ÏO
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Uit Stad en Omgeving.
3e Jaargang,
No. 761.
3)e ftzicbelve Sow/tomt
Bureau OUDE SINGEL 54. LEIDEN.
Interc. Telefoon 935. Postbus 6.
DIT BLAD VERSCH1INT ELKEN DAQ, UITGEZONDERD ZON- EN FEESTDAGEN.
DE ABONNEMENTSPRIJS bedraagt met GRATIS POLIS Ongevallen-verrekering
en het GEÏLLUSTREERD ZONDAGSBLAD voor Lelden 9 cent per week,
f 1.10 per kwartaal; bij onze agenten 10 cent per week, t L30 per kwartaal. Franco
per post f L50 per kwartaal.
Afzonderlijke nummers 21/. cent, met Geïllustreerd Zondagsblad 5 cent,
Woensdag
April
1912.
De ADVERTENTIEPRIJS bedraagt van 1—5 regels f 0.75, elke regel meer 15 een
ingezonden mededeelingen van 15 regels f 1.50, elke regel meer 30 cent, met gratis
bewijsnummer. Bij contract aanzienlijke korting. Qroote letters naar plaatsruimte.
Kleine Advertentiëngevraagde betrekkingen, huur en verhuur koop en verkoop
(geen handels-advertentiën) 15 regels 25 cent, iedere regel meer 5 cent; aangeboden
betrekkingen 1—5 regels 50 cent, iedere regel meer 10 cent.
Dit nummer bestaat uit
TWEE bladen.
V Goed gezelschap.
Tot nu toe is in de practijk der douane
Hechts vrijgesteld het zeildoek, dat en
kel geschikt is, om daaruit de gewone
Bcheepszeilen te maken, al het overige
is belast inet 5 pCt Bi) het ontwerp
Kolkman is al het zeildoek en zijn de zei
len belast met 6 pCt
Is dit zoo erg?
De Commissie voor de Handelspoli
tiek een onverdachte getuige merk
te reeds in 1899 op: „Overwegend bc-
•zwaar, met het oog op de belangen der
Scheepvaart, bestaat tegen die wijziging
(het laten vervallen der vrijstelling voor
zeildoek) niet". En toen werd een
recht van 61/2 pCt. voorgesteld, tegen
thans 6 pCt.
Al heeft minister Kolkman nog zulk
onverdacht gezelschap, hij blijft voor die
tieeren verdacht, hij blijft, zooals de anti-
tariefwet-propagandist, de heer Reyne
Haet in Leiden zeide, een man, die geen
tiart heeft voor 's lands belang, maar
lalleen zorgt voor de schatkist.
'tls weer het oude liedje: Als twee
hetzelfde zeggen, is het nog niet het
zelfde. Als een rechtsch minister beweerd
wat ieder ander beweert, is het toch
«anders.
*j* Ë)e Meisjesschool le klasse.
Toen B. en W. verleden jaar aan den
gemeenteraad een crediet van f 9400 aan-
yroegen voor de verbouwing van de
meisjesschool le klasse, hebben wij dit
voorstel direct bestreden.
Wij achtten deze uitgaven doelloos,
lomdat de requestreerende ouders van
leerlingen een geheel nieuwe school
.vvenschten en 'n verbouwing de vragers
toch niet tevreden kon stellen, terwijl zij
bovendien overbodig was, daar het
staatsto z ch g en aanmerk ngen'had ge
maakt en een school, die volgens een
bevoegd autoriteit vele tientallen jaren
als 'n model chool gold, nog wel een
poosje kon meedoen.
De gemeenteraad stond evenwel het
geld toe en er werd dus weer een groo
ve som voor het openbaar onderwijs ge
voteerd zonder dat er van strikte nood
zakelijkheid sprake was.
Het beschikbaar gesteld bedrag blijkt
.echter onvoldoende.
Toen B. en W. de plannen ontwierpen
'kwam de districtsschoolopziener tus-
sclienbeide en wist nog meerdere „ver
beteringen'' door te drijven. Door eeni-
ge andere kosten stijgen de uitgaven nu
tot f 12.500 en overschrijden zoodoende
Üe aanvankelijke raming met f 3100.
