13
franciscus=Descnuuwingen.
BUITENLAND.
BINNENLAND.
3e Jaargang.
No. 764.
Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN.
In tere. Telefoon 93S. Postbus 6.
tMT BLAD VERSCHIINT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering
en bet GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week,
1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco
per post ƒ1.50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent.
Zaterdag
April
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 een,
ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen liandels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit DRIE
BLADEN en een GEÏLLUS
TREERD ZONDAGSBLAD.
De maatschappij heeft geen gebrek aan
mannen, die zich g;oot en wijs wanen,
jyer-verheven boven het gespartel en ge
sputter van die kleine menschjes beneden
ihen, die gebonden en geboeid zijn in de
Jbocien van het alledaagsche of ouder-
>vetsche, in de slavenketenen van liet
'idein-burgerlijke fatsoen. En men treft die
grooten, die wijzen, aan in alle rangen
standen. Zij heffen hoog op de vaan
van hun ik-heid, schetteren scherp uit den
roem van hun daden.
Een dichter van onzen tijd, Willem
Kloos, verkondigt 1 et in hemeltergende
trotschheidIk ben :en God in het diepst
van mijn gedachtei En diezelfde wan
staltige eigen-genoegzaamheid, ofschoon
misschien niet zoo brutaal-goddeloos,
wordt door zeer vele anderen op een
andere, ec-n hun eigen wijze geuit. Zoo
treft men zeer vele menschen aan, die
liicts passender ach-er hun naam zouden
AVCten uit te denken, dan den t.tel „we^
reldhervonner", en die toch, ook in den
beperkten kring van hunnen invloed, hiets
beters weten te doe 1 dan ontevredenheid
'en verwarring stichlen. Wat in de spoor-
ftvegcoupé of op de kantoorkruk of aan
de bittertafel betoogd wordt in zware pro
fessorale geleerdheid, bekrachtigd door 'n
minachtend, fijn gedistingeerd lachje of
een geduchten trek aan de sigaret of ha
vanna-sigaar, wordt in de fabriek of op de
werkplaats geuit in een vloek of een ver-
iweusching: De maatschappij deugt niet!
'Als men eens niet 00 vasthoudend was
en de vooruitstrevende ideeën aannam,
die ik neb aangenomen! Hadden de men
schen eens zoo breed inzicht, stonden zij
eens zoo hoog als ik
Scherp steekt tegen deze vermeende
grootheid af de waarachtige ziele-
grootheid of ziele-schoonheid, zooals fr.
JDavid de Kok die beschrijft in zijn, zoo
wel op wetenschappelijk als op letter
kundig gebied zeer verdienstelijke Fran-
riscus-beschouwingen. De reden van
die scherpe tegenstelling, als van licht en
schaduw, geeft fr. De Kok ons op blz. 127
van zijn „Zieleschoonheid"' kort en krach
tig:
,.Franciscus was niets in zijn eigen oog,
(Wij ineenen alies to zijn, wij maken het
ons zeiven ten minste wijs. En toch was
Franciscus waarlijk groot. Want hij
Iteerschte over zich zeiven, hij bedwong
«ju zinnelijke hartstochten als geen Cae
sar barbaren bédv-ongen heeft."
Geen heilige was erin de laa'tste jaren,
wiens leven en geschriften zoo de aan
dacht hebben getrokken niet slechts van
Katholieken, doch ook en zeker niet
minder van niet-Katholieken en onge-
loovigen als die van den stichter der Se-
rafijnsche orde, de 1 H. Franciscus van
'Assisië. Men heeft f ranciscus bestudeerd
in zijn karakter cn in zijn werken, doch
jde meestcn waren daartoe niet in staat,
Omdat hun geesteseven zoo geheel te
genovergesteld is aan dat van den
jRooinschen Fra eiscus.
Pater de Kok gevft ons met de nauw
keurigheid van een geschiedschrijver en
anct de piëteit van een zoon, die het ka
rakter van zijn vader doorschouwd en
idoorvoeld heeft, ceo beschrijving van St.
