30
Hen Martelaar.
BUITENLAND.
3e Jaargang,
No. 778.
£cidóelve SotiAo/nt
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCH1|NT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post t L50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2V. cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Dinsdag
April
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels f 0.75, elke regel meer 15 een
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 15 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
De kleine man.
Die arme kleine man
Wat zal hij onder de tarief weft te lijden
hebben
En hoe dapper springen de liberalen
voor hem in de bres.
Bijna dagelijks adverteert het anti-tarief-
kWetcomité, dat de kleine man de dupe
van de wet wordt!
Niet de groote heereti.
Maar wel de kleine man!
Uitsluitend ten behoeve van de belan
gen van de» kleinen man geven de li
beralen massa's geld uit om de tariefwet
te bestrijden
Kom, wie gelooft zulks nu?
Over 't algemeen hebbeii de liberalen,
toen zij aan het bewind waren, zich bitter
iweinig om de belangen van den kleinen
m in bekommerd.
De grootste misstanden op sociaal ter
rein zijn een gevolg van het hoogtij-vieren
van 't economisch liberalisme.
Ook thans nog, als mannen van het ty
pe van Houten aan het roer zaten,
zouden zij zich met kracht verzetten tegen
z.g. „dwang"-maatregelen, die de arbei
ders beschermen tegen machtsmisbruik
door de patroons.
Mannen van deze beginselen-, welke
op economisch terrein zooveel onheil
stichtten, doen thans een beroep op den
kleinen man.
Zij vertellen hem, dat hij het meest van
de wet te lijden zai hebben.
Waarheid is, dat de tariefwet méér wel
vaart zal brengen, en meerdere welvaart
komt den arbeiders en den middenstand
direct en indirect ten goede.
i lexa vv^boog4e--v^etvtrart--\v«reg^-TUTTn-
schoots op tegen het mogelijke nadeel,
dat de wet door prijsstijging van e n k el e
artikelen kan brengen.
Echter drukt deze prijsstijging niet al-
lereersi den kleinen man.
Van de 490 gorderensoorten blijft bij
na één vijfde c« >clast; nl. de eerste
levensmiddelen en üe groeistoffen voor
de industrie.
De kleine man is zooveel mogelijk ont
zien. Luister .slechts:
Hitten, veel gebruikt iu kleine bedrij
ven en in den landbouw, zijn vrijde mees
te soorten vee zijn vrij; zang- en spervo
gels worden niet belast, omdat het bezit
van een vogeltje tal van volkswoningen
aantrekkelijker maakt; versche en gezou
ten visch is met het oog op het visschers-
bedrijf vrij; versmolten vet als grondstof
voor margarine en stearine is vrij; reuzel
eveneens, omdat een eventueele belasting
op den prijs der margarine zou drukken;
eieren, granen, erwten, rijst, zaden, ver
sche groenten zijn vrij.
Rund- en kalfsvieesch, worst enz. be
houden hetzelfde tarief; hét recht van an
dere artikelen, als versch, bevroren of
gezouten paardenvleesch, wordt verlaagd.
Bij de artikelen, die belast worden, is
met de draagkracht van. de verbruikers
rekening gehouden.
Appelen betalen f 1 recht per 100 K.G.
abrikozen en perziken een lekkernij
voor de meergegoeden f 15 per 100 Kg.
In den goedkoopen tijd, als de druiven in
FEUILLETON.
(NAAR HET DUITSCH.)
15)
Langzaam deed de zucht om zijn be
geerte in te willigen alle hinderpalen als
een nevel verdwijnen, en het huwelijksont
werp, dat hem in den aanvang zoozeer
verbitterde, kwam hem-nu niet alleen mo
gelijk voor, maar in verband met de om
standigheden, welke Otfried aan zijn huis
verbonden, zelfs gebiedend noodzakelijk.
