Ste Seiclócfte Sou^cmt
3
Een Martelaar.
BUITENLAND.
3e Jaargang,
No. 781.
Bureau OUDE SI1MGE3L 54, LEIDEN.
In tere. Telefoon 93S. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCHIJNT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Vrijdag
Mei
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 cen^
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geenhandels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Belaste kleeren.
Belaste kleeren, minder te verteren!
'Deze utispraak zal zeker doelen op den
kleinen inan.
.Want de hoogere standen zien bij het
koopen van kleeren op geen paar
guldens.
En huil doet een belasting zooveel nar
;deel niet.
Wat zegt echter de memorie van toe
lichting van de tarief wet?
„Vooral wat de goedkoopere con-
Jectiegoederen betreft, zal het voorge
stelde recht op den winkelprijs zoo goed
als geen invloed uitoefenen, maar wel
leiden tot een grooter debiet voor den
inlandschen confectionneur."
'tLaat zich begrijpen.
J aarlijks wordt een waarde van twaalf
m i 11 i o e n gulden aan confectie-goede-
ren geïmporteerd.
Hoeveel gezinnen zouden kunnen eten,
hoeveel arbeid zou in ons land worden
gebracht, als er eens een deel van die
twaalf millioen hier verwerkt werd.
Altijd contra.
Dinsdag is door den voorzitter der
(Tweede Kamer medegedeeld, dat het zijn
.voornemen is de behandeling d'er Ziekte
verzekering aan de orde te stellen tegen
2\ Mei.
Blijkbaar is zooals de Haagsche
redacteur van de „Msb." terecht op
merkt met het stellen van dezen datum
«er op gerekend, dat de algemeene be
schouwingen een week zullen duren en
dat dus gedurende de geheele maand
jMei, voordat met de artikelen wordt be
gonnen, belanghebbenden gelegenheid
hebben om naar aanleiding van gemaak
te wijzigingen eventueele bezwaren tot
de Kamer te richten.
Men zou zoo zeggen, dat de voorzitter
voor deze wijze regeling de dank der be
langhebbenden verdient. Hoe groot het
verslag der Commissie van Voorberei
ding ook is 158 bladzijden een
maand tijd om het te bestudeeren is
voor de in het ontwerp ingewijden toch
niet zoo bijster kort. Voor wie de oor
spronkelijke regeling kent Is de bestu
deering van de aangebrachte wijzigingen
niet een werk, dat maanden studie eischt.
Niet aldus is „Het Volk'- gestemd.
JHet komt op voor de arbeiders en
de patroons, die tijd moeten hebben om
het verslag te bestudeeren en om hun
oordeel kenbaar te maken aan de Kamer,
en voor wie de beschikbare tijd te kort
is. Wonderlijk, dat het ook dienstig ge
acht wordt, dat de patroons, die toch
slechts brandkast-belangen hebben, hun
oordeel over de regeling van de ziekte
verzekering uitspreken
Maarmen moet oo*k de patroons
voor-innemen tegen de regeering!
Een conclusie uit dit optreden van het
„Volk" is deze:
Wordt een sociale wet uitgesteld
zooals de Bakkerswet dan smeedt
men uit dit uitstel een wapen tegen de
regeering.
Wordt zij niet uitgesteld zooals de
Ziektewet dan weet men het ook tegen
tte regeering te keeren. en wörcu zij
reeds te voren bestempeld als een „impo-
FEUILLETON.
(NAAR HET DUITSCH.)
IV.
18)
Aan de oevers van den Rijn verdrong
zich een ontelbare menigte. Met vlaggen
versierde booten overdekten den stroom.
De bewoners van Keulen, Mainz, Co-
blenz en Aken kwamen in onafzienbare
rijen aan.
Werd op gewone dagen het oog ge
troffen door het frissche groen der wijn
gaardranken tegen de heuvelen, thans ont
waarde men slechts, zoo ver het oog
reikte, stroomen van meiischen, welke
zich als reusachtige slangen langs de hel
lingen der heuvelen voortbewogen.
Het weder was buitengewoon schoon.
Alleen was een klein wolkje zichtbaar
boven den somberen top van den Marx-
burg, welke zich op de vooruitstekende
fGjs van Braubach als een uit steen ge
houwen i'Cys verhief. Sto'zeniels vertoon
de boven zijn nikken de ronde en vier
kante torens, afgewissc^l! door klokke-
pulaire wet", uit vrees, dat degenen, die
sociale wetten vragen, eens mochten wor
den tevreden gesteld door de Christelijke
regeering, uit verlangen om tegen te
houden alles, waaruit de sociaal-demo
cratische partij geen politieke munt kan
slaan, al is het nog zoo goed en nuttig.
