16
BUITENLAND.
Een Martelaar.
BINNENLAND.
3e Jaargang.
No. 766.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCH1INT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post 11-50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 2Ys cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Dinsdag
April
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 15 regels 0.75, elke regel meer 15 cent
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiën: gevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Aardewerk.
Leerzaam is wat wij in Engeland zien
geschieden.
Groot-Brittannië beroemt er zich op
5de beste pottenbakkersklei ,en de beste
pottenbakkers van de geheele wereld te
bezitten.
Desondanks neemt de uitvoer van
[Britsch aardewerk naar vreemde landen
af. Men betrekt niet meer het afge-
Averkte product, doch koopt van Enge
land de grondstoffen om deze in eigen
land te verwerken.
De statistiek wijst uit dat de ver
mindering van export van afgewerkte
aardewerk gepaard is gegaan met ver
tin eer d ering van uitvoer van Engel-
$che pottenbakkersklei.
Mr. J. Ellis Barker noemt dit ver
schijnsel een gevolg van den vrijhandel.
Ons land heeft geen onbelangrijke aar-
Jdewerk-industrie. Wij moeten evenwel
Zorg dragen deze nijverheid te behou-
!den en te bevorderen en daarom moet
ihet Engelsche voorbeeld ons een waar
schuwing zijn.
Het verhoogde invoerrecht zal de
aardewerk-fabricage krachtiger maken
zonder dat de import van buitenlandsch
aardewerk onmogelijk wordt.
Immers, Minister Kolkman berekent
f960.00U te ontvangen van ingevoerd
•aardewerk. Om deze som in de schat
kist te brengen moet jaarlijks voor niet
minder dan S millioen worden geïmpor
teerd.
Een recht van 12 pCt. past volkomen
jn het stelsel van de nieuwe wet, omdat
[aardewerk een geheel afgewerkt fa-
ibrikaat is. Thans reeds is het belast met
pet., het hoogste recht dat de tegen
woordige wet leent.
Wanneer men het stelsel van het ont-
Averp-Kolkman. aanvaardt, is er op dezen
•post weinig aan te merken.
Eu met de ervaring in het buitenland
voor oogen lijkt lïij ons in verband met
[onze industrie aanbevelenswaardig.
ALGEMEEN OVERZICHT.
D,e berichien in hel laatst der vo
rige weck uit Italiaansche bron tot ons
gekomen over de
landing bij Zoeara
iuidd,en nogal .gunstig en veroorzaakten,
'zooals te begrijpen is, een groote vreug-
5d,e bij de Italianen.
Nu echter komen de Turken weer roet
Sn het eten gooien. Het Turksche mini
sterie van ooriog geeft er de volgende
[lezing van Iialiaansche oorlogs- en trans-
portschupeiu negen in getal, beschoten
(10 April den geheelen dag Zoeara. Een
gedeelte van de stad o.a. de kazerne en
Jde moskee werden verwoest, menschen-
jlevens waren echter niet te betreuren.
Den voigenden dag begon de beschie
ting opnieuw, 's Middags probeerden de
[Italianen tweemaal te landen, maar dit
mislukte door den tegenstand der Tur
ken. Nadat nog drie Italiaansche schepen
binuengcloopen waren, lieten de Italia-
tnen drie schepen voor Zoeara achter en
rde -overigen stoomden naar Sidi-Said, dat
FEUILLETON.
(NAAR HET DUITSCH.)
3)
Ach, sprak zij tot haar vader, het
teerste toilet van een jageres duurt lang....
ftvil mij niet te hard vallen en toon mij
[Spoedig mijn telganger.
Het gezicht Van Albertus helderde op.
Het meisje onderdrukte haar schrik
en nam plaats in het fluweelen met goud
bestikten zadel; Isabella besteeg haar
(Arabische merrie.
Daar men slechts op de gravin en
[haar dochter wachtte, zetten de paarden
Zich onmiddellijk in galop.