Deze zienswijze deed item besluiten, Jo
hanna met zijn voornemen bekend te ma
ken. Maar Albertus kende zijn dochter
zoo weinig, dat hij er wel tegen op moest
zien haat over zulk een teedere zaak te
onderhouden. Hoe het hart van dit kind
te ondervragen? Wat haar zeggen? Im
mers zij had zeker een dergelijk huwelijk
nimmer mogelijk geacht. De graaf zou
dan ook die kiesche aangelegenheid aan
den kapelaan opdragen.
Deze tijding vervult mij met vreugde,
antwoordde de waardige priester. Wat
Otfried ontbreekt van de zijde der ge
boorte en fortuin, wordt ruimschoots ver-
de gezinnen van de minderbedeelden
komen, is het recht f2.50 per 100 K.G.;
in den duurderen tijd viermaal zoo
veel. Bij vijgen, dadels enz. is onderscheid
gemaakt tusschen het luxe-consumptie-ar
tikelen en de goedkoopere soorten. Het
recht op sinaasappelen, waarover zoo veel
geschetterd is, komt hierop neer, dat men
I6J/2 cent per 100 K.G. méér moet beta
len. Daarentegen worden herten belast
met f 15 per stuk, reeën met f 10 per stuk,
schildpadden met f 25 per 100 K.G., alle
artikelen, absoluut niet vallende onder
het bereik van den kleinen man.
Zóó zouden wij kunnen voortgaan en
nog een heel lijstje geven om de leugen
achtige beweringen van het anti-tariefwet-
comité aan de kaak te stellen.
Uit dit weinige ziet men nogmaals, dat
de kleine man volstrekt niet de dupe van
de tariefwet wordt.
V Op losse schroeven.
't Is bepaald leerzaam te zien, hoe wei
nig vastheid in de leer er bestaat bij de
genen, die langs roode lijnen van veran
derlijkheid de maatschappij willen verbe
teren.
Vooreerst hebben we de tweespalt in
„de" hervormingspartij, de „S. D. A. P."
Daar zijn er altijd, die anders willen dan
de rest een onuitroeibaar euvel, want
ook nadat de Wijnkoopmanen er waren
uitgesmeten, durfde men nog slechts -een
slingerdeslang program maken, wijl an
ders de verschillende stroomingen niet bij
een zouden blijven, wat intusschen het
uittreden van mevr. Roland Holst niet kon
tegenhouden.
En nu eens gekeken buiten de „S. D. A.
P." en haar dor.hterüjn de „S. I>. P."
Daar werken aan de verbetering der soci
ale toestandende „Bond van Christen-
Sooialisten", de „Blijde-Wereld-groep" en
een collectie „Theosophische sociaal-de
mocraten" bij welk trio zich nu gaat
voegen een „Vereeniging van niet-mate-
rialistische socialisten."
Op het eerste gezicht lijkt deze nieuwe
Bond een geschikte combinatie der drie
andere groepen, maar in de oprichtings
vergadering zeide de inleider, dr. A. J.
Reesink, dat de vereeniging wil„een so
cialisme in overeenstemming met het door
de vBlijde Wereld" verworpen historisch
materialisme, een socialisme dat in over
eenstemming met het historisch materia
lisme zoowel de kerk als den staat om
vat."
AIzoo: de „Blijde Wereld" doet het ook
niet goed. Het door deze groep „verwor
pen historisch materialisme" zal de nieu
we vereeniging weer opzoeken onder het
voorwendsel niet-materialistisch te
zijn. Wiie het begrijpt mag het zeggen.
Nu werd intusschen dr. A. J. Reesink
al dadelijk genoopt den hamer neer te leg
gen, niet echter omdat hij zoo duister
was, maar... wijl hij zich critiek veroor
loofde op de „S. D. A. P." Voorzitter
werd toen de heer Daan van der Zee,
onder wiens leiding dr. H. W. Ph. F. v.
v. d. Berg van Eysinga de zaak als volgt
verduidelijkte:
„Het historisch-materialisme houdt
geen rekening met ons denken en onze
effend door zijn innerlijke hoedanigheden.