KAMEROVERZICHT.
TW EEDE KAMER.
Het Pantserschip. Een motie van uitstel.
De Kamer heeft tot verlenging van
den parlementairen arbeidsdag besloten.
Dagelijks wordt een uur langer vergaderd
en alsof dat nog niet genoeg was, over
schreed men gisteren dat uur bovendien
met 20 minuten alles om de welsprekend
heid over het pantserschip te kunnen
verzwelgen.
Het pantserschipzal het er ko
men? Tot dusverre heeft het alleen ver
dedigers gevonden in de heeren Duymaer
van Twist en van Vlijmen, wel woord
voerders van de twee voornaamste frac
ties in de Kamer, manr waaruit vol
strekt niet te concludeeren valt, dat
de Minister, als hij aan zijn schip vast
houdt, het in veilige haven zal binnen
loodsen.
Eerder het tegendeel is te voorspellen.
Zooals op het oogenbiik de situatie is,
wordt er niemand aan de linkerzijde ge
vonden, die vóór het aangevraagde schip
zal stemmen; van de christelijk-histori-
sche leden hebben er zich reeds twee te
gen verklaard, terwijl de onderteekening
van een uitstel-motie doet vermoeden, dat
minstens drie anderen er ook tegen zijn.
Onder zulke omstandigheden is het
niet erg twijfelachtig, welke houding de
Minister zal aannemen.
Het diepgaand meeningsverschil onder
de deskundigen dwingt als het ware een
nieuw onderzoek in te stellen en voorloo-
pig den bouw van het schip van 7600 ton
aan te houden.
Ondertusschen en dit maakt dat de
Minister zich gemakkelijker bij het uitstel
zal kunnen neerleggen zijn alle partijen
in de Kamer bereid, hangende het on
derzoek, gelden üoe te staan voor den
aanbouw van klein materiaal, dat in elke
vlootformatie past.
Wij zijn benieuwd naar de ministeri-
eele redevoering, die vandaag zal wor
den gehouden, en de houding, die de mi
nister tegenover de uitstel- en onder-
zoekinotie van den heer de Savornin Loh-
man zal aannemen.
Uit de Leidsche Vroedschap.
Er stonden gisteren eenige verordenin
gen op de agenda, die tot eindelooze
en verwarde discussies aanleiding had
den kunnen geven en ook ongetwijfeld
aanleiding zouden hebben gegeven, wa
re de Commissie voor de strafverorde
ningen niet op het gelukkige denkbeeld
gekomen de concepten tijdig te publi-
ceeren om den raadsleden gelegenheid te
geven op- en aanmerkingen te maken;
waafiüede zoo moereliik rekening werd
gehouden. Dank deze practische werk-
torentjes, waarvan de grilligheid ons nog
heden verbaast, terwijl Laneck, meer sober
gebeeldhouwd, een granieten voortzet
ting scheen van zijn steenen fundament
De dorpen, als heidensche godheden
tusschen het riet van den Rijn verscho
len, lieten hun aardige daken en tuinen
zien.
Het Duitsche leven in al zijn eenvou
digheid kwam dien dag van echt Ger-
maansche vaderlandsliefde blijk geven.
In de kleine kerk van Rhense, zooeven
nog door een groote schare gevuld, ble
ven nu eenige priesters in gebed achter.
De ongeduldige menigte scheen door haar
kreten en geschreeuw het prachtig
schouwspel te willen verhaasten, dat men
sedert het aanbreken van den dag ver
wachtte. De aanstaande gebeurtenis was
het onderwerp van alle gesprekenvragen
en antwoorden kruisten elkaar.
Van al de daar aanwezige grijsaards
voerde vader 'Schwab, op een steenen
bank nabij de kerk gezeten, het hoogste
woord. De roem zijner wijsheid was al
gemeen verbreid. Daarbij was hij een
weldoener voor lieden, die armer waren
dan hij. Ook thans was hij het middel
punt van een talrijke groep, welke hem
met aandrang ondervroeg.
En gij zegt, vader Schwab,, vroeg een
wijze is de Raad erin geslaagd binnen
tijdsverloop van één uur een grondig
herziene verordening op de straatpolitie
en een nieuwe verordening op liet rijden
vast te stellen, terwijl in verband daar
mede eenige andere verordeningen wer
den gewijzigd of vastgesteld.