Op een teeken van den graaf hadden
iRotshal en Notberg' ter rechter- en ter
'linkerzijde van mevrouw Isabella hun
plaatsen ingenomen.
De dagtoorts verhief zich vuurrood bo
ven den horizon. Een lichte nevel rustte
K>p de weiden. De dampen boven de bos
tellen loste.i zich op eii bij tusschenpoo-
!&eii gleed een lichtstraal over de oude
tronken en het mostapijt.
De jachten in onzen tijd geven slechts
Èen geer fjauw denkbeeld yajj die ko-
zij beschoten om een landing mogelijk
te maken.
De Turken en Arabieren zonden ver
sterkingen naar genoemde plaats. Den
daarop volgenden dag beschoten de Ita
lianen de omgeving van Sidi-Said en
daardoor gelukte het Ihun bij Grua een
flfdeeling piet een mitrailleuse te doen
landen. Het gelukte den Muzelmannen
echter de voortzetting van de landing
te beletten.
De reeds ontscheepte troepen konden
geen communicatie meer met de vloot
krijgen. Van uit Zoeara zouden de Turken
en Arabieren aanzienlijke versterkingen
£n artillerie, om'den Italiaanschen aanval
op Sidi-Said te doen mislukken en de
bij Grua gelande troepen in de pan te
hakken.
Ten westen van Sidi-Said liggen nu
negen oorlogs- en transportschepen.
Van officieuze Italiaansche zijde wordt
deze lezing echter hardnekkig tegenge
sproken. Integendeel gelukte alles prach
tig. Van den tegenstand, dien de Turken
en Arabieren tegen de landing geboden
zouden hebben, is niets waar. Wel heb
ben zij den llden April het dorp Boe-
kanes aangevallen, maar zij zijn daarbij
door de Askari's en het scheepsgeschut
teruggeslagen. Den l'Jden April hebben
de Italianen scharen Arabieren, die hin
derlijk waren, met groote verliezen van
manschappen en wapens verjaagd.
De waarheid zal wel in het midden
liggen.
De leger en vlootvoorstellen
zijn gister in de duifsche Rijksdag in
gediend. Reeds vroeger deelden we mee
hoe mén wilde trachten de uitgaven te
dekken uit het batig saldo en zonder
nieuwe belastingen te heffen.
Voor het leger bedragen de hoogere
kosten van 1912 tot 1917: 79V2. 101,7
78, 58, 62 en 62 millioen mark, voor
de vloot 15, 29, 39, 40, 44 en 46 mil
lioen mark. Dit geld zal opgebracht
worden door 45 millioen die de invoer
rechten en belastingen in 1912 meer op
gebracht hebben dan de raming bedroeg,
en door 15 millioen batige saldi van
spoorweg- ert postdienst. De rijksschuld
is in de laatste jaren zoo verminderd,!
dat 10 millioen minder noodig zijn voor
jjelging en rente, en ook kan 10 millioen
gespaard worden op den aanleg van het
N. O. zeekanaal.
Totaal is dit S0 millioen. Het ontbre
kende zal opgebracht worden door de
opheffing van liet brandcwijn-contigent,
wat in 1912 14i/2 millioen en de vol
gende jaren 36 millioen zal opbrengen.
Het contingent wordt niet opgeheven in
Beieren, Wurteinberg en Baden. Op deze
wijze en bij zuinig beheer, wanneer de
economische toestand niet slechter wordt
hoopt de regeering de middelen te vin
den zonder extra-belasting te heffen.
Blijft de toestand echter niet zoo gun
stig, dan zifllen nieuwe belastingen ge
vraagd moeten worden.
De ramp der Titanic.
Hoe het ongeluk geschiedde heb
ben we gister reeds in het kort
gemeld. Het reusachtige stoomschip
852.5 Eng. voet lang en 92.5 Eng. voet
t niuklijke feesten uit een vroeger tijdperk.