Hij zal uw dochter met teederheid en
eerbied omringen. Zijn dankbaarheid voor
u zal slechts zijn geluk evenaren.
Welaan, sprak Albertus, ik machtig u
aan Johanna mijn plannen omtrent haar
mede te deelen.
Nog dienzelfden avond bracht de kape
laan aan Johanna het verlangen van den
graaf over. Juffrouw Brigitta, die daarbij
tegenwoordig was, stortte tranen van aan
doening. Vervolgens snelde de priester
naar Otfried om hem met die vreugdevol
le tijding in kennis te stellen.
Den morgen na de verloving gingen
Johanna en Otfried paar de H. Mis, door
eenzelfde beweging van kinderlijke gods
vrucht, neerknielen; Otfried op het graf
van Isabella, Johanna op dat van Wolberg.
Behoudens eenige kleine veranderin
gen o.a. dat Otfried en Johanna aan ta
fel meer in eikaars nabijheid zaten, bleef
alles bij het oude, daar de graaf geëischt
had, dat het huwelijksplan voorloopig ge
heim zou blijven.
Ook had hij zich stellig voorgenomen
het huwelijk in alle stilte te doen slui-
ten en den jonggehuwden een oud kasteel
af te staan, dat hij nimmer bewoonde en
waarvan de inkomsten voldoende zouden
zijn voor den eenvoudigen smaak de
echtgenootcn.
ervaring, met onze religieuse artistieke
behoeften, terwijl toch het socialisme
heeft te zijn de drager van de cultuur.
In tal van opzichten zijn wij het nog
niet eenswij zullen wel nalaten de een
heid te accentuèeren, want er is geen
eenheid, maar verscheidenheid. Er zijn
echter twee dingen, die wij lief heb
ben: het socialisme en de religieus-
artistieke behoeften van den menschelij-
ken geest. Daarover zijn wij het eens."
Op grond van deze eensgezindheid
werd ten slotte gesticht „een vereeniging
die zich ten doel stelt samenwerking tot
stand te brengen tusschen allen die de
socialiseering van productie en distributie
wenschen, bereid zijn hiervoor den klas-
sestrijd te strijden en naar wier oveiiui-
ging het socialisme behalve deze materi
eel e ook een ideëele roeping heeft."
Dat 's dus aan de overzijde vereeniging
nummer zooveel, die 't weer beter weet
dan de vorige. Wanneer zal daar eindelijk
eens eenheid van handelen uit groeien?
Zoo komt alles op steeds losser schroeven
te staan.
Gelukkig behoeft de samenleving het
daarvan niet te hebben, wijl zij immers
nog altijd rust op de aloude Christelijke
grondslagen, welke deze zoekers naar wat
nieuws huns ondanks weer eens hebben
blootgelegd. Indien er oprechte zoekers
onder hen zijn, zullen zij steeds nader tot
ons komen.
ALÜHMEEN OVERZICHT.
In den laatsten tijd deden dikwijls
vreemde «ceru^htfi-V te rond*» over de
gezondheid van de Paus
De „Usservatore Romano" bevat thans
een nota, waarin het volgende wordt ge
zegd.
Het gebeurt herhaaldelijk, dat in bui-
tenlandsche kranten allerlei fantastische
en totaal onhoudbare berichten gepubli
ceerd worden over de gezondheid van den
Paus en over zijn daden. Een bewijs
daarvoor hadden wij dezer dagen weer in
een correspondentie, die uit Rome aan 'n
Belgisch blad zou zijn gezonden. ,W.ij
nemen de moeite al die praatjes tegen te
spreken, die even als zoovee! andere al
len grond missen. Wij bepalen er ons al
leen toe, om er kennis van te nemen en
tegelijkertijd onzen lezers tot de noodige
voorzichtigheid aan te manen, bij het le
zen van dergelijke berichten.
