13 franciscus=Descnuuwingen. BUITENLAND. BINNENLAND. 3e Jaargang. No. 764. Bureau OUDE SINGEL 54, LEIDEN. In tere. Telefoon 93S. Postbus 6. tMT BLAD VERSCHIINT ELKEN DAG, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN. DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verzekering en bet GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Leiden 9 cent per week, 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, 1.30 per kwartaal. Franco per post ƒ1.50 per kwartaal. Afzonderlijke nummers 21/, cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent. Zaterdag April 1912. De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels 0.75, elke regel meer 15 een, ingezonden mededeelingen van 1—5 regels 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Groote letters naar plaatsruimte. Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop (geen liandels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent. Dit nummer bestaat uit DRIE BLADEN en een GEÏLLUS TREERD ZONDAGSBLAD. De maatschappij heeft geen gebrek aan mannen, die zich g;oot en wijs wanen, jyer-verheven boven het gespartel en ge sputter van die kleine menschjes beneden ihen, die gebonden en geboeid zijn in de Jbocien van het alledaagsche of ouder- >vetsche, in de slavenketenen van liet 'idein-burgerlijke fatsoen. En men treft die grooten, die wijzen, aan in alle rangen standen. Zij heffen hoog op de vaan van hun ik-heid, schetteren scherp uit den roem van hun daden. Een dichter van onzen tijd, Willem Kloos, verkondigt 1 et in hemeltergende trotschheidIk ben :en God in het diepst van mijn gedachtei En diezelfde wan staltige eigen-genoegzaamheid, ofschoon misschien niet zoo brutaal-goddeloos, wordt door zeer vele anderen op een andere, ec-n hun eigen wijze geuit. Zoo treft men zeer vele menschen aan, die liicts passender ach-er hun naam zouden AVCten uit te denken, dan den t.tel „we^ reldhervonner", en die toch, ook in den beperkten kring van hunnen invloed, hiets beters weten te doe 1 dan ontevredenheid 'en verwarring stichlen. Wat in de spoor- ftvegcoupé of op de kantoorkruk of aan de bittertafel betoogd wordt in zware pro fessorale geleerdheid, bekrachtigd door 'n minachtend, fijn gedistingeerd lachje of een geduchten trek aan de sigaret of ha vanna-sigaar, wordt in de fabriek of op de werkplaats geuit in een vloek of een ver- iweusching: De maatschappij deugt niet! 'Als men eens niet 00 vasthoudend was en de vooruitstrevende ideeën aannam, die ik neb aangenomen! Hadden de men schen eens zoo breed inzicht, stonden zij eens zoo hoog als ik Scherp steekt tegen deze vermeende grootheid af de waarachtige ziele- grootheid of ziele-schoonheid, zooals fr. JDavid de Kok die beschrijft in zijn, zoo wel op wetenschappelijk als op letter kundig gebied zeer verdienstelijke Fran- riscus-beschouwingen. De reden van die scherpe tegenstelling, als van licht en schaduw, geeft fr. De Kok ons op blz. 127 van zijn „Zieleschoonheid"' kort en krach tig: ,.Franciscus was niets in zijn eigen oog, (Wij ineenen alies to zijn, wij maken het ons zeiven ten minste wijs. En toch was Franciscus waarlijk groot. Want hij Iteerschte over zich zeiven, hij bedwong «ju zinnelijke hartstochten als geen Cae sar barbaren bédv-ongen heeft." Geen heilige was erin de laa'tste jaren, wiens leven en geschriften zoo de aan dacht hebben getrokken niet slechts van Katholieken, doch ook en zeker niet minder van niet-Katholieken en onge- loovigen als die van den stichter der Se- rafijnsche orde, de 1 H. Franciscus van 'Assisië. Men heeft f ranciscus bestudeerd in zijn karakter cn in zijn werken, doch jde meestcn waren daartoe niet in staat, Omdat hun geesteseven zoo geheel te genovergesteld is aan dat van den jRooinschen Fra eiscus. Pater de Kok gevft ons met de nauw keurigheid van een geschiedschrijver en anct de piëteit van een zoon, die het ka rakter van zijn vader doorschouwd en idoorvoeld heeft, ceo beschrijving van St. Franciscus' zielelev- n. Ik had zoo zeirt de schrijver den heilige kunnen beli adelen als ordestich ter, maatschappelijke hervormer, Chris