Debat van beteekenis is er niet ge
weest. Mr. van der Eist, die als ambte
naar van het O. M. bij het Leidsch Kan
tongerecht dikwijls met onze verorde
ningen in aanraking komt, en in de zaak
dus „ingewerkt", bracht bij de algemee
ne beschouwingen een woord van hulde
aan de Commissie en aan B. en W., ter
wijl na afloop der beraadslagingen d£
Voorzitter zijnerzijds aan de beide ove
rige commissieleden lof toezwaaide en
een pluim stak op den hoed van den
vorigen commies redacteur mr. Verzijl,
die een groot aandeel in den verrichten
arbeid had.
Van de niet-juristen waagde alleen
de heer Reimeringer een opmerking te
maken over het kleeden kloppen 's nachts
dat hij wenschte te verbieden met het oog
op het burengerucht. Hij bleek zich ech
ter op glad ijs te hebben begeven, want
waaraan hij als leek niet had gedacht,
werd hem door den burgemeester als ju
rist herinnerd dat nl. 't maken van buren
gerucht reeds in het Strafwetboek is ver
boden.
De heer Zwiers poogde des Zondags
het Plantsoen voor wielrijders en motor
rijtuigen open te stellen, maar gelukkig
tevergeefs. Deze wandelplaats blijft dus
voorloopig uitsluitend voor wandelaars.
Een andere wijziging, die nachtelijke wiel
rijders «n automobilisten met instemming
zullen begroeten, >r de bepaling van art.
24 der verordening op het rijden. Volgens
dit artikel zal het rijverbod voor Maars-
menssteeg, Donkersleeg, P. K. Koorste-
gen, Watersteeg, Gangetje, Keteiboeter-
steeg enz., tusschen middernacht cn 6 uur
's morgens niet gelden. Men moet eerst
echter de inwerkingtreding der verorde
ning afwachten; anders krijgt men toch 'n
verbaal op zijn dak.
Sloeg de Raad zich met bekwamen
spoed door de verordeningen heen, een
heele poos bleef hij steken bij het ver
zoek van den Bond van bouwonderne
mers om bij het bouwen en verbouwen
van woon- en winkelhuizen de put, die
nende tot ontvangst van menagewater en
faecaliën, niet meer verplichtend te stel
len.
Het was inderdaad geen gemakkelijk
vraagstuk, dat aan het oordeel van den
Raad werd onderworpen. In een uitvoe
rige memorie van toelichting trachtlten
de bouwondernemers aan te toonen dat 't
puttenstelsel vrijwel doelloos is gebleken
en het niet heeft beantwoord aan het be
ginsel, dat nl. voorkomen wordt de ver
ontreiniging van de openbare wateren.
Zijdelings vonden de adressanten zelfs
steun bij de Gezondheidscommissie, die
wel is waar krachtig op het behoud van
de putten aandrong, die die zich in haar
rapport zeer onbeslist uitliet over de wer
king der putten door te zesden dat het
tt.t. wei schij'nt vast te staan, dat de putten
in ieder geval ten deele aan de verwach
ting beantwoorden.
jonge man, dat gij bij de laatste ver
kiezing zijt tegenwoordig geweest?
Op dezelfde plaats als nu, met dit ver
schil, dat ik mij toen rechtop hield,
want ik was vlug en kloek gebouwd.
Bij den aanvang een schoon feest, vrien
den, maar dat slecht eindigde.
Wat gebeurde er dan? riepen wel
twintig stemmen.
Aanstonds, hernam Schwab, wanneer
de keurvorsten plaats genomen hebben
op den „Königstühl", zult gij hun zeven
banieren in den wind zien wapperen.Wel
aan, geeft acht, naar welke zijde de wind
den standaard van den nieuwgekozen
keizer zal doen waaien. Van dat teeken
hangt de toekomstige regeering af... Ik
weet wel, dat het aanhoudend geluk van
Karei IV dit volksgeloof schijnt gelogen
straft te hebben. Maar ik houd mij over
tuigd, dat het voorval op den dag zijner
verkiezing droevige gevolgen voor zijn
nakomelingschap zal hebben. Wat op dien
dag plaats had, is u zeker nog onbe
kend, niet waar? Welnu, op het oogen
biik, waarin de keurvorsten ons Karei IV
tot vorst gaven, voerde een hevige wind
zijn banier mede en sleepte haar in den
stroom. Een kreet van schrik ging uit
de gansche menigte op. De nieuwe voTst
zelf kon ,een siddering niet onderdrukken.