Zaterdag werden door den H. Vader
in particuliere audiëntie ontvangen de
vertegenwoordigers van de vereeniging
der Katholieke Belgische journalisten, die
Z. H. de opbrengst kwamen overhandi
gen van de inschrijving door Katl e
bladen voor den Paus geopend
zooals wij vroeger reeds meldden, 1
110.000 fr. bedroeg. De Belgische gezant
bij den H. Stoel stelde de pelgrims voor.
De Paus hield een toespraak, waarin hij
de journalisten aanspoorde inaar één ba
nier te hebben, de banier van het kruis.
Oostenrijk en Duitschland hebben zich
naar de bladen vernemen, vereenigd met
de andere mogendheden, om in zake den
Gedurende een gansche week heerschte
er een stil geluk in het paleis. Ieder
der bewoners zag met een blij verlan
gen de toekomst tegemoet, want elke dag
bracht Johanna en Otfried een schrede
nader tot het uur, waarin zij door de
onverbreekbare banden des huwelijks aan
elkaar zouden verbonden worden, terwijl
de graaf in dienzelfden stond den scheids
muur zou zien vallen, welke zich tusschen
hem en het voorwerp zijner hartstochte
lijke liefde verhief.
Reeds was men aan het bruidskleed
begonnen, toen de gast, dien kort geleden
Albertus' paleis geherbergd had, onver
wachts met een schitterend gevolg zich
bij den graaf aanmeldde als gezant van
keizer Karei IV. In den persoon van
dezen keizer was het huis van Luxemburg
eens te meer vertnaagschapd met dat van
Oostenrijk. Hij was de kleinzoon van
Hendrik VII en van moeders zijde koning
van Bohemen. Opgevoed aan het Fran-
sche hof, kreeg hij daar al spoedig een
groote voorliefde voor den fijneren smaak
en de meerdere beschaving der Franschen,
dweepte niet hun letterkunde en nam de
prachtlievende gewoonten hunner vorsten
aan.
In den aanvang zijner regeering had hij
strijd te voeren tegen twee mededingers,
doch niet door wapengeweld handhaafde
ltaliaansch-Turkschen oorlog
van de Porie gedaan te krijgen, dat de
Dardanellen weer spoedig opengesteld
zullen worden. Wat het vlootbedrijf der
Italianen aangaat, zij gemeld, dat admi
raal Vial§ met zijn vloot van Tarente heeft
zee gekozen.
Ter aanvulling van de tweede vloot
onder admiraal Presbitero zijn uitgeloo-
pen de kruisers San Georgio en San Mar
co, die van hetzelfde type zijn, en de krui
sers Pia en Amalfi. Zij vormen een van de
sterkste divisies van de Italiaansche vloot.
Ter voltooing der bezetting van Asty-
palaca heeft admiraal Presbytero, naar hij
aan zijn regeering geseind heeft, twee
compagnieën aan wal gezet
Bij verrassing maakten zij zich meester
van de passen, die den toegang tot de
stad Livadia beheerschen, om haar te
omsingelen. Dat lukte volkomen. .Bij het
aanbreken van den dag sommeerde een
parlementair het kleine Turksche garni
zoen zich over te geven; het voldeed aan
die sommatie. Men bewees het garnizoen
dat krijgsgevangen werd verklaard, mi
litaire eer.
Naar het Tripolitaansche oorlogsterrein
zijn gisteren vijf militaire vliegers met
even zooveel verkenningsofficieren met
hun vliegtuigen van Milaan vertrokken.
Vandaar zelf weinig nieuws. .Wel maakt
het Turksch ministerie van oorlog een te
legram openbaar van Enver bei d.d. 23
April over een nachtelijk gevecht in To-
broek. De Italianen hadden in dit gevecht
40 doodeu gehad. De Turken maakten
twee Italiaansche machinegeweren on
bruikbaar en vernielden een zoeklicht.