ten-politicus. Ik heb dat niet dan terloops gedaan, omdat ik de overweldigende .schoonheid van den inwendigen mensch Avilde aaritoonen. In het eerste opstel Wordt zijn psychologie onderzocht, ter wijl vier andere de verdere uiteenzetting bevatten van de p< üzie en mystiek, die cijn ziel zoo heerlijk maken. De schrijver plaa st voor ons het beeld .van Franciscus, schoon door de zedelijke schoonheid, die spi ;k van zijn heinelsch gezicht, uit zijn hi dere oogen, en het hart bekoorde van en ieder die met hem ïn aanraking kwam. Hij leert ons Francis cus, den strengen a ceet, die de armoede beminde als zijn buid, kennen als een minnaar van vreugde, als een, die zijn geestelijke kinderen de vreugde als een der voorschriften gaf. Zijn leven was cén machtig, onstuimig- »pbruisend lied, Gode 'Ier eer, een lied van duizenderlei ao- tcoorden, in grootse he mengelingen van Streel ende wijzen, dat altijd uitgalmde uit 2ijn mystieke niet-ie-bedwingen liefde ski over, rlp nl.oiapn ior cift- den, over de rotsige Savoijer bergen en door de stille dalen langs den Arno. De laatste dagen voor zijn dood zong Fran ciscus voortdurend, zijn heerlijk Zonne lied en hij stierf jubelend. Franciscus zag zelfs in de dingen, waarin de alledaag- sche mensch slechts nuttigheid ziet, de schoonheid en de weldaden van God: water en vuur begroette hij als zijn broe ders en de aarde noemt hij naïef zijn moeder, die liefderijk voor hem zorgt en de mooi-gekleurde bloemen geeft. Als Franciscus vau de liefde Gods hoorde spreken, zegt zijn levensbeschrijver Tho mas van Celano, dan was hij terstond ver rukt, dan was hij vol vreugde, ontbrandde hij in liefde. 't Behoeft nauwelijks gezegd, dat wij hier slechts als 't ware blindelings een greep hebben gedaan in de veelzijdige beschouwingen, die de schrijver ons biedt, keurig verzorgd naar vorm en inhoud. Doordat de hoofdstukken in zulk een nauw verband met elkander staan, en doordat de schrijver slechts één doel voor oogen heeft Franciscus in zijn in nerlijke schoonheid en al het andere slechts terloops behandelt, is het te ver klaren, dat wij nu en dan stuiten op iets, wat, zij het dan onder een anderen vorm, te voren reeds gezegd is. Het is bijna een onoverkomelijk gevoig van de opvatting die de schrijver bij zijn arbeid heeft ge leid. Zooals de schrijver zelf zegt, behandelt hij Franciscus als maatschappelijk hervor mer slechts terloops. In onzen tijd, nu aan de maatschappelijke hervorming ge arbeid wordt, nu zoovelen hervortnertje willen spelen, is het van het hoogste -be lang dat ook Franciscus, onder het op zicht van zijn maatschappelijken hervor- mingsarbeid wordt gekend. Wat pater David de Kok daarover terloops en op verschillende plaatsen zegt, is zoo kern achtig juist, dat wij het wel de moeite waard achten dit eens Tn een vo'lgend ar tikel samen te vatten. Ook in zijn maat schappelijk werken schittert uit de pracht van St. Franciscus' groote en schoone ziel! Zieleschoonheid. Franciscus be schouwingen, door fr. David de Kok, met bandteckening van Wiegman. Uitge ver Paul Brand, Bussum. Dakpannen. Holland heeft een niet onbelangrijke dakpannenfabricage. Maar zij kan niet tot ontwikkeling komen. Want, zegt de Memorie van Toelich ting van de Tariefwet, dakpannen ko men vrij van belasting Ons land binnen, terwijl de Hollandsche fabrikant in het buitenland invoerrecht moet betalen. Het gevolg hiervan is, dat de Holland sche nijverheid bijna géén afzetgebied buiten de grenzen vindt, terwijl zij in eigen land door de vreemdelingen wordt bestookt. Zoo werken dus de domme Hollan ders hun eigen industrie tegen en ma ken zij het buitenland economisch sterk ten koste van het moederland. Het voorgestelde tarief brengt hier in wijziging Het wil van de in te voeren dak pannen een matig recht heffen n.l. van 5 tot 30 cents per 100 K.G. In aangren zende landen varieert het invoerrecht van 25 tot 50 cents per 100 K.G. Bij een vermoede!ijken invoer van 9 millioen K.G. wordt een opbrengst van f 20.000 geraamd, zoodat het gemiddel de recht blijft beneden het recht in het buitenland. Als wij hierdoor de