Een Martelaar.
buitenland:
BINNENLAND.
3e Jaargang,
No. 784.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
t>IT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van, 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 een
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Verzwaring van gezins-
onderhoud.
t Beschermende rechten zullen het ge-
jzinsonderhoud verzwaren, decreteert het
anti-tari ef w et- com ité.
Wij zijn zoo vrij precies het tegenover
gestelde te beweren.
De vrijhandel, zooals wij dien in Hol
land kennen, is oorzaak van kommervolle
toestanden in menig arbeidersgezin.
Van onzen vrijhandel of juister van
Onzen eenzijdigen vrijen invoer profi-
Iteeren de agenten van buitenland-
is c h e fabrieken en de verkoopers van
'buitenlandsche artikelen, welke
men hier vaak duur slijt.
Deze vertegenwoordigers van het bui
tenland zien in ons Holland hun afzet
gebied bedreigd.
Vandaar dat het buitenland door mid
del van zijn vertegenwoordigers alles in
[het werk stelt om de tarief wet tegen .te
houden.
Vandaar dat de buitenlanders wegens
bedreigde eigenbelangetjes den Hollan
ders knollen voor citroenen willen ver-
[koopen en dat men de Hollandsche ar
beiders tegen de wet wil opzetten.
De arbeiders zullen echter zoo dom
niet zijn!
Zij weten, dat jaarlijks tienduizenden
.vakgenooten in het buitenland brood
moeten zoeken, dat het moederland hun
niet kan verschaffen.
Zij weten, dat de trek niet gaat naar
het onbeschermde Engeland, maar wel
naar het protectionistische Duitschland.
Zij weten, dat tal van industrieën door
men vrijen invoer kwijnen of zich niet
kunnen ontwikkelen.
Zij weten, dat de vrijhandel hier even
als in Engeland de loonen drukt en Jaag
houdt, omdat .Holland anders in 't geheel
niet de concurrentie met het buitenland
Ikan volhouden.
,Wat zal dus in .Holland het gezins-
onderhoud meer verzwaren: vrijhandel of
ieen matige bescherming?.
Voor een onbevooroordeelde is het
antwoord op deze vraag niet twijfelachtig.
Een R, K. Vereeniging.
Gisteren is op een te 's-Gravenhage
gehouden vergadering geconstitueerd de
iNed. R. K. Vereeniging tot bevordering
van den Wereldvrede.
Daar zijn de redenen uiteengezet, waar
om de Katholieken zich afzonderlijk moe
ten vereenigen, zich niet langer moeten
aansluiten bij neutrale vereenigingen, die
hetzelfde doel beoogen. En ei was klaar
heid in die uiteenzetting, klaarheid en
zelfbewustzijn.
Klaar werd door de sprekers uiteen
gezet, dat er een breede klove is tusschen
Katholieken en niet-Katholieken bij het
streven naar den wereldvrede, omdat dit
streven steunt op ethische, op zedelijke
beginselen, en de beginselen van den
.Katholiek geheel verschillen met die van
'anderen.
Zelfbewustzijn sprak er uit de verkla
ring, dat twee Roomsche Ue'l!gen> St.
lAugustinus en St. Thomas, de begin
selen voor den oorlog hebben aange
geven en uitgewerkt. Beginselen, door
FEUILLETON.
(NAAR HET DUITSCH.)
21)
De gunsteling oordeelde ongeveer zoo
Een vrouw, gelijk aan die welke men
mij afschildert, zacht, geduldig en vroom,
zal den koning meester laten van zijn
persoon en tijd. Daarenboven zal, daar
Albertus geen regeerend vorst is, zijn
jdochter geen overdreven hecrschzucht
mede ten troon brengen. Zij zal niet elk
"oogenblik kunnen dreigen met een inval
teens legers in de staten haars echtgenoots
onder voorwendsel van persoonlijke be-
'leedigingen. Daarbij komt nog, dat Wen
ceslaus, evenals alle vorsten, om staat
kundige reden verplicht is te huwen. Ein
delijk door den jongen koning te raden
•zijn vader geen misnoegen te geven, win
nen wij het vertrouwen van Karei IV.
Pp die wijze wordt onze toestand niet
in gevaar gebracht, ja, bestaat er zelfs
kans, dat onze belangen gediend worden.
iWenceslaus begreep spoedig de redenen
Van Hatto; hij verbeeldde zich zelfs die
feet eerst gegeven te hebben; dgs iyas
welker naleving het idéé van den wereld
vrede. zou verwerkelijkt worden. Meer
nog: dat de Goddelijke 3tichter der Ka
tholieke Kerk den wereldvrede heeft ge-
leeraard, dat de Roomsche pausen den
wereldvrede hebben gepredikt.