De rijkdom der kleeding, de schoonheid
der paarden, het aantal en het ras. der
honden, wier. moed. en oórspronkelijke
wildheid verbasterd zijn, de aanblik der
jachtterreinen zelf, dit alles is veran
derd. Immers, te dikwijls is de bijl in onze
bosschen gevallen.
De wouden van Beieren behielden den
somberen duisternis, waarom zij ook in
oude tijden gekozen werden tot tempels
verschrikkclijkeu góden waardig. Elke
groep eiken herinnerde aan menschenof-
fers, en op de bladeren meende men nog
bloeddroppels te onderscheiden. De eeu
wenoude schaduwen hadden de priesters
van Irmenseul en dc gewijde maagden
voor den dienst van Hertha zien voorbij
trekken.
Elanden, beren en evers waren de ge
vreesde bewoners dier bosschen, want het
getal oerossen was toen al onbeduidend.
Slechts op deze diereu werd bij voorkeur
jacht gemaakt, daar het vervolgen van
den bangen haas den jagers dier tijden
onwaardig toescheen. Moed, onverschrok
kenheid en beleid waren de eischen voor
een goed jager, aangezien aan deze toch
ten bijna altijd levensgevaar verbonden
was. De jachtpartijen van graaf Albertus
hadden een groote vermaardheid. Daarop
genoodigd te zijn werd een eer gerekend.
breed, met een touwenmaat van 46.328,
is op een ijsveld of jjsberg gestooten,;
waarvan er groote massa's ten Zuiden
van Newfoundland gesignaleerd waren,
o. m. een veld van 100 mijl met enorme
ijsbergen.
Ijsbergen hebben, gelijk men weet,
op de vaart tusschen Europa en Noord-
Amerika dikwijls ongelukken veroor
zaakt. Vele schcp n maken om den tijd,
dat die ijsbergeii komen afzakken, een
omweg om ze te vermijden. Ijsbergen
worden in de Poolstreek gevormd, door
dat gletsjers, die tot in zee uitsteken,
afbreken (men noemt dat het kalven van
de gletsjers) of clat kruiend ijs of ijsvel
den zich op elkaar stapelen. Men
heeft er waargenomen, die ruim 100 M.
boven het zeevlak uitstaken. Maar het
deel, dat onder water blijft is vele malen
langer. In oppervlak kunnen zij het tot
vele kilometers lang en breed brengen.
In den Noordelijken Atlantischen Oceaan
treft men ze aan tot 36 gr. N.B.in die
buurt smelten ze weg.
Ten Zuiden van Newfoundland komen
ze van Januari tot Juli voor, het meest
in April en Mei. In Mei 1882 heeft men
aan boord van een Duitsch schip daar in
een etmaal 351 ijsbergen geteld. Het
gevaar voor een aanvaring wordt ver
groot door mist, die in die streek veel
voorkomt. De nadering van een ijsberg
wordt men aan boord gewaar door het
dalen van de temperatuur. Alle schepen
moeten melding maken van ijsbergen die
zij aantreffen, en te Hamburg en New
York, vermoedelijk ook in Engeland,
worden aan uitvarende schepen kaarten
uitgereikt met aangifte van de plaats der
ijsbergen op bepaalde tijden. Onderweg
waarschuwen mok de schepen elkaar.
Misschien bevond de Titanic zich, toen
het ongeluk gebeurde, in een zooge
naamde mistbank en was de ijsberg niet
hoog, zoodat hij toch al moeilijk waar
te nemen was.