Franciscus' zielelev- n.
Ik had zoo zeirt de schrijver den
heilige kunnen beli adelen als ordestich
ter, maatschappelijke hervormer, Chris
ten-politicus. Ik heb dat niet dan terloops
gedaan, omdat ik de overweldigende
.schoonheid van den inwendigen mensch
Avilde aaritoonen. In het eerste opstel
Wordt zijn psychologie onderzocht, ter
wijl vier andere de verdere uiteenzetting
bevatten van de p< üzie en mystiek, die
cijn ziel zoo heerlijk maken.
De schrijver plaa st voor ons het beeld
.van Franciscus, schoon door de zedelijke
schoonheid, die spi ;k van zijn heinelsch
gezicht, uit zijn hi dere oogen, en het
hart bekoorde van en ieder die met hem
ïn aanraking kwam. Hij leert ons Francis
cus, den strengen a ceet, die de armoede
beminde als zijn buid, kennen als een
minnaar van vreugde, als een, die zijn
geestelijke kinderen de vreugde als een
der voorschriften gaf. Zijn leven was cén
machtig, onstuimig- »pbruisend lied, Gode
'Ier eer, een lied van duizenderlei ao-
tcoorden, in grootse he mengelingen van
Streel ende wijzen, dat altijd uitgalmde uit
2ijn mystieke niet-ie-bedwingen liefde
ski over, rlp nl.oiapn ior cift-
den, over de rotsige Savoijer bergen en
door de stille dalen langs den Arno. De
laatste dagen voor zijn dood zong Fran
ciscus voortdurend, zijn heerlijk Zonne
lied en hij stierf jubelend. Franciscus zag
zelfs in de dingen, waarin de alledaag-
sche mensch slechts nuttigheid ziet, de
schoonheid en de weldaden van God:
water en vuur begroette hij als zijn broe
ders en de aarde noemt hij naïef zijn
moeder, die liefderijk voor hem zorgt en
de mooi-gekleurde bloemen geeft. Als
Franciscus vau de liefde Gods hoorde
spreken, zegt zijn levensbeschrijver Tho
mas van Celano, dan was hij terstond ver
rukt, dan was hij vol vreugde, ontbrandde
hij in liefde.
't Behoeft nauwelijks gezegd, dat wij
hier slechts als 't ware blindelings
een greep hebben gedaan in de veelzijdige
beschouwingen, die de schrijver ons biedt,
keurig verzorgd naar vorm en inhoud.
Doordat de hoofdstukken in zulk een
nauw verband met elkander staan, en
doordat de schrijver slechts één doel voor
oogen heeft Franciscus in zijn in
nerlijke schoonheid en al het andere
slechts terloops behandelt, is het te ver
klaren, dat wij nu en dan stuiten op iets,
wat, zij het dan onder een anderen vorm,
te voren reeds gezegd is. Het is bijna een
onoverkomelijk gevoig van de opvatting
die de schrijver bij zijn arbeid heeft ge
leid.
Zooals de schrijver zelf zegt, behandelt
hij Franciscus als maatschappelijk hervor
mer slechts terloops. In onzen tijd, nu
aan de maatschappelijke hervorming ge
arbeid wordt, nu zoovelen hervortnertje
willen spelen, is het van het hoogste -be
lang dat ook Franciscus, onder het op
zicht van zijn maatschappelijken hervor-
mingsarbeid wordt gekend. Wat pater
David de Kok daarover terloops en op
verschillende plaatsen zegt, is zoo kern
achtig juist, dat wij het wel de moeite
waard achten dit eens Tn een vo'lgend ar
tikel samen te vatten. Ook in zijn maat
schappelijk werken schittert uit de
pracht van St. Franciscus' groote en
schoone ziel!
Zieleschoonheid. Franciscus be
schouwingen, door fr. David de Kok,
met bandteckening van Wiegman. Uitge
ver Paul Brand, Bussum.