.Volgens Katholieke beginselen toch is
de oorlog geoorloofd als zelfverdediging
ten einde een misdaad te straften, mits die
misdaad groot genoeg is. Alleen in deze
gevallen is de oorlog een rechtvaardige.
Echter: een oorlog kan juist om die re
den niet van beide kanten recht
vaardig zijn. De taak van de arbitrage is
om uit te maken, aan welke zijde het
recht is. Voorts zal men nooit oorlog mo
gen verklaren vóórdat men herstel van
grieven heeft gevraagd. Wanneer dat her
stel is aangeboden, mag men niet vech
ten.
Dit zijn in het kort de Katholieke begin
selen over oorlog en vrede.
Naar aanleiding van het oprichten
dezer Roomsche vereeniging nog een
enkele kantteekening.
Niet slechts om het waarlijk Room
sche, echt Christelijke doel, dat deze ver
eeniging nastreeft en om de noodzakelijk
heid, dat men bij dit streven irioet
steunen op de heerlijke Roomsche be
ginselen, juichen wij de oprichting dezer
vereeniging toe. Ook om een andere
reden verheugen wij ons ten zeerste over
dat feit. Er is nu weer eens van hooger af
door de hoogste standen onder de Katho
lieken, door de meest intellectueelen
onder ons een voorbeeld gegeven, dat
men zich op Katholieken grondslag kan
en moet vereenigen.
ALGEMEEN OVERZICHT.
De onderhandelingen over vredesbe
middeling tusschen Italië en Turkije zijn
geheel op den achtergrond gedrongen
door de gebeurtenissen der laatste tij
den. Afgezien toch van het geval dat
ze nog tot geen resultaat geleid hebben
heeft de actie der Italianen in de Aegei-
sche zee en speciaal de
bezetting van Rhodos
ze doen uitstellen tot geschikter tijd.
De berichten over de sterkte van het
landingscorps op Rhodos luiden zeer
verschillend. De „Corriera della Sera"
spreekt van 7000 man, andere bladen
van 10.000 man. De „Avanti" beweert
dat de Turksche bezetting op Rfoodos
meer dan 4000 man is. Doch een andere
lezing zegt, dat het .Turksche garnizoen
in gewone omstandigheden slechts 500
man bedraagt, dat er echter in de laat
ste tijden 1700 man infanterie en artil
lerie van Saloniki naar het eiland ge
zonden zijn, met twee veldbatterijen en
een bergbatterij. Daar de Turksche of
ficieren overtuigd zijn van den slechten
toestand der versterkingen op het eiland
trokken zij met hun troepen in de bergen
terug. Daar wierpen zij enkele verster
kingen op, om tegenstand te kunnen bie
den aan het oprukken der Italianen. De
Turken hebben uit Konstantinopel een
grooten voorraad geweren laten komen,
de slotsom, dat de verbintenis van Isa
bella's dochter met den toekomstigen kei
zer van Duitschland gesloten werd.
Toen Karei IV Johanna ontving, ge
voelde hij een diep medelijden en een
groote genegenheid voor dit kind. Hij
verweet zich haar opgeofferd te hebben.
Alleen hoopte hij nog, dat Johanna met
haar bekoorlijke hoedanigheden een heil-
zamen invloed zou uitoefenen op het be
dorven karakter van zïjn zoon.
Wenceslaus wachtte zijn bruid zonder
verlangen, zelfs zonder nieuwsgierigheid.
Vol ongeduld zag hij den afloop der hu
welijksplechtigheden tegemoet, teneinde
zoo spoedig mogelijk zijn volkomen vrij
heid te hernemen. ,H.ij vroeg zich niet
eens af wie zij was, waarmee hjj zich
voor zijn leven verbond. Hoe kón het
ook anders? Hatto had hem immers zoo
dikwijls herhaald, dat het huwelijk der
vorsten deel uitmaakte-van hun regee-
ringsplichten, dat hij er volstrekt niet aan
dacht in zijn* vereeniging een voldoening
des harten te zien.
Zonder eenige voorbereiding, zonder
dat zijn hart eenig aandeel had in zijn
aanstaande verbintenis, bevond hij zich
aan de zijde van Johanna, Hij was ver
plicht haar de hand te bieden, eenige
voorkomendheid te toonen, zich ten
minste naar de plechtigheden ie schikken,
waarmede zij de Mohammedaansche be
volking. en een deel van de Grieken,
die den Turken trouw gebleven zij£, wa
penden. Volgens de laatste berichten, in
Rome ontvangen, zou generaal Ameglio
die de operaties op Rhodos leidt, reeds
voeling gekregen hebben met den vijand,
in het binnenland.