Aan Turksch-Arabischen kant waren 2
'dööcteir en 3 gewonden.
De Kreta-kwestie
is weer brandende geworden door het
vertrek van verschillende afgevaardigden
naar Griekenland. De helft is reeds te
Athene aangekomen, de rest die reeds van
Kreta scheep gegaan was, zal er wel niet
aankomen.
De Engelsche kruiser Minerva heeft
nl het Grieksche stoomschip Peloponnisos
aangehouden, waarop zich een aantal Kre
tenzer afgevaardigden bevonden, die naar
de Grieksche Kamer waren afgevaardigd
en zich naar den Piraeus begaven. De
afgevaardigden werden als gevangenen
naar den kruiser Hampshire overgebracht
waarna de Peloponnisos is vrijgelaten.
Deze aanhouding heeft zoowel op Kre
ta als in Griekenland groote opwinding
veroorzaakt. De bladen protesteeren hef
tig tegen wat ze een daad van zeerooverij
noemen.
Turkije schijnt echter huiverig jets te
gen Kreta te ondernemen, uit vrees voor
een slachting onder de Mahomedanen.
Wel is men in militaire kringen te Kon-
stantinopel van meening, dat, als de Kre
tenzer afgevaardigden tot de zittingen in
de Grieksche Kamer/zouden worden toe
gelaten, een Turksch leger Griekenland
zal binnenrukken.
Om der moeilijkheden voorloopig te
ontkomen zal de regeering van Grieken
land eerstdaags een besluit uitvaardigen,
dat het bijeenkomen van de Kamer een
maand uitstelt. Volgens een bericht aan
hij zijn gezag, maar door overreding wist
hij een vreedzame oplossing te geven.
Evenwel bleven ook de gewone moeilijk
heden, om volkeren van verschillende na
tionaliteit te regeeren, niet achterwege.
Zoo verweten hem de Duitschers, dat hij
Bohemen boven het keizerrijk de voor
keur schonk. Zijn voorganger, die in zijn
strijd tegen de Kerk de gevolgen daarvan
had ondervonden, was hem een waar
schuwend voorbeeld. Vandaar dat hij
steun zocht en vond bij de Pausen, die
destijds nog te Avignon hun verblijf
hielden.
Het was Karei IV, die in. 1350 op den
rijksdag van Neurenberg de beroemde
gouden Bulle aanbood en deed aanne
men. Deze regelde het getal, den rang,
de werkzaamheden der keurvorsten en
den vorm, welke sedert altijd bij de kei-
zerskeuze gevolgd is, behoudens eenige
kleine uitzon-deringen, naar den eisch der
omstandigheden. Na deze vastgestelde
bepalingen door zijn handteekening be
krachtigd te hebben, schonk Karei zich
het genoegen de door hem voorgeschre
ven plechtigheden onder zijn oogen te
doen verrichten. In een aigemeene ver
gadering, te Metz bijeengeroepen, liet hij
zich en de keizerin onder een plechtige
Mis volgens de nieuwe voorschriften
kronen. Na die plechtigheid wilde hij
de Times uit Athene onderhandelen En
geland, Frankrijk, en Rusland er over
zij het eiland opnieuw zullen bezetten.
De moeilijkheid daarbij zou zijn, dat het
thans geen geschikt oogenblik is om Rus*
sische oorlogsschepen door de Dardanel*
len te laten varen, en Italië, de vierde be
schermende mogendheid, door den oor
log is uitgeschakeld.
Het Atheensche blad .Tabris noemt 't
feit, dat Takir JHatziismailogloe, de nieu
we monarch van Kreta, die een moham
medaan is, ,uit zich zelf heeft aangeboden
den Griekschen ambtenaarseed af te leg
gen, een van de belangrijkste verschijnsel
len in de ontwikkeling van de Kreiakwes-
tie. Het blad beschouwt dit als een be
wijs, hoe vast reeds het vertrouwen van
de Kretenser mohammedanen is in het
nieuwe, in naam van koning George van
Griekenland gevoerde bewind.