Dakpannen.
Holland heeft een niet onbelangrijke
dakpannenfabricage.
Maar zij kan niet tot ontwikkeling
komen.
Want, zegt de Memorie van Toelich
ting van de Tariefwet, dakpannen ko
men vrij van belasting Ons land binnen,
terwijl de Hollandsche fabrikant in het
buitenland invoerrecht moet betalen.
Het gevolg hiervan is, dat de Holland
sche nijverheid bijna géén afzetgebied
buiten de grenzen vindt, terwijl zij in
eigen land door de vreemdelingen wordt
bestookt.
Zoo werken dus de domme Hollan
ders hun eigen industrie tegen en ma
ken zij het buitenland economisch sterk
ten koste van het moederland.
Het voorgestelde tarief brengt hier
in wijziging
Het wil van de in te voeren dak
pannen een matig recht heffen n.l. van
5 tot 30 cents per 100 K.G. In aangren
zende landen varieert het invoerrecht
van 25 tot 50 cents per 100 K.G.
Bij een vermoede!ijken invoer van 9
millioen K.G. wordt een opbrengst van
f 20.000 geraamd, zoodat het gemiddel
de recht blijft beneden het recht in het
buitenland.
Als wij hierdoor de dakpannenindus-
trie kunnen bevorderen, hebben wi» „dit
recht er gaarne voor over.
Geen uitsluiting!
Onder het opschrift „Antisemitis
me?" vertelt de „Prov. Gron. Crt." het
volgende uit de stad harer verschijning.
„Een tijd geleden hebben wij eens
gehoord, van een publiek lokaal hier,
dat zijn deuren sloot voor menschen
van zekere afkomst en geloof. Wij
hebben toen aan een betreurenswaar
dige afdwaling van een enkele geloofd
en de schouders' opgehaald.
„Doch die enkeling is niet alléén
blijven staan. Er zijn anderen gevolgd.
En nu reeds weet men ons twee, drie
lokalen in onze stad te wijzen, waar
menschen van zekere afstamming en
geloof geweigerd worden. En het erg
ste is, dat men er ons bij vertelt,
dat de .eigenaar dier lokalen minder
uit eigen initiatief handelen dan onder
den drang van hun beste klanten".
Het blad keurt dat terk af en met
deze afkeuring gaan e gaarne mede.
Ieder, die zich fatsoenlijk gedraagt, heeft
recht een publiek lokaal te betreden.
En wie iemand om afstamming of ge
loof uit zulk een lokaal bant, of doet
bannen, schendt de wetten der samen
leving. Wie niet komen wil in een lokaal,
waar Israëlieten óm dezen gaat het
te Groningen blijkbaar mede verschij
nen, wel, die mag zelf wegblijven, maar
een anderen weg te betreden staat hem
niet vrij.
We maken deze opmerkingen, omdat
de „Prov. Gron. Crt." ook schrijft:
„Al wie werkelijk vrijzinnig is, be
hoort zich tegen dit kwaad ('t uitslui
ten) dadelijk te weer te stellen. Wij
verwachten een krachtig protest, om
dat wij weten, dat de vrijzinnigheid
in Groningen nog krachtig en wijd
verbreid is, al houclt zij zich wat veel
schuil'
Zie, daar gaat dc z.g. vrijzinnigheid
weer een monopolie voor zich opeischen
ondanks het feit, dat de Katholieken
zoo vaak door haar werden en worden uit
gesloten. Met nadruk wilden we er daar
om op wijzen, dat bestrijding van een
kwaad als te Groningen „de baker
mat der vrijzinnigheid en der verdraag
zaamheid" volgens genoemd orgaan
woekert, niets te maken heeft met vrij
zinnigheid in politieken zin. Ieder, die
met waarlijk ruimen blik de samenleving
overschouwt, moet dat Groningsdie anti
semitisme afkeuren.