Belangwekkende bijzonderheden geeft
de „America", een door de paters Je-
zuieten geredigeerd weekblad, dat te
New-York wordt uitgegeven, over de
houding van da
Katholieke priesters op de Titanic
voor en tijdens de ramp.
„Al de geredden", dus schrijft het
blad, „die wij gesproken hebben een
40-tal maakten met eerbiedige ont
roering gewag van een troostend feit.
Onder de slachtoffers der ramp bevin
den zich twee priestersRev. Father
Byles, een Engelschman en Father Pe-
ruschötz, een Duitsch priester, Father
Byles uit Ongar in het aartsbisdom
.Westminster, een bekeerling uit Oxford
voor eenige jaren priester gewijd, was
op reis naar Amerika, om daar het hu
welijk van zijn broeder in te zegenen.
Zoodra deze, Mr. Byles te Brooklijn ken
nis kreeg van de schipbreuk, sprak hij
deze woorden, die als een schoon graf
schrift zijn„Mijn broeder was pries
ter, ik kan niet gelooven dat hij onder
de geredden zou zijn. .Het was zijn plicht
als priester te blijven tot het laatst. Hij
leende zijn plichtHij moet met het
schip gezonken zijn." En zoo is het ge
schied.
„Op dien noodlottigen Zondag had-
TTeime DeTde priesters aan boord kerk
dienst gehouden, des morgens en des
avonds, voor de Katholieken van aller
lei nationaliteit. Zij preekten in het En-
gelsch en het Duitsch. Gezamenlijk werd
de Rozenkrans en de Litanie gebeden.
Toen de aanvaring had plaats gehad en
de vrouwen in de reddingsbooten wer
den neergelaten, waren de twee pries
ters aanstonds op hun post. Aanvan
kelijk was menigeen nog onbewust van
het dreigend gevaar, maar toen het be
grip van het naderend einde duidelijk
werd, vroeg men met vurigheid de gees
telijke hulp der priesters. Father By
les sprak woorden van troost en bemoe
diging tot de Engelsch sprekende .pas
sagiers en gaf de absolutie aan de vele
Katholieken, die aan zijn voeten neer
knielden. Lang, mager en bleek, scheen
zijne ascetische figuur het beeld van
hoop en geloof; vol kalmte en zelfbe-
heersching, ging hij rond onder zijne
geloofsgenooten, zegenend en aanspo
rend tot bidden.
„Terwijl de laatste reddingssloepen
werden uitgezet, zagen de inzittenden de
twee priesters den Rozenkrans biddend
zij hoorden een groot aantal der passa
giers op het dek geknield, met vurig
heid antwoorden. Toen de lichten waren
yiitgedoofd, hoorde men bij het zinken
zinken van het schip geen geschreeuw
meer, doch alleen het gemurmel der ge
beden. Alle geredden verklaarden een
stemmig, dat het treffend tooneel van
gebed en berusting onuitwischbaar in
ofschoon hij zich zeer links van dien plicht
kweet. Joch werd hij getroffen op het
gezicht van dat jeugdige meisje met haar
tengere gestalte en marmerbleek gelaat.
En toen Johanna beschroomd haar blauwe
oogen, waaruit zachtheid en smeekgebed
sprakei\, op Wenceslaus richtte, voelde hij
behoefte haar gerust te stellen. Hij deed
moeite den toon zijner stem minder ruw
en hard te doen zijn; hij werd jegens
haar eerbiedig en oplettend.
Gedurende den maaltijd had hij slechts
oogen voor haar, en scheen hij den blik
van Hatto te vermijden.
Dat Karei IV zich op dit gezicht ver
heugde en een voldoening smaakte, wel
ke hij geenszins trachtte te verbergen, be
hoeft geen betoog.
Den eersten avond van het samenzijn
vroeg tWenceslaus zijn vader:
Gelooft gij, dat zij mij beminnen zal?
Zoo gij het verdient, ja, antwoordde
de oude keizer.
Zij moet mij liefhebben, sprak tWiences-
laus, zoo niet.....
Mijn zoon, de eerbied wordt bevolen
de genegenheid ingeboezemd..... Onder
alle jonge vorstendochters in Europa heeft
geen enkele mij toegeschenen zooveel be
koorlijkheid en deugd te bezitten. Joon
u nu den geschonken schat waardig.