Van deze f 3100 komen f 2325 Iten laste
der gemeente.
Wij vragen: wordt hier wel de zuinig
heid betracht?
Voor eenige weken gewerd den ge
meenteraad een praeadvies, waarin de
aandacht werd gevestigd op den voort-
durenden achteruitgang dezer school. Juist
met het oog hierop werd een onderwij
zeres op wachtgeld gesteld.
Onder zulke omstandigheden is het toch
jiiet gerechtvaardigd een hoog bedrag
luit de zakken der belastingbetalers te
Moppen, vooral niet daar onze financiën
[er slecht voorstaan.
Op onderwijs-gebied- is te dezer stede
syeci ie veranderen.
Hooge bouw- en onderhoudskosten
leenerzijds, lage schoolgelden anderzijds
diaken, dat het openbaar onderwijs enor
me sommen verslindt.
Wij verzetten ons daarom tegen al die
Uitgaven, welke nu t hoog nöodig zijn.
Van de onderhavige verbouwing is de
'jioódzakelijkheid allerminst duidelijk'.
Twee momenten.
Twee bijzonder schoone momenten be
vatte de rede, waarmede Dr. Kuyper
fMaandag zijne huldigers bij het Stati-
id a a r djubileuin antwoordde.
Eerstens de opnieuw afgelegde open
lijke erkentenis van een begane fout. Dit
ging aldus
„De laatste twee en half jaar was
het leven mij zuur en bitter gemaakt.
Niet dat ik geen tegenstand kan heb
ben, ik sta mijn man.. Maar men heeft
'het zoo fel persoonlijk gemaakt. Wat
een feilbaren mensch overkomen kan
in politieke gedragingen, waarover
men bitter spijt heeft, is mij gebeurd".
Ziedaar een even onomwonden als on-
Wwüxte. hftriüiierin.tr aan Jiet Westmeiier-
geval. Dr. Kuyper stond daar te midden
een er hem hartelijk huldigende schare,
waarvan hij wel weten kon, dat zij hem
bedoeld geval niet aanrekende. Maar wat
op 's harten grond ligt, dat welt hem
naar de keel en opnieuw betuigt hij zijn
spijt over het gebeurde, niet betreurend
dat het bekend werd, dat hij erom werd
gekastijd, maar alleen zich beklagend,
dat men „bij de beoordeeling van het
feit alle ridderlijkheid heeft uitgeschud
en de slikspatten van den weg op hem
Zoo stond hij daar opnieuw in het
boetekleed, zich afvragend waaraan hij
die huldiging had verdiend. En dan op
perde hij de onderstelling, dat men hem
den ondervonden smaad wilde verzach
ten door een uiting van liefde.
Geen wonder dat de vergadering met
een daverend applaus aan die onderstel
ling haar zegel hechtte en daarmede te
vens voorgoed het door den leider be
leden feit absolveer end.
't Moet een aangrijpend oogenblik ge
weest zijn.
Een tweede schoon moment, zij 't van
gansch anderen aard, leek ons bij het
lezen door deze passage uit de rede vast-
llc zou den broeders willen vragen
niet langer van me te vergen, om in
de Kamer te blijven. Er ligt nog zoo
veel werk, dat ik moet doen. Niet dat
ik al beslist ben. Onder één voorwaar
de zal ik blijvenAls er Grondwets
herziening komt. Want het zou mij een
lust zijn te mogen meewerken aan een
nieuw artikel 194, dat handelt over
het onderwijs".