Maar zelfs bij helder weèr is niet al
tijd een aanvaring te voorkomen. De
„Titanic'' een kolossus van 45 millioen
K.G. vaart n.I. met een gang van een
trein, d. w. z.. ongeveer 50 K.M. in het
uur en het is dus te begrijpen dat, wan
neer bij nacht een ijsberg ontdekt wordt,
en men alles doet om de vaart te ver»
minderen, er toch aan ontwijken niet te
denken valt en het schip met een flinke
vaart op de ijsmassa inloopt. Gelukkig
echter heeft de Titanic een groot com
plex waterdichte schatten en luchtcellen,
waarop het nog langen tijd drijvende
kan blijven zelfs in geval er eenige van
opengestooten zijn. Een uniek ding
heeft weer de dradelooze telegrafie
bewezen te zijn. Had men die niet
op het schip gehad dan ware het
toch nog met man en muis naar den
kelder gegaan. Nu echter waren vrij
spoedig verschillende stoombooten ter
plaatse om bij het reddingswerk te hel
pen. Al spoedig hadden de Parisian van
de Allan-lijn en de Cunard-stoomer Car-
pathia alle passagiers aan boord geno
men, terwijl de Virginian van dezelfde
maatschappij als de Titanic trachtte het
schip, drijvende op zijn schotten, naar
Halifax te sleepen. Toen men echter
want hij liet niet spoedig iemand |Qt zijn
vertrouwelijkejj kring toé, en het jacht
vermaak lag hem na aan het harte, dan
dat hij het niet zou gespaard hebben
voor zich en zijn getrouwen.
Isabella zette haar rijdier aan en volg
de Albertus van zeer nabij.
Johanna begon zich sterker te ge
voelen, glimlachte nu en dan haar moeder
toe, en gaf zich vol vertrouwen aan haar
paard over, welks hoedanigheden de
graaf geenszins overdreven had.
De jachtstoet was een weinig ver
strooid, daar eenige edellieden, wier jacht-
lust op het gezicht van een hert opge
wekt was, de vervolging van het wilde
zwijn lieten varen.
Albertus en zijn vrienden bleven het
spoor volgen, voorafgegaan door de woes
te, wegsnellende honden, welke tusschen
de boomen en over open plekken hun weg
voortzetten en zich, in hun ongduld om
den vijand te ontdekken, door geen hin
derpalen lieten tegenhouden. Duchtte de
ever, dat men het op zijn leven gemunt
had?, .Verborg hij zich in eene of an
dere schuilplaats en had hij zich voorge
nomen zich slechts in het uiterste geval
te verdedigen? Een ding is zeker: hij
vertoonde zich niet.
Het gedoodc wild was op de karren ge
laden, de dag inmiddels ,ree$s ver geyor-
bemerkte, dat dit niet mogelijk was, wil
de men het schip in ondiep water bij
Kaap Race op het strand zetten. Ook
zoover heeft men liet niet kunnen bren
gen. Om 2.20 is de Titanic gezonken.
Het schip was verzekerd voor een mil
lioen pond sterling. Dit is ver beneden
de werkelijke waarde die op 18 millioen
gulden geschat wordt, zoodat de maat
schappij een verlies van 6 millioen lijdt.
Ook de lading was voor een groot
bedrag verzekerd. Hoe groot het totaal
verloren gegane bedrag is valt echter
nog niet bij benadering te vertellen.
(Zie verder onze laatste berichten.)
ÜEM ENGD.
De minister van buitenlandsche za
ken heeft een langdurig onderhoud ge
had met den minister-president Canale-
jas over de onderhandelingen met
F r a n k r ij k. Omtrent den .uitslag daar
van heeft de minister van buitenlandsche
zaken zich hoopvol betoond.
