mededeelen, dat ter
Kon. goedkeuring zullen worden aange
boden de statuten der Naaml. Vennoot
schap voor Wetenschappelijke Cinemato
grafie, die zich ten doel stelt door een
vaste organisatie te vereenigen de ver
schillende toepassingen der bioscoop op
het gebied van industrie, kunst, onder
wijs, economie en ethiek afgewisseld door
gepaste ontspanning.
Koninklijk bezoek te Amsterdam.
Gistermorgen te 10 u. 30 werden de
aan de civiele autoriteiten te verleenen
audiënties voortgezet. De Koningin droeg
bij deze gelegenheid een wit satijnen
robe, de Prins de generaalsuniform. De
audiëntie werd druk bezocht.
Namens de Kamer van Koophandel
hield de voorzitter, de heer S. P. van
Eeghen, een toespraak.
De .Koningin antwoordde, dat het haar
bijzonder aangenaam was te vernemen,
dat de handel en de industrie in Amster
dam bloeiende is, en dat de mededeeling
der voorgenomen groote werken voor het
Noordzeekanaal en de uitbreiding van de
Amsterdamsche haven haar ten zeerste
verheugde.
Vooral de plannen voor de nieuwe
groote schutsluis te IJmuiden wekten,
naar H. M. mededeelde, hare voortdu
rende belangstelling.
Om kwart voor tien gisterochtend ver
liet H. M. de Koningin-Moeder niet haar
gevolg het Paleis, teneinde zich naar het
Stedelijk Museum te begeven, ter bezichti
ging van de vierjaarlijksche internationale
tentoonstelling van werken van levende
meesters.
H. M. was gekleed in een zwart zijden
robe, waarover een zwarte mantilie en
een bruin-zwart bont gedragen werden.
Een wit en zwarte kapothoed met breede
tullen brides en een witte en-tout-cas met
zwart gegarneerd voltooide het toilci.
Langs den trottoirrand stond een groote
menigte publiek geschaard, dat in een
spontaan gejubel losbarstte, toen de Ko
ningin-Moeder den drempel van het pa
leis overschreed.
Tegen 10 uur arriveerde H. M. de Ko
ningin-Moeder aan het Stedelijk'Museum.
Zij werd er welkom geheeten door de
regelingscommissie van het dagehjksch
bestuur der vierjaarlijksche tentoonstel
ling van kunstwerken van levende mees
ters, de heeren prof. C. L. Dake, voor
zitter, C. W. H. Baard, N. Bastert en
Abr. Hesselink; later werd ook voorge
steld de heer Ch. van Wijk, lid der rege
lingscommissie. Boven gekomen,begroette
H. M. ook mevr. Therèse van Duyl
Schwartze. Direct daarop nam de wan
deling door de verschillende zalen een
aanvang.
Buiten het museum stonden honderden
geschaard, die de Koningin-Moeder bij
haar vertrek hartelijk en spontaan toe
juichten.
Alvorens gisterochtend de civiele auto
riteiten te ontvangen, vertoefde de Ko
ningin een uurtje met Prinses Juliana in
Artis. Om 9 uur kwamen een tweetal rij
tuigen voor 't paleis. In ^tvoorste nam
de Koningin met haar Dochtertje plaats,
in 't laatste freule v. d. Poll en zuster
Marting.
In gestrekten draf werd naar de dier
gaarde gereden, waar de heeren Kerbert
en Portielje de hooge bezoeksters ont
vingen.
Ook dit keer schepte de Koningin
buitengewoon veel vermaak in de pret
van 't Prinsesje, dat van het eene dieren-
hok naar 'tandere holde.
Om tien uur verliet de Koninklijke
Moeder den tuin, waar 't Prinsesje nog
geruimen tijd met haar geleidsters bleef
vertoeven.
Te 1 uur 30 gistermiddag verleende
H. M. audiëntie aan particuliere com«
missiën.
De .Koningin droeg daarbij een licht