Geen wonder, dat zoo'n slap rapport
heftig werd aangevallen en dat er leden
gevonden werden, die gedeeltelijk den
bouwondernemers ter wille wilden zijn.
Indien de wethouder van fabricage dan
ook geen krachtiger argumenten dan de
Gezondheidscommissie had aangevoerd,
zou het aan de bouwondernemers tege
moetkomend voorstel-Fokker weilicht 'n
meerderheid hebben gekregen. Thans
echter verkreeg het 6 stemmen.
Des heeren Botermans optreden was
bij deze gelegenheid niet erg gelukkig.
Van hem als bij uitstek „deskundig"
mocht men een betoog verwacht hebben,
dat op pooten stond. Hij was de
meest aangewezen persoon, die den
Raad zou kunnen overtuigen van de
doelloosheid der putten. De argumenten,
die hij ophakkelde, waren echter van zóó
weinig waarde, dat weth. Korevaar ze
één voor één netjes weerlegde en de heer
Botermans het maar beter vond bij de
replieken te zwijgen. .Werkelijk, als men
in den Raad succes wil bereiken, moet
men beter gedocumenteerd voor den dag
komen.
Het voorstel van den heer Roem, die
de kosten der putten door de gemeente
wilde laten dragen, vond alléén bij den
heer Botermans ondersteuning en kwam
dientengevolge niet in behandeling. Over
zoo'n rauwelings opgeworpen denkbeeld
had de Raad trouwens moeilijk zonder
praeadvies kunnen besluiten.
Het debat over de aanschaffing van
stoomketels voor de Stadsgehoorzaal was
in zoover van beteekenis, dat daaruit de
nieuwe koers bleek welke de burgemees
ter ten opzichte van onze financiën wil uit
gaan. Was tot dusverre het systeem ge
volgd uitgaven voor vernieuwing over
verschillende begrootingsjaren te verdee-
len, waardMoor de lasten gelijkmatiger
verdeeld worden, de burgemeester streeft
er naar deze uitgaven in de toekomst
op slechts één jaar te laten drukken. Als
overgangsmaatregel zijn de kosten der ke
tels ad f4500 nog over drie jaar ver
deeld. De heeren Bosch en Vergouwen
sputterden wat tegen, doch legden zich
ten slotte neer.
De zaak schijnt ons evenwel van meer
gewicht toe en het zou wenschelijk zijn,
1?V, bij de vaststelling van de begrooting
in het a.s. najaar een principieele be
slissing uit te lokken over de te volgen
richting. Men kan dan alle argumenten
a tete reposée hebben overwogen.
De heer van der Pot deed zich ditmaal
ook eenige keeren hooren. Van zijn mai
denspeech maakten wij de vorige keer
geen melding, omdat het niet zoozeer een
speech was, die hij hield, maar een ver
zoek om enkele inlichtingen. Vandaag
zocht hij zijn kracht in enkele juridische
haarkloverijen, zonder veel effect daar
mede te bereiken. Als dit jongste raadslid
den weg opgaat van een anderen veelpra-
ter, dan bestaat er heusch geen reden om
met deze aanwinst voor den Raad verblijd
te zijn.
Het verder verhandelde vonden of vin-
dCH in het verslag. Bij de rond
vraag legde de voorzitter nadruk dat hij
steeds gelegenheid gaf iets te vragen of
op te merken „in het bela-ng der ge-
Tevergeefs beproefde men booten te water
te laten, om de banier terug te brengen.
Bij een laatste poging verloor een man
het leven, en van die plechtigheid nam
ieder een droevigen indruk mede. Later
rechtvaardigde niets dat voorteeken:
Karei was gelukkigstandvastig geluk
kigMaar wie weet
Deze woorden werden onderbroken
door eeii langen kreet, welke allengs meer
en meer in de nabijheid gehoord werd.
Men begon den stoet der keurvorsten
te onderscheiden.
Zij, die nimmer de oevers van den Rijn
gevolgd hebben, kunnen zich moei'.ijk de
majesteit dier gebeurtenis voorct.llen.
Voor hen, die den stroom kennen, schijnt
bij een terugblik in de geschiedenis zich
de weelderige pracht .te ontrollen, welke
de golven zooveel eeuwen weerkaatsten.
Wij gaan trachten er eenig denkbeeld
van te geven.
Twee legers, door den stroom van el
kaar gescheiden, bevonden zich in eikaars
nabijheid.
Aan den kant van den „Königstühl"
de adel en de geestelijkheid. Daartegen
over de burgerij en het volk.