Dat de zg. vrijzinnigheid ten aanzien
der Katholieken soms dien ruimen blik
mist, doet aan onze ;>p:uie niets af.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Juist nu Italië zich weer opmaakt tot
groote daden, gaan weer geruchten op
over
bemiddeling.
De Corriere della Sera verneemt, dat
de stap dien de mogendheden te Kon-
stantinopel zouden doen, nu toch wer
kelijk op handen is. De gezanten zouden
de Porte meedeelen, dat Italië zich be
reid heeft verklaard, de vriendschappe
lijke bemiddeling van de mogendheden
om aan de vijandelijkheden een einde te
maken, ite aanvaarden, en daaraan het
verzoek zouden verbinden, dat Turkije
zijne voorwaarden kenbaar zal maken.
Dit lijkt op een tegemoetkoming aan
de Turksche opvatting.
Maar zooals het altijd gaat wanneer
er van vredesonderhandelingen wordt
gesproken, even spoedig komt er te
genspraak. Nu weet de Temps weer mee
te deelen, dat de tusschenkomst der mo
gendheden met betrekking tot het beëin
digen der vijandelijkheden, zijn uitge
steld moeten worden.
Het eerste slachtoffer van de cen-
suurwoede. der Italianen is hun meest
geestdriftige journalist de sociaal-demo
cratische afgevaardigde de Felice. Hij
krijgt er de schuld van dat de aanvul
op Zoeara vertraagd is geworden door
zijn voorbarige berichten over de krijgs
verrichtingen. Hij zal nu uit Tripolis
gezet worden. Die arme.
De staking te Gent
neemt, naar het „H .v. Antw." meldt
onrustbarende vormen aan. „De toestand
schrijft het blad, wordt met den dag
ernstiger. Voorspellen wanneer het hui
dig geschil een einde nemen zal, is een
onmogelijk iets, daar beide betrokken
partijen vast besloten schijnen, den strijd
tot het ui ter'e door te drijven. De ha
ven lijdt er zwaar onder en wordt meer
en meer verlaten.
De dokkers die Donderdag een nieu
we meeting belegden, bevestigden nog
maals hunne afwachtende houding tot
het .uiterste te zullen behouden. De
Commissie van de Regie der Haven,/
die voorgaande week een afvaardiging
dokkers -de wenschen der stakers hoor
de uiteenzetten de patroons waren op
deze zitting, die voor bazen en werklie
den belegd was, niet aanwezig. had
aan de makelaars en stouwers ter plaat
se een rondschrijven gestuurd, hun uit-
noodigend een bazen-afvaardiging te
sturen, naar de zitting die Donderdag
avond om 6 uur ten stadhuize werd ge
houden. ,De patroons hadden besloten
zich in deze zitting niet te doen ver
tegenwoordigen, gezien zij van oordeel
zijn dat het foüdig gesckii tussclien de
werkgevers en de werklieden dient be
perkt te blijven; in andere woorden:
de patroons willen van geen inmenging
van derden hooren.
De vereeniging van zeevaartbelangen
heeft aan den heer schepen Anseele een
brief het besluit der patroons vermel
dend, gestuurd, zich evenwel bereid ver
klarend „schriftelijk" de eischen en grie
ven der werklieden te ontvangen.
Er zijn bevelen gekomen om de identi
teitspapieren van eiken Duitscher in de
loods verblijvend, te onderzoeken. Gis
ternamiddag is reeds door de politie
met het nazien dezer eenzelvigheidspa
pieren en met het opstellen van de
vreemdelingenbulletins aangevangen.
Nog altijd wil het niet goed loopen
met de
Fransch Spaansche onderhandelingen
Het Spaansche antwoord op het laat
ste Fransche voorstel betreffende de
grensbepaling van de wederzifdsche ge
bieden in Marokko is eergisteravond te
Parijs aangekomen. Aan den quai d'Or-
say weigert men tijdens de afwezigheid
van den minisLr-i crizlent wel is waar
inlichtingen aan de pers omtrent den
inhoud van het tegenvoorstel te verstrek
ken, doch de Pari*-che morgenbladen
meenen reeds te weten, dat het antwoord
weer geheel onbevred:gend voor Frank
rijk is uitgevallen. Zoo schrijft de Figa
ro, dat de laatste nota van he1 kabin Jt
te Madrid geen vooruitgang na de vo
rige beteekent.