Denk a^n, $Ut gij goe<J moet .worden
hunne gedachtenis zou blijven, het too
neel van die ten dood gedoemde me-
demenschen, biddend tot hun God, bij
gestaan door den priester in het „aan
schijn van den dood.
Menigeen onder de omgekomenen is
in den dood gegaan met een geloof en
.een berouw, dat in den gewonen loop
des levens niet aldus zou opgewekt zijn
voor dezulken was er zegen verbonden
aan het ongeluk. .Wij mogen vertrouwen
dat de geestelijke hulp van Father Byles
en zijn ambtsbroeder aan menigeen hun
ner lotgenooten is ten goede gekomen
voor de zalige verrijzenis, „wanneer de
zee de dooden zal weergeven."
GEMENGD.
Volgens de tot dusver opgemaakte
statistiek van het departement van bin-
nenlandsche zaken over de gemeente
raadsverkiezingen in Frank-
rijk in 329 hoofdplaatsen der arrondis
sementen, werd de meerderheid verkre
gen in 4 gemeenten door de geunifieerde
socialisten, in 111 door de radicale en
radico-socialisten, in 55 door de repu
blikeinen der linkerzijde, in 21 door de
progressisten, in 28 door de conserva
tieven de geheele uitslag is dus bekend
van 222 dezer gemeenten; jn 107 was
door de herstemmingen de meerderheid
nog niet aan te geven.
Uit Milaan wordt dd .5 Mei aan de
„Lokal Anzeiger" geseind: Terwijl he
denmiddag de Galeria Vittorio Emanuele
als gewoonlijk vol wandelaars was, wierp
zich ploseling een onbekend persoon op
een priester-en sloeg hem met een
hakmes in den hals. Daarop trok
hij een revolver en loste 6 schoten op
de menigte. Daarbij werden 2 vrouwen
en een Hollandsch toerist, Albert JBrick
gewond. De dader vluchtte over het
Scalaplein, waar hij na een korten strijd
door politieagenten neergeslagen en jn
hechtenis genomen werd. Op het politie
bureau antwoordde hij cynisch op alle
vragen. Het verheugde hem, zoo zeide
hij, een priester gedood te hebben. HÜ
was sedert drie maanden zonder werk
en had een vrouw en drie kinderen.
Volgens de geneeskundigen heeft men
niet met een krankzinnige te doen.
De „Lokal Anzeiger" verneemt, dat
von Bethmann Holhveg einde dezer
week aan den keizer een bezoek zal
brengen, om hem over twee gewichti
ge vraagstukken te spreken. Men brengt
dit bezoek in verband met het heen
gaan der Duitsche gezanten te
Konstantinopel.
Tegelijkertijd met het heengaan van
Freiherr von Marschall, den Duitschen
gezant, komt thans het bericht, dat de
Oostenrijksch-Hongaarschen gezant te
Konstantinopel Pallavicini naar Weenen
terugkeert.
Berichten uit Timor behel
zen, dat de opstandelingen bij alle ont
moetingen geslagen zijn. Men hoopt, dat
de veldtocht in juni geëindigd zal zijn.
Te Dillv, is een compagnie inboorlingen
uit Mozambique met 3 kanonnen aange
komen.
voor deze jonge vrouw; dat zij slechts
bidden en gehoorzamen kan; en dat haar
ziel door vroegtijdige smarten beproefd,
heeft in de genegenheid te ontluiken.
Zij zal mij beminnen, vader, zeide Wen-
cesleus, in een soort van vervoering.
Inderdaad, Johanna, die dadelijk de ru
we kanten van Wenceslaus' karakter op
merkte, beijverde zich deze te verzachten
zonder evenwel zulks te laten bhjken. De
jonge koning werd gewonnen door deze
beminnelijke zachtmoedigheid. Voor dit
kind, dat hem niets vroeg, zelfs nog niet
zich te verbeteren, was hij bereid held
haftige dingen te doen. HÜ wenschte,
dat zij hem iets moeilijks, bijna iets on
mogelijks zou verzoeken, teneinde haar
heur invloed te bewijzen. De reus boog
zich; het wilde beest werd gemuilband:
men zag Wenceslaus aalmoezen geven en
zich van jachtpartijen en andere feesten
onthouden.
'In het einde begon hij Johanna te bo-
minnen, doch op jaloersche, hartstochtelij
ke wijze. Het was niet die edele en groo
te liefde, de dochter van de zedigheid
en het vertrouwen, maar die onheilspel
lende, gevaarlijke genegenheid, welke de
Heer strafte met den dood in de zeven
eerste echtgenooten van Sara.