Daar gaf de Oude Leider weer opeens
de kern aan van den schoolstrijd, welke
den laatsten tijd, - inzonderheid door
het geschetter der tegenpartij - wel wat
versubsidieerd was. Men wil ons zóó
gaarne den lak opleggen, dat 'tons louter
om den geldelijken steun uit de schat
kist te doen is, en zóó ijverig wordt deze
aantijging gepropageerd, dat ze ook haast
geloof zou gaan vinden bij wie 't beter
behoorden te weten. TViaar daar komt
deze onversaagde antirevolutionaire pal
staander ons opeens duidelijk eraan her
inneren, dat de schoolstrijd allereerst een
beginselquaestie is en wel in zoo be
langrijke mate, dat alleen het vastleggen
der oplossing van die quaestie in de
Grondwet hem nog met lust naar het
Binnenhof kan doen gaan.
Er was meer schoons in dr. Kuypers
rede o.a. ook de passage, waarin
vurige kolen werden opgestapeld op liet
hoofd van De Nederlander, die 't
Standaard-jubileum kleingeestig ne
geerde maar deze twee punten meen
den we om hun meer algemeen-politieke
beteekeuis even naar voren te moeten
brengen.
Het roode congres.
We moeten toch even iets zeggen over
het S. D. A. P.-congres, waarmede onze
goede stad gedurende de Paaschdagen
en gistereu vereerd werd.
Vooreerst: we hopen, dat de nering
doenden nog al wat profijt zullen gehad
hebben van het bezoek dezer honge
rende en dorstende proletariërs, wien
we toewenschen, dat ze zich goed mogen
geamuseerd hebben in en buiten de ver
gaderzaal.
Verder: de S. D. A. P. schijnt vooruit
te gaan. Er zijn meer leden en dezen
maken minder ruzie. Heelemaal pais en
vreê was 'tnog niet, maar vergeleken
bij vroeger.... Vooruitgang dus in tal
en vermindering in last.
Wel, we zien dit aan met hetzelfde
onverstoorbare gezicht als de visscher,
die zijn eigen netten veilig en wel weet,
terwijl zijn concurrenten elkaar pluk
haren.
Niet door onze netten glipt de roode
vangst, tenzij wat klein grut, dat we wel
willen missen.
ALGEMEEN OVERZICHT.
Zou er werkelijik wat staan te ge
beuren in den Turksch-Italiaanschen oor
log? Men zou het haast gaan denken,
afgaande op de meer verscherpte
Italiaansche censuur
De Italiaansche bladen bevatten geen
eigen telegrammen meer van het oor
logsterrein. De regeering laat ze niet
meer door. De Romeinsche correspon
dent yan d§ ,&Q\tk askt
hierover dd. 6 April; Sedert eenige dagen
staat 't telegrafeeren met Tripolis geheel
stop, d. w. z. de kranten en particulieren
ontvangen vandaar geen telegrammen
meer. Wat de bladen nog openbaar ma
ken, zijn ambtelijke telegrammen of
brieven. De kabel wordt uitsluitend door
de regeering gebruikt. Men zegt, dat dit
tegenhouden v$\ berichten moet voor
komen, dat de gfoote troepenbewegingen
ter voorbereiding van een belangrijk wa
penfeit bekend worden. In vaderlands
lievende kringen in Italië zelfs is men
echter zeer verbaasd over deze geheim-
doenerij, omdat ze bij het volk den indruk
vestigt, of er iets heel ergs gebeurd is.
De censuur is ook voor het overige heel
streng geworden. Van Rome uit kan men
zich met Zuid-Italië niet meer in ver
binding stellen. Op alle groote telefoon-
bureaux zijn verscheidene militaire cen
sors aangesteld. De telefonische dienst
van de bladen geschiedt niet meer on
middellijk tusschen correspondenten en
redactie, maar door tusschenkomst van
een militairen censor, die de berichten
zeeft. Alleen de ultra-nationalistische pers
kan zich met deze maatregelen vereeni
gen. Zij zegt, dat verscheidene militaire
operaties daarom niet tot uitvoering heb
ben kunnen komen, omdat de bladen
van te voren alle bijzonderheden hadden
openbaar gemaakt. Over Parijs en Tunis
waren de Turken er aan achter gekomen.
Deze vrees, zegt de correspondent, is
natuurlijk overdreven, want zoo snel
werkt de Turksche spionagedienst niet.