dakpannenindus- trie kunnen bevorderen, hebben wi» „dit recht er gaarne voor over. Geen uitsluiting! Onder het opschrift „Antisemitis me?" vertelt de „Prov. Gron. Crt." het volgende uit de stad harer verschijning. „Een tijd geleden hebben wij eens gehoord, van een publiek lokaal hier, dat zijn deuren sloot voor menschen van zekere afkomst en geloof. Wij hebben toen aan een betreurenswaar dige afdwaling van een enkele geloofd en de schouders' opgehaald. „Doch die enkeling is niet alléén blijven staan. Er zijn anderen gevolgd. En nu reeds weet men ons twee, drie lokalen in onze stad te wijzen, waar menschen van zekere afstamming en geloof geweigerd worden. En het erg ste is, dat men er ons bij vertelt, dat de .eigenaar dier lokalen minder uit eigen initiatief handelen dan onder den drang van hun beste klanten". Het blad keurt dat terk af en met deze afkeuring gaan e gaarne mede. Ieder, die zich fatsoenlijk gedraagt, heeft recht een publiek lokaal te betreden. En wie iemand om afstamming of ge loof uit zulk een lokaal bant, of doet bannen, schendt de wetten der samen leving. Wie niet komen wil in een lokaal, waar Israëlieten óm dezen gaat het te Groningen blijkbaar mede verschij nen, wel, die mag zelf wegblijven, maar een anderen weg te betreden staat hem niet vrij. We maken deze opmerkingen, omdat de „Prov. Gron. Crt." ook schrijft: „Al wie werkelijk vrijzinnig is, be hoort zich tegen dit kwaad ('t uitslui ten) dadelijk te weer te stellen. Wij verwachten een krachtig protest, om dat wij weten, dat de vrijzinnigheid in Groningen nog krachtig en wijd verbreid is, al houclt zij zich wat veel schuil' Zie, daar gaat dc z.g. vrijzinnigheid weer een monopolie voor zich opeischen ondanks het feit, dat de Katholieken zoo vaak door haar werden en worden uit gesloten. Met nadruk wilden we er daar om op wijzen, dat bestrijding van een kwaad als te Groningen „de baker mat der vrijzinnigheid en der verdraag zaamheid" volgens genoemd orgaan woekert, niets te maken heeft met vrij zinnigheid in politieken zin. Ieder, die met waarlijk ruimen blik de samenleving overschouwt, moet dat Groningsdie anti semitisme afkeuren. Dat de zg. vrijzinnigheid ten aanzien der Katholieken soms dien ruimen blik mist, doet aan onze ;>p:uie niets af. ALGEMEEN OVERZICHT. Juist nu Italië zich weer opmaakt tot groote daden, gaan weer geruchten op over bemiddeling. De Corriere della Sera verneemt, dat de stap dien de mogendheden te Kon- stantinopel zouden doen, nu toch wer kelijk op handen is. De gezanten zouden de Porte meedeelen, dat Italië zich be reid heeft verklaard, de vriendschappe lijke bemiddeling van de mogendheden om aan de vijandelijkheden een einde te maken, ite aanvaarden, en daaraan het verzoek zouden verbinden, dat Turkije zijne voorwaarden kenbaar zal maken. Dit lijkt op een tegemoetkoming aan de Turksche opvatting. Maar zooals het altijd gaat wanneer er van vredesonderhandelingen wordt gesproken, even spoedig komt er te genspraak. Nu weet de Temps weer mee te deelen, dat de tusschenkomst der mo gendheden met betrekking tot het beëin digen der vijandelijkheden, zijn uitge steld moeten worden. Het eerste slachtoffer van de cen- suurwoede. der Italianen is hun meest geestdriftige journalist de sociaal-demo cratische afgevaardigde de Felice. Hij krijgt er de schuld van dat de aanvul op Zoeara vertraagd is geworden door zijn voorbarige berichten over de krijgs verrichtingen. Hij zal nu uit Tripolis gezet worden. Die arme. De staking te Gent neemt, naar het „H .v. Antw." meldt onrustbarende vormen aan. „De toestand schrijft het blad, wordt met den dag ernstiger. Voorspellen wanneer het hui dig geschil een einde nemen zal, is een onmogelijk iets, daar beide betrokken partijen vast besloten schijnen, den strijd tot het ui ter'e door te drijven. De ha ven lijdt er zwaar onder en wordt meer en meer verlaten. De dokkers die Donderdag een nieu we meeting belegden, bevestigden nog maals hunne afwachtende houding tot het .uiterste te zullen behouden. De Commissie van de Regie der Haven,/ die voorgaande week een afvaardiging dokkers -de wenschen