Ofschoon deze liefde Johanna verwon-
jRrdg ,en ontstelde, ,was zij (Wenceslaus
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit is toegekend de aan
de orde van Oranje-Nassau verbonden
eeremedaille in brons aan mej. A. Breede-
veld, dienstbode bij mej. M- J. Pijnacker
Hordijk, te 's Gravenhage
is eervol ontslag verleend aan K. Sin*
gels commies, der posterijen 2c kl.
is bevorderd tot hoofdcommies der
telegrafie R. A. Dekker, thans commies
der telegrafie ,1e kl.
Leeraren aan de Rijksopvoedings
gestichten voor Jongens.
Men meldt ons: i
In verband met de hoogere eischen,
welke na de reorganisatie der Rijks-op
voedingsgestichten voor jongens aan on*
derwijs en opvoeding in die inrichtingen
mogen worden gesteld, en tevens ten
einde aan de opvoedende ambtenaren bij
genoemde gestichten, die blijk geven van
voldoende bekwaamheid, ruimere amb
telijke vooruitzichten te openen, ligt het
in de bedoeling van het Departement
van Justitie om, nadat de daarvoor noo-
dige fondsen op de a.s. Staatsbegrooting
zullen zijn toegestaan aan bedoelde Rijks
opvoedingsgestichten eene nieuwe be
trekking in het leven te roepen, namelijk
die van leeraar.
Deze leeraren zullen zijn te onderschei
den in drie groepen, nl7: a. leeraren^
belast met gestichtsopvoeding (d. i. do
leiding van verpleegden buiten de school
of arbeidsuren)b. leeraren, belast met
schoolonderwijs, on c. leeraren, belast
met vakonderwijs.
De jaarwedde dezer leeraren zal be
dragen: voor groep a. ten minste f1200
en ten hoogste f1600, voor de groepen
b. en c. ten minste f1300 enten hoogste
f 1700.
Voor allen zal aan de betrekking ver
bonden zijn het kosteloos genot van
ambtswoning of, bij gemis daarvan, eene
toelage van f250 's jaars; tevens genieten
zij vrije geneeskundige behandeling.
Teneinde dezen rang te kunnen be
reiken, zal men in de eerste plaats met
vrucht moeten afleggen een examen voor
candidaat-opvoedend ambtenaar, hetwelk
evenals de beide vorige jaren, ook dezen
zomer zal gehouden worden. De eischen
voor dat examen en verdere bijzonder
heden zullen binnen enkele weken in dei
Nederl. Staatscourant worden bekend ge
maakt.
De reis der Koningin naar Dobbin
uitgesteld.
Men meldt uit Apeldoorn:
H- M. de Koningin keert ,9 dezer naar
het Loo terug. De reis naar Dobbin is
uitgesteld. De vier auto's, die hier aan
het station voor het vervoer gereed staan,-
worden niet verzonden.
Men meldt uit den 'Haag aan de „Tel.":
Volgens hier in Binnenhofkringe.i loo-
pende geruchten zou het onverwachts
verschuiven van de reis van ,H- M. de
Koningin naar Dobbin, welke reis aan
vankelijk op 9 Mei a.s. was bepaald, oor
zaak vinden in de bestaande onzekerheid
dankbaar voor zijn pogingen om zich te
overwinnen. Elke vordering in het goede
door hem was een werk dat zij vooraf be
rekend had. Van zijn kant beroemde hij
zich op de verovering een er plaats in die
uitgelezen ziel en hij zegende het door
zicht zijns vaders, die hem dat innig geluk
bezorgd had.
Gedurende de eerste maanden van het
huwelijk zijns meesters bleef Hatto on
zichtbaar. Hij geloofde, dat Wenceslaus'*
genegenheid van korten duur zou zijn, en
oordeelde het voorzichtig die liefde tot
verzadiging te laten komen. Dat zulks
spoedig het geval zou zijn, hoopte hij
door zijn raadgevingen te verkrijgen. Maar
Wenceslaus, wel verre van Johanna's te
genwoordigheid en gesprekken moede te
worden, zocht met toenemende vrrugde
de gelegenheid haar te zien.
Langzaam steeg hij uit den afgrond,
waarin zijn hartstochten hem geworpen
hadden. Hij voelde zijn hart voor het
goede kloppen. Edele voornemens tot
hervorming, wijze regeeringsplannen, ver
beteringen in de handhaving van het
recht, en dit alles een weinigje overdreven!
(zooals meestal het geval is met dergelijke
bekeeringen) straalden elk oogenblik in
's konings gesprekken en handelingen
door. ,i i
ffiordt vervolgd,)