Toch komen er nog berichten over
Italiaansche plannen. Volgens een tele
gram uit Malta aan de „Morning Post"
heeft Italië een'groote expeditie uitge
zonden om Zoeara te bezetten en wel
om het vervoer van contrabande over
Zoeara vanuit Tunis te beletten. Zater
dag is de expeditie scheep gegaan. Het
doel is de inboorlingen, die de smok
kelarij in de hand werken, voorbeeldig
te straffen.
Een ambtelijke nota meldt vervolgens,
dat de blokkade van de Ottomaansche
kust van de Roode Zee vanaf morgen
zal worden uitgestrekt vanaf Rasira tot
een punt van de kust ten noorden van
Lakaja, gelegen op 15 gr. 50 m. noorder
breedte en 42 gr. 43 m. oosterlengte
van Greenwich.
Van de Engelsche mijnwerkers
hebben er nu, volgens een raming van
de „Pali Mall Gazette", 400.000 het werk
hervat Volgens de Engelsche bladen zal
het echter nog eenige weken duren, voor
het bedrijf in de kolenmijnen weer in
vollen gang is. Er zijn mijnen, die door
de staking zoo geleden hebben, dat men
rekent ongeveer een week noodig te
hebben, alvorens de gangen weer vrij
zijn gemaakt en de vertimmeringen ver
nieuwd. Overal zijn bij het hervatten van
den arbeid bijzondere maatregelen tegen
ongevallen noodig.
Het grootste deel der nieuw gewonnen
kolen gaat naar de spoorwegen, die lang
zamerhand hun dienst weer zullen uit
breiden. Op het eind van deze week
zouden ook verscheidene takken van in
dustrie in staat gesteld zijn het bedrijf
weer op te vatten.
De Londensche kolenhandelaars heb
ben de kolenprijzen slechts met 2 sh.
per ton verlaagd, omdat zij verwachten,
dat het ongeveer 3 weken zal duren,
alvorens nieuwe voorraden beschikbaar
zijn.
Als we dan weer zoover zijn, krijgen
we weer wat anders.
Naar wij in een Engelsch blad lezen,
heeft Vernon Hartshorn, de voorman van
de mijnwerkers in Zuid-Wales, in een
rede gezegd, dat de transportarbeiders
in het begin van den zomer zullen
staken.
Uit China
komt, behalve de permanente oproer-
berichten, nog eeuig ander nieuws. Inge
volge de voorloopige Chineesche grond
wet heeft Joeansjikai bevolen, dat het
voorloopige parlement zal bijeenkomen
in Peking. Elke provincie moet onver
wijld vijf afgevaardigden aanwijzen. De
18 Chineesche provinciën, de beide deelen
van Mongolië, de drie provinciën van
Mantsjoerije en verder Tibet zenden dus
120 afgevaardigden. Chineesch Toerke-
stan zal slechts één afgevaardigde mo
gen sturen en het voorloopige Parlement
zal alzoo 121 leden tellen. De gedele
geerden worden niet door de kiezers
gekozen, maar door, de locale parlemen
ten
Daar het uitbreken van de revolutie
in sommige provincies tot gevolg heeft
gehad, dat daar het locale parlement op
den achtergrond raakte of zelfs geheel
verdween, heeft Joeansjikai bevolen, dat
die parlementen overal onmiddellijk weer
in functie zullen treden. De gouverneurs
van de beide Mongoliën, Tibet en Toer-
kestan, waar geen provinciale parlemen
ten bestonden, hebben aanschrijving ont
vangen om zonder uitstel maatregelen
te nemen, noodig om gedelegeerden te
vinden, die het vertrouwen des volks
bezitten.
GEMENGD.
Volgens een telegram uit Ajaccio is
in de kathedraal aldaar i n g e b r o-
k e n. Een aantal kunstvoorwerpen van
groote waarde werden gestolen.