der stakers hoor de uiteenzetten de patroons waren op deze zitting, die voor bazen en werklie den belegd was, niet aanwezig. had aan de makelaars en stouwers ter plaat se een rondschrijven gestuurd, hun uit- noodigend een bazen-afvaardiging te sturen, naar de zitting die Donderdag avond om 6 uur ten stadhuize werd ge houden. ,De patroons hadden besloten zich in deze zitting niet te doen ver tegenwoordigen, gezien zij van oordeel zijn dat het foüdig gesckii tussclien de werkgevers en de werklieden dient be perkt te blijven; in andere woorden: de patroons willen van geen inmenging van derden hooren. De vereeniging van zeevaartbelangen heeft aan den heer schepen Anseele een brief het besluit der patroons vermel dend, gestuurd, zich evenwel bereid ver klarend „schriftelijk" de eischen en grie ven der werklieden te ontvangen. Er zijn bevelen gekomen om de identi teitspapieren van eiken Duitscher in de loods verblijvend, te onderzoeken. Gis ternamiddag is reeds door de politie met het nazien dezer eenzelvigheidspa pieren en met het opstellen van de vreemdelingenbulletins aangevangen. Nog altijd wil het niet goed loopen met de Fransch Spaansche onderhandelingen Het Spaansche antwoord op het laat ste Fransche voorstel betreffende de grensbepaling van de wederzifdsche ge bieden in Marokko is eergisteravond te Parijs aangekomen. Aan den quai d'Or- say weigert men tijdens de afwezigheid van den minisLr-i crizlent wel is waar inlichtingen aan de pers omtrent den inhoud van het tegenvoorstel te verstrek ken, doch de Pari*-che morgenbladen meenen reeds te weten, dat het antwoord weer geheel onbevred:gend voor Frank rijk is uitgevallen. Zoo schrijft de Figa ro, dat de laatste nota van he1 kabin Jt te Madrid geen vooruitgang na de vo rige beteekent. Men had kunnen hopen, schrijft het blad, dat de Spanjaarden zich meer toe schietelijk zouden hebben betoond. Het schijnt echter, dat het antwoord van Spanje, ons geen Iwrcd'g'nrr verschaft Indien deze ontoesóhictetiikheid voort duurt, moet men, waar het voor ons om een bijzonder belangriik nunt gaat, vree zen, dat de onderhandelingen daardoor een ernstige vertraging zullen ondervin den. Naast deze Fransche uiting kan men de opvattingen in politiek^ kringen te Madrid 'eggen, waar verluidt de Spaansche regeering ne^mt echter een streng stilzwijgen in acht dat Snanje juist vergaande concessies van grond gebied heeft gedaan, zoo in Zuid-Marok- ko de door Frankrijk verlangde rivier- grens had toegestaan, waartegen het slechts om Ifni heen een kleine ver- grooting van gebied opeischte. In het Rifgebied was de grens aan den linker oever van de Wergha noordelijker ge trokken, hoewel tegen schadeloosstel ling elders. Men is te Madrid van mee ning dat de regeerinsg hiermede te ver is gegaan en in ieder _geval aan de grens van het mogelijke gekomen is. Niet erg gelukkig schijnt het gesteld te zijn met het Fransche buskruit dat reeds zulk een cïl :11de door het ont ploffen der Liberté had veroorzaakt. De lastgevingen van minister Delcassé had den daarna aanleiding gegeven tot een nauwkeurig onderzoek van al het kruit dat zich aan boord van de Fransche oorlogschepen bevond. En volgens de Matin heeft dit onderzoek nu ongeluk kigerwijze uitgewezen dat zelfs enkele kruitsoorten van jongen datum de noo- dige waarborgen van veiligheid niet be zitten. Iedere verdachte voorraad is nu ontscheept. Aan land houdt men het kruit dan zoolang beschikbaar tot nieu we voorraden aangekomen zijn, voor het geval men onverwachts in een oorlog gewikkeld zou worden. Doch aan boord der schepen wenscht men al het gevaar buiten te sluiten. Op die wijze heeft men van het eer ste eskader te Toulon aan wal gebracht munitie van 1910 uit de fabriek van Pont-de-Buis. Terwijl te Brest de Jau- réguiberry en de Bouvet, van het 3e eskader een aanzienlijke hoeveelheid van hun schietvoorraad voor de 30.5 c.M. kanonnen onlscheept hebben. Over het algemeen voelen, naar men weet, de Duitsche vakvereenigingen niet veel voor de viering van den Mei-dag weike traditie de kopstukken der so ciaal-democratische partij zoo