Uit N a n ki n g wordt aan de „Ti
mes" gemeld, dat het in de stad volko
men r u s t i g is. De staat van beleg wordt
zeer streng gehandhaafd. Bij de onder
drukking van de muiterij verleden week
Donderdag zijn 200 tot 300# lieden ge
dood. Alle vertegenwoordigers van de
regeering hebben hun functies neerge
legd. Verscheidene ministers wijzen de
hun aangeboden portefeuilles van de
hand. De revolutionaire leden van de re-
ring schijnen niet veel lust te hebben naar
Peking te gaan. Aan de lijn van Pukau
staan op liet oogenblik 20.000 manschap
pen, 30.000 man te Nanking, behalve de
troepen in het dal van Jangtse en 18000
man te Sjanghai. De toestand wordt over
het algemeen als zeer ongunstig aange
zien en een spoedig oplossing is niet
waarschijnlijk. De voornaamste moeilijk
heid is, dat het onmagelijk is de troepen
van het Zuiden op andere wijze te mobi-
liseeren dan per spoor, daar het ook aan
andere middelen van vervoer ontbreekt.
De werkstaking in de haven
van Geut, duurt nog altijd voort; de
Duitschers doen er het werk, terwijl de
Gentsclie dokwerkers kalm toekijken. .De
werkgevers blijven bij hun weigering om
te 'onderhandelen op een wijze zooals de
stakers willen.
Het schijnt, dat een groot aantal dok
werkers nu hun orgnisatie in den steek
laten en direct met de bazen in onderhan
deling zijn getreden om den arbeid mo
gen te hervatten.
Je Seraing zijn op de Cockerill-fa-
briek bij de verschuiving van een groo-
ten aschhoop, twee werklieden be
dolven. Hoewel aanstonds hulp toe
snelde, kon men slechts een der slacht
offers, ernstig gewond, redden. De an
dere werkman was reeds bezweken toen
men hem bevrijdde.
Koninklijke besluiten.
Bij kon. besluit is dr. C. Kerbert, te
Amsterdam, penningmeester van de ver-
eeriiging: Het Ned. Natuur- en Genees
kundig Congres, benoemd tot ridder in
de Orde van den Ned. Leeuw;
derd. De woedende graaf gaf de schuld
der tot nu toe nuttelooze pogingen aan
de edelknapen, aan de jagers meesters,
aan de honden, aan allen. Zonder het
verslagen zwijn in het paleis terugkeeren
zou hem een oneer toegeschenen hebben.
De gramschap verblindde hein. En toen
Posthal, een der weinige vrienden die
hem volgden, den raad gaf, het laatste
deel der jacht tot den volgenden dag uit
te stellen, beschuldigde hij dezen van
gebrek aan moed. Rosthal drukte zijn
paard de sporen en plaatste zich aan het
hoofd der jagers.
Isabella bleef slechts met moeite in het
zadel.
Johanna voelde zich zwakker worden.
Eensklaps hoorde men juide kreten
en het woedend geblaf van honden, en
tegelijk vertoonde zich het in het nauw
gebrachte zwijn.
Geheel omsingeld, door de honden ver
volgd én gebeten, scheen het dier, na
een loop van eenige uren, besloten den
storm weerstand te bieden. Zich woest
omkeerend, wierp hij zich met bebloeden
muil, met omlaag gerichte slagtanden op
de massa zijner vijanden, beet met tan
den en slagtanden, woedde in de in
gewanden der hondeiij zoodat in wei
nige oiu'.unMikkeii een waar bloedbad
yvas aangelicht.
zijn buiten bezwaar van 's Rijks schat»
kist, benoemd tot gedelegeerden van de_
Ned. Regeering bij het in 1912 te Rom^
te houden Intern. Archaelogisch Con»'
gres, prof. dr. H, T. Karsten, en prof. div
K. Kuiper, beiden te Amsterdam;
zijn benoemd bij het wapen der 'art.ï,
bij den staf van dat wapen, tot generaalT
majoor, insp. der bereden artillerie, de
kolonel H. Oolgaardt, tot gen.-mejoor l
insp. der vesti-art., de kolonel A. R. Op»
horst, tot luit.-kol. de majoor J. H. A^
Mijsberg; bij het le reg. veld-art. tot le
luit. de 2e luit. jhr. D. W,. Sickinghe; bij
het 4e reg. veld-art., tot kol., comman
dant van het korps, de luit.-kol. L. baron
van [Hogendorptot eerste-luit. de tweede
luit. J. A. Alma; bij het 2e reg. vesting»
art., tot kol., commandant van het korps
de luit.-kol. J. E. Ranneft; bij liet 3q
reg. vesting-art.; tot kol. de luit.-kol. H. B.