Japan heeft in Duitschland een
bestuurbaren ballon laten bou
wen. Er zijn nu proeftochten mee gedaan
op het vliegterrein bij Bitterfeld. De
ballon is van het Parseval-type, maar
lichter en veel sneller dan het laatste
Parseval-luchtschip, dat door het Pruisi
sche leger was aangeschaft
Het scheidsgerecht te Jena tot rege
ling van het geschil in de Duitsche k 1 ee r-
makersn ij verheid is Zaterdag met
zijn werk gereed gekomen. De nieuwe
loon tarieven worden met de hervatting
van het werk van kracht.
Het werk is gisteren allerwegen weer
begonnen.
Onder de mijnwerkers in de goud
mijnen in Olemensk en Vetemsk, in
Siberië, is een staking uitgebroken.
Zij willen hooger loon hebben.
Uit O 0 s t e n r ij k en uit verschil
lende deelen van Duitschland komen be
richten van de groote schade, die de
Paaschstorm aangericht heeft. In het
Reuzengebergte en elders zijn groote uit
gestrektheden bosch geveld. Het was in
die streken gevaarlijk zich buitenshuis te
begeven. In Zuid-Noorwegen heerschte
sneeuwstorm. Kristiania moet er weer
geheel wintersch uitzien.
Het stoomschip „Ontario", een boot
van de Merchants' and Miners' Cy., is
bij Montauk Point (Long Island) op de
rotsen geloopen. De „Ontario" is
een schip voor de kustvaart', zij onder
houdt een geregelden dienst tusschen Bal
timore en Boston. De plaats, waar zij op
de kust zit, is gevaarlijk en rotsachtig.
Er stond, toen de stranding gebeurde,
een zware zee. De stranding was een op
zettelijke; er was nl. brand aan boord
uitgebroken en daar aan blusschen niet
te denken viel, werd het vaartuig op de
kust gezet. De opvarenden van de „On
tario", o. w. 90 passagiers, zijn allen veilig
aan land gekomen, al kostte dat groote
moeilijkheden en waren ook allen door
nat. Het schip is verloren. De redding is
grootendeéls aan de draadlooze telegrafie
te danken, waardoor het ongeluk van
het schip op het vasteland gemeld kon
worden.
Koninklijke besluiten.
Bij Kon. Besluit is benoemd tot rid
der in de 01de van Oranje-Nassau A.
Willekens, oud-burgemeester van Reu-
sel
is aan Th. van Sonsbeeck eervol ont
slag verleend als burgemeester van
Weerselo
is toegekend de aan de orde van
Oranje-Nassau verbonden eeremedaille,
in brons aan mej. M. A. Hobbelen, huis
houdster bij de firma G. Meelis, te Til
burg.
De Koningin in de bollenstreek.
Omtrent het bezoek van H. M. de
Koningin in de bollenstreek kan nog het
volgende worden medegedeeld. Toen H.
M. met den trein van 8.41 te Haarlem
was aangekomen, werd zij aan het sta
tion begroet inet het „Wilhelmus" door
een troep van 60 Padvinders, die zich
bij den aparten uitgang van het station
aan het Kennemerplein hadden opge
steld. Aan het station waren ter ont
vangst aanwezig de commissaris der Ko
ningin, mr. dr. W. F. van Leeuwen, de
burgemeester van Haarlem, jhr. mr. J.
W. G. Boreel van Hogelanden. De Ko
ningin was vergezeld van een hofdame
en een kamerheer. In twee auto's werd
de tocht gemaakt. De commissaris en
de burgemeester vergezelden H. M.
De tocht werd gemaakt door Bloe—
raendaal, waar het „Kopje" bezichtigd
tigd werd, .Elswout, Aerdenhout, Heem
stede, Bennebroek, door de Haarlem
mermeer naar Aalsmeer. Daar werden
bezichtigd de kweekerijen „Terra nova'fi
van de gebroeders Keessen, van IX
J. Tas en Zn. van Wk Topvoort en de rijks
tuinbouwschool. Door de Haarlemmer
meer werd weer naar Haarlem gereden
waar de kweekerijen der firma Krelage
en zoon en der firma Tubbergen wer
den bezichtigd. Namens de firma Tub
bergen werd een bouquet freesias aan
geboden aan H. M.