gaarne handhaven, zoodat voorstellen om den feestdag der arbeiders af te schaffen, op de congressen van de partij tot nog toe schipbreuk hebben geleden. Maar de geestdrift van de menschen, die de kwade gevolgen in hun weerstandskas voelen, is niet groot meer. Dezrw dagen heeft te Berlijn de com missie ud de vakvereenigingen een .ver gadering gehouden over de viering in dit jaar. De voorzitter Korsten deeldö mede, dat alleen aan het verbond van houtbewerkers 68.000 mk. ondersteuning moest betaald worden voor werklui, die wegens het wegblijven op 1 Mei uitge sloten werden. Indien men de onder steuning met den eersten dag wilde laten ingaan, zou er elk jaar een som van 130.000 mk. noodig zijn. Glocke, een ander leider van een vak- vereeniging, verklaarde, dat het Meifeest indien men op deze wijze voortging, itr een klucht zou ontaarden. Cohen, de voorzitter van het verbond van metaalbewerkers, zeide, dat in de metaalnijverheid het vieren van den Mei dag voor de arbeiders gelijk stond met het verlies van hun broodwinning. De or ganisatie zou bij een viering met het onft- slag van duizenden harer leden rekening moeten houden. Een voorstel dat degenen die op 1 Mei werken, hun halve dagloon aan de vak- vereeniging zouden betalen, om er de uitgeslotenen uit te ondersteunen, werd verworpendaarentegen werd goedge vonden, dat de totnutoe betaalde bijdra ge (2550 pf.) verdubbeld zou wor den. Zoo zoetjes aan verwatert de opge schroefde geestdrift Zou het bij ons niet eveneens zijn? GEMENGD. De pastoor van het plaatsje Ra- cles heeft dezer dagen zijn 107 en ver jaardag gevierd. Opgeruimd kon hij op zijn verjaardag nog mgr. Delamaire, den wij-bisschop van Kamerijk, ontvan gen. De merkwaardige grijsaard kan slechts eenige oogenbiikken rechtop blij ven staan en wanneer hij loopt moet hij ondersteund worden, friij kan moeilijk de personen herkennen, die hem komen bezoeken. Hij heeft echter nog altijd eet lust en voert zelf zijn correspondentie en houdt de parochiale boeken bij. Volgens een bericht van het Pcters- burgsche telegraafagentschap iet Koeldzja hebben de Mongolen zich van de republikeinen afgescheiden en hun troe pen samengetrokken. Het grootste ge deelte van de door de Chineezen uit gezonden verkenners was bovendien ge dood. De regeering had besloten om te beproeven de Mongolen langs vreedza- men weg te bewegen van hun voornemen om een eigen republiek te stichten af te zien, anders zou zij gewapenderhand in grijpen. Volgens een telegram uit Tientsin, dd. gisteren, verluidt, dat Japan het pian tot herstel der Mantsjoe-dynas- tie thans krachtig steunt. De Duitsche visscherij heeft groote schade ondervonden van de stormen, die nu al veertien dagen op de kust staan. In Berlijn is de zeevisch zoo schaarseh, dat de prijzen met 33 tot 40 pCt. verhoogd zijn. Naar het Zuiden van Lancashire zijn troepen gezonden, om de orde te be waren op de kolenmijnen. Zij die blijven staken, hinderen daar de werk willigen, en de politie kan ze niet baas. Sedert de aankomst der troepen is de toestand verbeterd. Koninklijke besluiten. Bij Kon. besluit is mr. A. Th. L. A. Heyl.gers benoemd tot hoofdcommies bij het Departement van Koloniën; zijn bij de Kon. Marinereserve bevor derd tot luitenant ter zee 2e klasse de adelborsten le klasse A. Vertregt en W. Schuil; is M. Nassy, districtscommissaris van Beneden-Suriname en Beneden-Para, eer vol ontslag verleend uit het ambt van buitengewoon lid van den Raad van Bestuur der kolonie Suriname; is benoemd tot directeur van het post kantoor te Dordrecht T. J. Montijn,thans in gelijke betrekking te Helder; is benoemd tot leeraar aan de Rijks- tuinbouwwinterschool te Tiel J. A. Doortjes, aldaar. Hofbericht. H. M. de Koningin-Moeder zal ver moedelijk de laatste dagen van het ver blijf van de Koningin te Amsterdam in begin Mei a.s. in de hoofdstad aanwezig zijn en denkt dan vóór het najaar niet meer naar Den Haag terug te keeren. H. M. zal, zooals gewoonlijk, gedu rende de zomermaanden ten paleize te Soestdijk verblijven.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1912 | | pagina 1