Dc „Königstühl" was een groote steen,
in achthoekigen vorm uiig-.uuwen, en
ondersteund door zeven gr..nieten kolom
meent e". Bedoelde de burgemeester
hiermede wethouder van .Hamel en den
heer Sijtsma een afstraffing te geven, om-»
dat zij de vorige vergadering de rond
vraag hadden gebruikt om een persoon
lijke qitaestie uit te vechten
ALGEMEEN OVERZICHT.
Nog is men het niet eens over de oor
zaak van het vergaan der Texas of een
ander schip is op
de drijvende mijnen
gestooten. Niet ver van het eiland Sa-
mathraki is de sleepboot Semendar, die
bezig was de boeien na te gaan, op een
drijvende mijn geloopen. De mijn ont
plofte en vernielde het vaartuig. Twaalf
soldaten en 4 officieren werden gedood.
Slechts één man van de equipage werd
gered.
Wat het vergaan van de Texas aan
gaat wordt nu door sommige berichten
als oorzaak opgegeven dat het zou ge
troffen zijn door een kogel van het fort,
waardoor de ketel sprong. Toch blijven
andere berichten volhouden dat de
schuld bij den kapitein van het schip
moet gezocht worden die reeds meer de
roekeloosheid had begaan door het mij-
nengebied te koersen. Zelfs wordt be
weerd dat de kapitein op het oogenbiik
der ramp niet geheel nuchter was.
Het hof van onderzoek
naar de ramp van de Titanic is gister
te Londen bijeen gekomen onder voor
zitterschap van Lord Mersey. Deze ver
klaarde de zitting van de commissie voor
formeel geopend, terwijl hij uiting gaf
aan zijn medegevoel met de bloedver
wanten van de slachtoffers. Sir Rufus
Isaacs, die het ministerie van koophandel
vertegenwoordigde verklaarde nog. dat
het onderzoek zorgvuldig en volledig
zou zijn. Een zestigtal rechtsgeleerde
raadslieden, die de verschillende belang
hebbenden vertegenwoordigen, waren te
genwoordig. Na de openingsfonnalitei-
ten is de behandeling verdaagd tot lie
den.
Het publiek zal tot dc behandeling
van de zaak worden toegelaten, voorzoo
ver de plaatsruimte dat veroorlooft.
Het geheimzinnige schip dat door de
menschen van de Titanic tijdens de ramp
gezien is, is waarschijnlijk de gister te
Algiers binnengeloopen Engelsche „Ku-
ra".
De „Kura" verliet New York 13 April
en moet op de bewuste plek des onheils
geweest zijn. Daar er echter geen draad-
looze telegraphie aan boord is, hoorde
men niets. De kapitein herinnert zich in
de mist een groote transatlantiker ge
zien en ook het geluid van stemmen ge
hoord te hebben, doch de dikke nevel
stond hem niet toe iets abnormaals te
constateeren. Hij had zelfs al zijn aan
dacht te wijden aan r' ijsbergen om hem
heen. De ramp van .e „Titanic" vernam
hii AArcl Aanl-Amfll Ia- Algiers.
In de duel-kwestie
schijnt het Duitsche Centrum voet bij
stuk te willen houden.
Naar de „K. V." immers meldt, zoit
men. Hij droeg zeven zetels eveneens van:
steen. In het midden dier zeven kolom
men stelde een zwaardere pilaar den kei-'
zer voor, terwijl de zeven kleine zullen
de zeven keurvorsten verbeeldden.
Een uitwendig aangebrachte trap van
veertien treden (tweemaal het getal zeven)
leidde naar het .platform.
Rondom den „Königstühl" of „Konings
steen" was noch huis noch herberg. Dria
burchten, welke zich op den blauwach-
tigen bodem der heuvelen scherp aftee-
kenden, waren door den Rijn van hef
steenen gedenkteeken gescheiden. Daail
verhieven zich de geduchte muren van
het bijna oppermachtige Stolzenfelz, een
bezitting van den aartsbisschop van Keu
len: het kasteel van de heeren van La
neck, die hun riddergoed van de Tempe
liers ontvingen; en eindelijk dat van Brau
bach, waarvan de rotsteenen trappen de
beklimming schier onmogelijk maakte.
In plaats van het onvaste schild, waar
op eertijds de troepen hun vorsten ver
hieven, kwam hier uit den boezem der
aarde zelf een zetel, het zinnebeeld schij
nend van het Germaansche rijk, dat zoo
zwaar woog in de balans der Europeescho
lotgevallen.
(Wordt vervolgd),,