Verkiezing Prov. Staten Zaandam.
De Centrale R. K. Kiesvereeniging
stelde in de gisteren gehouden vergades-
ring definitief den heer G. O. Kamphuys
(R. K.) te Amsterdam candidaat.
„Unitas."
De R. K. afd. St Severus, onderafd,
van den Christ. Textielarbeidersbond
Unitas heeft besloten om, in verband
met het verbod van den Aartsbisschop
van Utrecht, de afdeeling op te heffen.
De Erfgooierskwestie.
Enkele erfgooiers, behoorende tot de
zoogenaamde oude partij, die zich met
het aangenomen webontwerp niet schij
nen te kunnen vereenigen, hebben dezer
dagen handteekeningen verzameld voor
een adres aan de Eerste Kamer, waar
in er op gewezen wordt ,dat Stad ea
Lande van Gooiland bij de op handea
zijnde regeling van de kwestie niet zou:
zijn gehoord cn verzocht wordt het wets
ontwerp niet aan te nemen.
Volgens het bestuur van de nieuwe
partij zijn deze handteekeningen op min
der faire wijze verzameld, en hebben de
onderteekenaars een geheel verkeerden
indruk van het wetsontwerp ontvangen,
door de hun verstrekte inlichtingen. Dit'
bestuur wil een tegenadres aan de re
geering zenden, waarin betoogd wordt
datStad en Lande van Gooiland wel de
gelijk is gehoord.
Politieke actie.
Wij lezen in de N. R. Ct.:
„Een aantal kiezers, daartoe opge
wekt door het succes, dat de vrijzinnige
partij in het kiesdistrict Hilversum ge
had heeft, bij de jongste tusschentijd-
sche Kamerverkiezing, toen een onver
wacht groot aantal stemmen op den li
beralen candidaat werden uitgebracht,
heeft besloten tot de wederoprichting
van een vrijzinnige kiesvereeniging, die
alleen zal optreden bij de verkiezingen
voor de Tweede Kamer en de Prov. Sta
ten en zich zal aansluiten bij de Cen
trale Vrijz. Kiesvereeniging in het dis
trict Hilversum-Weesp.
Tot zoover liet bericht. Moet hel geen
prikkel zijn voor onze Roomsche kies
verenigingen om haar actie zoo breed
mogelijk te ontvouwen!
't Loopt naar 1913. De wapens aan
de linkerzijde kletteren.
KORTE KRONIEK.
Graaf van Bylandt, de voorzitter
van de Tweede Kamer, heeft zich, vol
gens de „Ned.", voor een paar weken
naar het buitenland begeven.
Op Dinsdag 7 Mei zal in de ver
gadering van de Prov. Staten van N.-
Holland aan de orde worden gesteld
de verkiezing Van een lid van Gedep.
Staten, ter voorziening in de vacature,
ontstaan door het aannemen van de be
noeming tot lid van de Eerste Kamer
der Staten-Generaal door P. B. J. Ferf,
lid van Ged. Staten van Noord-Holland.
Bij drie meubelmakerspatroons te
Joure is het werk hervat, waardoor on
geveer s/4 deel der staking is opgeheven.
Deze patroons gaven tot nu een uurloon
van 16 cents, wat thans 18 cents is ge
worden. Voor zoover de werkzaamheden
het toelaten, zal voor onbepaalden tijd
het aantal werkuren 67 per week zijn.
LEIDEN, 10 April.
Vervroegde winkelsluiting.
In de morgenavond te houden leden
vergadering van den Nederl. R. K. Volks
bond, afd. Leiden, zal o. a. aan de orde
komen een voorstel van het bestuur, om
namens den Bond een adres aan den
gemeenteraad te richten, waarin wordt
aangedrongen dat de Raad een onder
zoek zal doen instellen naar de mogelijk
heid van een vervroegd uniform slui
tingsuur voor winkeliers en zal onder
zoeken, in hoeverre er voor sommige
zaken van deze uniforme regeling zzm
behooren te worden afgeweken.