[Moll ;bij het 4e reg. vest.-art., tot luit.»
kol., de maojor C. J. M. Collette;
benoemd tot bibliothecaris bij het Bu
reau voor den Industrieelen Eigendom,
de heer mr. G. W. Schimmel, te 's Gra-
venhage;
is aan H. B. Schroven eervol ontslag
verleend als leeraar aan de Rijks Hoo
gere Burgerschool tc Wageningen.
Hofbericht.
Hare Majesteit de Koningin-Mouder zal
in den avond wan 6 Mei naar Amster
dam vertrekken en aldaar in het Konink
lijk paleis verblijven tot 9 Mei des mor
gens.
H. M. gaat van Amsterdam naar Hei
delberg tot het brengen van een bezoek
van enkele dagen aan haar tante de ko
ningin-weduwe van Zweden.
Gedurende het verblijf te Amst-rdam
zal de Koningin-Moeder geen particulie
re audiënties kunnen verleenen; echter
zal een inschrijfboek van H. M. van 1.
Mei af in het koninklijk paleis worden
neergelegd.
Naar 1913!
Het Haagsche comité ter bevordering
van samenwerking onder de vrijzinnige
groepen heeft aan de besturen van kies»
vereenigingen van vrijz.nnige richting over
het geheele land en aan de hoofdbestu
ren van de Liberale Unie, den Bond van
Vrije Liberalen en den Vrijz.-Dem. Bond
een circulaire gezonden, in het belang van
samenwerking der gezamenlijke vrijzinni
ge groepen in 1913.
In de circulaire wordt o.a. gezegd
„Deze samenwerking moet aldus op
gevat worden, dat de vrijzinnige par
tijen elkander in 1913 niet bestrijden, d.
w. z. geen candidates tegenover elkaar
stellen in districten, die op de gemeen
schappelijke tegenpartij veroverd moeten
worden, en overigem samenwerken om.
ieder der drie vrijz. partijen de door haar
bezette zetels te doen behouden.."
„Geen fusieplannen maar algemeene sa
menwerking in de districten, op den
practischen grondslag van behoud van
het bestaande en zoo mogelijk verster
king van ieder der drie samenwerkende
groepen door de loyale hulp der beide
andere."
Is een dergelijke ijver van de linker
zijde niet in staat om zelfs den slapste
,Toch hielden de moedige honden niet
af, maar herhaalden telkens den aanval,
waarbij zij het monster wonde op wonde
toebrachten.
Op dit oogenblik b.vond zich de graaf
van Henegouwen in de nabijheid van
het dier.
Voorovergebogen in het zadel, met de
eene hand zich aan de manen van zijtt
paard vasthoudend, zwaaide hij met de
andere zijn werpspies.
De ever vergat de honden.
Met één sprong wierp hij zich op 's
graven paard en beet het zoo wreed in
de pooten, dat hét edele dier over den
gTond rolde, Albertus in zijn val onder
zich meesleepend.
Nu hield het monster zich geheel bezig
met zijn nieuw slachtoffer. Reet een der
honden al te wreed het lichaam open,
dan wendde het getergde dier zich om
en stelde zijn aanvaller door een sl%g met
zijn snuit buiten gevecht, om daarna op
nieuw het lichaam van het paard te door
wroeten. Men zag op den grond slechts
écne groote, bewegende en stuiptrek
kende massa, bloederige oogen, roode,
opengescheurde kaken en afgemaakte hon
den,,
(Wordt .vervolgd)*