Men had kunnen hopen, schrijft het
blad, dat de Spanjaarden zich meer toe
schietelijk zouden hebben betoond. Het
schijnt echter, dat het antwoord van
Spanje, ons geen Iwrcd'g'nrr verschaft
Indien deze ontoesóhictetiikheid voort
duurt, moet men, waar het voor ons om
een bijzonder belangriik nunt gaat, vree
zen, dat de onderhandelingen daardoor
een ernstige vertraging zullen ondervin
den.
Naast deze Fransche uiting kan men
de opvattingen in politiek^ kringen te
Madrid 'eggen, waar verluidt de
Spaansche regeering ne^mt echter een
streng stilzwijgen in acht dat Snanje
juist vergaande concessies van grond
gebied heeft gedaan, zoo in Zuid-Marok-
ko de door Frankrijk verlangde rivier-
grens had toegestaan, waartegen het
slechts om Ifni heen een kleine ver-
grooting van gebied opeischte. In het
Rifgebied was de grens aan den linker
oever van de Wergha noordelijker ge
trokken, hoewel tegen schadeloosstel
ling elders. Men is te Madrid van mee
ning dat de regeerinsg hiermede te ver
is gegaan en in ieder _geval aan de
grens van het mogelijke gekomen is.
Niet erg gelukkig schijnt het gesteld
te zijn met het
Fransche buskruit
dat reeds zulk een cïl :11de door het ont
ploffen der Liberté had veroorzaakt. De
lastgevingen van minister Delcassé had
den daarna aanleiding gegeven tot een
nauwkeurig onderzoek van al het kruit
dat zich aan boord van de Fransche
oorlogschepen bevond. En volgens de
Matin heeft dit onderzoek nu ongeluk
kigerwijze uitgewezen dat zelfs enkele
kruitsoorten van jongen datum de noo-
dige waarborgen van veiligheid niet be
zitten. Iedere verdachte voorraad is nu
ontscheept. Aan land houdt men het
kruit dan zoolang beschikbaar tot nieu
we voorraden aangekomen zijn, voor het
geval men onverwachts in een oorlog
gewikkeld zou worden. Doch aan boord
der schepen wenscht men al het gevaar
buiten te sluiten.
Op die wijze heeft men van het eer
ste eskader te Toulon aan wal gebracht
munitie van 1910 uit de fabriek van
Pont-de-Buis. Terwijl te Brest de Jau-
réguiberry en de Bouvet, van het 3e
eskader een aanzienlijke hoeveelheid van
hun schietvoorraad voor de 30.5 c.M.
kanonnen onlscheept hebben.
Over het algemeen voelen, naar men
weet, de Duitsche vakvereenigingen niet
veel voor de
viering van den Mei-dag
weike traditie de kopstukken der so
ciaal-democratische partij zoo gaarne
handhaven, zoodat voorstellen om den
feestdag der arbeiders af te schaffen,
op de congressen van de partij tot nog
toe schipbreuk hebben geleden. Maar
de geestdrift van de menschen, die de
kwade gevolgen in hun weerstandskas
voelen, is niet groot meer.
Dezrw dagen heeft te Berlijn de com
missie ud de vakvereenigingen een .ver
gadering gehouden over de viering in
dit jaar. De voorzitter Korsten deeldö
mede, dat alleen aan het verbond van
houtbewerkers 68.000 mk. ondersteuning
moest betaald worden voor werklui, die
wegens het wegblijven op 1 Mei uitge
sloten werden. Indien men de onder
steuning met den eersten dag wilde
laten ingaan, zou er elk jaar een som
van 130.000 mk. noodig zijn.