Aangaande de kwestie door de
zeelieden te Liverpool
opgeworpen verluidt nog het volgende:
ln een gistermorgen te Liverpool ge
houden monscerbijeenkomst van zeelie
den en stokers is besloten om te weigeren
een schip van kolen te voorzien of net te
laden, wanneer daarop niet-aangesiote-
nen of Chineezen werkzaam zijn. Men be
sloot ook te weigeren zich te laten aan
monsteren of uit te varen op een schip,
waarop niet een vertegenwoordiger van
de vakvereeniging tegenwoordig zou zijn
als de mannen het contract teekenen. De
motie bepaalt verder, dat eeii vertegen
woordiger der vakvereeniging tegenwoor
dig moet zijn om na t e gaan of de redding
booten in goeden staat verkeeren, voor
dat het schip uitvaart
Deze bijeenkomst is waarschijnlijk uit
gelokt door een besluit van de plaatselijke
afdeeling te Liverpool van het Verbond
van Matrozen en Stokers, vólgens hetwelk
alle matrozen en stokers het recht zouden
eischen de reddingsmiddelen na te gaan
en vermeerdering van Joon voor iriati azen
tot 41/2 pond en voor stokers tot 5 pond
in de maand. De Mersey-tak van het
Verbond van zeelieden heeft gisteren dan
ook de bemanning van de ürissa, een
schip op de Stille Zuidzee, verboden zicli
opnieuw te laten aanmonsteren, omdat
de eisch tot loonsverhooging niet was in
gewilligd. Naar verluidt, hebben 14 fir
ma's te Liverpool geweigerd oin de door
de plaatselijke afileelingen aan de Mersey
geeischte loonsverhooging toe te staan.
Dit zijn de eenige firma's wien ueze
eischen gesteld waren. De andere beta
len al hoogere gages. Het verbond ont
kent, dat het een nieuwe staking 111 de
haven van Liverpool wil uitlokken, maar
verklaart, dat het alle lijnen wil dwin
gen dezelfde gage te betalen. Het ver
bond ontkent ook, dat het uit de ramp
van de Titanic munt wil slaan, om hoo
gere gages af te dwingen. Het verbond
zal intusschen te Liverpool eik stoom
schip ophouden, tot zijne eischen zij»
ingewilligd. Alle mannen zuilen weige
ren zich te laten aanmonsteren, tot de
loonen verhoogd zijn. Het verbond zal
desnoods de hulp van andere havens
en ook den bijstand van havenarbeiders
en transportarbeiders inroepen.
Frankrijk terugzien, dat htj nog altijd
een groote genegenheid toedroeg.
Karei IV was in regeering azaken beur
telings bekwaam en onberaden*, doch, in
spijt van het ongunstig Vuorteeken op
den dag zijner verkiezing, gelukte hem
alles. Evenwel kon hij zijn geslacht niet
behoeden voor de ongelukken, welke hij
langen tijd voor zLch zelf gevreesd had.
Zijn zoon, eenige liefde van een te
zwakken vader, had hij to: koning der
Romeinen gekroond, en behoeft het nog
gezegd, de dwaze en' blinde vader.iefde
bracht zeer veel tot diens verderf bij^
Men begrijpt, dat in het paleis van den
graaf van Beieren, Henegouwen en Hol
land de aankomst van de:i gezant een
onderwerp van verwondering en blijdr
schap was. Zou er van een staatkundige
verbintenis sprake zijn? Dacht de keizei
er niet eer aan een gezel in voor zijn
zoon te kiezen? De gezant liet Albertus
niet lang in onzekerheid. Hij deelde
hem mede, dat hij uit naam van zijn
meester, keizer Karei IV, de hand zijne»
dochter kwam vragen voor Wenceslaus,
koning der Romeinen.
(Wordt .vervolgcLi