Glocke, een ander leider van een vak-
vereeniging, verklaarde, dat het Meifeest
indien men op deze wijze voortging, itr
een klucht zou ontaarden.
Cohen, de voorzitter van het verbond
van metaalbewerkers, zeide, dat in de
metaalnijverheid het vieren van den Mei
dag voor de arbeiders gelijk stond met
het verlies van hun broodwinning. De or
ganisatie zou bij een viering met het onft-
slag van duizenden harer leden rekening
moeten houden.
Een voorstel dat degenen die op 1 Mei
werken, hun halve dagloon aan de vak-
vereeniging zouden betalen, om er de
uitgeslotenen uit te ondersteunen, werd
verworpendaarentegen werd goedge
vonden, dat de totnutoe betaalde bijdra
ge (2550 pf.) verdubbeld zou wor
den.
Zoo zoetjes aan verwatert de opge
schroefde geestdrift Zou het bij ons
niet eveneens zijn?
GEMENGD.
De pastoor van het plaatsje Ra-
cles heeft dezer dagen zijn 107 en ver
jaardag gevierd. Opgeruimd kon hij
op zijn verjaardag nog mgr. Delamaire,
den wij-bisschop van Kamerijk, ontvan
gen. De merkwaardige grijsaard kan
slechts eenige oogenbiikken rechtop blij
ven staan en wanneer hij loopt moet hij
ondersteund worden, friij kan moeilijk
de personen herkennen, die hem komen
bezoeken. Hij heeft echter nog altijd eet
lust en voert zelf zijn correspondentie en
houdt de parochiale boeken bij.
Volgens een bericht van het Pcters-
burgsche telegraafagentschap iet Koeldzja
hebben de Mongolen zich van de
republikeinen afgescheiden en hun troe
pen samengetrokken. Het grootste ge
deelte van de door de Chineezen uit
gezonden verkenners was bovendien ge
dood. De regeering had besloten om te
beproeven de Mongolen langs vreedza-
men weg te bewegen van hun voornemen
om een eigen republiek te stichten af te
zien, anders zou zij gewapenderhand in
grijpen.
Volgens een telegram uit Tientsin,
dd. gisteren, verluidt, dat Japan het pian
tot herstel der Mantsjoe-dynas-
tie thans krachtig steunt.
De Duitsche visscherij heeft groote
schade ondervonden van de stormen, die
nu al veertien dagen op de kust staan.
In Berlijn is de zeevisch zoo
schaarseh, dat de prijzen met 33 tot
40 pCt. verhoogd zijn.
Naar het Zuiden van Lancashire zijn
troepen gezonden, om de orde te be
waren op de kolenmijnen. Zij die
blijven staken, hinderen daar de werk
willigen, en de politie kan ze niet baas.
Sedert de aankomst der troepen is de
toestand verbeterd.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. besluit is mr. A. Th. L. A.
Heyl.gers benoemd tot hoofdcommies bij
het Departement van Koloniën;
zijn bij de Kon. Marinereserve bevor
derd tot luitenant ter zee 2e klasse de
adelborsten le klasse A. Vertregt en
W. Schuil;
is M. Nassy, districtscommissaris van
Beneden-Suriname en Beneden-Para, eer
vol ontslag verleend uit het ambt van
buitengewoon lid van den Raad van
Bestuur der kolonie Suriname;
is benoemd tot directeur van het post
kantoor te Dordrecht T. J. Montijn,thans
in gelijke betrekking te Helder;
is benoemd tot leeraar aan de Rijks-
tuinbouwwinterschool te Tiel J. A.
Doortjes, aldaar.
Hofbericht.
H. M. de Koningin-Moeder zal ver
moedelijk de laatste dagen van het ver
blijf van de Koningin te Amsterdam in
begin Mei a.s. in de hoofdstad aanwezig
zijn en denkt dan vóór het najaar niet
meer naar Den Haag terug te keeren.
H. M. zal, zooals gewoonlijk, gedu
rende de zomermaanden ten paleize te
Soestdijk verblijven.